Katholiek Nieuws» en Advertentieblad
No. 51.
Zaterdag 19 Maart 1910.
Drie en twintigste Jaargang.
DE EEMIIDE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveid, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland, Laren,
Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementsprijs p
Franco per post
Afzonderlijke n
f 0.40
f 0.05
Bureau: Langegracht 13, Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
P.-t|S der AdvrrtentlSn r
Van 1 tot 6 regel»0.30
Voor lederen regel meerf 0.05
CorrespondcntMn un AdvertcntKn mixten uilcrll)k Vrl|dag-
«vond voor 4 utir win hel bureau bezorgd zijn.
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
EERSTE BLAD.
BUITENLAND.
oostenrijk.
Maandagmiddag is te Wccnen hel
stoffelijk overschot van den betreurden
burgemeester, dr. Luegcr met een zelfs
daar ongekende praal van uit het stad
huis grafwaarts gebracht.
Te half twaalf werd onder het gelui
der kerkklokken de metalen kist in den
met acht paarden bespannen lijkwagen
geplaatst- Terwijl dit plaats had. hief
een corps van zestien bazuinblazers
op de loggia van den stadhnistoren
den freurmarsch uit de „Giitterdflni-
merung" aan.
Voor de lijksloel zich in beweging
zette, wijdde de onderbiirgemeester,
dr. Neumayer, een afscheidswoord aan
den overledene.
Tallooze vereenlgingc-n hadden met
omfloerste vanen zich in den stoet ge
schaard.
Daarop volgden vertegenwoordigers
der Studentencorpsen, vervolgens een
groot aantal priesters, waarop de 18
met kransen beladen wagens de lijk
koets vooraf gingen.
Een bediende droeg de ambtsinsig
nes van den burgemeester, waarop rij
tuigen volgden met de zusters van den
overledene en de echtgenooten der
vice-burgemeesters.
Daarbij sloten zich gemeente-ambte
naren, kamerleden, officieren enz. aan.
Te I uur bereikte de stoet den Dom,
waar de keizer aan de Evangeliezijde
plaats genomen had, met de aartsher
togen en de vertegenwoordigers van
buitenlandsehe souvereinen.
Aan den Epistelkant zaten de karui-
naal aartsbisschop en de pauselijke
nuntius. Ook de belangstelling bij den
verderen stoet was zeer groot.
Na de plechtigheid in de Stephanus-
kerk zette zich de lijkstoet in bewe
ging, in de richting van het eentraal-
kerkhof. Daar kwam de stoet laat in
den namiddag aan.
Het stoffelijk overschot van dr. Lueger
werd voorloopig in de groeve geplaatst,
waarin zich het graf van zijn moeder
bevindt.
Aan de groeve spraken o.a. onder
burgemeester l'orzer uit naam van den
gemeenteraad en minister dr. (kszmann
namens het bestuur van de christelijk-
sociale partij. Terwijl Goethe's „Des
Wanderers Nachtlied" weerklonk, werd
de lijkkist naar beneden gelaten.
De deelneming van de bevolking
aan de begrafenis was zeer grootook
de toeloop uit de provincie was enorm.
Honderdduizenden mensehen vulden
op den langen weg. dien de stoet
volgde, de straten, terwijl militairen,
brandweerlieden, stedelijke beambten
en deputaties vair oud-militairen den
weg afzetten. Langs den gansehen weg
brandden de lichtjes in de roiiw-oin-
floerste candelabres.
frankrijk.
Kardinaal Lucpn berust, naar uit
Reims aan de „Temps" gemeld wordt,
niet in de onrechtvaardige veroordee
ling tot 500 francs schadeloosstelling
aan de ondcrwijzers-vcrecniging, we
gens de ondcrteckening van het ge
meenschappelijk schrijven der bisschop
pen over hein uitgesproken. Hij heelt
appél tegen het veroordeeling-vonnis
aangeteckend.
In de „Aquitaine", het orgaan voor
het bisdom Bordeaux, wordt nog eens
het vonnis over kardinaal Lu(on uit
gesproken, behandeld. Volgens dat blad
berust de hecle veroordeeling op de
verkeerde opvatting van een tweetal
woorden in het gemeenschappelijk
schrijven. Het is de uitdrukking, die
In het volgende citaat uit het schrij
ven onderstreept Is: „Een groot getal
zoogenaamde neutrale scholen heb
ben dat karakter verloren. De onder
wijzers, die aan liet hoofd ervan staan,
ontzien ziel) niet liet geloof hunner
leerlingen te beleedigen en z.ij begaan
dat niet te omschrijven misbruik van
vertrouwen hetzij bij het gebruik van
de klassieke leerboeken, hetzij bij het
mondeling onderwijs, of door duizend
andere middelen, die hun ongodsdien
stigheid heil voorspiegelt."
De andere uitdrukking is de vol
gende: „Builen het gevaar voor het
geloof bestaat er ook gevaar voor de
deugd. Daar moet gij ook voor wa
ken. vooral daar het hier over gemengde
scholen gaat, waar men een systeem
van opvoeding huldigt, strijdig inet de
moraal en een beschaafd volk on
waardig."
Men vraagt zich met recht en reden
af, hoe de onderwijzers uit deze zin
nen een persoonlijke helcedlging heb
ben kunnen halen en hoe rechters
met een gezond oordeel er toe zijn
kunnen komen om op zulke gronden
een veroordeeling uit te spreken.
Het openbaar ministerie van Nancy
heeft een andere rechterlijke opvatting
van het proces tegen mgr. Turfnazdan
dat van Reims, dat den eisch der on
derwijzers tegen kardinaal Lufon in
willigde.
In Nancy is het openbaar ministerie
van mcening, dat de ouderwijzers-ver-
ecnigingen niet het recht hebben, scha
devergoeding te eischen, omdat hun
door het manliest der bisschoppen
geen schade Is toegebracht, en daarin
alleen de schoolinrichting werd afge
keurd. De gerechtshoven, zoo voegde
de ambtenaar van het openbaar minis
terie er aan toe, zouden daarom goed
doen, den raad van den minister-pre
sident op te volgen en zich in ueze
zaak voor incompetent te verklaren.
Heden zal de rechtbank uitspraak doen.
Welke soort mannen tot de uitvoe
ring der liquidatie van de bezittingen
der kloosterlingen door de Pransche
regeering benoemd werden, begint nu
aan 't licht te komen. Een zekere Ducz
heelt alvast milliocneit verduisterd.
Bij een huiszoeking van den rechter
van instructie, bekende hij alles.
Hij was reeds met zijne diefstallen
begonnen, toen hij nog secretaris was
van den rechterlijken liquidate!»' Im-
bert, wien hij is opgevolgd.
„Ik mankte gebruik, zeidc hij, van het
vertrouwen, dat inijn patroon In mij stel
de. om hem een volmacht In blanco
te doen tcckcncn. Toen ik hem ver
ving was er een te kon van 501),(KH)
frs. ni mijne kas. Sedert dien is dat
tekort steeds toegenomen. Ik heb het
geld in beursspeculaties verloren. Daar
in heb ik in 't geheel l millincn
verloren".
En de rest?
Ja. die heb ik uitgegeven voor
mijn huishouding en voor mijne ge
noegens.
De heer Albanel drukte zijne ver
wondering uit, dat de beschuldigde
zóó lang geld heeft kunnvn ontvreem
den en zulke grootc sommen, zonder
de aandacht te trekken.
De lieer Duez antwoordde„Ja juist,
dat is het hem! Indien in 't begin van
mijn ambt er financieel toezicht had
bestaan over mijn beheer, dan zou men
spoedig gezien hebben, welke onregel
matigheden ik beging.
Vandaag betreur ik dit gebrek aan
toezicht, want zoo het bestaan had,
zou ik In den weg van het tekort niet
verder hebben kunnen gaan."
Op bevel van den rechter van In
structie werd in Ncvers een voorma
lige bediende,van den iiquidatcur Dtiez,
Martin genaamd, gevangen genomen,
Martin was de handlanger van Ducz
in liquidatiezaken en verdiende daar
bij in korten tijd zóóveel, dat hl), of
schoon van huis uit onbemiddeld, niet
slechts in Parijs een royaal leven kon
leiden, maar ook reeds Iti de buurt
van Never» een landgoed had gekocht.
In de Parijsche woning van Martin
werden door het gerecht driehonderd
bundels akten over de liquidation van
Ducz in beslag genomen.
Het Parljschc gerecht gaal steeds
voort met een onderzoek In te stellen
in deze schandaal-affaire. Zondag heeft
de rechter van instructie een nieuwe
huiszoeking bij Duez gedaan en te
midden van vele stukken, brieven van
meer dan 150 personen, hoofdzakelijk
politici en journalisten, gevonden, die
blijkbaar ute^jietn in betrekking ston
den en zekere „gratificaties" van Duez
ontvingen. De meeste namen zijn ecliter
jammer genoeg door pseudoniemen
aangeduid en Duez wilde zich niet
over de 'ulste namen uitlaten. Doch
namen of niet, In leder geval levert
deze vondst een nieuw bewijs, dat de
Ducz-affalrt een groot* radieale-knoelc-
rl) is,
In de Pransche Kamer is de re
geering over deze schunnige zaak ge-
iiilerpelleerd en heeft zij daarbij harde
waarheden moeten huoren.Dv minister*
Briand. Millerand en Barlhou beleefden
daarbij moeilijke uogenblikken. Jaurés
bracht de regeering geducht in 't nauw.
Na een onbeduidende verklaring van
Millerand kreeg minister Barlhou Maan
dag het woord, die allereerst de vraag
van den nationalist Georges Berry be
antwoordde door wien vu door wiens
of welke invloeden de drie liqufdutciirs
benoemd waren. Merkwaardig was mis
schien.dat Barthoii royaal erkende, dat
de drie heeren Duez, Menage en Le-
eotihirler hoofdzakelijk benoemd wa
ren omdat hun politieke overtuiging
zoo uitstekend met de zienswijzen en
plannen der regeering strookte. Van
hun ambtelijke bekwaamheden repte
hij slechts met een enkel woord Duez
had 13 congregaties „ter ontbinding"
opgekregen Menage 54 en Lecouturlcr
74, de laatste meest kleine, De ver
antwoordelijkheid schoof Barthou han
dig op de Kamer, die „bij een wet
In 1903 absoluut deze concentratie
wilde, terwijl de regcerlng er nu de
onaangename gevolgen door onder
vindt.
In antwoord aan Jauris, verklaarde
de minister, dat dc regeering een on
derzoek zou doen instellen naar de
buitensporig hoon onkostcn-rekenln-
gen der heeren liquidateurs en hunne
helpers. Bij de rechtbanken waren de
betreffende stukken reeds opgevraagd.
Voor het overige dikte hij de verkla
ringen van Briand nog wat aan en
verzekerde, dat alles terecht zou ko
men, en alle schuldigen voorbeeldig
zouden gestraft worden.
De tijd zal moeten lecren, wat voor
beeldig straffen licet in dit schurkach
tig geding.
duitschland.
De reis van den rijkskanselier naar
Rome is iiu officieel op het begin der
Goede Week gesteld. Woensdag zal vor»
Hcthmann-Hollwcg door den Paus in
pnrtlciiliereaudiihuieoiitvangen worden.
Tot na Paschcn zal de rijkskanselier
in Rome blijven en dan deelnemen aan
een groot galadiner, dal de kardinaal
staatssecretaris te zijner ecre geven zal.
Het Elzas-Loteringsche grondwet-
vraagstuk komt aan de orde. In den
Rijksdag heelt dc rijkskanselier mee
gedeeld, dat hel ontwerp tot uitbreiding
der grondwet voor het Rijksland ge
reed was.
Nadere bijzonderheden konden eerst
na de toestemming der verbonden re-
gceringen worden bekend gemankt
Na atloop van ceilt Zondagnamiddag
dooreene democratische vcreciiiglngge-
liouden vergadering, teKid, die zich be
zig hield inet hel wetsontwerp lot wijzi
ging van de kieswet, werd een demon
stratiesloet gevormd. De stoet trok
onder kreten vanLeve liet algemeenv,
gelijke kiesrechtI naar Prledrlchshatn
en ging daar uiteen. Incidenten zijn,
voor zoover tot dusver bekend gewor
den is, niet voorgekomen.
Hei huis van afgevaardigden heeft
Maandag de rest van hel wetsontwerp
tot herziening van de kieswet aange
nomen In de tweede lezing naar de
FEUILLETON.
Na den storm.
21) Daarop ging dc officier heen en liel
Willem verwonderd slaan. Zijn moeder had
het gchcclc gesprek van uil haar kamer aan
gehoord en was zeer nieuwsgierig, wal liet
overhandigde schrijven mocht inhouden. Daar
hel haar adres was, verbrak zij het terstond.
Bijna was het haar van blijdschap uit de
bevende handen gevallen, want wal zij las,
kwant haar zoo onverwacht voor en
veranderde haar lijden In een zoo groote
blijdschap, dat haar onwillekeurig vreugde
tranen uit de oogen vielen en zij bijna niet
tot kalmte kon komen.
Hel schrijven, dat Willem en Johanna nu
lazen, was door den keizer eigenhandig ge-
teekend. Hieruit vernam de familie van den
kapitein, dat deze laatste binnen enkele da
gen van Constnntiilopel zou vertrekken naar
de stad Itlga. waar bij tot eersten kapitein
van een linieschip benoemd was. Met deel
neming herdacht hij het ongelukkig toeval,
dat den kapitein In dc handen van den vijand
geleverd had en sprak inet den hoogstelt lof
over hetgeen de kapitein tot dan toe gedaan
had. Ook was er een briefje voor Willem in
gesloten. Ook dit was eigenhandig door den
keizer ondvrteekend en herdacht 'I voorge
vallene van dien morgen. Daarin stond, dat
de onbekende jager de keizer zeil geweest
was. wiens leven Willem uit zulk een drei
gend gevaar gered had. Hij dankte hem in
zeer vriendelijke woorden voor den hem be
wezen dienst, welken hl) nooit zou vergeten.
Tevens was er in den hriel een begeleidend
schrijven voor een aanzienlijke som gelds,
welke dienen muesl voor de familie des ka
pitein», ingeval zij hem wilden volgen tianr
zijn nieuwe bestemming. Zelfs Willem» mak
ker. de trouwe Tom. was niet vergelen. Hel
schrijven des keizers hield in, dal hem een
pensioen was verleend voor bewezen diensten.
Zoo was dan ineens al het leed der lot nu
toe zoo bezochte familie veranderd In
een onverhoopte, groote blijdschap: op aller
gelaat was buitengewoon groote vreugde te
lezen. Willem vooral scheen het maar niet
te hegrijpen, dat hij de gelukkige moest zijn,
die door zijn term optreden op dal hache
lijk oogcnbllk door een dienst, ieder ander
bewezen In een dergelijk geval, de grond
legger van het geluk der gchcclc familie ge
worden was. Dadelijk wilde hij, in een ge
voel van overgroote dankbaarheid, naar den
edelen redder snellen en hem te voet vallen,
maar hij herinnerde zich nog in tijds.dat de
brenger van hel keizerlijk schrijven hem ge
zegd had, dat zij dadelijk zouden vertrekken.
Rr bleef hem dan ook niets over dan den
brief des keizer» herhaalde malen over te
lezen en Ie juichen van blijdschap Ook zijn
moeder en Johnnnn deelden in die blijdschap:
het was, als ware haar plotseling ecu nieu
we dageraad opgegaan uit hun donkeren tij
densnacht. Zij zagen hierin een hoogcrc be
schikking van Hem, die. wanneer dr nood
't hoogst is met Zijn hulp hel dichtst hij I».
Vol Innige dankbaarheid baden zij dien avond
geznmetijk tol Hem en waren zielsverheugd met
hel vooruitzicht den xoo lang en zon smarte
lijk gemisien echtgenoot en vader terug te zicu.
Tuinde Hoofdstuk
De kapitein was, toen wij hem in ons ver
haal verlieten, met de moeilijke omstandig
heden, wanrln gedurende zijn gevangenschap
zijn lamilic verkeerde, geheel onbekend. Rr
verliepen verscheidene maanden, zonder dat
hij antwoord kreeg op een brief. Tegen 'f
einde van den zomer werd zijn lot draag
lijker. Hij had niet opgehouden door zijn
vriend, den pater, het gezantschap voorstel
len Ie doen, hem hulp Ie verleenen In zijn
toestand; nu mocht hij ten slotte het ge
noegen smaken, zijn kerker te verlaten en
naar helleven te gaan wonen In de stad. Dit
vertot was hem echter toegestaan onder he-
ding. dut hij geen pogingen aan zou wen
den, om naar zijn vaderland terug te heeren
ook lind de kei/et hein zijn voormalige
soldij nis pensiuun toegekend.
Ofschoon hierdoor al veel voor den kapi
tein gewonnen was, zag hij zich toch door
zijn hcloltc gebonden voortaan gescheiden
van de zijnen Ie moeien le.cn cir langen tijd
niet Ie hopen hen lenig te zien. liet leven
In de hoofdstad was voor een vreemdeling
zeer duur. Kreils in de eersle weken zag de
kapitein dat. bij alles, wal hij zich reeds
ontzegde, hij met zijn pensioen ternauwer
nood kon rondkumen; 't was dan ook vour
hem onmogelijk getd voor de zijnen over te
leggen, die hij van verre over zee moest
laten komen, Indien hij niet gescheiden van
hen zijn dagen wilde slijten. Hoe drukkend
dan ook zijn gevangenschap tot dan toe ge
weest was, kon hij het zich niet verheien,
dal mik zijn tegenwoordige toestand verre
van rooskleurig was, Vooral het htwustzijn
als een nog krachtig man zijn gehevlc le
ven gedwongen Ie zijn niets tv (toen, en lu
de oogen van velen, die zijn lot kenden, he
iast Ie zijn met de schande van plichtver
zuim, bereidde den kapitein zeer droeve
oogcnhllkkcn. Hierin troostte hem dc pater
en beloofde Item een hetere toekomst. Hij
bracht hem In een kleinen kring van tam!-
liïn, van wie hij voortaan veel bewijzen
van genegenheid ondervond, en die hem uit-
noodlgdeit hij hen aan tafel te konten en
zich als huisvriend te beschouwen.
Jammer, rr gebeurde spoedig lel», dut den
kapitein scheidde van den man. wien hij
zooveel Ie danken had. 's Avonds had do
pater hem nog lil zijn kleine wotting be
zocht; toen deze den volgenden ochtend hij
Item binnentrad deelde hij hem mede, dat
hij nog Ucnzcltden dag de stad verlaten en
mei een schip, dat gereed lag om onder zeil
tc gaan, naar zijn geboorteland zou trrug-
keerett. Waarschijnlijk had de pater dit plan
reed» lang In stilte gekoesterd, en met op
zet voor den kapitein verborgen gehouden,
om hem daardoor niet te bedroeven. Zijn
beroep riep hem naar een andcrr plaats. De
kapitein kon hem dan ook niet overhalen
nog langer te blijvenhij bedankte hem voor
alle» en gaf zijn leedwezen te kennen zulk
een vouriroffclijkcn man te moeten verliezen.
In den namiddag vergezelde hij hein naar
hel »ch!|>, dat een half uur later zee koos.
l'.en gevoel van groote eenzaamheid over
viel den kapitein in de eerst* dagen na het
vertrek des pater». Deze was met hein door
zulke nauwe vriendschapsbanden verbonden
geweest, dat hij door diens vertrek een
groote leegte om zich heen gevoelde. De
gedachte aan zijn hulsgenooten. van wie hij
nu reed» In geen laar let* meer vernomen
had, drukte hem temeer; van dag tot dog
nestelde dc twijfel zich tneer in zijn hart,
dat zij door zijn uitblijven in moeilijke om
standigheden zouden geraakt zijn, Ook kon
hij hun In dit gevorderd jaargetijde geen be
richt tneer zenden, want geen enkel schip
was naar SetMMtopot bestemd.
Dikwijl» zat hij dan uok aan de kust der
zee. welke nu als voorheen haar schuimende
golven legen den rolslgen oever wierp, en
zag met bekommering voor «lelt. De een
zaamheid was zijn Irnuwe gezellin: haat
vertrouwde hij de gevoelen», die hem he-
stormden, en hij gevoelde zich verlicht als
hl| tegen den avond huiswaarts keerde.
Weldra viel de wtnler In, en aanhoudende
regenbuien stroomden neer. De koude noor
denwind huilde door de licht gebouwde,
houten woningen, en Joeg de hinderen van
dc boomen en drevt de inenselten hun hul
zen binnen. Dok kapitein Tiadale zat in zijn
kamertje en schoof de uitgaande kolen bjjeen
in een vour hem staand steenen komfour, dat