Katholiek Nieuws= en Advertentieblad
No. 5.
Zaterdag 2 Mei 1908.
Twee en twintigste Jaargang.
DE EERBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland, Laren
Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Franco per postf 0.40
Afzonderlijke nummersf 0.05
Bureau: Langegracht 13, Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prijs der Advertentiën
Van 1 tot 6 regelsf 0.30
Voor iederen regel meerf 0.05
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
EERSTE BLAD.
hu ernstig polilisli vraagstuk
Als liet nog nondig ware een be
wijs te leveren, dat geestdrift voor
het kiesrechtvraagstuk onder de Ka
tholieken verre te zoeken is, dan is
liet nu toch zeker geschied.
En dat het streven van enkele katho
lieke bladen om ook het volk achter
de kiezers gelukkig te maken meteen
stembiljet, bij liet sociaal-democratische
orgaan „liet Volk'' liet meest instem
ming gevonden heeft, zal moeilijk be
twist kunnen worden.
Met een schier onverklaarbaren ijver
werd en wordt in die katholieke
bladen steeds voorgehouden, dat een
zeer ruime uitbreiding van het kies
recht toch komen moet.
Zelfs ontsnapte soms in een onbe-
wacht oogenblik de verklaring niet
eens bang te zijn voor algemeen
kiesrecht.
Wat op den bodem des harten ligt.
welt immers gaarne naar boven.
Maar waarom ook niet?
Wanneer men aandringt op een finale
oplossing van het kiesrecht-vraagstuk,
zooals men soms hooren moet, dan
toch komt men van zelf tot den eisch
door socialisten gesteld.
Immers algemeen stemrecht brengt
eerst een finale oplossing.
Dan kan men niet meer voor- of
achteruit.
Dan heeft men zich finaal vastgewerkt.
Nogmaals zij hier in herinnering
gebracht, dat de Algemeetie Bond van
R. K. Kiesvcreenigingen in Nederland
in zijne vergadering van Mei 1906, ter
bevrediging van sominiger brandende
begeerte, het Bestuur meende te moe
ten machtigen een commissie te be
noemen ter bestudecring van het kies
recht-vraagstuk en de uitkomst ervan
in een rapport vast te leggen en dat
bij het Bestuur in te dienen.
En dat na een ernstige studie van
langer dan een jaar het met de meeste
zorg en uitvoerigheid saamgesteld rap
port verscheen, en het daarmee tevens
koude deed, dat de commissie in zake
hel kiesrecht-vraagstuk hopeloos ver
deeld stond.
Dit feit dient nogmaals voorop ge
constateerd.
tiet Bestuur van den Bond stond
echter hiermede voor een moeilijk
geval.
Maar het schafte raad.
Het wist niet beier te doen dan een
vijltien-tal vragen in verband met het
kiesrecht-vraagstuk aan de bij den
Bond aangesloten kiesvcreenigingen
ter beantwoording voor te leggen.
En wat moet men nu beleven?
Dat de beantwoording dier vragen
door vele kiesvcreenigingen geschiedde
met een luchthartigheid, die onbegrij
pelijk voorkomt.
De ware belangstelling in deze zaak
bleek zóó gering, dat van de honder
derden leden, die menige kiesvereeni-
ging telt, een zóó luttel getal ter bij
eengeroepen vergadering opkwam,
dat meermalen de vraag geopperd
werd, de behandeling van de vragen
lijst maar uit te stellen tot een nadere
bijeenkomst in de hoop, dat dan meer
belangstelling zou getoond worden.
Zoo ging het met kleine en groote
kiesvcreenigingen schier overal.
En in zulke vergaderingen werden
dan in een paar uren tijds of nog
korter een vijftien-tal vragen met ja of
neen beantwoord alsof het enkel om
zich te amuseeren ging.
Over de vraag bijv.. om slechts
cén vraag te noemen, omtrent even
redige vertegenwoordiging, welk stelsel
reeds zoo lang door bevoegde man
nen in studie is genomen, maar waar
van de meeningen nog altijd zoo uit-
eenloopen, dat een verdere nauwgezette
studie noodig is om tot een gewenschte
conclusie te komen, werd in de kies
verenigingen gestemd of de zaak allen
helder en klaar voor oogen stond.
Evenzoo was het gesteld met de
meeste vragen, die den kiesvereenigin-
ter beantwoording werden voorgelegd.
Men zou een glimlach over dit be
drijf moeilijk kunnen onderdrukken als
de zaak niet zoo ernstig ware.
Want nog meer vermaak zou worden
gewekt, ais de leden van kiesvereni
gingen, die zoo dapper gestemd heb
ben, ieder voor zich afzonderlijk hunne
stem over de verschillende vragen
zouden motiveeren, dan vooral zou
men tot de ontdekking komen, dat bij
de overgroote meerderheid degelijke
kennis van politiek totaal ontbreekt,
en derhalve hoe lichtvaardig uitspra
ken werden gedaan in een kwestie
van zoo grooie beteekenis.
Naar onze bescheiden meening heeft
de Bond zich dan ook in zake het
kiesrecht-vraagstuk begeven op een
glibberig zeer gevaarlijk pad.
Als immers over politieke kwestiën
de kiesverenigingen zoo in beweging
moeten gezet, als thans geschiedt, en
dat nog wel over een zoo netelig en
tweedrachtwekkend vraagstuk als dat
van het kiesrecht, dan staat te vreezen,
dat vrede en eenheid in den Bond
spoedig tot het verleden zullen behooren.
En dan is de kiem der ontbinding
in een Bond. die zoo nuttig en werk
zaam wezen kan voor de katholieke
Staatspartij, onherstelbaar aangebracht.
Men raadplege hierin slechts de
historie.
Aan don Algemeenen Bond van R. K.
Kiesvcreenigingen in Nederland blijft
nu de moeilijke taak eene oplossing
te brengen.
Moge deze inderdaad een gelukkige
zijn
BUITENLAND.
Gedurende dén hevigen sneeuwstorm,
heeft nabij de Engelsche Zuidkust, op
de „Solent" een ernstig ongeluk plaats
gehad. De Amerikaansche pakketboot
„Saint-Paul"' is in botsing gekomen
met den Engelschen kruiser „Gladiator".
Het laatste schip is zóó beschadigd,
dat het bij Yarmouth (eiland Wight)
op de kust is geloopen, teneinde zinken
te voorkomen.
Men vreesde aanvankelijk, dat er van
de bemanning 20 man waren omge
komen. Nader wordt echter gemeld,
dat drie man van de „Gladiator" ver
dronken zijn en een luitenant vermist
wordt.
Volgens een bericht uit New-Castle
zullen weer een groote menigte ar
beiders werkeloos worden. Immers de
federatie van scheepsbouwpatroons
maakte bekend, dat aan de werven aan
de noord-oostkust te Barrow en aan
de Clyde verscheiden werklieden wer
den uitgesloten. De uitsluiting zou
heden 2 Mei in werking treden.
Niet minder dan 80.000 werklieden
zijn in die uitsluiting begrepen.
De geruchten over een a. s. reis
van Koning Edward naar Petersburg,
welke reis in het midden van Juni zal
plaats hebben, worden bevestigd. Het
heet echter, dat dit bezoek een parti
culier karakter zal dragen.
PORTUGAL.
Ter gelegenheid van den uitvaart
dienst voor koning Carlos is geen enkel
incident voorgekomen. Koning Manuel
en de koningin-moeder begaven zich
naar het oude klooster der Hie-
ronymieten te Belem. om tegenwoordig
te zijn bij de H. Mis van Requiem en
de plechtige absolutie voor de ziele-
rust van koning Carlos en den prins
troonopvolger. Deze officieele uitvaart
dienst is, volgens de traditie, door de
regeering bevolen.
De koning werd op den weg door
de menigte eerbiedig begroet.
In de stad waren de vlaggen half
stok uitgestoken en de kanonnen der
schepen schoten salvo's af. Alsteeken
van rouw waren talrijke winkelsgesloten.
Het republikeinse!! congres, te Lis
sabon gehouden, heeft een motie aan
genomen, waarin verklaard wordt, dat
de republiekeinsche partij geen enkele
overeenkomst met de koningsgezinde
partijen zal aangaan betreffende deal-
gemeene politiek. Overleg zal alleen
maar plaats hebben over administratieve
aangelegenheden.
Men moet echter weten, dat de re-
publikeinsche partij in de nieuwe
Cortes in 't geheel geen invloed heeft.
Een vreeselijke wervelstorm heeft in
sommige streken van Alabama, Missis
sippi en Louisiana verschrikkelijke
verwoestingen aangericht. Uit de be
richten daarover blijkt, dat er plotse
ling een groot aantal windhnozen ont
stonden, waardoor zulke ontzaglijke
stofzuilen werden opgezogen, dat de
zon er door verduisterd werd en de ern
stigste tooneelen zich in het halfdonker
afspeelden. De storm nam in hevigheid
toé, boomen vielen om, de licht ge
bouwde houten huizen stortten het een
na het ander inde puinhoupen ga
ven juist de richting aan door den
a'.les vernielenden orkaan genomen. Het
huilen van den wind werd overstemd
door het hulpgeroep der gekwetsten
en dergenen, die in de verwoeste hui
zen opgesloten warenboven alles uit
klonk het gegil van vrouwen en kin
deren. De meeste dooden zijn negers,
wier hutten als kaartenhuizen boven
hun hoofden in elkaar stortten. Groote
schaven negers knielden in het veld
neer, baden en zongen. Het plaatsje
Almite in Louisiana is geheel wegge
vaagd; het aantal dooden wordt daar
op 50, dat der gewonden op 75 ge
schat. In Purvis (Mississippi) zijn 50
negers en 30 blanken omgekomen
van het dorp zelf staat geen huis meer
overeind. In de streek van Natchez
worden 60 dooden gemeld, enz. Bij
Natchez baande de storm zich een
weg van 300 M. breedte; de hoogste
boomen werden als grashalmen afge
maaid.
Uit Altanta wordt gemeld, dat er
bij deze ramp ongeveer 300 menschen
gedood en 1000 gewond zijn.
ITALIË
Romeinsche berichten melden, dat
in het Vaticaan een tentoonstelling
wordt voorbereid van alle geschen
ken, die de H. Vader bij gelegenheid
van zijn gouden priesterfeest reeds
heeft ontvangen of nog ontvangen zal,
vooral van de voorwerpen, die bestemd
zijn voor kerken. Het geschenk, dat de
FEUILLETON.
Wedergevonden.
Eerste Hoofdstuk.
In een der aigelegenstc, maar ook prach
tigste streken van Duilschland ligl het dorpje
'fannenrodc. liel gebergte dringt zich daar
in machtige hoogten Ie zanten, welke met
hare kale. tol ver in den zomer met sneeuw
bedekte kruinen zich tot in de wolken ver
heffen; afwaarts echter gectt liet diepe af
gronden en glooiingen te aanschouwen, wier
geweldige ruggen in schilderachtige vormen
de tnenigvuldigstc afwisseling van licht en
schaduw, van het groen der berken naast
bet zwaar donker der deunen bieden, en in
wier grondvesten kabbelende beekjes hare
fonkelende golfjes, den grootcn, een paar
mijlen verder dc vlakte zoekenden stroom
toestuwen. Van boven uit gezien, zou de
omtrek den indruk cener oneindig zwijgende
eenzaamheid maken, wanneer niet hier cn
daar uit de diepte naar boven, slechts voor
een deel door hosch verscholen vriendelijke
dorpen mei zilvcrgrocnc rieten daken en
rookcude schoorstecncn tegenwenkten, het
welk ons zcgl, dal de werkzame mensch ook
in deze berg- cn wuudwoestijn doorgedron
gen is, om haar lol schouwlooncel van zijn
arbeid en zorgen, zijn lust cn zijn lijden te
maken. Met bizonder welgevallen ver
wijlt onze blik op het dorpje, dat Taniicn-
rode heet, en dat het hoofdtooneel onzer
vertelling zal zijn. Vroeger was wel de ge
heel enge, slechts naar het zuiden zich ope
nende dalketen door de prachtvolle dennen
wouden gevuld geweest, welke nu nog
dicht ineengedrongen, mei len hemel opstij
gende groene zuilen alle glooiingen bedekt
en slechts hier en daar geweldige vooruit
springende massa's verweerde en bemoste
rotssteenen zichtbaar worden laat. Maar de
vlijtige handen der voorvaderen hebben dc
woudreuzen der dieple neergeveld, dc tal
rijke aan de beide zijden van de zilvcrklare,
tusschcn rotsblokken en over kiezel lustig
voortruischcndc beekjes bekleedden zich met
lachend, bloemenversierd groen der weiden;
de zuidelijke zijde van hel dal hood zich
aan tot verhouw van veldvruchten, welke de
late lente en korte zomer tot wasdom laten
komen; aan de glooiingen van het dal zag
men verstrooid de nederige, zindelijke huis
jes, met witte muren cn blauwgestreken
balken, minstens door kleine, maar welver-
pleegde bloementuintjes omgeven.
Slechls zelden verdwaalde de voet eens
wandelaars naar dit dorpje, want, zooals
gezegd, de streek ligt ver van dc steden en
badplaatsen van het gebergte, cn dc dage-
iijkschc stroom van duizenden van bergbe-
zockers volgt liever de reeds lang betreden
en geschikte wegen, dan dat hij zich
moeite cn lijd geeft, om dc verwijderde
onberoemde schoonheden, welke toch als
kostbare juweelen in de stille streken van
het gebergte verscholen liggen, op te zoeken.
Daarom behoorde een gebeurtenis, die wij
nader zullen bespreken, immer tot iets bui
tengewoons in het stille leven van het vrien
delijk Tannenrode.
Alvorens daarover uil tc wijden moeien
wij ons eerst daarheen begeven. Het is een
schoone Juni-avond; ontegenzeggelijk de
liefelijkste tijd in het diepe gebergte. Wan
neer beneden in den omtrek het jaar reeds
ver gevorderd is en dc bloeiende lente lang in
den vruchtrijpenden zomer is overgegaan,
terwijl daar in de laagte door de verzengende
hitte dc bloemen verwelken, dc bladeren
slap neerzinken en de velden verdorren
is liet, als of hier in de ravijnen cn dalen
van het gebergte de lente eerst gekomen is.
Juist echter wijl hij later komt, verwijlt hij
ook langer. Dan staan de boomen in hun
sappigste groen; dan is het kleed der wei
den- cn dalglooiingen met de frischte cn
bontste kleuren gelooiddan zweven geurige
luchten spelend en verkoelend uil de hoogte
ter neder. Zoo was liet ook op dien Juni
avond in Tannenrode. In het dorpje heerschte
een wonderbare landelijke rust, welke dege
nen, die aan hel geruisch cn gewoel der
steden gewoon zijn, zoo bekoorlijk en vreed
zaam aandoet. De inwoners zijn meest vlij
tige wevers; men hoort het aan liet snorren
der spinraderen en liet geratel van den weel-
stoel, dat zieli overal uit de geopende vensters
doet hooren of wat zich verder vernemen laat;
voor de huizen ziet men slechts spelende
kinderen, of een hond begroet ons met wan
trouwend geblaf; of een schare sneeuwwitte
ganzen zoekt schreeuwend het beekje, dat
murmelend in talrijke bochten tussclien
bloemrijke oevers, weiden en lioschjes door
hel dorpje spoedt.
Een huisje in het midden van het dorpje
trekt geheel bizonder onze opmerkzaamheid
tot zich. Niet alsof het van kostbaarder of
sierlijker bouworde ware, als de overige
ook in deze woning vinden wij dc witte
muren met de blauwgetinte batken, de
kleine vensters en daar boven in de ge-
hecle lengte een balkon met een kunstig ge
sneden horstwering, daarboven eindelijk liet
nederige, groene rieten dak. Maar het is toch
een weinig grouter, dan de omstaande hut
ton, en men ziet vooral aan zijn helderheid
cn netheid de zorgende en verplegende hand,
welke ieder vuil terslond verwijder! en iedeic
schade onverwijld herstelt. Een eeuwen
oude lindeboom wclfl van achter haar groene
bladerdak over het huisje, en van voren, van
een eenvoudig stakclscl omgeven, bevindt zich
een sierlijk tuintje met geurige bloemen be
plant, waaronder een menigte huogstammigc
rozenboompjes met de eerste openbrekende
knoppen, die onze blikken boeien. Zien wij door
hel open venster in dc links van de deur
gelegen kamer, dan bemerken wij meerdere
rijen van banken, ook een groot, zwart bord
met witte opschriften, Dat alles zegt ons da
delijk, dat In dat huisje onderwijs aan de
jeugd gegeven wordt, dat wij de school van
Tannenrode voor ons hebheu.
Zou nu de slanke grijsaard, die daar tus
schcn het bladcrloof zit in behagclijke rust
zijn pijpje rookend, de schoolmeester van
Tannenrode zijn: Zeker, hij is het! De
oude, brave Trautmann, die sinds zijn jon
gelingstijd in dit oord de jeugd onderricht,
die met zijn eerste scholieren oud en grijs
geworden is en ieder opkomend geslacht
met hartelijke liefde en Irouw voor de maat
schappij en den hemel opvoedt. Hij kan wel
reeds diep in de zestig zijn, want om zijn
kalen schedel trekken zich naar achter spaar
zame, witte lokken, en zijn hoofd is reeds
een weinig naar voren gebogen. Maar zijn
oogen schitteren noch wakker onder de grijze
wenkbrauwen, en de opgewekte trekken van
zijn gelaat verraden het innerlijke ge
voel van gezondheid cn bcliagelijkhcid. Wel
zeggen ons de diepe rimpels op voorhoofd
en wangen, dat zorg cn kommer over zijn
hoofd hebben gestormdmaar nu zijn de
stormen uitgewoed en hebben, evenals de
zonnige avond na een dag van woeling en
onweer, de zachte uitdrukking des vredes
nagelaten, van den vrede, die een goed ge
weten cn een wclvolhrachte dagtaak schenkt.
Wanneer de oude Trautmann zijn wakkere
jeugd heeft uitgelaten, verwijlt hij liefst in
zijn tuintje; want dc bloemen zijn hein als
zijne kinderen, die hij verpleegt cn met liefde
verzorgt. Daarom geeft hij zich geen lange
rust in het bladerliof, maar springt van tijd
tot lijd op, beschouwt hier een bizonder
wondervol plantje, bevrijdt daar een rozen
knopje van schadelijke rupsen, bindt de los-
geraakle bloeinenstengels vasl en is daarbij
