3 NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN. D° Zes en twintigste Jaargang. Nummer 45. Woendag 4 December 1912. Verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag Bureau: Langegracht No. 13 - Amersfoort. Uitgave van de Vereeniging De Eembode. DE EE1D0DE ABONNEMENTSPRIJS: Per drie maanden50 cent. Afzonderlijke nummers 3 ADVERTENTIEPRIJS: Van I tot 5 regels30 oent. Eiken regel meerOu Bij abonnement minder. SINTERKLAAS. T Tw komste is soet, en lieflijek uw w verschijnen", zoo spraken onze vaderlandsche voorzaten en zoo zeggen de nazaten'nog steeds. Wie, die eenigc aanspraak heeft op beschaving en ook maar iets meeleeft het maatschappelijk leven, denkt en praat niet over het ophanden zijnde feest van 6 December? Tegen Sint-Nicolaas komt er alom koopurukte." Of er medcmenschcn zijn, die boven de draagkracht van hun beurs gaan bij het nankoopen van St. Nico- I aas-geschenken. ziedaar een vraag, waarin men zich in deze dagen liefst niet verdiept. Er zijn er altijd, die meer uitgeven dan hun wel passen zou, en met St. Nicolaas doen ze het ten minste uit gulle goedgecfschheid. Ken kwaal, waarvan men dc over- groolc meerderheid der menschenkin- deren gelukkig niet beschuldigen mag, - want verreweg dejnecsten keeren het dubbeltje nog wel'[eens om, eer ze 'l laten rollen de wijdc'-wvoreld in. Wat we van harte wenschen, isdat de tuin of meer „vermogenden" de goede mcnschcn, die voor zichzelvcn toch veel te veel hebben flinke Sint- Nicolaas-surprises zullen inkoopen in de prachtig-voorzienc winkels en vele ermee zullen verblijden. O zeker, men kan met heel weinig toch gelukkig 'zijn; en met heel veel erg ongelukkig. Een Perzisch;Koning was schatrijk, maar gevoelde zich zeer ongelukkig. Hij raadpleegde zijn wijzen en hun recept was„Slaap een nacht in 't hemd van een gelukkig man!" Nu was de kwestie om zulk een hemd meester tejwordcn. I)es Konings die naren werden uitgezonden om den eersten den besten gelukkigen man het hemd te ontnemen en 't den Vorst te brengen. Na lang, zeer lang zoeken vonden ze een volkomen gelukkige, maardat gelukskind had geen hemd aan 't lijf! Deze arme stakker in aardsche goe deren, maar mild bedeelde in rijkdom van geluk en tevredenheid, gaf den Koning een les, die goud waard was. Evcnwcl-nochtans is het in onze gure dagen in Perziti is 't warmer I geraden, wel een hemd aan te hebben I Onze verre voorouders droegen een zeer primitieve en sobere klccding. maar dc menschjcs der 20e eeuw zijn niet zoo gehard tegen weer en wind, en voor liet beestenvel der Batavieren hadden er waarlijk geen twintig eeuwen van voortgnandebeschavingmoetcnzijn Men voelt, waar we heen willen. We hopen velen te brengen in de rechte St.-Nicolaas-stemming, - veler hart te openen. Daar moet komen tinteling van kin- deroogen, blijdschap van volwassenen. St. Xicolaas geeft de schoonste ge legenheid om zijn hart te toonen, om toe te geven aan den heerlijksten drang van het menschelijk gemoed, den drang om anderen vreugde te bereiden. St. Nicolaas zou een ijdcl feest zijn, als het alleen getuigde van snoepzuclit en gulzigheid, van verkwisting in speel goed en overdaad in alles, van den zoeten tand en de bedorven maag. St. Nicolaas staat, Goddank, veel, veel hoogcr, was van oudsher en is nog heden en zal zeker nog onafzienbaar lang blijven de openbaring van een vriendelijke traditie, van een liefelijk ver dichtsel,van een grootc gulheid en blijheid, van een warmend lichtpunt in de grauwheid der winterdagen. Daar nadert, daar is hijweer, de „goed heilig man", met'zijn licht cu zijn liefde, met zijn blijdschap en barm hartigheid. 'liWare te wenschen,"datjieder, „die geen hemd aan 't lijf heeft", toch ge- lukkigTwas als die.'gelukkige Pers, - maar in onze dagen denkt men daar 'anders over. En zelfs het beestenvel der Batavieren, eii" om rniet, zou in dezen tijd'nog 'ii aardig duitje kosten. Bijgevolg, dat de harten spreken I* ZoojJ velen wij kunnen jJwij, die iets hebbenmoeten wij gelukkig trach ten tc maken, moeten wij anderen verrassen met iets, dat hun lief of nuttig of wel broodnoodig is. En onder hen vooral de kinderen en de armen, in de eerste plaats de kinderen jor ai dezen, zoover onze courant reikt, wenschen, we bij „de goede lie den" den „klaasklomp" op te zetten, en in naam van al die arme kindertjes u dit Sinterklaas- brieljc te doen geworden Genoeg I De klaasklomp is gevuld met een arme bede, verwissel die en vul hem weer met warme gaven van Chris telijke naastenliefde. i zegene u daar voor de in den Hemel levende Bisschop van Myra! RECHTS HOUDEN. Onze denkbeelden over Staat. Eigen dom, Huisgezin, Godsdienst enz. zijn gegrondvest op en wortelen in het Christendom. Na de Grootc l'ransche Revolutie op :t einde der 18e eeuw is er in de >e eeuw een richting ontstaan, welke die denkbeelden tot op zekere hoogte cl eerde, doch niets wilde weten an huil wortel, de Goddelijke Leer an onzen Heer en Heiland. Het volk moest zich, verlicht en be licht door het modernisme, verder ont- ■ikkelen, afgesneden van den wortel des Christendoms, maar de Chris telijke beginselen, eeuwen onder het volk getierd, werkten na. De Katholieke Kerk stond, boe ook belaagd en getrapt, in leer en leven ongerept; maar de buiten de Moeder kerk staande mede-Christenen hadden het zwaar tc verduren. Dc Christelijke natie zoude leven zon der positief Christendom, doch weldra vertoonden zich verschijnselen, die deden inzien, dat met den wortel ook de boom was afgesneden. Zie nu den toestand Twijfel wordt geopperd aan een ob jectief recht, - de heiligheid van het huwelijk wordt aangerand om gemak kelijker van elkaar af te kunnen het gezinsleven wordt ondermijnd, het huis gezin als een soort firma beschouwd. Verdonkerd worden dc begrippen zonde en misdaad; ionde is een soort „gebrek", misdaad een „ziekelijke al- wijking". En ook we zien het voor onze oogen geschonden is het gezag in zijn absolute betcck'-nis, en dat heeft dit gevolg gehad, dat liet Liberalisme onder grootc suggestie van liet Socia lisme kwam en toen ook dit goede gevolg, dat velen het zinkend schip, dc Liberale zijde, verlieten en bij ons kwamen. Alle gematigde Liberalen, die zelf inzien dat het zonder dc Christelijke beginselen in den Staal niet gaat, willen wij hartelijk welkom hecten. Zij zullen zich niet stootcn aan „clericale onver draagzaamheid". Het Christendom wil geen onderdrukking, noch een opge drongen godsdienst. alleen de maat schappelijke instellingen onder zijn licht. Niets is meer ongegrond dan tie Anti-Clericale beschuldiging, dat dc Christelijke partijen verharde en ver starde „Conservatieven" zijn. Wij zijn conservatief, ja, met betrek king tot den Heiland der wereld, tot liet huwelijk, het recht, het gezinsleven enz., maar op vele maatschappelijke punten zijn we geavanceerd. Plaatst niet telkens tollen op den parlementairen weg ".ii gij zult zien. geachte tegenstanders de Christelijke wetgeving, dat de Regeering een krachtige sociale wetge ving zal voortzetten, en méér zal doen. Gij zult zien, hoe wij voorzien willen in de behoeften onzer dagen, met aan sluiting aan vroegere en bestaande toe standen, maar we zijn tegen revolutie, tegen wilde en woeste omverwerping, zooals de Socialisten het begeeten. Waarom, vragen we ons dikwijls af, nag dit Kabinet niet aanblijven Een voorname grief is de schrale logst, er is niet veel totstandgekomen. Maar, cilieve, dat ligt waarlijk niet an deze Ministers. Heeft het Ministerie niet vele wcls- intwerpen ingediend? Ter Linkerzijde werd hard gewerkt, naar 'l was slooperswerk. Er werd daar veel geredeneerd, maar 't was obstructie-praat. Men spreekt smalend van de schei dingslijn tusschen de Christelijke groepen en de liberaal-socialistische en verwijt ons de eenheid des volks te hebben Mag dan het kind niet nicer bij den naam genoemd? Als wc het barre ongeloof om ons zien lieengrijpen, mag een Christen man daar niet waarschuwend op wijzen? Riep en roept b.v. de lieer Van Houten niet luide,.Tegen deClcricalen!" Dat is in ons oor en in oils gemoed niets anders dan tegen de Christenen, tegen liet Christendom I Een andere grief togen het Ministerie zijn de Tarief-Ontwerpen, welke de Anti-Clericiileii ook al als een verkie zingsleus gebruiken. Wij dwccpcn niet met protectie, en beschouwen haar uit een fiscnal oog punt, als een maatregel om de schat kist te vullen voor dringende wetten, die geld cischcn. Hebben du Liberalen dc directe be lastingen niet reeds nijpend hoog op gevoerd En liecft indertijd liet Kabinet- Pierson-Borgesius ook dc Tarief- en Invoerrechten niet lioogcr gesteldWij beschouwen dc Tariefwetten, evenals al» belastingen, al» een noodzakelijk De ervaring leert, dat dc Christelijke partijen litin verkiezingsorganisatie in den regel prachtig in orde hebben. Laten we dnar weer voor zorgen, Moge men van nu af door goede organisatie en goed overleg wederom voor voltallige gcvcchtslinitin zorgen. Wij hebben gelukkig bijna geen ver deeldheid, terwijl men aan de overzij alleen te hoop loopt met anti-clcrica- li sine. us nu niet met dc volle krachtsont plooiing wachten tot den komenden ;r wantdan loopt liet, zooals irvaring ook leert, gewoonlijk mis den Chrlstclijken candidaat. Licht zinnig en roekeloos zou het zijn, zich niet tijdig en met alle zorg voor tc bereiden. Uit het Buitenland. i )ndnnks liet regenweer had Zaterdag Brussel tie begrafenis van de Gravin li Vlaanderen een ontzaglijke menigte getrokken. Aan tien weg, waarlangs de rouwstoet trok, brandden dc lantaarns, omfloerst met krip. Van hot koninklijk paleis er. van liet paleis der Gravin van viumuhrcn woei de ving halfstok, en aan vele particuliere huizen waren rouw- draperiün aangebracht in zwart en zilver. Troepen en burgerwacht bewezen mili taire eer. Tegen half elf kwam tie Ko ning zeer bewogen aam Nadat tic lijkkist in tegenwoordigheid dor geestelijkheid door onderofficieren naar den lijkwagen gedragen was, die tioor acht aan de hand geleide pnnrden getrokken werd, zette dc stoet zich om half elf in be weging; de Koning en verschillende vreemde vorsten en missles volgden. In de kerk van St. Gudula had een godsdienstplechtigheid plaats, waarna de stoet naar dc kerk tc Laekcn vertrok, waar een nieuwe lijkdienst wcrtl ge houden. Vervolgens heten onderoffi cieren van de grenadiers dc kist neer in het familiegraf. De Koning was zeer aangedaan. En heel het land betreurt met hem het verlies der beminde vorstin. Dultschland. In zake de toepassing der uitzonde ringswet betreffende de Jezuïeten heelt dc Bondsraad een uitspraak gedaan. De nieuwe beslissing naar aanleiding van den ruimeren uitleg welke de Beier- sche regeering aan liet woord „Orden- stiitigkeit" wilde vcrleencn, is een fraai beschaafden staat niet meer zou ver- De uitspraak van den Bondsraad is als een vernieuwing van den Kultuur- kiimpf; trouwens ook nog een wille keurige verscherping van de wijze waarop de wet lot nu toe werd toegepast. En een geleerd Jczuict, die een voor dracht houdt, zegt de Köln. Volks/., zal thans onder controle van eon veld wachter staan, die moet beslissen of hij ook op godsdienstig terrein komt. Socialisten zijn vrij, anarchisten zijn vrij, vrijmetselaars zijn vrij om te spre ken, ook over den godsdienst, zelfs over den katholieken godsdienst. Maar Jezuïeten mogen daarover niet spreken in 't openbaar Van Tripoll hoort men niet veel meer. In de Ita- liannschc Kamer werd de mcdcdeellng der regccring betreffende den vrede met 'Turkije luidruchtig begroet. Itnllti kan nu beginnen met z'n be schavingsarbeid. Maar eerst moet het dc resten Turk* sche en Arabische krijgers, dlc zich aan geen vredesverdrag storen tot rede brengen. Volgens een Itnli.mnsch blad zal dc hervatting der vijandelijkheden in de provincie Barltn onvermijdelijk zijn. I)e onverzoenlijke Enver Bei heeft zijn troepen versterkt en van wapens voor zien. De Arabieren voor Dertin, 'Po- broek en Bengn/I zijn tien Italianen vijandelijk gezind en schieten des nachts op dc Itali&nnschc voorposten. Het is daarom noodzakelijk, oen expeditie naar het binnenland te zenden, voordat Envcr-bei zich verder versterken kam 't Kan dus zoo nog een kostbare geschiedenis worden voor Italic. De Oorlog. Van liet oorlogslcrrcin is vooreerst geen nieuws van belang te wachten. Er wertl een wapenstilstand gesloten en vurig wordt gehoopt, dal deze schorsing der vijandelijkheden door het sluiten van vrede zal gevolgd worden. Aan beide kanten zal men wel naar rust veriangen. Turkije is op. Voortzetting van den strijd zou denkelijk op algeliecle ver nietiging uitloopen. Maar ook de Balkanstaien hebben er klaarblijkelijk genoeg van. Ze zijn uitgeput. Mooie overwinningen hebben ze behaald; 't is waar. Doch duizenden en duizenden sneuvelden en de oor logstoestand verslindt schatten geld. 't Moeilijkst is natuurlijk tot over eenstemming te komen over de voor waarden, waarop vrede gesloten zal Turkije zal er in moeten berusten van veel afstand te doen. Gclieulc provinciën en eenige eilanden moet liet prijsgeven. En andere ge westen weer oen zekere onafhankelijk heid toestaan. De landkaart van den Balkan zal dus belangrijke wijzigingen ondergaan. Intusschen woedt nog altijd de vroc- selljkc cholera in de Turksche leger kampen. Hoe ontzettend daar de toe standen zijn blijkt wel uit hetgeen een Duitseli officier van daar aan dc Frankf. Zeltung schrijft De man deelt mede, dat hij 't in het verpeste San Stefano niet lang kon uithouden. „Er waren treinen met zie ken aangekomen, en deze ongelukkigcn lagen op den spoordijk, op de helling, op de wegen, ja zelfs op dc mestvaal ten. omdat die zacht waren, Hier en daar rolden ettelijken als houtblokken In krampen van den spoordijk op den weg. Geen rncnsch bemoeide zicli met hen. Hun kermend en klagend „Allah bleef ongehoord. Den weg naar on» hotel moesten wij on» banen tusschen de stervenden door. wier blauwgrijze oogen geen uitdrukking meer hadden. Meestal hielden zij een citroen omklemd, het eenige middel dat men tegen de ziekte Feuilleton. AUSTERLITZ. winning is dan volledig; de een overwinning, welke in "dzaak tc danken was aan de m .erlijke plannen en combinaties van oe„ Veld heer. Het grootste deel van zijn troe penmacht, welke in reserve werd ge houden, behoefde bijna niet in te grijpen. Van de 65/XX) Franschen hebben 41),(XX) hoogstens 43,000, in den slag meegevochtentoch hebben zij 90,000 Russen en Oostenrijkers verslagen. Na den zege richtte Napoleon tot het leger een proclamatie waarvan het slot aldus luidt: „Soldaten, zoodra al wat noodig is. oqj het geluk en de welvaart van ons vaderland te verzekeren, zal zijn ver richt, zal ik u naar Frankrijk terug voeren. Daar zult gij het voorwerp zijn van inijn beste zorgen. „Mijn volk zal u met vreugde zien terugkeeren; en het zal voldoende wezen te zeggen; „Ik was bij Austerlitz", om ten ai krijgen„Ziedaar een dappi De resultaten van den slag bij Aus terlitz waren ontzaglijk: de vijand had 15.000 man verloren aan gesneuvelden, verdronkenen of gekwetsten; hij ver loor bovendien 20,000 man aan ge vangenen, onder wie 10 kolonels etl 8 generaals; verder 180 kanonnen. Ook verloren dc geallieerden enorme hoeveelheden krijgsvoorraden, paarden, wagens enz. De verliezen der Fran schen bedroegen daarentegen slechts 7(XX) man, met inbegrip zoowel van gesneuvelden als van gekwetsten. Doch dit waren enkel dc matericcle resultaten der overwinningdc politieke waren onvergelijkelijk grooter. De Derde Coalitie was uit elkaar gespat als een zeepbel. Dc Russen moeten zich, onder de bepalingen ccncr militaire conventie, terugtrekken; en nog voor 1805 was teneinde gespoed, werd (26 Decombcr) met Oostenrijk het verdrag van Prcss- burg gesloten, evenals reeds vroege (15 December) te Sclirinbrumi een ver drag met Pruisen. Maar dc slag van Austerlitz deei meer. Hij grondvestte het kortstondige, maar reusachtige Napoleon Keizer rijk; hij bezorgde Napoleon Venetiü voor zijn Italinanschc monarchie, even als Tyrol en Vorarlberg aan Napoleons „bondgenoot", den Beierschen vorst, tciw'ijl stukken van Oostenrijk werden toegeworpen aan Wurtumbergen Baden, Dan werd voorgoed een eind ge makt aan liet Heilige Roomschc Rijk i 1806 Oor tenrijk zclls in liet openbaar plechtig afstand doen van tien titel van „Roomsen Keizer". De oude Rijksdag van Regens burg verdween, en in zijn plaats werd een nieuwe organisatie in het leven geroepen, de z.g, Rijn-confederatie, welke ile kleinere Duitsclic staten on der Napoleons protectoraat bracht. Vcct is sinds dien tijd weer hersteld en opgebouwd, maar liet Heilige Roomschc Rijk was voorgoed ten grave gedaald. En dan, de overwinning vanAustcr- litz bracht het uitgeputte Europa een vrede, die 4 jaar zou duren, voor dat tijdperk een ware weldaad. Drie December bracht Napoleon zijn hoofdkwartier over naar het kasteel van Austerlitz, en gaf hij tc kennen, dat ile slag den naam zou dragen van „Slag van Austerlitz", ofschoon die door dc soldaten reeds algemeen de „Drie Kcizersslag" genoemd werd. Natuurlijk echter was de wil van den grooten legeraanvoerder ten dezen beslissend; uitsluitend hem kwam liet recht toe zijn overwinning te doopen, zooals hem goeddaclit. Onder al de overwinningen van Napoleon Is er niet een, welke zijn naam met zooveel, bijna legendarische glorie heeft omgeven; daarom ook wordt hij zoo dikwerf eenvoudig „de overwinnaar van Austerlitz" genoemd, Zoowel voor liet Frnnschc leger al» voor den Keizer blijft Austerlitz een der schitterendste, stralende wapenfei ten. waaraan hun naam verbonden is. Toen, (aren later, de zon vol huister uit de kimmen verrees boven een ander slagveld aan dc Moskowa dat wel het bloedigste is geweest, van alle, waar Napoleons legers in liet vuur kwamen, wist de groote aan voerder zijn legioenen te bezielen door een dier kernachtige, bijnn Homerische gezegden, van welke hij in zoo hoogc mate het geheim bezat: „Soldaten - heeft toen Napoleon tot zijn mannen gezegd ziet daar: „de zon van Austerlitz I' EINDE.

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1912 | | pagina 1