Katholiek Nieuws» en Advertentieblad
No. 29.
Zaterdag 17 October 1908.
Twee en twintigste Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland, Laren,
Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
f 0.40
t 0.05
Bureau: Langegracht 13, Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Van I tot 6 regelsI 0.30
Voor lederen regel meer I 0.05
nieten uiterlijk Vrijdag*
vernulteii maken hunne gaven dienstbaar
het uitvinden van moordtuigen, die
.•en oorlog de meest groote ver
woestingen kunnen te weeg brengen,
en de uitvinders kunnen zeker zijn
•oor vorstelijk beloond te worden.
De volken huiveren reeds bij de ge
dachte om met de nieuwste moordtuigen
kennis te maken, en dit wordt even
zeer door de vorsten en regeeringen
begrepen.
Toch ziet iedere mogendheid er tegen
ip het bestaande te veranderen, terwijl de
volken daaronder verzuchten. Zoo is de
toestand geworden, maar hoelang zulk
:n onnatuurlijke verhouding kan voort
duren, is niet te bepalen. Als een volk
moede wordt langer zulke zware lasten te
dragen, en bij het vooruitzicht, dat ze nog
drukkender zullen worden, het geduld
verliest, dan zou het kunnen gebeuren,
dat zijne regeering, nu zij door ont
wapening, zooals het heet, het land
aan de naburen zou overleveren, de
ongeduldigen ten oorlog zal gaan voeren,
In de hoop den onhoudbaren toestand
daarmede te doen eindigen. Geen enkel
volk echter zal dit begeerenmaar het
gevoel der ellende van denondragelijken
last door het militairisme veroorzaakt,
kon zeer gemakkelijk ten slotte de aan
leiding tot een oorlog worden. Die
immer voortgezette militaire verster
king is voorden Etiropecschcn vrede een
der grootste gevaren van dezen tijd.
Maar de diplomatie zou er wel naar
streveii.dat de vrede bleet bewaard. Nog
onlangs kwam een tweede Vredes
congres te 's-Gravenhage bijeen we
ken lang werd door vermaarde staat
kundigen het ideaal van wereldvrede
bekeken en besproken en na talrijke
feestmaaltijden, met hartroerende toe
spraken besloten. Was het ideaal, waar
naar gestreefd werd nog niet bereikt,
hel was toch nadei gekomen en de
rest zou wel volgen.
Hoe het zij, de vrede moest bewaard
blijven, daarvoor zou Engclands Ko
ning, die zich als diplomaat van den
eersten rang deed kennen, wel zorgen.
Toen de Marokko-quacstic tot staan
was gebracht, was een sombere wolk,
die den politickon''hemel dreigde te ver
duisteren, voorloopig afgedreven, en
kon Koning Eduard zijn plan rustig
afwerken. Met alle Vorsten en Staats
hoofden van Europa werd geconfereerd
en werden nieuwe vriendschapsbanden
aangelegdzelfs de steeds gespannen
verhouding tegenover Rusland mankte
plaats voor vriendschapsbetuigingen
en overeenkomsten onderling, die den
vrede voor een verre toekomst zouden
waarborgen.
Maar de hartelijkste vriendschap
werd gesloten met Frankrijk, het land,
dat zich in de laatste jaren deed ken
merken door de schandelijkste daden
tegenover Uod en de mcnschhcid, en
men schroomde niet bij ecne Regeering,
die openlijk den strijd tegen God-zelf
heeft aangebonden, steun en medewer
king te zoeken, om gezamenlijk ervoor
te waken, dat vrede en gerechtigheid
over de wereld zouden zegevieren.
En ziedaar IDe politiek bulten
God of tegen God is plots onderbroken
door feiten, die angstig doen opzien
ten hemel, en zich doen afvragen of
de gramschap Gods eindelijk over het
zondige Europa zal worden losgelaten.
De Balkan-gebeurtenissen hebben een
verrassing geboden, die de diplomatieke
wereld in een geweldige beroering
hebben gebracht. Bulgarije verklaarde
zich onafhankelijk van Turkije en verhief
zich tot een koninkrijk: keizer Frans
Jozef strekte zijn souvcreinitcitsrecht
uit over Bosnië en Herzcgowina en gaf
het ontstelde Turkije' en de overige
Europeeschc Staten er eenvoudig kennis
vanen het eiland Kreta vervulde zijn
lang gekoesterden wensch, scheurde
zich af van Turkijü en sloot zich bij
Griekenland aan.
Waar is nu de diplomatie, die zeggen
If an, waarop dit alles ultloopen zal V
Kunnen zich ondanks het blijkbaar
ernstig streven der diplomaten om den
vrede te bewaren, niet weder geheel
onvoorziene gebeurtenissen voordoen,
die hun fraaiste berekeningen en ver
wachtingen geheel den bodem inslaan 'i
Zij echter, die dieper Ingaan in de din
gen van onzen tijd, hebben zich bij het
schouwen van hut diep godsdienstig
en zedelijk verval der natiën reeds lang
bekommerd afgevraagd, of de straffende
hand Gods niet zeer spoedig op de
volken zal neerkomen, en daarvoor
beginnen zich thans reeds beangsti
gende verschijnselen te vertonnen.
Doch wat ook moge gebeuren, du ge-
loovige Christeii weet, dat God alles
ten beste leidt, en daarin is voor Item
de eeltige en ware geruststcllinggelegcn.
BUITENLAND.
eNOEI.ANI).
De gebeurtenis bij liet jongste
Eucharistisch Congres te Londen heeft
aanleiding gegeven tot het te berde
brengen van grieven der Katholieken
in het Engclsehe Lagerhuis. Maandag
vroeg lord Talbot of de regeering van
plan was, stappen te doen om aan de
wettelijke bepalingen,die de Katholieken
vergeleken mui andere godsdienstige
lichamen in een ongunstige en gemin
achte positie plaatsen, af te schaffen. En
Mr. William Redmond,vroeg,ofnietvele
jaren geleden een wetsontwerp in dezen
geest door eeltige leden was ingediend
en of, indien zulk een ontwerp wederom
zou worden ingediend, de regeering
haar steun zou willen geven.
Minister Asqulth verzocht beide re
denaars hunne wenseltcn te willen
omschrijven; waarop Mr, William
Redmond beloofde zulks te zullen doen
en kondigde levens aan, dat hij In de
zitting van 27 October verlol zou vragen,
om een wetsontwerp in te dienen,
teneinde deze grieven uit den weg te
ruimen.
Vijf der meest op den voorgrond
tredende stemreehtvruuwen, zijn voor
den rechter gedagvaard, ouder aan
klacht, te hebben aangespoord tot op
stootjes. Tot dezen stap is overgegaan
naar aanleiding van een manifest der
kiesrechlvrotiwen, waarin deze haar
voornemen te kennen gaven, zich met
geweld toegang te verschaffen tot het
parlementsgebouw, voor welk plan zij
den steun van hut volk inriepen.
De kiesrechtvrouwen hebben Dins
dag in de buurt van liet Lagerhuis
weer schandelijk huisgehouden. Ook
werkhuizen hielden betoogingen nabij
het Lagerhuis. Na talrijke botsingen
met werkloozen en steinrechlvrotiwen
nam de politie een vijftig stemrecht-
vrouwen en werkcloozen in hechtenis.
Twintig personen werden gewond.
BULGARIJE.
De nieuwe koning van Bulgarije heeft
Maandag zijn plechtigen intocht ge
daan in de hoofdstad van zijn rijk.
Over die gebeurtenis werd uit Sofia
geseind
De ontvangst van den koning te
Sofia was te danken aan het initiatief
van de gemeente en was niet het werk
van de regeering. De gchuele stad
was versierd met vlaggen en groen.
Waar de stoet voorbijkwam stond het
garnizoen langs den kant geschaard.
Tegen drie uur deed de koning zijn
intocht. Vódr de kazernes gekomen,
werd hij ontvangen en verwelkomd
door de generaals en de brigade- en
rugiments-commandaiitcner werden
salvo's gelost door de batterijen veld
geschut. Voor den Triomfboog werd
aan den koning rapport uitgebracht
door den garnizoeiis-commandant en
werd hem uoor den burgemeester het
welkom toegeroepen. Later had een
godsdienstige plechtigheid in de ka
thedraal plaats. Men schat het aantal
personen, die uit de voorsteden en
van buiten naar Sofia waren gekomen,
op ongeveer 50,000.
DUITSCHLAND.
De Duitsche gezant baron Marsehall
heeft aan den grootvizier te Konstan-
tinopel, volgens de daar verschijnende
bladen, de volgende verklaring gedaan:
„Ik heb namens Z. M. de opdracht
gekregen met den grootsten nadruk
tegen do onderstelling op te komen,
dat de laatste gebeurtenissen op den
Balkan berusten op eenc afspraak van
Duitschlaud met Oostenrijk-Ilongarlje
of ion anderen staat. Zij geschiedden,
zonder de meening van Duitsehlaml
In te winnen."
De Nordd. Allg. Zeitung Is gemach
tigd voor volkomen onwaar te verklaren
de mededeeling, dal de voorgenomen
inlijving van Bosnië reeds In Mei te
Wccncn aan den Duitseheu Keizer is
Franco per post
Afzonderlijke nummers
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
EERSTE BLAD.
De vrede van onzen tijd.
Eigenaardige tijden cnomslandighcden
zijn ons beschoren. Vooral ten aanzien
van den vrede. Schier bij elke gelegen
heid werd door vorsten en regeeringen
vrede gepredikt, en ondanks al die
verzekeringen nam de onrust onder de
volken gestadig toe. Geen keizerlijke
of koninklijke daad werd verricht of het
heette te dienen lol bevordering van den
vrede. De diplomatie kende geen ander
streven dan op nllemogelijke wljzetotbe-
vcstigingvan den vrede werkzaam te zijn.
Telkens poseerde hier of daar ook een
minister-president als vredes-stichler.
Vooral bij feestmaaltijden en anderszins
werd men daarop onthaald, en dan werd
na afloop van zoo n festiviteit naar alle
oorden der wereld geseind, dat men
gerust kon zijn, nu zulk een orakel
over den vrede gesproken had.
Het antjvoord op al die verzekeringen
is geweest, dal de wedstrijd om de
meest ideale Icgerinrichling te verkrij
gen, steeds krachtiger werd voortgezet.
De volken werden als slaven in den
wapenrok gedrild, en gaan onder be
lastingen gebukt; maar het strcclcudc
bewustzijn werd bij hen opgewekt,
dat ze den vrede daarmede hielpen
grondvesten.
Wel treurig, dat de vrede in onzen
tijd moet bewaard worden, op een wijze,
die tol heden onbekend was. Voorheen
wapenden de volken zich om oorlog
Ie voeren, tegenwoordig om den vrede
Ie bewaren. Wanneer eertijds een land
zich strijdvaardig maakte, geschiedde
dit mei hel bepaalde doel om ten strijde
te trekken, doch in onze dagen hand
haaft men den vrede met alle oorlogs
middelen, eft zijn de landen letterlijk
in legerkampen herschapen. Groote
FEUILLETON.
Verbannen en hereend.
2) Toen liet vuren ophield, vernam men
liet Jammeren (Ier gewonde mannen, vrouwen
en kinderen, hier en daar vermengd mol liet
rochelen der stervenden. Ook Josnphnt bevond
zich onder de gewonden. Hij zag. dat de niet
gewonden hun klccrcn uittrokken, urn de op
de sneeuw liggende» er mede te dekken; an
deren scheurden hun linnen, om hel hlocd
Ie stelpen. De gewonde geloofshelden namen
slechts met tegenzin de hulp hunner broeders
aan; zij riepen de soldaten toe: „Doodt ons
zooals onze broeders naast ons. WIJ gaan
niet naar huis. Hier is ons Godshuis, onze
heilige grond; hier is ons .bloed, moge ook
hier ons graf zijn!"
De bevolking bleef den gchcclcii nacht op
't kerkhof, terwijl intiisschen de helmannen
in de naburige huizen onderdak zochten en
de soldaten, die om het kerkhof lagen, hun
wachtvuren hadden aangestoken. Den vol
gende morgen overzag Kotow hel slagveld.
De (Icllillccrdcn baden knielend en zongen
de dag-getijden der Allerheiligste Mnngd.de
hulp der Christenen. Het volk verzette zich
tegen het hevel van den Ralschelnik, om de
door het bloed rood gekleurde aarde met
zand te bedekken. Men nam de dierbare
bloeddruppels van de sneeuw op en liet alles
In ten nieuw gegraven grnt zinken, en zong
er hij: „Heilige God bewaar ons heilig geloof
en verneder de vijanden der II. Kerk."
Nu begon een toonecl zoonis de hel slechts
uitdeuken kan. De soldaten ontvingen liet
bevel hen met dun knoei en de kolven der gewe
ren van de kerk te verjagen. De Gelinieerden
knielden en de soldntcuwoedo joeg over hen
heen, terwijl zij onder woesl geschreeuw hel
bnrbnnrschc hevel, een Nero of Dioclcliaan
waardig uitvoerden. Een getoovig officier ver-
lelde later in vertrouwen, dat hij gesidderd had
van ontzetting en de oogen had gesloten. Gaar
ne had hij zich op de soldaten en aanvoerders
geworpen en hen vernietigd, zoo hclsch had
hem dat oogcahlik van moorden toegeschenen.
Die officier wilde geen deel hchhcn aan het
bloed van ouschuldlgen en meldde zich ziek.
Nadat de UlCIISCheit van 't kerkhof gcslccpl
waren, werden zij, vrouwen nocli kinderen
uitgezonderd, met roeden gegeescld. De jon
gere mannen liet Kotow boeien eu in de ge
vangenis werpen; vrouwen en kinderen wer
den naar huis gejaagd. Op de besliste weigering
het orthodoxe geloof aan te nemen, kregen
de bewoners van Drclow twee maanden In
kwartiering eu moesten 17(10 roebels contri
butie betalen.
Zoo trok het lijden zijn volks, zooals het
zielt bijna overal had afgespeeld voorjosaphats
blikken voorbij, liet gricveudste was wel,
dat de door de regeering eigenmachtig be
noemde „bisschop" van Chclm, Marcclus
l'opiel, alsmede verscheidene andere geeste
lijken, huurlingen bleken te zijn. De regeering
had in 1875 de laalstc diocesen der geünieerde
Katholieken van den ürickschcu ritus voor
opgeheven verklaard eu do kathedraal van
Chclm en levens alle andere kerken in ortho
doxe bedehuizen veranderd. De Gcüniccrdcn
werden lil 'I vervolg eenvoudig tot orthodoxen
verklaard en als zoodanig in den burgerlijken
stand ingeschreven.
Josapli.il had zoowel op 't kerkhui als later
hij het slaan met den knoet ernstige wonden
opgcloopcn; zijn onderhoorigen en bloedver
en vermogen. Bij geheime samenkomst werden
deze feilen tot nlgcmccno opwekking en ver
sterking en de dertien gevallen martelaren
herdacht. De gohcele streek werd door het
voorbeeld der bewoners van Drelow lot
nieuwen geloofsijver aangespoord en lot
volharden hij de vervolgingen, welke in
wreedheid voor die van Nero niet onderde
den. Dertien slachtoffers waren gevallen;
een hunner. Johannes Luciiik stierf eerst na
een lang eu smartelijk ziekbed; een kozak
had Item een slag over den schedel toege
bracht, terwijl een Infanterist hem de horst
zwaar verwond had met kolfslagen.
Twaalf jaar later in 1887 was toon de beurt
aan Josaphal Antonliik eu andere invloedrijke
Gelinieerden gekomen, die verdacht werden
in 't geheim den katholieken godsdienst te
zijn toegedaan en anderen daarin versterkten.
Aiitimiuk was drie jaar tevoren in '1 huwelijk
tclnren'. Met huwelijk was gesloten in Krakatt,
daar door de rcgccring de geestelijke inze
geningen van voormalige Gelinieerden der
gecstelijheid, ouder slralte van verhnniug
en sluiting der desbetreffende kerk verboden
was.
Antonliik werd met nog meer anderen voor
't gerucht gedaagd en op hun besliste wei
gering, den staatsgodsdienst aan Ie nemen in
den kerker geworpen. Kort daarop vertrok liet
cimlcloDzc vermoeiende transport naar liet zich
langs den Oeral uitstrekkende woeste gouver
nement Orenburg. Verscheiden lotgcnootcn
stierven onderweg; zij werden door hun
mede-lijdenden, die de hulp van den Pope
weigerden, liefdevol begraven. Antouluk»
vrouw eu zijn belde kleine kinderen, een Jon
gentje en een meisje werden gedwongen thuis
te blijven, levens alle verwanten der gezin
nen, die lil 0,'illcli.' getrouwd waren. De rc
gccring van den C/nar verklaarde hun echt
verbintenis van nul eu gceucr waarde.
Een smartelijke trek vloog over 'l gelaat
van Antoniuk als hij dacht aan zijn gclictdcii
in zijn geboorteland, die, nadat htm bezittin
gen waren verbeurd verklaard bij een nahti-
rlgcil grondbezitter onderkomen en werk ge
vonden hadden. Hoe zullen zij op den blij
den dag valt lieden met tranen bevochte
oogen aan hem denken en den Almnehtigc
smccken om verkorting van den tijd der be
proeving I
En dan de verbanning In deze treuri
ge streek, honderden mijlen van de naaste
katholieke kerk verwijderd! Wel waren hun
kerken aangewezen in de dorpen, doch dat
waren schismatieke kerken.
De siamlvastigen in 'l geloot wilden zich
in weerwil van de overredingskracht der
Popen, die hun den terrugkcur naar hun ge
boorteplaats en gouden bergen beloofden,
niet laten bekccren. Hoe zouden deze men-
schcn een godsdienst hebben kunnen aan
nemen, welks uiterlijk hun reeds zooveel af
keer Inboezemde. Zeil» de Popen namen de
heiliging van Zon- en feestdagen niet In acht,
doelt zouden de boeren naar 't veld om te
oogsten of ander werk te verrichten; zieken
werden de Sacramenten niet toegediend zon
der betalingzij leidden een weelderig leven,
hadden twist onder elkaar en konden nauwe
lijks de vraag beantwoorden hoeveel goden
er waren. Het volk leefde eveneens in on
wetendheid en zondig bijgeloof, wist heel
weinig van veldarbeid en was dikwijls zeil
schuld aan den bijna jnnrlljksclieu Imagers-
nood. De van Petersburg ingekomen levens
middelen werden verbrast en de hongersnood
begon opnieuw.
Men onthield de Gelinieerden de paar ko
peken daggeld, de heainten lieten hel een
voudig na. 's Zomers werden de arme be
lijders gedwongen hullen of In stallen te
overnachten, en 's winters wees men Imn een
koud verblijf aim, gaf hun onvoldoende brand
stof, en de oiigeliikklgen luidden veel te lij
den van de strenge koude. Des nachts lagen
zij mei Imn klccrcn aan op den grond.
Wordt vervolgd.)