Katholiek Nieuws= en Advertentieblad
No. 34.
Zaterdag 20 November 1909.
Drie en twintigste Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland, Laren,
Leusden, Naarden, Nïjkerk, Soest, Stoutenburg, Veenencfaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Franco per postf 0.40
Afzonderlijke nummersf 0.05
Bureau: Langegracht 13, Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prija der Advertentlën
Van 1 tot 6 regelsf 0.30
Voor iederen regel meerf 0.05
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
EERSTE BLAD.
Hettijdperk van dwaasheden.
Onze tijd is o zoo prat op de lie-
dendaagsclie verlichting en beschaving!
Maar heeft met den modernen voor
uitgang op stoffelijk gebied de geest
gelijken tred gehouden V Heeft de mensch
met het toenemen der materialistische
kennis gewonnen in practiseh verstand
en gezond oordeel?
Het schouwspel der veelvuldige
dwaasheden, welke men op ieder ge
bied ziel afspelen, geeft hierop een
ontkennend antwoord; dikwijls wordt
men gedrongen uit te roepenwaar
blijft het gezond verstand! Waar liet
inzicht in zaken!
De mensch heeft het verstand, deze
edele gave Gods, ontvangen om te
denken en te overwegen, het voor en
tegen te wikken en te wegenhij heeft
het vermogen te redeneeren en uit be
paalde gegevens de gevolgen af te lei
den, uit oorzaken en beginselen de
conclusies te trekken.
't Is waar, niet in gelijke mate had
de toebedeeling plaats; het verstand
van den een is grooter dan dat des
anderensommigen zijn de minbcdcel-
dcn. Toch moet hier worden opge
merkt, dat ook in onzen tijd hetgetu!
der van nature rijk bedeelden niet on
aanzienlijk mag worden genoemd.
Daarbij komt, dat er tegenwoordig
gelegenheid te over is, om, wal men
aan geestesgaven van God heeft ont
vangen. te ontwikkelen, den blik des
gecstcs te verruimen. Het onderwijs is
alom tot eene weelderige hoogte opge
voerd. Hn toch 2ijn de resultaten arm
zalig.
Geen gevolgen zonder oorzaken. Wat
mag dan wel hiervan de oorzaak zijn?
Volgens onze bescheiden inceningligt
de voornaamste oorzaak in hoogmoed,
die tot dwaasheden leidt op elk gebied.
Dal liet daaraan mangelt in onzen tijd
zal wel niemand tegenspreken, 't Is
immers bijna overal, op elk gebied,
een opdrijverij in het groot. Een on
houdbare weelde heerscht in huisge
zinnen. steden en staten; niet slechts
in den handel, maar ook in de levens
wijze is een concurrentie in het leven ge
roepen,'welke met ruYnceringeindigt, uit
loopt op faillissementen en bankroeten.
Is dit te rijmen met een gezond oor
deel en practiseh verstand Ik zou mee-
nen, dat iemand met gezonde herse
nen de tering naar de nering zet, dat
hij zich geen weelde veroorlooft, waar
dit niet lijden kan. Dit zijn waarheden,
die de eenvoudigste voor het grijpen
heeft, maar verborgen zijn voor den
niet eenvoudige. Hieruit derhalve inag
worden afgeleid, dat de eenvoud het
oog des verstands gpschikt maakt ^m
goed te zien en practiseh Ie handelen,
Overvloedige bewijzen vinden wij in
de geschiedenis der volkeren. Welke
mannen hebben dc verschillende rij
ken lot de hoogste macht en bloei
gebracht Waren het niet mannen van
den diepsten eenvoud En toch. welk
een practischen blik, welk een voor
zichtigheid en volharding tevens in
hun ondernemingen, welk een wijsheid
in hunne wetten, welk een beleid in
hun bestuur, welk een zuinigheid in
dc financiën, welk een inzicht om
nieuwe bronnen vuil welvaart te openen
Het is een in dc geschiedenis her
haaldelijk geconstateerd feit, dat tege
lijk met de weelde het verval der rijken
intreedt. Voor de weelde moet de een
voud wijken en met den eenvoud gaat
ook het gezond verstand op dc vlucht,
't Is alsof de weelde t 'n zware, dikke
mist over het land trekt en alles in
nevelen en duisternissen luilt, zoodat
de eenvoudigste zaken, die voor ons
liggen, niet meer worden gezien. On
bezonnenheid, roekeloosheid, onver
stand treden aan de orde; de grootste
dwaasheden en onzinnigheden ziet men
geschieden. Een zekere schittering wordt
nog verspreid, terend op de welvaart
en den roem der voorafgegane tijden
maar deze schittering, waarin de weelde
zich hult, is bedriegelijkhet is dc
zoun, die de rijke nalatenschap zijns
vaders verbrast. Niet anders kunnen
wij den tijd noemen, waarin wij leven.
Men ziet niet de grijnzende armoede,
die op de onhoudbare weelde volgt.
Onze tijd is tevens rijk aan wetten.
De snel opeenvolgende ministeries
willen ieder voor zich hun naam ver
eeuwigen in een of andere wetgeving.
Maar zij missen den stempel des ccn-
vouds; ingewikkeld, onverstaanbaar,
onvolledig treden zij de wereld in.
Nauwelijks vieren zij hare geboorte,
of koninklijke besluiten moeten worden
uitgelokt, ministerieele verklaringen ge
geven zij blijken soms spoedig zoo
onpractisch, dat zij bijna dienen als
onuitvoerbaar Ier zijde geschoven, of
door andere moeien vervangen worden.
Geen wonder, dat men dikwijls den
wenseh hoort uiten spaar ons voor
nieuwe wetten!
Meer dan dwaas en ojtzfnnig toch
vooral inoct de strijd genoemd worden,
welken de regeeringen voeren tegen
den godsdienst, een strijd, die veelal
uit hoogmoed zijn oorsprong nam.
Het verlichte oog onzer eeuw schijnt
de waarheid niet meer te zien, die
zelfs door den eenvoudigste wordt op
gemerkt, dat zonder godsdienst een
volk niet te regeeren valt, dat de gods
dienst den eenig waren grondslag vormt
voor den Staat. En toch wordt de gods
dienst op alle mogelijke wijzen aan hel
volk ontrukt, en derhalve de grond
slagen van den Staat ondermijnd eu
liet graf gedolven, waarin de naderende
revolutie hen storten zal. De strijd le
gen de Kerk is een strijd tegen zich
zeiven. De treurige ervaringen der
laatste tijden hebben zelfs de oogen
daarvoor nog niet kunnen openen.
't Is billijk en rechtvaardig, dat de
eene dwaasheid door een andere, groo
ter dan de eerste, wordt verdrongen;
het moderne staatsstelsel door den toe
komststaat van het socialisme, waar
van het gezond verstand zich geen
idee, de verbeelding zich geen ware
voorstelling vormen kan.
Met recht wordt onze tijd de ver
dwaasde genoemd. Wat het oude hei
dendom aanschouwde bij het natuur
lijk licht der rede, ligt bij de veropen
baring des christendom» voor het mo
derne heidendom in een nachtelijk
duister. Wanneer het oog des verstands
niet meer eenvoudig is, ziet het, ver
blind door hoogmoed, de duidelijkste
waarheden niet meer; is daarentegen
het oog eenvoudig, dan vertoonen zich
de waarheden, naar het woord van
Christus, in een bewonderenswaardig
licht, en ontbreekt den mensch de ken
nis en de wetenschap, waarop onze
tijd groot gaat, hij heeft de kennis,
die zijne daden moeten leiden; hij
kent het ware duel en de middelen
tevens, welke hij overeenkomstig zijn,
wellicht niet geleerd, maar gezond ver
stand weet aan te wenden tot berei
king van zijne bestemming hier op
aarde en voor het toekomstig leven.
BUITENLAND.
Dinsdag 16 November is voor de
katholieke wereld een groote feestdag
geweest, die echter op verzoek van
hem, wien dit feest gold, bijna onop
gemerkt is voorbijgegaan. Dien dag
toch was het vijf en twintig jaar ge
leden, dat de HoogEerw. Heer Gui-
seppo Sarto, thans Paus l'ius X, door
den vicaris van Rome, kardinaal IV
roeclii, tot bisschop van Mantua werd
gewijd. In het Vatieaan zelf is deze
herinnerfngsdag in alle stilte door
gebracht. Z. H. achtte de tijden te be
wogen om door uiterlijk leestbetoon
dit jubilé te vieren.
Toch is in Rome hei jubilé herdacht.
In de kerk vail den H. Appolinarls,
waar de wijding vóór 25 jaar plaats
had, is een plechtige H. Mis van dank
zegging opgedragen door kardinaal
Parocchi. Des avonds werd een feest
preek gehouden door den bekenden
predikant, pater Zocchi, en een plechtig
„Te Deum" gezongen. Vervolgens gaf
kardinaal Respighi den zegen met het
Allerheiligste.
Toen in 1884 de nieuwe bisschop
van Mantua te Rome verbleef, bracht
hij ook een bezoek aan het Duitsche
collegium, waar hij door den toenmali
gen rector ontvangen werd. De tegen
woordige rector van de „Anima", mgr.
Lohnlnger, had nu den Paus verzocht
hem aan dit feit te mogen herinneren.
Dezer dagen werd ingr. Lohninger
door den Paus dan ook in particuliere
audiëntie ontvangen. Bij die gelegen
heid bood de rector den Paus een
exemplaar aan van de geschiedenis
der „Anima", die dour hem, naar
aanleiding van het vierde eeuwfeest
van het collegium, verleden jaar ge
vierd, te boek is gesteld.
Van Duitschlands keizer mocht Z. H.
door tusschenkomst van den Duitschcn
gezant bij het Vatieaan, den heerVon
Miililberg, een in warme woor
den vervat eigenhandig schrijven vaii
den keizer, bij gelegenheid van 's Pau
sen zilveren bisschopsjubilé ontvangen.
De H. Vader toonde zich zeer ver
heugd over deze nieuwe oplettendheid
van den Duitschen keizer.
Ook van particuliere zijde is hel
feest niet onopgemerkt voorbij gegaan.
Verschillende baicons in de Borgia-
straat en het Reuticucciplein, in de
buurt van het Vatieaan, waren op
Italiaanschc wijze met draperieën ver
sierd. De pauselijke wacht op het Vati
eaan was in groot uniform en door
het muziekkorps van de pauselijke
gendarmen en de palatijnsche garde
werden muziekuitvoeringen gegeven
op het voorplein van het Vatieaan.
In den loop van den morgen ontving
de jubileerende Paus kardinaal Merry
del Val en de andere prelaten, op het
Vatieaan aanwezig, die hem geluk-
wenschcn kwamen aanbieden. Ontel
bare telegrammen van vorstelijke per
sonen en andere autoriteiten werden
den gehccicn dag door ontvangen.
Hoeveel opzien een redenaar
kan verwekken, die in zijn rede een
paar zinnetjes te veel zegt, heeft de
ltaliaansche generaal Asinari onder
vonden, die, in het openbaar sprekende
EEUILLETON.
Na den storm.
5) In de gcliecle natuur lag een onheil
spellend, drukkend zwijgen, dal door nie
mand op 'I dek gestoord werd. Ook kapi
tein Tisdale stond, door zijn officieren om
ringd, op liet achterdek der „Maria Magda-
lena". Vol kommer sloeg hij een blik op de
verre lichtstreep en liet hem daarna rusten
op het tegenoverliggend strand, waarvan hij
thans liever wal verder verwijderd wcnschtc
te zijn. Want hij,[zoowel als allen, die om hein
heen stonden, kende dil voortccken maar al
te wel; liet duidde opeenspoedigeuhevigen
storm, welke hun in de nabijheid der kust
zeer gevaarlijk toescheen. Toch zou deze het
schip nicl onvoorbereid vinden. „Ankers op
halen Alles vastbinden en bevestigenklonk
weldra hel bevel van den eersten luitenant
over het dek, wal lerslond werd opgevolgd.
„Ik zou (wee jaren mijns levens willen ge
ven, als wij in dezen nacht dcrlig mijlen
verder in zee waren!" zei de kapitein lol
een naast hem slannden officier. „Echter nicl
getalmd, ieder op zijn post, en ieder zijn plicht
gedaan. Binnen en paar minuten kunnen wij
den storm in ons takelwerk verwachten I"
Hel was dan ook meer dan tijd, dat een
ieder op 't schip op zijn post was, want van
de lichtstreep als punt van uitgang, ver
breidde zich plotseling een «heldere nevel
over den oceaan, welks bruisehen steeds
duidelijker hoorbaar werd en hel losbreken
van den naderenden slorm aankondigde.
Kreunend bogen de musteu voor hem. en
hel schip boog diep, als wilde hel in de gol
ven zijn graf zoeken. Daarna echter verhief
hel zich hoog en kliefde, hel sluurrad vol
gend. de schuimende golven. Waarheen hel
gedreven werd wist de kapitein zelf niet,
want in de diepe duisternis, welke op dien
plolselingen hellen nevel volgde, was hel
onmogelijk ook maar een handbreed voor
zich uil Ie zien. Sleehls dc lantaarns aan de
masten opgehangen en heftig door den storm
heen en weer geslingerd, wierpen van tijd
tol lijd een zwak schijnsel over 't dek, waar
door de matrozen dc bevelen, welke dc kapi
tein door den scheepsroeper uitdeelde, kon
den opvolgen. Deze hadden ten duel hel
schip te beveiligen voor een stunten legen
de andere en hel zoover mogelijk uil dc kusl
Ie houden. Spoedig echter zag dc kapitein
in. dal hel onmogelijk was, den drang der
woedende golven weerstand te bieden en don
ingeslagen koers Ie vervolgen.
Zoodra hel schip op zijde gekeerd en be
proefd werd mcl behulp van een enkel zeil
in de aangegeven richting te houden, stortte
het bovendeel van den niasl, waaraan liet
zeil bevestigd was, met krakend geweld naar
beneden op het dek, en de golven, welke er
woedend overhcenslocgcn, rukten een deel
der hier werkzame mannen mede in zee. Een
volgende geweldige golf verdoofde den kreet
der ongclukkigcn, wien men onmogelijk hulp
kon bieden. Namvlijks was men in staat dc
louwen, welke den verbrijzelden mast aan
hel schip vasthielden en ook dit dreigden iu
den afgrond le verzwelgen te kappen. Zelfs
dc kapitein, die [meer dan eenmaal in gevaar
was van het dek gespoeld le worden, sloeg
de handen aan 't werk in dil oogenblik .van
nood en moedigde de schepelingen aan door
zijn zeemanskunst. Hel gelukte dan ook wer
kelijk hei schip le bevrijden van touwen en
gebroken mast, doch reeds dreigden nieuwe
gevaren, die nog moeilijker te bekampen
waren dan hel zoo juist overwonnene. Een
groote massa water was, daar men geen lijd
gehad had de openingen in 'I dek te sluiten,
in 't ruim gedrongen, en onophoudelijk klonk
'l bevel: „Aan de pompen!" Hierdoor was
'l onmogelijk hel roer goed te bedienen.
Evenals een onhandelbaar paard, die elke
rijkunst van zijn ruiter tc schande maakt,
schoot het in elke richting, waarin het door
de woede des orkaans geworpen werd, en
elk oogenblik kon het een zekeren ondergang
tegemoet gaan. Zelfs hel hart van don moe
digen kapitein, dat honderdmaal zonder vrees
den dood legemoel getreden was, klopte
hoorbaar, als hij aan hel lol dachl zijner
achtergelaten familie en zijner manschappen.
Zulk een nacht van verschrikking herinnerde
hij zich niet ooit beleefd tc hebben. Haar
verschrikking was des Ie grooler, wijl slechts
hel oor, niet hel oog, dienst kon doen, en
de dikke duisternis zelfs het dichthijzijnd
doel onzichtbaar rnaakle.
Nauwelijks was een kwartier voorbij, of
reeds hadden de woedende elementen hel
hel geschut, als hel
uiterste boord, cu
geteisterde wanden
:r/.ijde boog legen hel
i'igden de reeds zoo
net geweld uit elkaar
In dezen nood, nog verhoogd door het ge
huil der branding van den oever, bemerkte
dc nansl de i kapitein staande eersle stuur
man plotseling cenigc lichten, op cctiigcu
afstand voor den dag komend, welke te
midden der woedende golven, kalm hun
standpunt schenen Ie bewaren. De kapitein
torens, welke aan den ingang van den Bos
porus op de hoogste punten der tegenover
liggende ruisen gebouwd zijn.
Mei blijden, schoon bezorgden blik zag hij
in, dal, als hel hem mogelijk ware tusschen
deze beide punten door IC stevenen en zijn
vaartuig in het nauwe kanaal van den Bos
porus binnen te loodsen, er voor liet oogen
blik althans redding was. Terzijde toch van
dezen ingang dreigde zijn schip een wissen
ondergang tegen de steil zich verheffende
rotsenin 't kanaal zelf echter was de macht
van den storm gebroken cn vele havens
boden hem gedurende den nacht een veilig
toevluchtsoord. Bij 'I aanbreken van den mor
gen echter zou deze veiligheid iu 'I grootste
gevaar verkeeren, want ook de vijandelijke
vloot, die zoo plotseling verdwenen was, lag
zeker in een dezer havens, en van beide
oevers beletten een menigte batterijen den
in stilte binnen gcdroiigene den uitweg. Toch
bleef den kapitein, met bet zekere vergaan
voor oogen, geen ander middel, dan het hem
dreigend gevaar door een ander het hoofd tc
bieden. Misschien toonden zich Item dc woe
dende elementen, welke dezen nacht tot den
ondergang van liet schip schenen besloten
te hebben, bij den komenden morgen gun
stiger, misschien ook zou hij vrienden vin
den, die hetzelfde beproefd hadden als hij,
temidden der vijanden, In wier handen hij
zich ging begeven; ja, misschien was liet
hem mogelijk den volgenden dag ongemerkt
weer uil Ic loopen. In 't uiterste geval dreigde
de strijd, en dien was kapitein Tisdale nooil
uit den weg getreden, maar had hem sleeds
manmoedig het hoofd geboden. Mei kalme
vastberadenheid ging hij daarom zelf aan
het roer staan cn stuurde het schip tusschen
den gevaarlijken ingang door. Niemand van
dc aan den ingang geplaatste wachters be
merkte iels, toen het in dikke duisternis ge
huld voortvloog. Weldra was de onstuimig
heid der golven minder hevig, de beangste
bemanning, wien hel moedige besluit van
den kapitein nog onbekend was, ademde
uitpompen van 'I waler, daar zij elk gevaar
voorbij geloofde. Nicl zou de kapitein.
Mcl bezorgden blik ging hij elke beweging
van hel schip na, en zocht de diepe duis
ternis mei zijn blikken le doorboren. Hel
gelukte hem hei schip op de Aziatische kusl
