NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN. .Da: Zes en twintigste Jaargang. Nummer 47. Woensdag II December 1912. Verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag Bureau: Langegracht No. 13 - Amersfoort. Uitgave van de Vereeniging De Eembode. Hf EEMHDE ABONNEMENTSPRIJS: Per drie maanden50 cent. Afzonderlijke nummers 3 ADVERTENTIEPRIJS: Van I tot 5 regels30 cent. Eiken regel meer6 Bij abonnement minder. r—h "ij auuimoiiiBill mil 1913. A I wat principieel van een Christe- ilelijke staatkunde aflccerig is, hoe iverigens ook verdeeld, sluit zich ann- :en. De leidende geesten en de kracht an het Anti-Christelijk beginsel drijven de Anti-Clericale massa als een aan eengesloten geheel met geweld tot een bestorming van het licgeeringskasteel. Daarom zal het zaak zijn, zal het jvbjedende plicht zijn van nu af reeds ille maatregelen te nemen, alle voor bereiding te treffen, welke liet aanblij- ien bevorderen. Welk anti-clericalc courant men in deze dagen ook ter liand, neme, overal stuit men op den kreet: „Het gevaar! Met gevaar!" Niet alleen de vrijzinnige partij in wderland, maar „geheel het Vader land" wordt door „een groot gevaar •eigd". al gevaar is: „dat de kerkelijke partijen hun zetels en dusde leiding der regecringin handen houden". onze beurt gaan wij ook spreken „het gevaar". en wij zien dat ir, dat grootc en ernstige gevaar :l dreigend doorvoeren van het liberale regccrstelsel. We zullen ditmaal de quaestie eens wat dieper gaan ophalen, en we wen- niet, naar het voorbeeld van som migen onzer tegenstanders, nfet holle klanken en luid geschreeuw te werken, loch kalm en bezadigd te rcdenecrcn, We willen trachten bij de kiezers overtuiging te vestigen, opdat zij declen en niet die overtuiging, dus kennis van zaken, gaan stemmen, 'oen Staatsraad Cort van der Lin den nog Hooglecracr was. schreef hij eens een artikel in „De Gids", dat algemeen de aandacht trok en de Li beralen van schrik met stomheid sloeg. Professor brak daar niet krachtige ertuiging het oude Liberalisme af, tin in deze dagen wederom zooveel weerd en zooveel ontkend wordt, int een korte herinnering aan liet oordeel van dezen ond-Ministcr van voorzeker niet te onpas. Volgens Cort v. d. Linden dan had de oud-liberale staathuishoudkunde, en met haar de liberale politiek, geheel uitgediend. l)at ze nog levenskracht milt, ligt aan haar verdediging der tschappij tegeu onbesuisde (socia- islische) aanvallen en aan den glans, die afstraalt van haar verleden. „De liberale partij wordt door v. d. L. volkomen naar waarheid getuigd stond in den aanvang geheel op den bodem der revolutiede liberale, economie was volkomen revolutionair, omdat zij de negatie is van iedere his- arische ontwikkeling". Evenals de revolutie nu, is ook de liberale politiek materialistisch in haar streven. Zij huldigt de ontkenning van ieder zedelijk beginsel op het gebied der stoffelijke welvaart; haar einddoel het bezit van goederen „Vooruitgang" beteekent in liberalen mond: meer handel, meer nijverheid, -■ opeenstapeling van producten. De zelfzucht is het hoogste motief in 't leven, liet stoffelijk genot enkel het doeleinde. Langzamerhand werden de liberale grondstellingen ondermijnd. Het werd hoog tijd I Het Liberalisme toch had aan de mcnschheid vrijheid, vrede en geluk beloofd, - en wat „Vooruit te komen in de wereld schreef Cort van der Linden zich een plaats te veroveren vooraan, voor zich en de zijnen een bevoorrecht krin getje uit te .kappen uil het levende lijf der wereld, van welvarend rijk te wor den is dc alles ovcrhecrschende drift van onze dagen. „Eer, invloed, materieel genot, ten koste vaak van den zedclijkcn vooruit gang, is liet ideaal. De concurrentie is vrij gewordenmen inag overal zijn medearbeiders bestoken, men is vol komen vrij, om al zijn intelligentie te stellen in dienst van zijn eigenbelang. „De eene concurrent verjaagt den anderen, om weldra op zijn beurt te worden verdreven. Het kapitaal ver meerdert en vermeerdert, maar op de puinhoopen van vernietigd kapitaal, En f de arbeiders welk een vcroordeelcnd vonnis van het Liberalisme klinkt hier 1 de arbeiders, her- cn derwaarts ge dreven, drijven elkaar den arbeid uit de hand en liet loon uit den zak 1" En ten slotte, o vrijzinnigheid! hoor uw doodvonnis: „In alle maatschappelijke- kringen, ui het huisgezin, in de werkplaats, in de gemeente cn staat wordt de zelf standigheid der individuen grooter; maar laarmatc dc individuecle wil tot opper heerschappij komt, wordt ook grooter dc spanning, de nervositeit, de malaise. Overal'', verleidt liet duizendvoudig te-j' -iggekaatst voorbeeld van genot en jj latcriëcl welbehagen tot zelfzucht." Dc hoofdfout der liberale politiek ij hebben in dit artikel dc liberale staathuishoudkunde op liet oog ligt hierin, dat zij van dc maatschappij ecu vereeniging^van* eenlingen, van Robin- in Crusoe's mankt. Wij bedoelen nl.' de oude libcralc iliool op economisch gebied, die den enscli als individu te zeer buiten, in jn strijd tol liet verzamelen cn ver- eerderen van rijkdom zelfs tegenover maatschappij plaatst. Met dat oude Liberalisme kunnen wij dus niet meedoen. Maar met de nieuwen, nieuweren cn euwsten Alles aan de gemeenschap, de gemeenschap voor allenMet de voor de hand liggende consequentie der So cialisten: volledige opheffing van den persoonlijken eigendom 1 Ook met dc vooruitstrevera onder de Vrijzinnigen kunnen we niet meegaan. is zeker, dat het standpunt, waar zij uitgaan, met dat der Socialisten verschilt. Zij eerbiedigen liet eigen domsrecht „tot opwekking van meii- schchjkcn ijver, als prikkcC tot krachts inspanning." Lezers, beseft het dus eens goed: moderne staathuishoudkunde kent alleen rechten toe aan den Staat. De Staat bcvclet en neemt zooveel hij goedvindt. Het komt, omdat men geen hoogcre Macht, geen hoogcre Wet erkent. Daarin ligt de grondoorzaak vau al de valsehe verderfelijke beginselen, waartegen- cr wij Gods heilige beginselen stellen. Men moge dus smalen op de „Cleri- calcn", wij weten, wat ons met dc Liberalen nog meer te wachten en dus ■lang te doen staat. ERG LIEF. Tot heden waren wij van mccning, dat schecve voorstelling en verwringing van iemands woorden 'n speciaal rcchtschc liefhebberij was". Aldus collega Eemlander. Wij zullen niet trachten hem aan het verstand te brengen, dat hij dan gedwaald heeft. Maar wel willen wij onze lezers even wijzen op welke arrogante manier hier door 'n liberale scribent de Recht- schen, dat zijn de anti-liberalen, dc voorstanders van christelijke staatkunde, van afkeurenswaardige praktijken wor den beticht. Zonder blikken of blozen. zonder Zoo „en passant." Wat moet dat dezen zomer geven, als 't warm wordt? ucainte Stadgenooten! De drie conferentiën van den H. Vin- ccnlius Paulo, hier ter stede, doen eer beroep op uwe liefdadigheid, waaraa.f zeer gemakkelijk kan worden voldaan en waaraan gij, wij weten het, oei zeer gaarne wilt voldoen. Bijna in elke, wij mogen wel zeggei. in elke huishouding zijn goedere-, hetzij kleedingstukken, beddegoed, huis raad, meubels, enz enz., te veel om c\ te noemen, die als overtollig zijn op geborgen op zolders, in kasten of iaden van welker bestaan gij soins niets meer' weet; geeft ons die afgedankte klee dingstukken, die versleten dekens, die, vergeten meubels, die oude lakens of ondergoederen en wat dies meer zij,* wij weten alles te gebruiken en te, plaatsen in onze bezochte gezinnen, die vaak het allernoodzakelijkste derven.; Menigeen zal zeggen, dat hij nietsj ouds, niets af te danken heeft! Ocbl doe eens de moeite uwe kasten enl laden te doorsnuffelen, wij weten zeker, dat gij iets zult vinden, wat voor U niet meer bruikbaar is en zoo wel door U, noch de Uwen nooit meer za! worden gebruikt, dus voor U waarde loos is. Wij herhalen het U, schenk het ons voor onze arme gezinnen; zend een boodschap bij een der onderge- teekenden. Het zal U en de Uwen ten zegei en onze armen ten goede komen. C. Hehenkamp, Langestraat 50. Th. Nieuwendijk, Heiligenbergerweg- H. Hehenkamp, Langestraat 63. F. J. Willenborg, Krommestraat 3. J. Lobman, Langestraat 37. C. J. Visser, Nieuwstraat 2. koop van de eene stad naar de andere. Er zijn echter wel landen waar men goedkooper reist dan hier. Belgie is op dit gebied zeer goed koop, daar kost het reizen per K.M. 3e klas 3.78 centimes. In Duitschland is dat 3.75 centimes per K. M., maar daar geldt voor sneltreinen een opslag, Duurder is het reizen in Frankrijk, waar liet tarief zooveel met het onze niet verschilt. Evenwel wij verkiezen dan toch te rijden op onze spoorwegen, die veilig zijn, terwijl de talrijke onge lukken in Frankrijk- bewijzen hoe ver waarloosd daar vele lijnen werden. In Engeland reist men duur, het reizen kost daar ongeveer het dubbele als in Belgiö, terwijl Rusland daaren- men weer Goedkoop uit is. Altijd per KilonifJ, berekend, want in Rusland maken de groote afstanden liet reizen tvcer duur. WAT N00DIG IS. Ter kaasmarktvergadering werd volgens de Amcrsf. Ct. door „iemand" opgemerkt, dat er zoo weinig bekend heid is gegeven aan deze vergadering. „Er zijn wel vijfmaal zooveel kaas makers in den omtrek als hier thans tegenwoordig zijn" werd gezegd. Die opmerking was volkomen juist. Zonder publiciteit redt men 't nu eenmaal niet meer. I Dit gelieven te bedenken zij, die 'een of andere zaak van publiek belang willen propageeren en uit onverstand of onwil nalaten te zorgen voor al- gemttnt publiciteit in de kringen waar belangstelling moet gewekt of mede werking moet gezoclu worden. Vooral diitir. waar de plattelands bevolking voor de een of andere nut tige zaak moet gemobiliseerd worden, klemt zulks. Er zijn colleges en besturen we ibehoevcn geen namen te noemen I velke te dien aanzien den goeden weg /oewandelen en zoo blijk geven van een juiste opvatting van hun taak. Hun loon vinden ze in de voldoening de vereeniging of bond waaraan ze bun krachten wijden, te zien vooruitgaan en bloeien. Maar er zijn ook colleges cn besturen, die niet hun publicaties al keel zonder ling omspringen. Dat zulks niet in het Vbelang is der zaak, welke zoo'n ver- Vieriging of bond voorstaat, is klaar. En wc hopen dat het ook klaar jvorde voor de betrokkenen-zelf. Kortegracht 22 belasten zich met aan- en verkoop van Effec ten. Wissels en Coupons. Sluiten prolongatie. Safe-Inrichting. REIZEN. De spoorwegtarieven maken het rei zen in ons land niet veel goedkooper dan elders. Vergeleken bij onze voor ouders komen we snel cn bijster goed DE VAKVEREENIGING. Aan ile uitvoering van liet werkcon- ikt besteedt de werkman, meestal van Izijn prilste jeugd tot op zijn oude zijne beste levenskrachten en het kte gedeelte van zijn verstandelijk Niemand mag van hem eischen ilij, waar zulke belangen in 't spel geheel afhange. 't zij van de ekeur eens patroons, 't zij van de wille- r eener blinde concurrentie, waarvoor 3K de beste patroons, bij gebrek aan vereeniging hunner werklieden, het hoofd moeten bukken. De vakvereeniging moet de recht- streeksche en gevolmachtigde vertegen woordigster worden, die optreedt voor de billijke eischen van den werkmans stand; het middel om de waardigheid van den arbeider, geplaatst in zijne vereeniging. zoo goed als het gezag van den patroon te doen eerbiedigen. De vakvereeniging moet, bij alle wets ontwerpen die de arbeidersklasse aan belangen. hare medewerking aanbieden. Niet enkel, en niet hoofdzakelijk, in loonsvcrmeerdering of arbeidsduurver mindering die inorgen ingetrokken kun nen worden, ligt voor den werkman welzijn cn redding. De verheffing van zijn stand ligt in hoogere geestelijke, verstandelijke en godsdienstige ontwikkeling, in grondige kennis cn in 'l verstandig kunnen mee praten over belangen van nijverheid, land en gemeente, in de ontwikkeling van het kunstgevoel en de gedurige verfijning en volmaking van werkkracht. „Niet de mooiere hoed maakt van u geëerbiedigde mannen, die op de hoogte zijn van dc noodwendigheden van hun beroep en van hun tijd, zeide eens een Belgisch voorman, maar wat in uw hoofd zit, uwe grootere kennis, uw beter be grip van den maatschappelijkcn toe stand waarin ge zijt, uw meer bewust wezen van wat het doel der arbeiders beweging is, daar komt het op aan." Alleen op welen en kunnen kan een algemeene en blijvende lotsver betering worden gebaseerd. Daarom is het noodig we wezen er reeds eerder op dat er in de vakorganisatie veel worde gedaan voor vermeerdering van vakkennis en ont wikkeling. Uit het Buitenland. De Oorlog. Zaterdag is de wapenstilstand alge- kondigd met de mededeeling, dat de vredesonderhandelingen den 14den De cember in liet St. James-paleis te Lon den zullen aanvangen. Te Sofia vertelt men, dat de onder handelaars te Tsjataldsja elkander luin woord hebben gegeven, dat de vrede voor Nieuwjaar beklonken zou zijn. Hel is niet onwaarschijnlijk, dat de Griekschc ministerpresident Vcnizelos zelf naar Londen zal gaan om aan dc vredesonderhandelingen deel te nemen, daar ook de Bulgaarsche minister-pre sident Gesjof van plan is daarbij aan wezig te zijn. In de Turksche hoofdstad heeft het bericht, dat de belegerde vestingen niet van levensmiddelen voorzien mogen worden, groote ontnuchtering teweeg gebracht. Men is op zware vredesvoor waarden voorbereid. Dat de Turk groote verliezen heeft geleden moge blijken uit de opsom ming van den buit der Grieken. Deze bestaat uit vijf-en-dertig duizend gevan genen met inbegrip van den opperbe velhebber. die van Elassona af de Tur ken had aangevoerd en meer dan 100 kanonnen en 77.000 geweren. Het aantal Turksche krijgsgevangenen in Bulgarije ondergebracht, bedraagt ongeveer 18000 man, van wie 300 offi cieren, behalve de 6000 man, die te Saloniki gevangen genomen zijn en aan de Bulgaren moeten uitgeleverd worden. Te Boekarest, de hoofdstad van Ru- menië heeft weer een groote betooging van sympathie voor Oostenrijk plaats gehad, waar de Donau-monarchie niet minder dan een trouw bondgenoot werd genoemd. Rusland op zijn beurt laat groote troepenmachten uit Siberië komen. On afgebroken brengen de treinen soldaten aan en binnenkort, zoo weet de Ber- Feuilleton. tr verder geen ni rustigheid, die hem in het gcheelc ge- sprcknict verlaten had, niettegenstaande de andere zijde dikwijls vuur was, „de boerderij wordt niet verkocht." „Als ik hel bod nog met een derde erhoog?" „De boerderij wordt niet verkocht. „Nu man, neem me niet kwalijk, 'aar gij zijt een groote stijfkop -mnaal neemt de industrie tocli uw "id in bezit. Want ginds in liet'dorp zij zich niet meer uitbreiden en en Ier liet binnenland in gaat zij ook iet de industrie heelt water noodig, 'lat tusschen uw weiden doorloopt en l het oog op het transport moet 'ij hierheen daarom Vomian bedenk ii nog eens, ge verdient er een (link Huk geld aan." „De fabriek komt hier niet, zeg ik u. Mijn weiden zijn voor mijn koeien en haarden, en de akkers daarbuiten bren gen koren cn aardappelen voort dat was vroeger zoo, dat is thans zoo en liet zal zoo blijven. Daarmee De oude man nam de bruin-gele pijp uit den mond spuwde op den grond cn trok met een besliste beweging zijn „Als ge vandaag nog wilt vertrekken", ging hij voort, „wordt liet hoog tijd ik geloof, dat liet bootje al gefloten heeft daar hoort ge? Daar huilt dat ding al weer in de lucht. Het is de laatste boot." De ander onderdrukte slechts met moeite een vloek en keerde zich om. „Tot weerziens dan," bromde hij. „Niet noodig hoor een man een man, een woord een woordDe boer derij wordt niet verkocht 1" Terwijl de onderhandelaar woedend zijn weg zocht dour het veld, waarover reeds dc avondschemering viel, ging de oude het huis in, de hond liep hem achterna. Een frisschc hooilucht hing in huis. Het laatste voer was juist bin nen. Dc boer riep de knechts, die met het afladen bezig waren, een opwek kend woord toe en ging dan den stal in. Links stonden de zware paarden, die snuivend het voeder met hun breede tanden verwerkten. Rechts rinkelden dc kettingen, waaraan de zwarte koeien vastlagen en ze weerden de brutale vliegen met snelle staartslagen en als de kleine kwelduivels het te erg maak ten, klonk er een langgerekt moe-moe in den vallenden avond... Een paar meiden met melkemmers schoven zicli tusschen de dieren en begonnen haar werk. Dc oude lachte een behaaglijken breeden lach. En nu wilden ze hem uit dit heerlijk bezit lokken? Er uit lcoopen? Alsof zoo iets te koop was te betalen zou zijn! Wat zou hij met al dat geld doen? Het op de spaarbank brengen en van dc rente in de stad gaan leven Een stijf leven in dc bcrookte straten, waar hij niet eens den wijden hemel zag. En waar bleef dc heerlijke friscllheid, die van de rivier over zijn akkers woei Waar moest hij den moed vandaan halen om een nieuwe dagtaak te gaan beginnen? Hij vond het eengroot ongeluk voor het volk, dat men hel door hooge looneu naar de stad in de fabrieken trok het platte land ontvolkte. Dat zou nog eens wat schoons worden, als men eiken boer uitkocht en op de plaats, van den heerlijken schaduwrijken hof een fabriek en op de plaats van de volgeladen schuur een lucht verpestenden schoorsteen ging oprichten?! Het zou niet lang meer duren en dc hcele menschhcid slikte in kolendamp cn vettige rookwalmMaar daar kwam niets van in zoolang hij hier de baas was en zoolang de kinderen zijn gedragslijn zouden voortzetten. Toen Vomian 's avonds aan de liel- der-gcscliuurde tafel zat in de „Adelaar" tusschen zijn biervrienden Jochem Pedel en Julian Merken, was zijn hart zoo vol van geluk en lioop, dat het over liep en zijn mond niet langer kon zwijgen... Ingelicht had hij den makelaar, zoo dal Ilij wel vergeten zou terug te ko men. Men had hem geld geboden reusachtig veel geld! Maar waarvoor hadden mannen als hij goud noodig, als men bun de ploeg uit de hand nam cn het vee uit de stallen. Zoolang als zij over dit land loopen en nog als hunne kinderen en kindskinderen hier zouden leven, waren de velden en weiden voor geen geld veil bleven ketelhnizcnen schoorsteenen ongebouwd ja, ja en daarop zouden ze er nog eentje drinken. Zijn geluk was zoo groot en ook zijn geloof in anderen zoo sterk, dat hij niet zag hoe Jochem Pedel inwendig popelde cn Johan Merken in gedachten verzonken zaten met de vingers bewegingen maakte, alsof hij zich op tafel het eene stuk geld na het andere voortelde. Maai- zij waren het niet hem eens het land moest land blijven, en de duivel kon de fabrieken halen, en als de makelaar bij hen kwam? o, ze zouden zei Het was een eere plicht, samen te werken, en zij met hun drieën zouden die kerels uit de stad wel eens leeren. Dat zouden ze... na tuurlijk, cn en als dc makelaar kwam, dacht Jochem.... Haal hem de duivel, lalde Merken, ik zal morgen eens naar hein toe gaan dan zal ik hem. En hij klapte met de tong'en bestelde een nieuwe lading bier. Wordt voortgezet.

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1912 | | pagina 1