Katholiek Nieuws= en Advertentieblad
No. 26.
Zaterdag 28 September 1907.
Een en twintigste Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland, Laren,
Lensden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Franco per post
Afzonderlijke
f 0,40
f 0,05
Bureau: Langegracht 13, Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prijs der Advertentittn
Van I tot 5 regelsf 0.30
Voor icderen regel meerf 0.0b
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
EERSTE BLAD.
ts naar aanleiding van het verslag
der
SOCIALE WEEK.
In ons vorig artikel noemden wij
een viertal sociale vraagstukken, die
reeds heel wat zorg en hoofdbrekens
aan wakkere sociologen hebben gekost,
nl. loon, arbeidsduur, staking en werke
loosheid.
Hoe scherp liet eerstgenoemde vraag
stuk naar voren wordt geduwd bewees
o.a. opnieuw de reusachtige staking te
Berlijn, waarvan dit blad onlangs mel
ding maakte. Dat een zoo omvangrijke
staking kon ontstaan bij het verdienen
van een billijk loon en een werktijd
van 9 uur, scheen voorden oningewij
de een raadsel, maar dat raadsel
werd door den correspondent van het
U. D. opgelost. Niet door bekwame
vakmannen, noch door sociologen, die
rusteloos ijveren tot een zegenrijke
oplossing der sociale vraagstukken,
maar door opruiers, die naam zoeken
te maken en op de ruggen der bedrogen
werklieden zich omhoog willen werken,
was dit jammerlijk bedrijf uitgelokt.
Personen, die niet in 't minst begrip
hebben van werken, stelden zich aan
het hoofd der beweging en nu bij hen
die hoog noodige kennis ontbrak,
werden judaspenningen gebruikt, om
de betrokken werklieden in de ellende
te storten. En toen de staking mislukte,
waren, volgens gewoonte, de leiders
zoek, terwijl de slachtoffers der staking
in het volle licht achterbleven en als
de schuldigen jammerlijk getroffen
werden.
Niel altijd springt echter de roeke
loosheid van eene slaking zoo schel
in 't licht als bij deze, en daarom is
deze gebeurtenis zoo hoogst leerzaam.
Men ziet daaruit, dat zoolang de werk
mansstand zoo ontvankelijk blijft voor
holle phrasen van opruiers tegen dit
ernstige euvel zal moeten gevochten
worden met al de energie, waarover
te beschikken valt. Geen grooter ramp
toch dan geleid te worden door per
sonen, die zelf eiding behoeven, en
vooral als misleiding en bedrog het
eenfge oogmerk is,
Zeer te bejammeren is dus wel, dat
onder de werklieden deze waarheid
niet altijd genoeg wordt ingezien. Neem
de sociaal-democratische partij, die
steeds poseeren wil als de eenig ware be
schermster van den arbeidersstand,
slechts tot voorbeeld. Nagenoeg geen
enkele van de hoofdleiders dier partij, die
over vakkennis beschikt; toch worden
de vakbewegingen gestuurd in elke
richting, die zij wcnschen of noodig
achten. En dat gebeurt terwijl de
onkunde dezer leiders toch on
mogelijk aan vakmannen kan ontgaan.
En of deze partijleiders in vergaderingen
elkaar openlijk uitmaken voor alles,
wat Icelijk is, en een en ander met
feiten en bewijzen wordt aangevuld,
toch blijven deze individuen de leiders
van de socialistische werklieden en
worden ze slaafs gevolgd. Wel een
bewijs hoe gemakkelijk werklieden mei
grootc woorden en slinkschc streken
te misleiden zijn.
Hoewel van minder bctcckenis, toch
schuilt ook onder de christelijk sociale
beweging iels, dat wijziging behoeft.
De leiding dier actie laat soins wel iets Ie
wcnschen over. Men versta ons echter
wel. Niet om te critisccren dient deze
beschouwing, wel om zoo mogelijk
iets bij te dragen tot het moeilijk werk
der sociale regeling op arbeidsgebied.
En dan mag o. i. opgemerkt, dal door
mannen van studie en ervaring op
sociaal terrein steeds waarschuwend
wordt voorgehouden, dat voor eenigszins
grondige studie dezer stof jaren noodig
zijn, en juist dit wordt wel eens te
veel uit het oog verloren.
Velen toch meenen als voorlichters
in de sociale beweging te mogen optre
den, zonder eenige voorafgaande gron
dige studie dezer zaak, ol ook maar de
geringste vakkennis te hebben opgedaan.
Het lezen van een of andere brochure
moet soms de noodige kunde bieden,
zonder te bedenken, dat daarin soms
los daarheen geworpen meeningcu
worden verkondigd, die nog den
stempel missen van betrouwbaar
heid, doch voor belanghebbenden
oogenschijnlijk aannemelijk zijn. Of is
het niet al te kras, dat personen, die
zich noch op studie, noch ervaring,
noch vakkennis kunnen beroepen, na
het bijwonen van een Sociale Week,
zonder ook maar een officieel verslag,
welks samenstelling zelfs een jaar in
beslag heeft genomen, af te wachten,
zich durven opwerpen een socialen
cursus te geven voor personen, die
juist voorlichting behoeven van socio
logen, die in eenig |vak zich hebben
ingewerkt en die zich daartoe dan ook
nog slechts dienen te bepalen. Dan
eerst kan van een socialen cursus in
de juiste beteekenis des woords ge
sproken worden.
Vooral in de ondcrafdcclingcn, die
zich uit Bonden of Werklieden-ver-
eenigingen hebben gevormd, schuilt
dikwijls het aangegeven gebrek. Als
er een voorzitter van zoo'n afdceling
moet gekozen worden, dan is het niet
altijd de vraag of het een bekwaam,
ervaren vakman is, die door noeste
vlijt en helderheid van geest eigen
schappen bezit om in beperkten kring
zich voor zijn mede-vakgenooten ver
dienstelijk te makenveeleer wordt
aan de spits gesteld iemand, die de
vereischte hoedanigheden mist, maar
de eigenschappen bezit om veel te
spreken en door schoonschijnende
woorden en geleende machtspreuken
tracht aan tc vullen, wat aan onmisbare
kennis ontbreekt. En wanneer het nu
b.v. de loonquaestie geldt, dan treft
men bij den onkundige niet zelden een
welsprekendheid aan, die arm aan
argumenten maar rijk aan illusiën is.
De opmerking is dan ook al eens
gemaakt, of in deze leemte niet is te
voorzien door mannen te vormen, die,
zooals bij het onderwijs, door het
behalen van een diploma in een of
meer vakken op sociaal gebied, de
bevoegdheid erlangen als voorlichters
des volks te mogen optreden, doch
niet verder dan die bevoegdheid reikt.
Zooals het thans gaat staat het aan
ieder, die in de sociale actie op den
voorgrond wil staan, volkomen vrij,
over alles en nog wat te spreken als
specialiteit, en zoodoende kunnen
in beperkte kringen stellingen verkon
digd worden en ingang vinden, die
geheel verderfelijk zijn. Vandaar dat
er in menige vereeniging meer socialis
me schuilt dan algemeen gedacht wordt.
BUITENLAND.
In Engeland dreigt een reusachtige
uitsluiting, waarbij niet minder dan
40.000 man betrokken zijn, De grootc
schecpsbouwwerven aan de Clyde
moeten daartoe besloten zijn.
Ten einde bevrijd te worden van de
vele en vaak herhaalde gedeeltelijke
stakingen, die bovendien door de werk
lieden werden afgekondigd zonder
opzegging, hadden de ondernemers
reeds in Augustus met uitsluiting ge
dreigd. Er werd toen onderhandeld
door afgevaardigden van de werklieden-
vereenigingen en van de patroonsver-
eeniging en deze kwamen tot een
overeenkomst, die zou dienen tot grond
slag van een bespreking van de wcn
schen der werklieden. Daarbij werd
echter bepaald, dat de werklieden den
arbeid niet zouden mogen nederlcggon
dan een bepaalden tijd na kennisgeving
aan de patroons.
Deze overeenkomst is nu door de
werklieden verworpen en daarop hebben
de patroons een algcmeene uitsluiting
aangekondigd tegen 5 October.
Vermoedelijk kan zij echter nog
voorkomen worden, indien de werk
lieden wal verstandiger inzicht krijgen
en de gemaakte overeenkomst alsnog
goedkeuren.
Zij zal daartoe opnieuw aan eene
stemming worden onderworpen.
Uit het verre Oosten komen weer
sombere berichten.
Volgens de Church Missionary So
ciety schat men het aantal Chfneezeu
Kiangsoe en naburige provinciën
Middel-China, die in den hongers
nood zijn omgekomen, op twee millioen.
Ook in Korea is de toestand treurig.
De Standard verneemt uit Tientsin
Een reiziger uit Korea hangt een treurig
tafereel op over den slaat van zaken
in het keizerrijk. De opstandelingen
nemen in aantal toe en hebben nleuwer-
wetsche vuurwapens. Zij bestoken de
Japanners onophoudelijk en overal.
Deze nemen weerwraak door de op
roerige dorpen plat te branden, wier
bewoners daarna elders heenvluchten.
maatregelen er genomen kunnen wor
den. wegens de gevaren, die een
staking van telegraafbeambten mee
kan brengen. Het voornemen bestaat
nu de draadlooze telegrafie in het
bereik van leger en marine zooveel
mogelijk uit tebreiden, opdat dit stelsel
ter vervanging der landtelegraaflijnen
kan dienen. Talrijke militaire stations
voor draadlooze telegrafie zullen in
het land opgericht wordenook troe
pentransporten zullen bewegelijke sta
tions krijgen.
Te Willemshavcn zijn bij het be
handelen van schietvoorraad in de ar
tillerie-opslagplaats ten gevolge van
de ontpoffing van 15 c.M. granaatkar
tetsen, die ontladen werden, vijf werk
lieden gedood en twee werklieden en
twee vrouwen zwaar gekwetst. Twee
personen werden licht gekwetst.
In een dynamietfabriek bij Keulen,
niet ver van het schietterrein Walm, zijn
twee bijgebouwen vernield door een
ontzaglijke ontploffing, waardoor, tot
ver in den omtrek, ruiten gesprongen
en inuren beschadigd zijn. De arbei
ders konden zich gelukkig nog tijdig
in veiligheid brengen, niemand bekwam
letsel.
Door al wat anli-clericaal is over
geheel Italië, maar voornamelijk te
Rome is weder op schandelijke wijze
FEUILLETON.
Uit den tijd van het Fransche
Schrikbewind.
vangenschap, v
oordeelden werden, t<
r dingen,
•rgcleg
ar de ci
2) Tc vijf uur gillg liij op den Imogen
sloep der „Satntc Chapellc" staan, drong
toen door tot de galerij Murclèro, daarna tol
liet Cour de Mal, waar hij echter niels be
speurde, wal er hem op wees, dal de karren
afgereden waren. Nogmaals ging hij naar
de «Sallcs des Fas Perdiis" en sloop de
belendende galei ijen door. Hall bewusteloos
ging hij op een hank zitten. Als de voor
stellingen in een caleidoscoop trokken de
voorvallen uil het verleden zijn geestesoog
voorbij. Weldra echter werd hij weer in de
treurige werkelijkheid verplaatst; hij slond
nerlijke onrust bevangen, liep
bij h
Hoe
kelijk k
torbijgangers zijn gedachten
in
les voorbij. Waar zouden de dames nu
wel zijn, wie zou haar troosten en op
beuren
Nooit was hem dctijd.dieonmeedoogcndc
tyrail zoo lang gevallen en locli zoo kort
toegeschenen. Wal een tegenstrijdigheden
bestormden zijn ziel. De zwakke straal der
hoop verflauwde al meer en meer, terwijl
voor hem mei grool geweld de poorten
geopend werden, waarachter voor hem aan-
ergerle geleid, waar zij die schandelijke
voorbereiding mocslcn ondergaan, door de
heulen „toilette" genoemd.
De dames de Noaillcs, die eersl den voor
avond uit bel Luxembourg naar hier gebracht
die bekend geworden was mei den voornamen
stand der dames, haasllc zich haar van dienst
te zijlij De dames waren zeer hongerig, doch
mogelijk haar nog eenig voedsel Ie verschaf
fen. Gaarne had men haar bedden willen
geven, doch elk bed kostte IS francs, en de
burgeressen Noailles hadden geen geldde
vicomtesse bezal nog twee en een halve
franc, die zij verborgen had bij fuullleering
door den cipier. Men kon dus niet op een
bed rekenen. Mevrouw Lavet gaf lief bare
aan de oudste der dames. Op den vloer
werden dekens gelegd voor de hertogin van
Ayen; de vicomlcsse wilde wakend blijven.
Zij zeide, dal baar nog slechts een korte
het niet de moeite loonde te slapen. Hij hel
flikkerende lichl eener vetkaars bad zij uil
een kerkboek. De hertogin spoorde haar
dochter aan tc gaan slapen. Zi
maakte zich illusies, ofschoon
aelilig scheen. Zoo bad en smeekte zij aan
houdend, om een vertrouwd persoon, wlcn
zij haar horloge, dal zij verborgen had ge-
kleinkinderen. Mevrouw Lavet wilde zich
daardoor in moeilijkheden le komen. Eindelijk
sliep de hertogin In. De oiidsle der dames,
de weduwe van den maarschalk, werd telkens
wakker. Steeds weder las zij de akle van
hcschuldiging door, en sprak telkens .Neen,
'I is onmogelijk, ik kan niet ter dood gebracht
Ik volstrekt niel ken. Ik zal mijne onschuld
Zij zorgde er voor, dal haar kleuren niel
en kon maar niel gelooven, dat zij voor het
aanbreken van haar laalsten levensmorgen
In den vroegen ochtend werd hel ontbijt
gebracht. De dames de Boulllers, die reeds
chocolade. Tc negen uur verschenen de
gerechtsdienaars. Welk een afscheid I Onder
diepe smart afscheid. Toch trachtten zij
elkander le troosten en op le beuren. De
oude maarschalks weduwe en de hertogin
van Ayen geloofden nog steeds aan ham
bevrijdingniel zoo de vicomlcsse, die mindci
optimistisch geslei id was. Zij nam afscheid
van mevrouw Lavet, die zij eersl sedert
twaalf uur kende, als van een geliefde vriendin.
Zoo snel leeft men in zulke lijden I
Tegen den middag werd rechtgesproken;
president Dumas en de hertogin van Ayen.
Zij werd gehoord om een liaar toegeschreven
gevangenis-samenzwering in hel .Palais du
Luxembourg". De aangeklaagde, die eenigs
zins hardhoorig was. verzocht wal luider tc
spreken, daar zij een weinig doul was.
„Uoed, burgeres," zeide Dumas spottend,
.dan hebt ge toch niettegenstaande uw doof
de andere rechters lachten
Tc vijf uur werd hel vonnis bekend ge
maakt, en de gevangenen nog eens ter voor
bereiding in de kanselarij gevoerd. De oude
r'gebéurdedé vlc'omtcssc
aar hoofddeksel goed co
Ier.
:clde zij, .wij hebben nog
Middelerwijl doorliep de Eerw. lieer Carrichou
alle galerijen van 't palels, sprak met niemand,
keek uit de vensters op het Cour de Mal,
alle verschrikkingen te kunnen doorstaan,
Plotseling bemerkte hij, dat men op de open
Thans was het oogenbtik gekomen.
Door de Merelère-gnllerlj, over de grootc
trap en de Cour de la St. Chapellc kwam
hij in de straat de la Barlllerle. Hij vatte post
voor het hek van 't paleis, omdat de ingang
der Cour de Mai sedert veertien dagen
gesloten was. Door de tralie» zag hij van
der Conclergcrie naderde, om daar met de
slachtoffers beladen le worden. Toen de kar
vol was werd ze in de nabljhcU
ook n
hielp ha
hielp zij
de andere geschiedde. Zoo k<
gemakkelijk zien, wie er In zaten. Hij telde
richt dames, allen hielden zich goed. Zeven
die hem door de plaats van den wagen
vooral in 'I oog viel, was niemand anders
dan de uudc maarschalks weduwe, mevrouw
de Noailles. Toch koesterde de grijze priester
nog een straaltje van hoopmisschien hadden
cvuld t
hij z
n de I;
e de h
stappen. De vicom
lcsse droeg een wit kleed, dat zij sedert de
terechtstelling van haar schoonouders, de
hertog en hertogin de Muuchy, niet meer
had afgelegd. Zou scheen zij vier en twintig
jaar te zijn, ofschoon zij er vijf en dertig
was, Haar moeder, de hertogin van Ayen
droeg een hlauw en wit gestreept huisgewaad.
De priester kon niet goed zien, wat er ge
beurde, daar hij er te ver van verwijderd
