Katholiek Nieuws= en Advertentieblad
No. 19.
Zaterdag 8 Augustus 1908.
Twee en twintigste Jaargang.
OE EEMBBOE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland, Laren,
Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Franco per postf 0.40
Afzonderlijke nummersf 0.05
Bureau: Langegracht 13, Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prijs der Advertenliën
Van 1 tot 6 regelsf 0.30
Voor iederen regel meerf 0.05
Correspondenten c
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
EERSTE BLAD.
Teekenen des tijds.
II. (Slot.)
Wij mecncn liet wol een opmerkelijk
teeken des tijds te mogen noemen,
uit den mond van Mr. Aalberso zulk
een vermaan te vernemen
„Wie Hums aandringt op een scherp
omschreven en nauwkeurig afgebakend
program, stuurt, bewust of onbewust,
onvermijdelijk op scheuring aan."
Ook onze meening wordt hier weer
gegeven men lette slechts op de tce-
keuen des tijds.
Want deze wijzen er op, dat de
waarschuwing van Mr. Aalbeise in
vervulling zal gaan, als niet een kalme,
bezadigde politiek algemeen den noodi-
gen ingang vindt.
Immers, er zijn lieden, die liever
welgemeende vermaningen in den wind
slaan, dan meeningen ten offer brengen,
die zich bij hen hebben vastgezet.
Een sprekend voorbeeld daartoe
levert o. a. het katholieke „Deventer
Weekblad", welk blad één van het
tweetal is, dat Mr. Aaiberse onderhield
over de vermeende onjuistheid, betref
fende de Duitsche Centrums-partij, op
den Frioschcn Landdag verkondigd,
Want op het antwoord van Mr. A.
en zijn waarschuwing tegen een ge
waagde politiek, schrijft de redacteur
van genoemd weekblad nader in het
Centrum o. a.
„Een scherp omschreven politiek
program wonscht niemand. Maar om
trent de hoofdpunten in die zaken,
welke op dit oogenblik de politiek
beheerschen, moet overeenstemming
worden verkregen.
„Zoolang de schoolstrijd woedde
kon onze partij zich de weelde ver
oorloven telkens in andere zaken van
gewicht, in twee of meer richtingen,
uiteen te gaan. (De schoolstrijd be-
heerschtc onze gehcelc politiek.)
„Nu moet dit vroeg of laat tot
scheuring leiden, omdat eene politieke
partij zonder bindende politieke be
ginselen in dingen, die den toestand
beheerschen. op den duur onbestaan
baar is.
„Wie dus de vorming van een
politiek program, dat in de hoofdzaken
de richting aanwijst, tegenhoudt, stuurt
bewust of onbewust onvermijdelijk
op scheuring aan. De kracht van het
Duitsche Centrum ligt hierin, dat de
verschillende richtingen weten, wat zij
aan elkander hebben en niet in liet
streven om zonder program telkens
de eigen richting in de partij te doen
zegevieren."
Met de vorming van een politiek
program, dat in de hoofdzaken de
richting aanwijst, tegen te houden,
stuurt men dus —bewust of onbewust
op scheuring aan, verklaart deze
redacteur.
Dus vlakweg gaal deze in tegen de
meening van Mr. A.
Wal daarvan terecht moet komen 'i
Eu dan moet incn weten, dat ook
genoemd weekblad liefst aandringt op
finale uitbreiding van kiesrecht, die
de politieke eenheid onder ons. Katho
lieken, reeds zoo ernstig bedreigt.
Dit gevaar is niet denkbeeldig; een
nieuw bewijs is daartoe geleverd.
Zooals men weet, streeft de Bond
van R. K. Kiesverenigingen in Neder
land er naar een meer algcmecnc
Bond te worden, wat alleen het geval
zou zijn, als ook de R. K. Kiesvcr-
eenigingen in het Zuiden des lands
zich bij den Bond zouden aansluiten.
liet scheen inderdaad' dat dit ge
lukken zou.
Maar de zonderlinge houding van
R. K. Kiesverenigingen, bij den Bond
aangesloten, die, ondanks de ernstige
bezwaren, tegen algemeen kiesrecht in
gebracht van de zijde van eigen partij-
genooton, en de verklaring van de
christelijke bondgenootcn, dat de cisch
van algemeen kiesrecht zeer zeker het
bondgenootschap in gevaar zou bren
gen, toch voor algemeen kiesrecht
adviseerde, heelt den Provincialen Bond
van R. K. Kiesverenigingen in Brabant
een besluit doen nemen, dat onze
meening bevestigt, dat met het kies
recht-vraagstuk de eenheid onder de
Katholieken roekeloos op het spel
wordt gezet.
Het Bestuur van den Brabantschen
Bond bedankt alvast er voor, zich in
de gegeven omstandigheden bij den
Bond van R. K. Kiesverenigingen aan
te sluiten.
Met de grootst mogelijke meerder
heid werd in zijne gehouden vergade
ring een motie aangenomen, waarin
o. a. wordt gezegd
Overwegende voorts, dat de behan
deling van liet kiesrecht-vraagstuk bij
den achterstand van onze wetgeving
op allerlei gebied geenszins in die
mate urgent behoort te worden geacht,
dat het geraden is daarover thans
reeds in zijn geheelen omvang een
oordeel uit te spreken
dat het echter, met het oog op liet
door vele kiesverenigingen uitge
brachte votum ten gunste van algemeen
stemrecht, van belang schijnt de bij
den Provincialen Boud aangesloten
kiesverenigingen ten aanzien van dit
onderdeel van het kiesrecht-vraagstuk
thans reeds te dienen van advies
Overwegende, dat het algemeen
stemrecht niet alleen als stelsel be
hoort te worden verworpen, doch
bovendien een'votum ten gunste daar
van zeer bedenkelijke gevolgen zou
kunnen hebben en in de katholieke
Staatspartij oncenigheid en verwarring
zou stichten
Gezien artikel 3 sub b van het
reglement van den Provincialen Bond
van R. K. Kiesverenigingen in Noord-
Brabant
Besluit de aangesloten kiesvereni
gingen te adviseeren
a. vooralsnog niet toe te treden
tot den Algemecncn Bond van
R. K. Kiesverenigingen in Nederland,
b. zich te verklaren tegen het alge
meen stemrecht, en
c. voor het overige ten aanzien van
het kiesrechtvraagstuk vooralsnog een
afwachtende houding aan te nemen."
Besloten werd van deze motie ken
nis te geven aan de aangesloten kies
verenigingen en aan het Bestuur van
den Algemeenen Bond.
Of de daarbij betrokken kiesver-
eenigingen het advies van het Bestuur
van den Provincialen Bond zullen
opvolgen, moet worden afgewacht.
Maar bijaldien dit advies niet het
door genoemd Bestuur gcwenschte
gevolg hebben inocht, dan stond men
al voor het geval, dal een scheuring
in dien Bond zou te betreuren zijn.
Wordt het advies eehter wel opge
volgd, dan zal er heel wat overleg
moeten plaats vinden, vooraleer o. a.
het iu liet advies genoemd mcenings-
verscliil tusschen de twee genoemde
Bonden voorgoed is weggeruimd.
Doch, wat ook hierin moge gebeuren,
dit staat nu vast, dat aan de Kamer
leden, die Brabantsche distrieten ver
tegenwoordigen, met het bewuste advies
ook een wenk is gegeven, die ter harte
mag genomen, wil de goede harmonie
tusschen deze vertegenwoordigers en
vertegenwoordigden onderling in de
toekomst blijven bestaan.
Wel beschouwd moge men dus in
een en ander teekenen des tijds op
merken, welke er toe vermanen voor
zichtig te zijn, opdat een dreigende
sclnfuring in de Rechterzijde, waarop
ook Mr. Aaiberse zoo met kracht heeft
gewezen, tot eiken prijs voorkomen
worde.
BUITENLAND.
Bij verkiezingen voor het Engelsche
Lagerhuis volgt de eene nederlaag voor
de liberalen de andere op. Nu heeft
die partij weer een zetel in het Lagerhuis
verloren bij een verkiezing iu Hagger-
ston, district Londen. De unionist had
ïeer stemmen dan de liberaal en de
ncialist beiden. Voor de liberale re
geering niet juist bemoedigend.
De vrouwejdiond tegen het vrouwen
kiesrecht lieeTl hare constitueerende
vergadering gehouden in het West
minster Palacehotel te Londen. Het doel
van dezen bond is te reageeren tegen
liet rumoerige drijven van de kiesrecht
dames. De gravin van Jersey leidde
de vergadering, die deed uitkomen,
dat alle politieke partijen onder de
oprichters van den bond vertegen
woordigd zijn. Lady Haversham be
toogde namens liet voorbereidende
comité, dat liet de plicht van de En
gelsche vrouwen was op te komen
tegen de opvatting, dat de kiesrecht-
vrouwen de vrouwenwereld van Groot
Britannic voor een aanzienlijk deel
vertegenwoordigen. De oprichting van
den bond is reeds hiervoor noodig,
opdat de heer Asquith antwoord kunne
bekomen op zijn verlangen, dat de
vrouwen zelf moeten toonen, of onder
haar al dan niet het verlangen van liet
kiesrecht bestaal. Natuurlijk wenschen
ook zij, die liet politieke kiesrecht
voor de vrouwen afkeuren, dat hare
deelneming aan de werkzaamheden van
stedelijke besturen en alle instellin
gen. die zich met huiselijke en sociale
aangelegenheden bezig houden, zal ge
handhaafd blijven.
De bekende schrijfster, mevrouw
Humphry Ward, lichtte hel manifest
toe, dat zal worden verspreid om het
doel van den bond naar buiten ken
baar te maken.
frankrijk.
De Fransche regeering oogst, wat
zij gezaaid heeft. De revolutie heeft te
Vigneux den kop opgestoken en de
Fransche regeering is nu gedwongen
dit monster te onderdrukken. En dat
doet ze ook. De voornaamste rad
draaiers, die aangezet hebben tot ver
zet, wat liet leven aan verscheidene
personen heeft gekost, en veel ge
wonden heeft gebracht, zijn in hech
tenis genomen. Behalve door de soci
alisten, wordt de besliste en krachtige
houding der regeering goedgekeurd.
Een treffend voorval heeft zich bij
de bloedige onlusten voorgedaan. Toen
op de barricades te Villeneuve-Saint-
Georges, liet vuren begon zag men
den pastoor, kalm en waardig, temid
den der oproerlingen verschijnen. Zijne
FEUILLETON.
Wedergevonden.
(Slot.)
13) Tot hiertoe hadden de vrienden in
adcinlnozc spanning toegeluisterd. Doch nu
kon mevrouw Wcsthorii zich niet langer
inhouden. „Een kind", riep zij, .een levend
kind uit dc schipbreuk geredDe kinderen
hadden zich nieuwsgierig naar voren ge
drongen, Karei Werner zat zwijgend, het
gezicht met de handen bedekkend, doch
men merkte mt zijn heftig ademhalen, hoe
geweldig het in hem werkte. De lieer West-
horn merkte nu eehter op: .Slil nu, wij moe
ten onzen vriend niet onderbreken, wij moeien
alles hooren."
„Ja, dal lieve kind leefde", ging Trmit-
inann voort. .Ik beschouwde het nader. Het
was een fijn. lief kind, naar het scheen niet
ouder dan Wil jaar. Ik vroeg„Wat denkt
u met de arme wees aan te vangen, beste
incnschen .Wal wij er mee zullen aan
vangen? Wij zullen het morgen aan de po
litic overgeven". - was liet antwoord.
Daar was het een opwelling van mede
lijden of ccil ingeving van Boven daar
doortrilde mij snel als de bliksem een ge
dachte. „I.aal mij het kind, ik breng hel in
veiligheid riep ik. .Dat is ons volkomen
'I zelfde", antwoordde de oude. .Behouden
kunnen wij het toch niet, en wij liebhcn
geen tijd om ons mcl zulke dingen Ie be
zen nacht hij u tc blijven, want met liet
ruwe weder kan ik met liet zwakke kind
lieden niet meer naar de stad." De lieden
waren er mede tevreden, en ik bleef. Toen
den volgenden morgen de ochtend grauwde,
wikkelde ik liet kindje in mijnen mantel en
wandelde er mede naar de stad. Wat zou ik
mi doen De wijsheid der wereld zeide
„Lever liet aan de overheid af. Wat zult gij
tl dien grootcn last opladen Oij zijt reeds
arm en licht voor eigen kinderen te zorgen.
.Maar mijn hart verzette zich daartegen
met alle macht. Dit ongelukkige kind is een
zaam en verlaten op de wereld. Zijn bloed
verwanten zijn verongelukt en dood. Nie
mand zal het missen en er naar vragen.
Hoe ellendig zal haar lot zijn onder vreemde
menschel)Bij inij zal hel ten minste liefde
vinden, en mijne vrouw, de trouwe, brave
ziel. zal liet ook van haar hart niet weg-
stooten. lil Oods naam dus, ik helmin! liet
kind en denk, dal het de erlcnis is. die God
mij heeft toegedacht. Daarbij bleef liet.
In Bremen had ik niels meer te doen. Ge
lukkig had ik met mijn geld zoo spaar
zaam huis gehouden, dal ik de terugreis met
de jkisi maken kon. Want te voet met hel
kleine kind zou de reis voor mij te zwaar
geworden zijn. U kunt deuken, wat mijn
vrouw voor oogen zette, toen ik thuis kwam
en haar het kind iu de armen legde. „Daar
heht ge uw erfenis!" zeide ik en verleide
haar alles. Ik had mij in haar niet vergist.
Zij sprak: „God heeft hel gegeven en wij
behouden het. Waar er voor zes te eten is,
zal ook een zevende genoeg krijgen." Zoo
is dan het kind in ons huis gebleven."
„Maar waar, waar is het riep Westhorn,
die nu zijn ongeduld niet meer bedwingen kon.
„Nog een oogenblik geduld", zeide de
grijsaard. Hij haalde een jiakje erbij en
opende het. Daaruit kwamen tc voorschijn
een kinderjurkje en een paarlcn halssnoer,
zooals men kleine kinderen pleegt om tc
hangen, en daaraan een gouden kruisje.
Nauwelijks had Karei Werner deze voor
werpen gezien, of een geweldige ontroering
greep hem aan. „Heer des hemels", schreeuwde
hij, -dat ken ik." Hij rukte den oude de
halssnoer uit de hand en beschouwde het
met nieuwsgierige oogen hij het licht der
lamp. „Deze halssnoer heb ik zelf gekocht
en hier op het kruisje zijn de naamletters
mijner vrouw gegraveerd. O, Trautmann, ik
bezweer u. bevrijd mij uit deze ontzettende
angst. Waar is het kind? Gij hebt mijne
dochter gered."
„Nu, vermoedt u niets vraagde Traut
mann, en zijn aangezicht glom daarbij van
innige vreugde.
„Wat zal ik vermoeden antwoordde Wer
ner sidderend.
Opeens greep dc grijsaard Kaatjes hand,
voerde haar naar Werner en sprak„Daar,
vader, hebt gij uwe dochter terug I"
Wie hcschrijft dc verbazing, de verruk
king, de ontruering, welke op deze woorden
volgden Wer.ter trok het meisje tot zich
en bedekte sprakeloos wecnend haar aange
zicht met kussen. Dc familie Westhorn om
helsde beurtelings het lieve kind. Trautmann
stond daarbij en murmelde bij zich zeiven
„Ik dank u, Vader in den hemel, dat u
mij dezen dag hebt laten beleven. Ach, ik
licb zoo dikwijls gevraagd, of het wel uw
heilige wil is geweest, dat ik het kind
toenmaals tot mij nam t Of ik er recht op
had, het als mijn eigendom tn mijne arme
hut te verplanten. Nu heht ii mijn vraag
heerlijk beantwoord. Ik dank n, Vader in
den Hemel!"
„Dus gij zijt werkelijk mijn vader vraagde
Ka.ttjc, welke uit hare verbazing, haar geest
verwarring eerst langzamerhand tot zich
kwam.
„Ja. ik hen het, werkelijk en waarachtig!"
jubelde Werner. „Het is dus waar, wat mij
van liet eerste oogenblik zoo wonderbaar
tot ii trok. wat u macht gaf, den duisteren
geest der ziekte tc verdrijvenwat mij
zoo onweerstaanbaar drong, was u als mijn
kind aan mijn hart Ie drukken."
„Zeker", voegde Trautmann hierbij, „de
stem der natuur heeft gesproken, hare macht
geheimvol gewerkt. Het is eelt in God ver
borgen wonder, wat wij beleefd hebben."
„Maar. wanneer ii mijn vader zijt". zeide
Kaatje bijna treurig, „dan verlies ik groot-
„Ncen, Kaalje, die verliest ge niet", ant
woordde de grijsaard, liet meisje liefdevol
tot zich trekkend. „Ik geef mijn recht op u
niet op. Wal gij tot dusver licht geloofd
te zijn en waarvoor de mensCheti li tot dus
ver gehouden hebben mijn kleinkind blijft ge
door het heilige recht der liefde, dat uw vrome
kindsheid twaalf jaren lang met mijn oud
leven onoplosbaar verbonden heeft."
„En u scheidt nooit van haar", viel me
vrouw Westhorn hartelijk in. „U gaat met ons
en wij vormen een gelukkige familie."
„Dat niet, dierbare mevrouw", zeide Traut
mann inct vriendelijken ernst. „Laat mij,
waar ik hen. Ik ga niet van mijn arme dorps-
genooti^n en verlaat mijn kleine kudde niet.
tot de Heer mij roept, mijn herderstaf neer
tc leggen. Neem Kaatje in Gods naam
met u. Mijn tank tegenover haar Is vervuld.
Nu mag zij onder een nieuwe omgeving, op
andere wegen hare bestemming verder be
reiken. Ik ben blijde, dat" ik haar in zulke
handen weet. Maar wanneer u mij somwij
len met haar bezoeken en mij wilt toestaan
van tijd tot tijd tot ii te komen, dan zullen
dat voor mij zeer gelukkige en gezegende
uogcnblikken zijn."
En daarbij bleef het. Hoe zeer ook de
vrienden hem bestormden, den avond zijns
levens in den dierbaren kring, van hunne
liefde omgeven, te voleinden, hij bleef
standvastig bij zijn besluit, op liet veertig
jarige schouwtooncel zijner moeite en zor
gen, zijns stillen arbcids en van rijk inner
lijk geluk zijn loop te voleindigen. Een paar
dagen later kwam het uur van scheiden.
Kaatje had nog eens met Lisa al hare lie
velingsplekjes bezocht cn deze onder tranen
vaarwel gezegd. Van den grootvader kon zij
zich nauwclijk losrukken, cn zij moest bijna
