Katholiek Nieuws= en Advertentieblad
No. 46.
Zaterdag 15 Februarf 1908.
Een en twintigste Jaargang.
DE EER1IDE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland, Laren,
Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Franco per post
Afzonderlijk)
f 0.40
f 0,05
Bureau: Langegracht 13, Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prijs der Advertentiün
Van 1 tot 6 regelsf 0.30
Voor iederen regel meerf 0.05
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
EERSTE BLAD.
BUITENLAND.
italië.
Ter gelegenheid van de stichting
eencr katholieke pers-vereeniging in
Hongarije, heeft Z. II. fans l'ius X
aan bisschop Ottokar Prokaszka en
vorst Nicolaas Esterhazy, als voorzitters
der verccniging een schrijven gezonden,
dat wederom blijk geelt vandegrootc
liefde en belangstelling van den II. Va
der voor hel werk der katholieke pers.
De Paus verheugt zich over het
juiste inzicht der Hongaarsche katho
lieken, die begrepen hebben, „dat de
vergiftige en gevloekte bron van het
om zich hccngrijpcmlc kwaad onzer
eeuw de verdorven pers is."
„Onze eeuw," vervolgt dan de H. Va
der. „kan, volgens haar karakter, de
eeuw van de pers genoemd worden,
liet is echter zeer te betreuren, dat
de pers niet als de meest geschikte
vertegenwoordigster van waarheid en
deugd machtig geworden is, maar als
boos misbruik, dat, vertrouwende op
de bescherming der regeering, den
strijd legen den godsdienst steeds hef
tiger maakt, gevloekte zeden kweekt
en verbreidt, onder de burgerschap
haat en onbeteugelde hartstochten
opwekt en dagelijks al datgene ver
breidt, wat geschikt is. om geest en
ziel des menScltcn in het verderf te
storten."
De Paus spreekt er verder zijne
vreugde over uit, dat na Oostenrijk
waar de actie voor de katholieke
pers reeds zoo krachtig bloeit ook
de katholieken van Hongarije dit
groote werk willen ter hand nemen.
De II. Vader uit de hoop, ddt alle
I loiignarsehe Katholieken, elk naar zijn
vermogen, tot den bloei dei katholieke
pers zuilen bijdragen en verleent allen
werkers voor dit groolsehe doel den
npostolisclien zegen.
Omtrent de begrafenisplechtigheden
van den koning en den kroonprins in
de Si. Vincentius-kerk te Lissabon
wordt het volgende gemeld:
De plechtigheden in de kerk waren
zeer grootsch en indrukwekkend. De
kerk was geheel behangen met drape
rieën van zwart en zilver laken en
fluweel. De katafalk stond zeer hoog
opgericht voor het hoofdaltaar. Massief
koperen kandelabres omringden aan
drie zijden de katafalk en droegen
kaarsen van drie nieter hoogte. In de
noorder en ztiider transepten waren
tribunen gebouwd voor liet corps diplo
matique en de oflicieele wereld.
Voor die tribune en voor het altaar
verhieven zich bergen van kransen.
De twee grootste van die kransen, die
twee meter in omtrek hadden, waren
gezonden door keizer Wilhelm en pre
sident Roosevelt. Verder waren er
kransen van tal van vorstinnen. Veie
kransen echter, o.a. die van koning
Eduard, waren te laat gekomen om in
de kerk Ie worden neergelegd.
Om kwart voor tweeën, terwijl de
doodsklokken luidden, kwam de stoet
voor de kerk aan en werd buiten de
kerk de eerste absolutie gegeven door
de Broeders van Barmhartigheid, die
dit voorrecht bezitten. De patriarch
van Lissabon, den mijter op het hoofd,
en omgeven door bisschoppen en
hoogt geestelijkheid, ontving de lij
ken aan den ingang der kerk. Twintig
sterke kerels droegen de zware kist
van den koning.
Achter de lijkkist des konings liepen
al de nieuwe ministers. Van liet minis
terie Franco was geen enkel lid tegen
woordig.
Toen de twee lijkkisten in de kerk
waren neergezet, kon men door do
glazen deksels de twee lichamen zien,
gekleed in de uniform, die zij droegen
bij groote plechtigheden. Een ontzag
lijk kruis van bloemen werd daarna
op de baar tusschcn de twee kisten
neergelegd, zoodat zijn armen de twee
slachtoffers schenen te beschermen.
Een der armen van violetkleurige bloe
men gemaakt, strekte zich over den
vader uit, de andere arm, die het li
chaam van den zoon bedekte, was ge
heel van witte bloemen.
Groote brandende kaarsen werden
vervolgens uitgedeeld aan al degenen,
die de katafalk omringden, officieren,
priesters, hofbeambten, journalisten. -
De Requiemmis begon. De plechtig
heid was om vier uur afgeloopen.
De lijken van den koning en
van den Kroonprins bleven in de kerk
tentoongesteld tot Maandagmiddag.
Een rijtuig, waarop toeschouwers
geklommen waren, stortte in elkaar op
he toogenblik.dat de lijkstoet passeerde.
Er werden verscheidene personen ge
wond bijna allen beliepen lichte kwet
suren.
Koning Manuel nam niet aan de
begrafenis deelniet alleen omdat men
van verschillende kanten het hem had
afgeraden om hem de opwinding van
zoo een plechtigheid te besparen,
maar ook omdat het niet overeenkom
stig de Portugecsche gebruiken is, dat
een kind deelneemt aan de begrafenis
van zijn vader.
Maandagmiddag heeft de overbren
ging plaats gehad van de koninklijke
lijkkisten van uit de St. Vincentiuskerk
naar het Pantheon, waar de Portugee-
sche koningen begraven liggen. Alle
ministers waren bij de plechtigheid
tegenwoordig. De patriarch van Lissa
bon leidde de plechtigheden. Toen de
kerkelijke gezangen gezongen waren,
werd eerst de lijkkist van den kroon
prins naar liet Pantheon gedragen en
daarna de lijkkist van den koning.
Nadat de patriarch de absolutie had
gegeven, las de directeur-generaal van
liet ministerie van Binnenlandsche Za
ken de acten voor van de bijzetting
der lijken.
De major-domus van het paleis zwoer
met luider stemme, dat het de lijken
waren van den koning en den kroon
prins, die daar in die kisten lagen.
Een kopie van iedere acte en een
sleutel van iedere kist zullen den pa
triarch worden overhandigd. Een andere
kopie en een andere sleutel zullen in
de nationale archieven worden neer
gelegd.
Bij hel vaststellen van hel adres op
de troonrede in het Engelsche Lagerhuis
heeft de minister-president een krachtig
en waardig protest doen hooren legen
den koningsmoord te Lissabon. In zijn
antwoord op dit adres heeft koning
Eduard de volgende verklaring afge
legd
„Ik wcnsch mij naast u te scharen
om de gevoelens van verontwaardiging
en diepe droefheid uit te spreken,
teweeggebracht door het bericht der
vermoording van mijn doorluchtigen
vriend en bondgenoot Z. M. den koning
van Portugal en Algarve» en Z. K. H.
den hertog van Braganza. Ik neem
deel aan de uiting van smart, die zulke
misdaden u inboezemen, aan de deel
neming, welke gij gevoelt voor Z. M.
en de leden der koninklijke familie
van Portugal alsook voor het volk van
dat land."
De voorstandsters van vrouwen
kiesrecht te Londen geven de politie
daar handen vol werk. Een aantal dier
dames reden Maandag naar den ingang
van het gebouw van het Lagerhuis,
verborgen in verhuiswagens, met de
bedoeling de politie te verschalken.
Zij konden er echter niet vlug genoeg
uitspringen, waardoor de politie ge
legenheid had het plan te verijdelen.
54 suffragettes werden in hechtenis
genomen.
De Nordd. Allg. Zeitung noemt
een verzinsel het bericht, dal de Keizer
voornemens zou zijn het wetsontwerp
tegen de Polen in te trekken en zou
hebben gezegd, dat het hem onver
schillig zou zijn. wat er van het wets
ontwerp werd.
De commissie van het heerenhuis,
in wier handen het wetsontwerp is
gesteld, heeft echter verschillende wij
zigingen gebracht in het wetsontwerp,
die de strekking hebben het onteigc-
ningsrecht, dat wordt toegestaan ten
behoeve der Duitschc kolonisatie in
Poolsche gewesten, te beperken, door
daarvan uit te zonderen, liet door ver
erving verkregen en sedert tien jaren
door koop verworven bezit. De beslui
ten van de commissie zijn nog niet
definitief en zullen in cene volgende
vergadering nog nader overwogen
worden.
Intusschen wordt in Polen hard ge
ijverd tegen deze tirannieke wet. Zelfs
onder de Duilsche grootgrondbezitters
van de provincie Posen circuleert
tegenwoordig een adres tegen de Polen-
wet. Het wordt druk geteekend. Ook
de handelswereld van Posen kiest po
sitie tegen de onteigeningswet. De
handel klaagt, dat de verscherping der
verhoudingen, door de wet te voor
schijn geroepen, allernadeeligst inwerkt
op den econuinischen toestand. In de
stad Posen alleen werd een verklaring,
waarin dit nader wordt uiteengezeten
betoogd, dat er voor de Duitsche han
delswereld groot gevaar spruit uit de
nieuwe wet, den eersten dag door ruim
honderd handelsfirma's en juist de be
langrijkste geteekend. Het stroomt betui
gingen van instemming uit de provincie.
De „Nordd. Allg. Ztg." pucliceert
den tekst van de 2 Nov. '07 tusschen
Duitschland, Frankrijk, Engeland, Noor
wegen en Rusland gesloten en door
alle onderteekenaars geratifieerde over
eenkomst, waarbij de neutraliteit van
Noorwegen wordt gewaarborgd.
Noorwegen verplicht zich zijnerzijds
aan geen enkele mogendheid voor welk
doel dan ook eenig deel van zijn grond
gebied af te staan.
De vier groote mogendheden hebben
zich hunnerzijds verbonden, de inte
griteit van Noorwegen te eerbiedigen
en, zoo deze wordt bedreigd of ge
schonden, Noorwegen te steunen als
het dit wenscht.
De duur van het verdrag is bepaald
op 10 jaar; het zal telkens stilzwijgend
voor 10 jaar worden verlengd, zoo
niet door een der contractanten min
stens 2 jaar te voren anders wordt
bepaald.
De Fransche regeering zet haar snood
bedrijf tegen de Kerk nog onverdroten
voort. Daarover schrijft thans een
correspondent uit Parijs aan de „Pa-
triote"
Voor twee maanden schreef ik u
reeds, dat het Fransche gouvernement
den clerus zijne civiele rechten wil
ontnemen. Ik kan nu mededeelen, dat
de zaak op het oogenblik juridisch
wordt onderzocht. Het wetsontwerp
is gereed. Het ontwerp verklaart, dat
de priesters zoowel het kiesrecht als
de verkiesbaarheid verloren hebben.
Een priester kan dus niet meer kiezen,
noch tot lid van een der regeerings-
lichamen, hetzij gemeenteraad, arron-
dissementsraad, Kamer of Senaat ge
kozen worden. Dat zou dus de civiele
„dood" zijn. De uiteenzetting der mo
tieven berust op een artikel der „Code
pénal", volgens welkartikel een Fransch
burger, door cene vreemde mogendheid
met eene functie belast, deze functie
niet zonder toestemming des ministers
mag uitoefenen. Als gevolg van de
scheiding erkent de Fransche staat de
kerkelijke hiërarchie niet meer. Volgens
deze nieuwe jurisprudentie zijn de
bisschoppen en priesters, die hunne
benoeming uitsluitend van den Paus
ontvangen, geen Fransche burgers meer,
maar vreemdelingen; dientengevolge
verliezen zij al hunne rechten.
In Parijs wordt, onder voorzitterschap
van mgr. Amette, een congres gehouden
FEUILLETON.
De weg van Keroulaz.
(SM.)
4) Terwijl wij naar die nieuwe verschijning
keken, hadden de kleine bonten allen het
roer gewend, en waren on bepaalde afstanden,
zoo, dal ze elkaar nici konden hinderen, in
den vorm van e'en cirkel gaan liggen, welke
langzamerhand de groote bark insloot.
>p de voorplecht van deze hing aan' een
Mok een groote lantaarn. Hij 't helder licht
daarvan zag ik, dal men op de voorplecht
bezig was met verschillende toebereidselen,
welker doel ik eerst langzamerhand begbn
te begrijpen. Wij lagen heel dicht bij het
schip. Toen de schepelingen een oogenblik
ophielden met linn werk, bemorWcn wij door
hel schijnsel van den lantaarn een altaar,
bedekt met helderwit linnen en een kruisbeeld
er hoven. Terstond daarop verscheen een
priester met grijze haren, gekleed in de heiige
gewaden, welker gondhordunrsel schlllerdc
in hel donker, en bediend door twee vissi'hers,
die waarschijnlijk tol de bemanning behoor
den. De priester hoog voor 'I altaar en maakte
hel tcckcn des krulsca.
Op dal gczichl ging ik onwillekeurig op
de knieën zitten,
•kling. diiss
.1 door dank en aan-
gaf mij de hand. Allen
i om te bidden, terwijl
i Misoffer begon. Dit
Die honderden tnenschen op de knieën lus-
schen hemel cn water: die razende zee
met zijn geweldig choranl-gezmig, welke zieli
boog voor de majesteit van den Verlosser
der werelddat schommelende altaar van
den levenden God, wicn men in geheel
Frankrijk geen plekje gronds meer gunde,
zwaaiende lantaarn, welke .in de ons omrin
gende duisternis slechls het altaar en het
bleckc voorhoofd des priesters verlichtte,
wiens grijs haar in den wind fladderdedie
biddende Klemmen iu.de booten, vermengd
met het huilen van den storm, omvattend
als een heiligdom de onmetelijke uitgestrekt
heid des hemels; tol welks voorhoven de
golven van den oceaan zich ophooptendat
alles, één grool nachtelijk gebed der schep
ping om het otter der verlossing. Nog sleeds
meen ik dal alles te zi.cn cn te hooren; ook
heb Ik nooit een grpptscher en heerlijker
plechtigheid bijgewoond en zal er wel nooit
zoo meer bijwonen. Ik gevoel mij niet in
slaat liet oogenblik Ie schilderen, waarop de
priester met bevende handen, geholpen door
zijn bedlenareli, de heilige Hostie lol aan-
vermengden met de Stemmen der stormach
tige' zee, om den eeuwigen God der liefde
de Hem verschuldigde hulde Ie brengen.
Hel schoen mij loc, alsof de machtige slem
der zee het waardigste gezang was hij zulk
een schouwspel, en het waarachtige orgelspel
bij de heilige Opheffing.
In elke boot hadden twee of drie mannen
liet (oer in handen gehouden, opdat de booten
de orde niet verbraken en op elkaar liepen.
Een der twee in onze hoot, die 'I dichtst bij
mij stond, boog zich met beangst gelaat naar
onzen gastheer, en sprak:
.Een stoept"
.Onmogelijk!" riep de oude Pool? .ik zie
niets."
Hij stond geheel op, want de II. Mis liep
ten einde, en keek om zich heen. Dezelfde
man legde hein zijn bevende hand op den
schouder, en zeidc.Ik zeg u
Een plotselinge vuurstraal verblindde mij,
tegelijkertijd viel ik voorover in de boot, ik
zag cn hoorde niets meer dan geweervuur,
een aangrijpend geschreeuw en 'I vallen der
kogels, die over mij heen vlogen. Ik hief
't hoofd op cn zag bij 't flikkeren van 't
geweervuur verbrijzelde cn 'verstrooide boo
ten, zwemmende mannen cn drijvende vrou
wen niet loshangende haren, alles in de
grootste verwarring.
.Geeft u over!" riep men aan boord van
het vijandelijk vaartuig, .cn het vuren zal
ophouden 1"
Mijn blikken richtten zich op dat oogenblik
naar liet altaar. Kalm keerde zich de priester
•mi cn met luide stem, de armen uitstrekkend,
riep hij; .He Missa est!"
Ik meende op dat oogenblik te zien, dal
liet schip langzaam zonk. Verscheidene slem-
men riepen: .liet schip /Inkt! Pastoor, red ii!"
.Deo gratias I" schreeuwde Dussaulz. en
greep zijn pistolen.
Het schip, dal ons tol kerk cn altaar had
gediend, zonk, door kogels doorboord, wer
kelijk een hoogc golf trok hel in de diepte.
Tijdens hel zinken keerde zich de priester
en verdween met het schip. Een nieuwe
losbranding huilde over het vaartuig, trof
echter niemand, omdat de afsiand le gering
was. De repuhlikeinsehc sloep was ons zóó
dicht genaderd, dal de licclc lading over ons
heen vloog.
.Omkeerenschreeuwde de oude Pool,
Zijn stentorstem klonk boven 't loeien van
den storm. Ecnigcn onzer hadden, door ver
twijfeling aangegrepen, dezellde gedachte
geluidzij antwoordden reeds met geweer
schoten. In de verwarring zocht ik Dussaulz.
die reeds als alle anderen deed. Hij was niet
meer aan mijn zijde. Een paar riemslagen
brachten ons langszij de Republikeinen, en
nauwlijks kijk ik op. of reeds is een onzer
op de sloep en houdt een touw vast, waaraan
de bestormers zich vastklampen. Anderen
volgen. De oude Pool duwt mij vooruit, hij
zelf onmiddellijk achter mijaan stuurboord
en op het achterschip geschiedde hetzelfde.
liet eerst, wat ik zag, was Dussaulz, die
met een pistoolschol een kerel van zesvoet
velde cn met het andere op de horst van
een soldaat aanlegde, die brullend voorover
viel. Ik snelde toe, om een andere grenadier
overhoop te schieten, die juist mijn vriend
mei den kolf van zijn geweer 't hoofd wilde
verbrijzelen. '1 Eigenaardige van dezen strijd
wapen hadden, of die reeds hadden afge
schoten. Ik ontrukte een gesneuvelde zijn
sabel, de anderen deden waarschijnlijk het
zelfde cn hel gevecht werd algemeen. Binnen
weinige minuten hoorden wij .pardon" roepen,
doch de onzen waren niet meer te houden,
leder meende zijn vrouw of een der zijnen
te hebben verloren en die le moeten wreken.
De bemanning der sloep was nici talrijk
Dussaulz doorzocht het geheele vaartuig,
niemand ontkwam. Toen ik spoedig daarop
hij 't licht van de lanlaarns. welke de onzen
aangestoken hadden, in de handen van den
ouden Pool een man zag, wiens zonderlinge
kleeding mij deed schrikken, kon ik nauwlijks
mijn oogen gcloovcn. Ik liep naar hem toe,
en riep.Kent gij hem Dal is onze gids
de onbekende
„Of ik hem ken I" prouide de Bretagner.
Ik wilde Item den man ontrukken. Hij was
reeds stijf; de oude Pool had hem geworgd.
Hij viel stokstijf voor onze voelen ik huiverde
.En mijn heide jongens I" sprak de oude
Pool op gcdcmptcu toon, terwijl hij op zijn
heide zonen wees, die dood naast hem lagen.
.Zie, wal mij ontrukt is. Wal ik daar heb,
is niet waard, wat Ik heb verloren."
Hij tilde den doodc op cn wierp hem
overboord. .Die licclt ons verraden," stiet
hij daarbij uit.
Ondcrtiisschcn had men de vrouwen, die