Katholiek Nieuws= en Advertentieblad
No. 23.
Zaterdag 4"September 1909.
Drie en twintigste Jaargang.
OE EENBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland, Laren,
Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Franco per post
Afzonderlijk*
1 0.40
f 0.05
Bureau: Langegracht 13, Amersfoort.
Uitgave van d,e Vereeniging De Eembode.
Van 1 tot 6 regelsf 0.30
Voor iederen regel meerf 0.05
Correspondcnliiin e
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
EERSTE BLAD.
Voorheen en thans.
i.
Mij al dcu geest van vooruitgang,
welke de moderne, ongeloovige wereld
ziel» toekent, kan het opmerkelijk hoeten,
dat zij, bij haar strijd tegen de Kerk,
er toe gedoemd schijnt, de tegenwer
pingen te herhalen, reeds in de eerste
,dagen van het Christendom tegen de
Kerk ingebracht.
I let is met vermetel te veronderstellen,
dat deze overeenkomst van de moderne
ongeloovigen met de heidenen, daaruit
voortvloeit, dat de reden, waarom de.
heidenen tegen de opkomende Kerk
zich verzetten, ook de beweeggronden
vormen, die de vijanden van thans
tegen haar in het harnas jagen.
Wat beiden in de Kerk het meest
hindert zijn de geboden, die het uit
vloeisel zijn van de leer, welke Christus,
haar goddelijke Stichter, haar ter ver
kondiging heeft toevertrouwd.
Van de heidenen is het bekend, dat
alhoewel kunsten en wetenschappen
te Rome en te Athene een ongemeonen
glans verspreidden in de dagen viMr
Christus in Judca leeraarde, destrekking
van beide bovenmate zinnelijk was en
slechts diende, het hcerschend bederf
Want, zoo fijn liet smaakgevocl was,
van de grooten vooral dier dagen, zoo
bedorven was hun hart. De laagste
driften beheerschten de wereld en het
denkbeeld zelfs van deugd was uil de
samenleving geweken.
'l'e midden van cene zoo gestemde
wereld traden de Apostelen op, om
eeue leer te verkondigen, die in lijn
rechte tegenspraak was met de heer-
schende gezindheid.
Aan eeue wereld, die niets anders
zocht, niets anders kende dan vleesche-
lijke wellusten, kwamen zij voorhouden,
dal de menscll zijn lusten moet bedwin
gen, zijn vleesch met zijne neigingen
moet in bedwang houden.
Aan den mensch, die zich zelvcn
vergoodde en in zijn hoogmoed niets
boven zich waande, kwamen zij den
God prediken, die aan de hooginocdi-
gen weerstand biedt en zijn gunsten
aan de eenvoudigen schenkt.
Aan een volk. dat met onverzadig
bare dorst naar geld en goed verlangde,
kwamen zij liet vergankelijke van dit
alles voorhouden, en hetzelve aanspo
ren zich schatten te vergaderen voor
het rijk der hemelen, waar geen roest
ze zal verteeren.
Want, niet tot dit korte leven bepaalt
zich des.menschen bestaan, gelijk men
in die dagen het der menigte wilde
doen gelooven, maar de mensch moet
zich overtuigd houden, dat bij zijn dood
een toekomstig leven voor hem ziclt
opent, dat geluk of verderf hem zal
aanbrengen, naargelang hij het goede
aan het kwaad zal hebben voorgetrok
ken, of aan dit laatste de voorkeur zal
gegeven hebben.
Wat hij zaait in den vleesche, baart
hem cindeloozen ondergang; terwijl
slechts degenen, die naar den geest
gearbeid hebben, blijvend geluk zullen
verwerven.
Welken indruk deze leer aanvanke
lijk op de menigte dier dagen moest
maken, laat zich licht begrijpen.
Niet allen zullen met den landvoogd
Felix tot Paulus spreken: Over het
toekomstig leven en de verrijzenis zal
ik bij een andere gelegenheid u hooren,
om dan heen te gaan en aan alle
onderzoek zich te onttrekken. Fr zullen
er ook onder de regeerders gevonden
worden, die met al de hun ten dienste
staande macht, de verkondiging van
zulke leer zullen trachten te beletten.
Gceselslagen, kerker en doodstraf
zullen zelfs de geliefkoosde middelen
wezen, waarmede men de Apostelen
van hunne dwaling zal zoeken te over
tuigen.
Of liever, omdat de Apostelen
van de waarheid hunner leer de dui
delijkste en meest onloochenbare be
wijzen geven, is dit het middel, waar
mede men hun het stilzwijgen zal zoeken
op te dringen.
Te vergeefs! Want Petrus zal het
eerst het woord spreken, dat het wacht
woord worden zal van alle zijne vol
gelijken. en waartegen alle aardscly:
macht zich zal kunnen verbrijzelen:
„Non possunuis."
Wal gij van ons vraagt mogen noch
kunnen wij toegeven. De leer, welke
wij u voorhouden, prediken wij u, in
den naam van Christus, die de wereld
heeft overwonnen, en ten einde toe,
haar zal overwinnen.
Reeds om Christus te beschuldigen
hadden Zijne tegenstanders bij Pilatus
op het ongenoegen gewezen, dat door
het verkondigen van Zijne leer bij de
Romeinsche machten kon geboren
worden.
Die Hein in bescherming neemt, had
incn zelfs gezegd, is geen vriend des
keizers meer.
Op Pilatus had deze bedreiging in
vloed gemaakt, Christus echter deerde
het niet, en Zijn leerlingen zullen zich
evenmin er om bekommeren.
Zij weten, dat degene, die hun op
dracht heeft gegeven. Zijne leer te
verkondigen, en de noodigc macht
daartoe verleend heeft, aan geen aardsche
macht kan onderworpen zijn, daar alle
macht van Hem moet uitgaan.
De beschuldiging, als zouden zij zich
tegen de gestelde machten verzetten
beantwoordden de Apostelen met de
vraag: of hel billijk kon wezen den
menschen eerder dan God te geltoor-
En ten bewijze, dat het ernst is met
de hun door Christus gegeven op
dracht, waaraan de keizers en konin
gen zich zullen hebben te onderwer
pen, neemt hun opperhoofd, Petrus,
het besluit, Rome, den zetel van liet
gezag, tot kampplaats te kiezen voor
den strijd om de wereld.
Rome verspreidde immers, met zijne
legioenen, ook zijne dwalingen over
de wereld, zoodat eens Rome bemach
tigd, de wereld kon overwonnen heeten.
De strijd was hevig. Een keizer, die
over duizenden soldaten kon beschik
ken, wien de mannen der wetenschap
hunne diensten aanboden, die schatten
kon verspillen, om verleiding en bederf
staande te houden, zou niet gemakke
lijk geneigd bevonden worden, voor
een handvol eenvoudige mannen te
bukken, die hunne aanhangers vooral
onder de lagere klassen der samenle
ving telden, en van wie de meer ont
wikkelden niet wilden gediend zijn.
Want dit stond immers vast bij de
heidenen, gelijk het bij de moderne
ongeloovigen vasfstaat, dat alleen de
zienswijze dergenen, die zich ver
licht wanen, gerechtigd is invloed op
de maatschappij uit te oefenen, hoe be
spottelijk deze overigens ook mocht
wezen.
Met alle recht en waarheid spottend,
beproefde de heerscltende klasse, om
die reden, eeuwenlang, het opkomend
Christendom in het bloed te smoren.
Te vergeefs. De leugen, met hoe
veel geweld ook toegerust, met hoeveel
sluwheid ook te werk gaande, is op
den duur tegen de waarheid niet be
stand. Rome, de hoofdplaats der toen
malige wereld, werd voor het Christen
dom gewonnen.
Van Rome sprekend kon, ondanks
tien bloedige vervolgingen tegen de
Christenen aangericht, Paus Leo drie
eeuwen na Christus getuigen„Gij zijt
het hoofd der wereld geworden, want
uw godsdienst strekt zich over een
grooter gebied uit dan uw tijdelijke
macht. Gij hebt wel is waar door tal
van overwinningen landen en zeeün
aan uwe macht onderworpenmaar
niet zooveel koninkrijken hebt gij door
het geweld van wapenen bemachtigd,
dan wel door den Christclijken vrede."
En dat alles zou bloot mcnsclien-
werk zijn! Neen, alle.menschelijke
macht bleek juist niet in staat, de
opkomst van het Christendom te ver
hinderen, omdat een goddelijke kracht
daarin werkzaam is.
Wat de eerste eeuwen van het Chris
tendom voor eiken onpartijdigen be-
oordeelaar ontegensprekelijk maken
dat de geschiedenis der Kerk het woord
bewaarheidt door Christus tot zijn
leerlingen gesproken: Ik zend u als
lammeren onder de wolvenmaar vreest
niet, ik heb de wereld overwonnen,
getuigen ook de volgende eeuwen op
schitterende wijze.
BUITENLAND.
De 56ste Duitsche Katholiekendag
werd Zondag te Breslau plechtig ge
opend. In optocht trokken de arbeiders-
vereenigingen, Duitsche, Poolsche en
Oostcnrijksche, 26.000 in getal, door
de versierde straten der stad, terwijl
kardinaal Kopp, prins-bisschop van
Breslau, van uit zijn paleis zijn zegen
gaf aan de eindeloos lange schare
Katholieken.
In de reusachtige voor dezen Ka
tholiekendag gebouwde hal werd de
vergadering geopend door geheimraad
dr. Porsclt. In deze cerate vergadering
verscheen onder luid gejubel karoinnul
Kopp, die een lange rede hield tol
de werklieden.
„God zegene het eerzame handwerk
Met dit, uw wapendevies begroet ik
aldus kardinaal Kopp u heden-
namiddag. Eerzaam is het handwerk,
want eerst met dal werk en door dien
arbeid zal de inenseh zijn leven ver
aangenamen. Werken is de plicht van
alle mensehen. Maar 't is vooral de
harde handenarbeid, die in onzen tijd
de aandacht der wereld trekt. Die ar
beid toch is onmisbaar en heeft de
eervolle hoogachting bij het inenseh-
dom verworven. De hoogste kringen
houden het nu voor luin plicht om de
belangen van den arbeidersstand te
I behartigen en voor te staan.
„God zegene het eerzame handwerk."
Dit devies eert u, want alleen daar
door, dat gij bij uwe plichten op God
vertrouwt en bouwt, kunt gij uw doel
bereiken. Het onderhoud van liet
aardsche leven, door liet loon, dat gij
van uwe patroons ontvangt, kan niet
het eenige doel van den arbeid zijn.
FEUILLETON.
Angst en Liefde
De lieer en mevrouw De Blosville luidden
volmaakt gelukkig Ie Parijs geleefd, tot op
liet tijdstip, zoo tcrcclu genoemdhel schrik
bewind. Iter was licl tijdperk, waarin men
den koning en de koningin had gedood, en
hél rijk. liikeii dag werd een groot'aantal
van de braafste menschen des lands aange
houden, welke men naar de gevangenis bracht
lot op het oogenhlik, waarop zij op hel schavot
hun leven moesten laten. De heer De Blos
ville, die zeer gefortuneerd was en in dienst
des overledenen konlugs was geweesl, vrec-
zendc eveneens aangehouden Ie zullen wor
den. deed zijn wederhelft het voorstel, een
hun toehehoorend landgoed in Normandii.' Ie
gaan bewonen, waar zij zich wellicht veiliger
zouden bevinden. Zij trokken daarheen, hun
twee of drie ondergeschikten en hun eenige
dochter, op z'ii hoogst een twaalftal jaren oud,
medenemend.
Pauline was een allerliefst meisje. Zacht
zinnig, goedig, knap, ontwikkeld en verstan
dig, hcz.il zij voor haar leeftijd reeds ver
scheidene in I oog loopcudc talenten. Mc-
c Blos
die li
zorg en tccderheid had opgevoed, wai
geslaagd in haar al de gebreken Ie doe
dwijiien, uitgezonderd één enkel: Paiilln
bang. Zij kon niet alleen in een vertrek blijven,
zonder over al haar ledematen te sidderen,
en zoo men des avonds hel licht voor een
oogenhlik wegnam, gevoelde zij zich door
angsten aangegrepen. Op zekeren nacht zelfs
wakker geworden en bemerkende, dal haar
bonnc zich nog niet ter ruste had hegeven
in hel ledikant, vlak hij hel hare. verloor zij
geheel en al het bewustzijn, na uit al haar
macht geschreeuwd le hebben. Van dal oogen
hlik al gevoelde men medelijden met haar
zwakheid, zoudat men haar nimmer alleen of
Zooals reeds gezegd, was Pauline twaalf
jaren oud, toen haar vader en haar moeder
zich op hun landgoed gingen nederzetten.
Het kasteel was fraai, hel domein zeer uil-
gestrekt; het was in dien lijd van het jaar
waarop hel bulten verrukkelijk is, zoodat nie
mand van de familie Parijs betreurde. Ge
durende Iwee maanden leefde de heer De
Blosville aldaar in stilte; hij begon zich le
vleien een schuilplaats gevonden le hebben,
waar de vervolging Item niet zou ontdekken,
toen op zekeren morgen hem een brief werd
bezorgd door een knaap, die evenwel niet op
antwoord wilde wachlcn. Hij bevond zich op
dit oogenhlik bij zijn vrouw en zijn dochicr,
en na de eerste emotie, welke de lezing van
dat briefje hem veroorzaakte, herlas hij hel
nog eens met luider slem. Ben vriend deelde
hem mede, dal hij zoo spoedig mogelijk de
vlucht moest nemendat uien hein den vol-
mdcu dag zou komen aanhouden, aangezien
hij
i hel n
comité
kond gemaakt door iemand, wiens naam niet
werd genoemd, maar die het kasteel bewoond
Deze tijding bracht mevrouw De Blosville
en Pauline tot een dusdanige wanhoop, dat
de heer De Blosville er in toestemde hel
noodlottige oogenhlik niet af le wachten, dat
hem was aangekondigd, en het kasteel hei
melijk te verlaten, oin hij oen zijner bloed
verwanten, die in een naburige stad woonde,
een schuilplaats te zoeken. Daar het onom-
stootelijk was, dat de onthuller niemand an
ders kon zijn dan een van de dienaren des
huizes, opperde mevrouw De Blosville het
denkbeeld geheel het personeel te ontslaan;
doch haar echtvriend, eenige onschuldigen
voor éen enkelen schuldige niet willende
treffen, achtte het voldoende alle te wan
trouwen, totdat men achter de waarheid zou
zijn gekomen.
Op dicnzclldcn avond verliet de heer Dc
Blosville liet kasteel om een wandelingetje
te maken, zooals hij dikwerf deed. Ditmaal
echter ging hij niet dan na zijn vrouw en zijn
dochter.dic in tranen wegsmolten,herhaaldelijk
omhelsd te hebben; hij had dcu sleutel mede
genomen van een kleine deur, welke zich achter
Tu het park bevond en uitkwam in dc weiden
hij opende deze deur en bereikte de vlakte.
Toen men den volgenden morgen, bij het
krieken van den dag, kwam om hem aan te
houden en naar de gevaugenisover te brengen,
verzekerde mevrouw De Blosville, die eerst
verwonderd had gestaan hem niet in zijn
kamer gevonden te hebben, dat hij ongetwij
feld zich naar Parijs had hegeven, zonder
haar vooraf te waarschuwen, uit vrees van
verzet harerzijds. Het gehcele kasteel werd
met zorg doorzocht, waarna de hooswichten
zich verwijderden.
Gedurende acht dagen hadden Pauline en
haar moeder geen enkel bericht van den
vluchteling. Zij hoopten, dat hij bij zijn neef
ir hij ec
veilige s
plaats had
avond mevrouw De Blosi
gewandeld te hebben, zeer bleek en zeer ont
steld weer naar binnenkwam.
Het gebeurde hoogst zelden, dat Pauline
haar hij die avondwandelingen vergezelde,
vooral wanneer het helder maan was, want
alsdan werden al de hoornen spoken voor
het arme kind, gereed om zich op haar te
werpen. Mevrouw De Blosville voelde haar
beven, zag haar opspringen bij hel minslc
zuchtje van den wind, dat het gebladerte be
roerde en, vreczcndc dat zulks verkeerd zou
afloopen voor haar kind, ging zij weer naar
binnen en stelde haar voor vooreerst
niet meer na zonsondergang in het park te
gaan. Den avond, waarvan llier sprake is,
was Pauline ontsteld over de bleekheid en
de onrust, die zij hij haar moeder gewaar
werd. Toen zij heiden met haar werk aan een
tatel hadden plaats genomen, voegde zij haar
- Wat scheelt er toch aan. moedertje? Ik
ben zeker, dat tl iets ontmoet hebt, dat u
angst heeft aangejaagd.
Angst! antwoordde mevrouw De Blos
ville droevig glimlachend, je weet wel, dat
ik je in dat opzicht niet gelijk.
Pauline hoog hel hoofd en haastte zich
over iets anders te praten. Mevrouw Dc
Blosville scheen haar evenwel niet te hooren
en antwoordde geheel verstrooid. Zij richtte
zich overeind, liep dc kamer op en neer, open
de ten slotte een kast, waarin gewoonlijk een
pot confituren cn chocolaad zich bevonden,
voor Pauline's tweede ontbijt bestemd. Na
alles overzien tc hebben, schelde zij cn ge
lastte een harcr bedienden haar een stuk
brood te brengen, omdat de wandeling haar
eetlust had aangewakkerd. Toen de bediende
datgene had gedaan, wat zij vroeg, borg zij
het brood evenwel in de kast, en zeide, dat
zij toch maar later iets zou gebruiken.
Pauline, die haar moeder aandachtig gade
sloeg, verontrustte zich haar zoo treurig le
zien, waarbij een zekere ontroering kwam. die
haar niet eigen was. En daar madame Dc
Blosville haar verzekerde zich evengoed te
gevoelen als altoos, deed zij haar ten slotte
dc vraag:
Hebt u soms tijding van papa?
Ik heb niets ontvangen, antwoordde me
vrouw De Blosville mei bewogen stem.
En Pauline meende een traan te zien rollen
uit haar moeders oog.
Toen het negen uur sloeg, omhelsde me
vrouw De Blosville haar dochter en zcldc
haar zich ter ruste te begeven. De twee ver
trekken, die zij bewoonden, bevonden zich
op de ondcrslc verdieping en grensden aan
elkaar. De bonne sliep in dat van Pauline,
welke anders geen oog had kunnen dicht
