E" NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN. 2«s Bit twintigste Jaargang. 39 Woensdag 13 November 1912. Verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag Bureau: Langograclit No. 13 - Amersfoort. Uitgave van do Veroeniging Do Eembode. DfEEIIODE ABONNEMENTSPRIJS: Per drie maaudun50 cen Afzonderlijke nummers 3 ADVERTENTIEPRIJS: Van I tot 5 rogols30 cent. Eiken regel meor6 Bij abonnement minder. ONTWIKKELING. werklieden, en /.ij niet alleen. konden heel wat beter ontwik kel.! zijn.. AU men hen in onze dagen van terband slaat, hoort spreken, dan'b"- nierlst men meestal heel spoedig, dat .■ij slecht op ile hoogte zijn. Zij weten dat er vele dingen in onze samenleving zijn, die niet deugen, maar zij hebben i al zeer weinig begrip van hoe de i,"Manden zich zullen en moeten hit is oorzaak, dat zij vaak slacht- IniiKpretlikers, wier holle Ihenrieiin hen M'liooii in de ooren klinken, terwijl zij iHM'lithans niet conlge ontwikkeling -pnedig de voosheid van veler redi> Vele werklieden"'ook' nit onze krin gen. meenen dat eigenlijk alleen de Siciülislen en de anarchisten, die ze nog ongeveer over één kam scheren. heilmiddel hebben voor de maat- -eliappelijkc kwalen. Zii hooren wel verzekeren. dat het Socialisme bedrog maar toch bezit dit stelsel voor hen veel aanlokkelijks en bij verkiezingen gaat er vaal: een stemmetje op den *-» icialistomdat de Socialisten „het dan toch maar 't best met den minderen hitler .•rderi hel Liberalisme aanhangen en het verdedigen. maar verdedigen met de argumenten der onkunde. Zij geven tevens vrocsclijk af op het'socialisme, maar bestrijden het, zonder feitelijk het stelsel te kennen, wat nit hun rede- nveringen maar al te duidelijk blijkt. Zeker, er zljtl gezonde koppen in menigte onder ons. die de maatschap pelijke nooden begrijpen en de goede wegen kennen, langs welks men tot verbetering kan komen, maar te groot nog is het getal der onkundigen, die over al deze dingen praten zonder er begrip van .te hebben. 'ok zijn er, die aan al deze quaestie's volstrekt geen aandacht wijden, die sociale actie ccn onding noemen en die ondanks alles wat onze maat schappij in beroering brengt Ciods water maar over Gods akker laten loopcn. lat de onkundigen, én de onverschil ligen onder ons dragen niet bij tot de kracht van het Katholieke leger in zijn strijd op maatschappelijk gebied. Toch moet die strijd gestreden wor den en riepen de Pausen Leo XIII z.g. en l'ius X al hun kinderen op om mede te helpen ten einde alles in Christus te herstellen en de maat schappij volgens de heerlijke beginselen van het Christendom te hervormen. Zaak is het dus te zorgen dat dc latiwen onder de Katholieken worden opgewekt en de onkundigen onderwe zen. Dit laatste vooral is ccn eerste verciscIUc en in die richting wordt al l)e Katholieke Sociale Actie maakte zich voor de ontwikkeling des volks zeer verdienstelijk, maar veel zeer veel blijft nog te doen over. En „Volksontwikkeling" is dan ook ccn der voornaamste punten en zal nog lang een der voornaamste punten blij ven op het Program der K. S. A. Meerdere kennis moet onder ons Katholieken verspreid worden, want kennis is macht en bovendien kennis Iemand met ecnigc meerdere ont wikkeling heelt zoo oneindig veel voor op zijn minder bedeelde broeders. Hij vindt zijn genoegens dikwijls in hooger staande dingen dan de onontwikkelde, die na den arbeid van den dag zich vaak verveelt of zich met laagstaande genoegens moet tevreden stellen. Xa het alledaagsche gedoe zijn geest te kunnen verheffen in wat edel en schoon is, o dat maakt het leven, van den armsten zwoeger zelfs, zooveel lichter ctl gemakkelijker te dragen. Kennis en ontwikkeling zijn een waardevol goed, maar haar genot sma ken nog zoo weinigen. l-n dan nog eens kennis is macht, kennis is een macht ten goede. Zij kan ons afhouden van veel wat kwaad is, ichcrmcn tegen vele gevaren i de v viTjwar dwaling. Ontwikkeling in de goede richting de volksontwikkeling 'nog veel! zeer veel gedaan worden. Want met die ontwikkeling is het nog allesbehalve goed gesteld. Als wij onze mannen meerdere kennis en ont wikkeling bijbrengen, dragen wij daar door bij tot hun eigen geluk en tot versterking der kracht van ons Katho liek' leger. Ken der middelen om tot volksont wikkeling te geraken is het oprichten van Sociale Cursussen. Voorzichtige mcnschen zullen, als zij dit lezen, wel een bedenkelijk gezicht Sociale Cursussen, zullen zij zeggen, zijn geheel overbodig, want het is dwaasheid de werklui nog maar lasti- .•r te maken, hen te leeren hoe zij ilgens de regelen van de kunst mo rn en moeten staken, hoé zij hooger ion mogen cischcn. Zij, die deze en dergelijke bezwaren uiten, bewijzen daarmede reeds, dat zulke cursussen volstrekt niet overbo dig zijn en dat de bijwoning er van noodig is, voor hen zelf op de :erstc plaats. Zoo'n sociale cursus doelt dient 'olstrekt niet om onderwijs te geven n slaken, of om te leeren hooger loon cischcn, 'wie dat meenen, maken al icheeve voorstelling. Op zoo'n cursus worden echter din gen geleerd, die velen hoognoodig hebben te weten: wordt ccn inzicht gegeven in vele zaken, hetwelk aan niet weinigen ontbreekt. Daar zullen de deelnemers begrip krijgen van het samenstel onzer maat schappij. Zij zullen leeren hoe de staat is een door God gewilde organisatie evenais de Kerk, zij zullen begrijpen boe het huisgezin is de grondslag van De 'huidige toestanden, die zooveel te wenschen overlaten, zullen getoetst worden aan de beginselen van liet Christendom en men zal bevatten, dat juist de afwijking van deze beginselen de verkeerde toestanden veroorzaakt. Men zal leeren dat Kerk en Staat ieder hun eigen terrein bestrijken, maar dat zij samenwerken moeten óm den mensch zijn hoogste levensdoel te doen bereiken. En velen, die nu mee redeneeren over de Sociale Ouaestic. zonder feitelijk te begrijpen, wat deze eigenlijk is, zullen inzien hoe zij ontstond, wat al met haar samenhangt en zij zullen juist door de opgedane kennis wat bescheidener worden in hun cischcn en heel wat kalmer in hun redeneeringen. En niet gemakkelijk zullen zij zich meer laten verblinden door ontevredenhcidszaaiers en sociale kwakzalvers, die de hervor ming der maatschappij in geheel ver keerde richting sturen. Goede sociale cursussen zullen cen zegen blijken. Vooral de jcudigc werklieden, de jongelingen" uit "den middenstand die nen onderwezen te worden op de wijze hierboven geschetst. Ons volk moet ontwikkeld worden en doen wij dit niet, dan doen het dc dwaallccraars van onzen tijd, wier ver keerde voorlichting, door woord en ge schrift, ten bederve voert. IS DRIE DERDEN NOG GELIJK AAN EEN GEHEEL? Ons plaatselijk vrijzinnig dagblad kan er nog maar steeds niet overheenstap- pon dat de K. K. Openbare Leeszaal en bibliotheek een subsidie van f500 uit de Gemeentekas zal krijgen. Al twee hoofdartikelen heeft het ge meend aan deze „belangrijke (pmestie" bet van j.l. Zaterdag schrijft de een groot naschrift onder een ingezon den stuk van den heer Joh. v. d. Meiden, die het voor het raadsbesluit opneemt. Wij zullen op het geschrijf van het blad, dal blijkbaar meent alleen te weten wat met de vrijzinnige beginse len is overeen te brengen, niet ingaan, doelt een klein staaltje van de reken kunst der redactie willen wij onze lezers niet onthouden. De heer v. d. M. schrijft, na dc vraag of elke andere richting, die hier voor dit doel om subsidie vraagt, zulks ook moet verleend worden bevestigend be antwoord te hebben, het volgende ..Gestold, du sociaal-democraten vragen sub sidie voor eene openbare s. cLTCeszaal. Nomen we aan, dat Yio onzer stadgenooten tot 'ie partij behoort. Voor de neutrale is f 1500 uit getrokken^ ergo zal voor de sociaal-demoraten Het Amersf. Dagbl. zegt hierop: „Ook hier staat schr. onder clericalcn in vloed. De roomschcu vormen ongeveer 'n derde deel der bevolking en kregen dus voor hun (LelTn zouden duïannspraak°™nncn maken op f 150. Tot zoover loopt de zaak. Maar nu komen de Hervormden en stichten een her vormde leeszaal, waartoe ze toch evenveel recht hebben als de rêomschen. De hervorm den vormen bijna 2/3 der bevolking; zouden ze dus aanspraak kunnen maken op f 1000? En eindelijk, de vrijzinnigen, mogen zij nu nog 'n vrijzinnige openbare leeszaal oprichten en kun- Hoo hebben wij 't nu.1 l/3 der be volking is katholiek, 2/3 vrijzinnig en sociaal-democraat. Bartjes zou met zulk een dueling van een geheel zeker geen genoegen P. E. R. Son'nk. EVEN LACHEN. Onder dit opschrift schrijft het Kricsch Dagblad het volgende stukje „Even lachen", zeggen de bladen. En dan volgt dc aardigheid. Voor dat „even lachen" zorgen ook de drie vrijzinnige partijen. Zij hebben een stuk opgesteld, dat ten grondslag zal worden gelegd aan hun samen- Dnarin wordt gezegd, dat in 1913 de strijd gaat tegen Rechts. Accoord, mag men zoo zeggen. Maar in één adem wordt er bijge voegd óók tegen de S'. D. A. 1'. Dat is nu toch kostelijk. Ze nemen 't program van de S. D. A. 1'. over op dc hoofdpunten: alge meen stemrecht, vrouwenstemrecht, Ze moeten bij herstemming door Troelstra's mannen in de Kamer wor den gcbr.-cht. Ze zitten nu al te hun keren naar een goedkeurend knikje op hun program, lïn tóch gaan ze heldhaftig tegen de S. D. A. P. in den strijd „Even lachen!" zegt men dan. Uit het Buitenland. België. Voorstellen tot legerhcrvorming niet invoering van persoonlijken dienstplicht zijn in Hclgll' te wachten. Ook zal een ministerie van marine en Imndcl wor den geslicht. Met groot leedwezen werd in den lande vernomen, dat de gezondheids toestand van Koningin Elizabeth min der goed is. II. M. is zeer zwak, doch reden voor ongerustheid bestaat geluk kig nog niet. Engeland. Iiel Engclschc parlement, bezig met de icgccringsvoorstclleti waarbij aan Ierland zclf-regccring wordt toegestaan, was dezer dagen het looncel van groolc opwinding. 1 >e regeering leed bij stem ming over een onderdeel der wet dc nederlaag. E11 daar hadden dc tegen standers zoo'n pret van. dal ze ill luide kreten ervan blijk gaven. Toch denkt de regcering ernieïaan terug te trekken. De minister zal er wel wat op vinden. De nlgemeenc politieke toestand deugt niet en daar om is een verwisseling van ministerie gevaarlijk. De Oorlog. Niet aan gebrek aanmoedbij de krijgers moet de ondergang der Turksche armee worden toegeschreven. Dc sol daten streden immer dapper, maar toen ze bemerkten, dat de toestand hope loos werd, lieten ze den moed zakken, 't I-'alale noodlotsideè den Turk eigen werkte door en zoo was niets in staat het krijgsgeluk te doen kecren. Schandelijk hebben de Turksche le gerhoofden alles wat op de voeding en verpleging der troepen betrekking heeft, verwaarloosd. De correspondent van hel Fransche dagblad Le Journal deelt daaromtrent het volgende mede: „De convooien gekwetsten komen naardc hoofdstad", „waar nietsin gereed schap is gebracht om ze le ontvangen. De enkele honderdtallen bedden, van de vreemde hospitalen zullen niet vol doende zijn voor deze invasie van zieken, verminkten, stervenden. De Turksche hospitalen zijn een ruïne, evenals de rest, zonder personeel of Bij het leger bestaat dc medische dienst letterlijk niet; cen belachelijk aantal doktoren van ondervinding, geen instrumenten, geen ambulances, geen geneesmiddelen. Geen enkele administratieve dienst is er. Het Turksche leger stcrlt van honger. In de kazernes in de hoofdstad geeft men den mannen, gedurende'hun kort verblijf, een paar koeken, als voedsel geheel onvoldoende. Eenmaal om!' 'weg krijgen ze niets meer. De Turken beweren, dat hun soldaten sober zijn, dat zij kunnen leven van het land waar ze zich bevinden, dat ze voor het vaderland alle ontberingen zullen verdragen, enz. Maar 'zelfs do soberste mcnschen moeten voedsel hebben. De waarheid is dat overal na den derden campagnedag de Turksche soldaten bedclde.n met de'punt van hun bajonet, op hun eigen grondgebied. Men heeft maar in allcrhnast alle mcnschen en alle dieren bijeengebracht 0111 ze over Thraciö uit te storten. Reeds bij het doortrekken van K011- stantinopcl, van de kazernes naar het station, zijn er achterblijvers; er zijn mannen en paarden, ezels en muildie ren, die uitgeput neerstorten onder den last van hun geweldigen zak of van hun zadel. Dat alles sterft van honger. In de vlokten, in den regen, in slijk en moerassen, en bij de reeds strenge temperatuur van de laatste aeht dagen, zullen er moorddadige epidemiën uit barsten, Gebrek, vermoeienis, koorts, typhus, en de cholera, waarvan de Anatoliërs de bacillen overal met ziclt voeren, zullen ccn ontzettende sterfte veroorzaken. Tnllooze lijken van men schel) en beesten zullen pest doen ont staan. Rondom Kirk-Killisse heeft de pestwalm de twee tegenstanders reeds doen terugdringen. De Bulgaren daarentegen hebben sinds jaren methodisch alles voorbe reid ze hebben cen modern leger, on metelijke hoeveelheden proviand en een woeste geestdrift. De Balkanstaten blijken niet genegen zich neer te leggen bij de regeling door de mogendheden te treffen. Ze willen profilocren van hun wapengcluk en denken er niet aan de streken welke ze hebben bezet weer af te staan aan de Turken; Hun hoofddoel is de Turken naar Azië terugdrijven, En dat doel naderen ze snel, Wanneer (le Bulgaren met hun bondgenootcn doorzetten, valt Konstauiinopcl hun in handen en dan is 't uit met 't Turksche rijk. Maar vooraf dienen zc nog Adria- nopel te bezetten, DU lukte nog niet wegens gemis van voldoend geschur. Salonika, een belangrijke handelsstad, werd door de Grieken bezet. Er werd dagenlang op leven en dood om ge vochten. 't Schijnt dat de Turken niets meer kunnen behouden. 't Wordt nu cen ellendige toestand rond de Turksche hoofdstad. L'it de veroverde provinciën trekt de bevolking in groote troepen naar de stad. Arm en ellendig, hongerig en koud, biedt de massa een treurig schouwspel van rampspoed. Allerlei besmettelijke ziekten beginnen te hcerscltcn. De drie groote plagen pest. hongersnood en oorlog teisteren het ongelukkige laud. Geve God dat er spoedig vrede komt I Binnenlandsche Berichten. Voor de gewonde Turken. Het Hoofdcomtté van het Roode Kruis heeft uit Indië bericht ontvangen, dat. door bemiddeling van het Roode Kruis in Ned. Indië, f 10.000 beschik baar gesteld is voor dc ambulance naar Turkije. Samenwerking. Naar Het Centrum verneemt, zijn tus- schen de drie Rcchtsche partijen bespre kingen ingeleid tot het samenstellen van cen gemeenschappelijk program van actie voor de verkiezingen van 1913. De sigarenmakers zijn ontevreden en zinnen op staking. In den Bosch kwant het reeds zoover. De besturen der werklieden-organisaties zijn alle leiding kwijt; de stemming te genover dc afgevaardigden is bitter; hun wordt verweten dat zij willekeurig ge handeld hebben en verzuimden dc af- deelingen te hooren, hetgeen eerst had moeten geschieden. Feuilleton. EEN ARME UIT DEN MIDDENSTAND. Tn de gevangenis, veroordeeld tot lange jaren eenzame opsluiting, - zoo verhaalde een veroordeelde aan den geestelijke, die voor de zielzorg in hel luchthuis was aangewezen, denk ik met bitter berouw en ein- delooze wroeging aan de geschiedenis van mijn leven, een voortdurende aan eenschakeling van verdriet, zorg en eindelijk van misdaad. Ik was bediende bij eene groote Londcnschc firma, dertig jaar en had een inkomen van I 15.5(1 in de weck, waarvan ik ccn zwakke vrouw en twee kinderen moest onderhouden. Dorothy Callow was een aardig, opgewekt meisje, toon ik haar trouwde; het leven lag toen voor ons als cen paradijs, vol zon en licht. Wij zetten ons nederig huishoudentje op in een stille straat vlak bij de City. I )en eersten tijd ging alles uitstekend, maar toen de kinderen kwamen, heel kort op elkander, werd Dorothy bleek en mager door de vermoeiende dagen en de slechte nachten. Op ccn goeden dag stapte ik vast besloten naar het hoofd (Ier bekende firma; ik vroeg hein 0111 verhooging van salaris. Als reden van mijn verzoek gaf ik op, dat mijn vrouw zwak was, en ik haar wat rust wilde bezorgen. Hij was heel vriendelijk en sprak van de vele gevallen, die hij zoo kende, maar hij bleef er bij, dat het salaris in evenredigheid was van het gevor derde werk, en dat hij dadelijk iemand anders voor de betrekking zou hebben gevonden. Treurig verliet ik hem en begaf mij naar huis, waar ik Dorothy bezig vond het jongste kind in slaap te sussenzij zag nog iets blocker dan gewoonlijk. „I lobt gij opslag gekregen?" vroeg zij. „Neen. Dolly! De heer Jones is cr niet toe over te halen. Ik geloof, dat het kind den gehcclcn uug huilt". „Het scheelt weinig; ik geloof, dat het ziek is. Konden wij maar eens een poosje naar buiten gaan, Henry." De dagen gingen voorbij als vroeger, Dolly werd al magerder en blocker, en de kinderen werden sterker en hadden dc eetlust der gezondheid. Mijn kantooruren waren van negen tot zes: dus moest ik reeds om acht uur van huis om er niet terug le komen voor zeven. Was de huur in de buurt, waar het kantoor was, niet zoo hoog geweest, den was ik dichterbij gaan De tram was een weelde, die ik mij niet kon pennitteerenmijn middagmaal gebruikte ik in het goedkoopste eethuis, totdat ook dat werd afgeschaft, en ik mij tevreden stelde meteenpaarbroodjes. Hoe vurig wcnschte ik in die dagen, dat ik Dolly nooit getrouwd had. niet 0111 mij, want 0111 niets ter wereld zon ik haar willen missen, maar voor haar, wie het tegenwoordig bestaan wel bitter bard moest vallen. Zij was onderwijzeres op cen kostschool, toen ik haar leerde kennen; we hadden ons liet huwelijk zoo heel anders voorgesteld cn nooit lang nagedacht over huur, levensmid delen cn dokters-rekeningen. Ook had den wij zeker op verhooging van salaris gerekend. Eens kwam ik van het kantoor cn ging zij juist de trap op; alsof zij geen kracht meer had zich staande te hou den, sleepte zij zich naar boven, zich vastklemmend aan de trapleuning, „Dolly, voelt ge u zoo zwak?" vroeg il; haar.' Zij gaf geen antwoord, maar boven op het portaal gekomen, barstte zij in snikken uit. Henry," zcide zij na een ongcnblik. „ik beu zoo zwak. dat ik niet tang meer leven knn. Kon ik maar eens voor ccn paar weken naar buiten gaan, ver van die bedompte, rookcrige-stad. Overal zou ik liever sterven dan Uier." „Dolly, gij zult ttnnr zee, cn dan kunt ge weer de vogels hooren zingen en van het groen genieten: dan wordt ge weer even sterk als vroeger." Vastbesloten alles in het werk te stellen om mijn vrouwtje weer gezond te doen worden, slapte ilc dadelijk naar het hoofd der firma. Ik deelde hem alles tnedc: mijn voortdurende worsteling met onbetaalde dokters- cn kruideniers rekeningen. de aanhoudende zwakte van mijn vrouw cn den buitengewone» eetlust van mijn kinderen. Ik was ccn verloren man, als hij mijn inkomen niet wilde verhoogen. Hij weigerde beslist, beleefd cn als een gcntlemat^; bedaard had hij mij uit laten praten. Hij weigerde mij dc f3 opslag in dc week. Wordt voortgezet.

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1912 | | pagina 1