Nieuws* en Advertentieblad
voor Amersfoort en Omstreken.
Zes en twintigste Jaargang,INo.'66.
Dinsdag" 18TFebruari 1913.
DE EEMBODE
Verschijnt Dinsdag en Vrijdag.
Bureau: LANGEGRACHT No. 13 - AMERSFOORT.
Uitgave van de Vereeniging Dc Eembode.
ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden50 Cent.
Afzonderlijke nummers3
ADVERTENTIEPRIJS van 1 tot 5 regels30
Elke regel meer6
Bij abonnement minder.
DE MODERNE WERELD.
jl'i: .in.' i'hr
I Vtll
.rbij ,1c Werkelijke tucht niets is. 1 een aanzienlijk kapitaal wordt gevorderd. I regeering te dwingen een herziening der
1! Heelt men gekregen in de plaats Staal-zaak worden 'uoals bijv. nn reeds Grondtwet ter hand te nemen, die Alge-
lu"'n' 1 'lc JK>llcrije"- ineen Kiesrecht brengen zal, Als hun
bevredi- Kort en bondig, liet .Socialisme wil middel doel mis:, en kans van niet-slagen
i'te particuliere nijverheid te niet doen i- cr volop, dan raken zii een heel eind
i!:en zich jen daarvoor nijverheid van den Staat achter op.
krijgt in de plaats stellen. Natuurlijk zal die Algemeens Staking
antiquiteiten,
stens acht 1
den godsdienst nog goed
).-/,• algemeene inzinking op gods-
iisiig gebied i> niet plotseling geko-
:i. maar 111 den loop der tijden init
io en bij elk volgend geslacht dui-
liker op den voorgrond getreden.
>c wereld ontkerstent zich en de
1 genen verwereldlijken zich.
let Protestantisme sterft tengevolge
moderne critiek op den persoon
een lostcrsch dwccpcr of een
i.li.enlijk medelijdend iiicil-sch. En
v Injliclciiiiel, dringt van boven al"
'.■.iset j-, hei bij velen gekomen, dat
godsdienstige mannen beschouwen
liiiK'hclaai s. indien hel knappeman-
1 zijn en dat zij alleen bij onontwik-
den een godsdienstige overtuiging
men onderstellen.
A it overigens tegenwoordig nog als
Udicntt wordt aangezien, is dikwijls
dat daarmede niets te «noken heeft,
tngc de /.alcrdagavorul-arlikelen in
.•rule bladen, cn de beschouwingen
ten beste gegeven worden bij gc-
r.lieid van grootc Christelijke leesten.
teekhoudciide reden
irvrpen.
:n beschouwd S'"K vinden,
armelijke rest '/Ai helhebbt
laving, terwijl ceM <lie bun a
czicn als wan- "lc" gczotidheidsbidderij, theosophit
I spiritisme en den godsdienst van In
ongel,
Doch geen dezer godsdienstvormen
11 den mensch gelukkig maken, want
enals de hcmelsche vreugde reeds
:r op aarde de zielen der ware ge-
loovigcn gaat vervullen, zoo komen in
Ie harten der goddcloozen reeds hier
ip aarde dc helsclic wroeging.
Toch. in weerwil van liet moderne
mgodisme. is er geen lijd geweest.
t bezig hield <k
blijft bij velen een sceptisch zoeken,
vreezen is het. dat dit zoeken
zooals bij Maria Magdalena tot slot
zal hebben den kreet v an geloof en
liefde: ...Mijn meester!"
igelool'
..Wc
ezegd wordt. 1i.1l er geen God,
'i gchiing 1-. dan verklaart het zi
'iivercin en geeft niemand verant
ing. Dan wordt g
Waartoe die wereldbeschouwing leidt,
.'.uil de Kerslfcestviering in Parijs, het
•pvoeren van allerlei slechte tooneel-
Velcn breken met liod en godsdienst
uil vrij, dut wil zeggen losbandig te
Inch 1- dit dc sterkste getuigenis
.r bet Christendom, omdat niemand
aiders zijn geloof behoeft te verlaten,
•m .'.'in lusten den vrijen teugel te vieren.
1 luk dient gewezen op liet materia
lisme van de sue.-democratie, dut den
'•eredienst der nicnschon in de plaats
edienst van liod.
SOCIALISME.
isbruik gemaakt van dat woord!
Stokstijve Conservatieven noemden
10 allen, die gewensclne cn nood'
ikclijke hervormingen voorstonden
Staatsbemoeiing in arbeiderszaken
gold nauw twintig jaren geleden nog
:en toenadering tot liet Socialisme
Nu is hel wel waar.
die liefde hebben voor
stand en onder die v:
wij ons van gaiwher li;
hetzelfde wordt gevraagd,
dal door hen.
Jen arbeiders-
ui scharen ook
iisclit.
penbaar.le de groole Kardinaal
Manning zonder twijlel eenige genegen
heid voor den maximalcn arbeidsdag
1 het
genegenheid
c bezwaren hebben
Wij dcclcn in d
wij zouden de groot
legen de wettelijk'
Toch zullen we 01
Kerkvoogd van „Socialisme" te ver-
deuken. omdat dezelfde twee zaken ook
door de Socialisten worden geoischt.
Deze onderscheiding dient men in
onze dagen met alle kalmte goeti uit
elkander te houdende leer der Socia-
listen is valsch. hun streven verder
felijk. -maarmen is ook volstrekt
een Socialist, als men een voorstander
van eenige Staatsbemoeiing in
igeulijkc kern
het
leer v
plaa
1 Mar
Christ.
lie leer der Kerk is goddelijk maar
moet door monschen worden uitgevoerd.
Werd de leer nagekomen, zooals dal
moest, er zou geen sociale kwestie zijn,
Waar kan het socialisme op roemen
Sticht hel allerlei godshuizen en hospi
talen: liet geld, toekomende aan dit
sociale werken, besteedt hel voor ver
kiezing en staking.
Eu het handhaaft ee
U5
FEUILLETON
UIT VERRE TIJDEN
die echter z<
nde gebrc
hel llee
Heilsberg had Ijl
in al diens handelen een 011 verza,lelijk
dorst naai geld doorstraal,Ie, had ree,
hel punt gestaan, dien gunsteling
1 '- 'j beducht
argvvat
r daar
Heilsberg
den v
1 liét gehecle
De prediking dier let
idigde arbeid is de
lige bron van bezit ei
)e twee polen, vvaaroi
autistische stelsel draa
ile beweerde onrechtvaardigheid
renten, die het kapitaal afwerpt.
iver de kapitalist door zijn arbeid
1 toe heeft bijgedragen om dat kapi-
I vruchtbaar te maken;
de plichtmatigheid, dat landb.
alle takken van industrie, waan
is liet Socialisme
geheel andere gronden berust de
bemoeiing in arbeidszaken, zooals
die door ons wordt begrepen.
Vooreerst zien wij er geen onrcclit-
'aardigheid in, dat het kapitaal, in een
inderneining gestoken, matige renten
ipbrengt, ook zonder eenigen arbeid
an den kapitalist.
Al waie 't maar om deze eenvoudige
reden - welker juistheid tc allen tijde
erkend geworden dat liet geld. in
11 onderneming gestoken, immer aan
vele kwade kansen is blootgesteld cn
eer dikwijls er geheel bij inschiet.
Tegenover dit gevaar mag toch wel
icn verwachting van winst worden
E11 zoo heeft de particuliere industrie
volkomen recht van bestaan, en ver
alt de gehecle grondslag van hei
Socialisme. Neen, het is niet de roeping
11 den Staat, landbouwer of industrieel
zijn. Dal zijn zaken van privaat reclu.
Maar wat dc Staat mag en moet
enToezien en zooveel noodig zor-
ii. dat in de wederzijdsche verhou-
igen tusschen burger en burger,
tusschen werkgever cn werknemer nie-
11.amis recht worde gekrenkt.
De Staat is de handhaver van het
echt. en daarom bezit hij de wet-
jeveude macht, - en daarom is Staats
bemoeiing in arbeidszaken gewettigd.
Niet alleen de werkman moet beschermd
len tegen den werkgever, maar 1
de werkgever tegenover zijn arbeid,
I lit laatste wordt maar al te vaak o
hoofd gezien!
We staan dus voor de noodzakelijk
heid van een sociale wetgeving. Dc
vakke moet tegenover den sterkere.
,'er en weer. beschermd worden door
.aatsbemoeiingde geheel gewijzigde
•.houdingen dwingen daartoe.
Daardoor worden de zaken zelf geen
Staatszaken, zooals de eisch der Socia-
luidt. o neen! Zij blijven parti
culiere zaken, onderworpen aan wette
lijke verordeningen. -- en ziedaar het
hemelsbreed verschil tusschen Stants-
e cn Staatsbemoeiing in ar
beidszaken.
Nu we dan in de periode van zulk
een sociale wetgeving staan, -- 1111 is
't goed, dat we een Christelijk Kabinet
en een Christelijke Kamermeerderheid,
dat wij ecu Christelijke Regeering hebben.
Want 't sociale wetten-maken door
vrijzinnigen onder socialislisclien plak
is niet in 's Innds belang.
Uit het Buitenland.
In België
willen de socialisten ecu algemeene werk
staking uitroepen, Niet om loonsvcrhoo-
gii.g, maar met het politieke doel de
1 l.ad hij hel
echter wijzer gevonden te zwijgen, ei
eerst dan tc sproken als zich liierlot
rone gunstige gelegenheid aanbood.
Hij had zijne bevinding echter vader
Ambrosias medegedeeld, cn zijnen
ingewonnen. N ader An.brosius toch
dc' algemeene vraagbaak der slotbewo-
nc.s: hij had immers zoo menigeen
reeds met raad cn daad bijgestaan.
en ».if hij daarenboven niet het schoonste
voorbeeld van de voetstappen zijns
(ioddclijlccn Meesters in alles na te
volgen: En hoe minzaam was Hij niet
in den omgang! iedereen naderde hem
met vertrouwen, cn bevond er zich wel
bij zijne aanwijzingen opgevolgd te
hebben. Vader Ambrusius had zich «lus
met de taak belast. «Icn Graal 111 per
soon over «lie zaak tc onderhou.lcn.
en hij dcctl «lil met die voorzicl.tighe.,1
en bedaardheid, die hem eigen was.
Hij bewees, dat I leesberg ecu niets-
lig mensch was, «lie misbruik van
juwen maakte, die onmeedoogeml
isten der arme landbewoners vcr-
rde, .lil woekergeld ten zijnen
leele annwenilde, en eindelijk dat
hij door vroegere misdrijven onwaardig
was de betrekking waar te nemen, die
hij bekleedde. Maar de verblindheid van
Graaf Dido was zoo groot, «lat bijzijn
kapelaan niet eens liet uitspreken.111
zeer toornig
verklaarde, dat hij
lasteringen mode xvas, en ver/u
•verder van die praatjes verschoon.!
blijven, daar hij anders hoe otigan
ook en Vader Ambri
meester moest vcrz«
ie verlaten.
Vader Ambrosi
Maria, zich dit g«
len. zweeg, hij g«
uogenblik nog m
zich te verwijder,"
werk zijn w;
«chansen.
en den Rei
I het kasteel
die ter wille
•gde liet welgeval-
lelde dat thans Ik-
gekomen was 011
hij moest het bol
achter zich Maria koi
hij hoopte.
staande zijn hooge jaren, nog ui
te zijn, aan de gevaren, die hij
zag «lal hel meisje bedreig'len. moeitig
het hoofd te bieden.
Van dien lijd af wer.l over hetgeen
men opmerkte niet meer gesprok
liet men alles aan de leiding
rechtvaardige Voorzienigheid ov«
rcetls in «lit leven zijn" wrekenden arm
doet gevoelen; hel kwaad
algemeen zijn. want er zijn 8U.OOQ
werklieden christelijk georganiseerd en
die doen aan een staking met een
politiek doel niet mee.
De Socialistische werklieden zouden
liet getal 100.000 t..t 125.000 halen,
«r de leiders schijnen te rekenen
den steun van nog hondcrildui-
len werklieden, die niet bij de vak-
lenigingen zijn aangesloten.
Is ,le vraag maar of men zich
hierin niet misrekent.
I >c Socialisten schijnen de beweging
goed voor te bereiden, zij verwachten
veel steun uit het buitenland. Ook in
dezen vorm dal geestverwante kinderen
«ier stakers zoolang bij zich in huis
nemen en den kost geven.
De Belgische Regecritig is echter niet
voornemens voor deze revolutionaire
beweging te wijken. Maar dat het een
beweging van beteckenis is valt niet
tc ontkennen.
De Oorlog.
Berichten uit Engelsche bron duiden
er op dat de krachten der Turken toch
geheel en al uitgeput zijn. Radeloosheid
en desorganisatie tcckencn thans «len
toestand. De Bulgaren winnen en zullen
na «len val van Adrianopcl
eischcn stellen.
>p het schiereiland Gallipoli schijnen
de Turken - dit geven zij thans zelf
toe tamelijk groove verliezen geleden
te hebben.
Volgens sommige berichten zouden
hunne verliezen zelfs 2000 man bedra
gen en om zich daar te herstellen heb
ben zij 30.000 man van de Tschatald-
icha-linie naar Gallipoli cn 3000 naat
[smid gezonden. Dc grootste slag. welke
ile l urken treffen kon, is de jammerlijk
mislukte landing van En ver Bey's ex
peditie bij Tsarkeui. Hij zelf wist zich
slechts ternauwernood in een roeiboot
redden. Toen dc helft
schappen aan land was, en de anderen
bezig waren om de geweren,
nz. aan den wal tc brengen, versche
en plotseling «Ie Bulgaren, die een
;eweldig vuur openden. Hel resultaat
i-as, dat de meeste Turken, die reeds
;eland waren, gedood werden of door
Jen overhaaste vlucht verdronken. Na
deze mislukte operatie voeren de Tur
in naar de stad Gallipoli,
ans armoe en gebrek lijden.
Alle huizen van Gallipoli zijn niet
iwotlden gevuld en daar is hoegenaamd
:en levenskost te krijgen.
In Constantinopel heeft men thans
gepoogd schepen met levensmUIdelen
nnur Gallipoli te zenden, maar ofschoon
men 12 gulden per ton aanbood, heeft
niemand dit aanbod aangenomen.
De TurkscUe pers begint al meer en
meer dc waarheid van den jammerlij
ken toestand te erkennen, maar cllce
courant die de waarheid zegt wordtin
beslag genomen.
Vdrianopel houdt nog stand.
Dc vreemdelingen hebben nu vrijheid
gekregen de ingesloten vesting te ver
laten en zoo bloeit daar nu voor een
paar dagen het vreemdelingenverkeer.
Het heet nu dat de Bulgaren wat
krachtiger gaan aanpakken.
Hun geschut is niet zwaar genoeg.
De schade aan forten en stad toege
bracht is slechts van zeer geringen aard
en om hierin een verandering tc brengen,
hebben de verbondenen besloten de
Servische vesting-kanonnen van Mo-
Adrianopel over tc brengen.
De Serviërs hadden in den slag bij
Monastir een tiental vesting-kanonnen
van het zwaarste kaliber, die 8 KM.
dragen, voor «leze Turkschc stad liggen.
Zij hebben daar uitstekende «iiensten
bewezen bij 't plat schieten van hetgeen
logen den grond moest. Liggen deze
monster-wapens voor Adrianopel, dan
zal liet bombardement van dien aard
dat «Ie veste het niet lang kan
houden. Voor Jezen dienst vragen
echter dc Serviërs een belooning in land
de Bulgaren cn het schijnt, dat men
deze belooning nog aan het
onilerhanilelen is.
Dat de Turksche zegeberichten vaak
overdreven zijn is bekend cn bleek weer.
Er waren Turksche berichten uit Con
stantinopel omtrent een belangrijk ge
vecht. dat bij Boulair zou hebben plaats
gehad. De waarheid is, dat één Bul-
gaarsch detachement uittrok 0111 de
lijken der in den strijd van 8 Februari
gevallen Turken, die nog op het veld
lagen, te begraven. De artillerie der
Turksche .stellingen opende het vuur op
dc Bulgaren, waarop deze terugtrokken
liet vuren eindigde.
Een overwinning op dc doodgravers
alzoc
en de lijdende onschuld
uit de boeien «Ier verdruk-
die haar omkluisterd
De Turken verloren weer een torpe
doboot. Dat kwam zoo. Een Grieksche
vliegenier zweefde met zijn vliegtuig
boven de Dartlanellen cn wierp bom
men. Een der bommen, is gevallen op
een Turksche torpedo. De boot is met
haar bemanning van -10 koppen naar
den kelder gegaan.
Maandag werd uit Constantinopel
•eseind dat de stadswijk, waar de Aya
Sophia ligt. in brand staat. Meer dan
honderd huizen en winkels zijn reeds
vernield. Het vuur woedt nog steeds
De Montonegrijnen zweven nog al
tijd om het begeerde Skutari, maar
taai is liet verzet der 'Turken.
't Begint evenwel een noodstand tc
worden in de veste. Daarvan getuigt
een brief van eert ingeslotene. langs
geheime wegen bij den betrokken adres
sant terecht gekomen.
De koopwaren, zoo meldt men, die
men tot nu toe nog verkrijgen kon.
beginnen langzamerhand te verdwijnen;
zooveel mogelijk worden ze door iets
anders vervangen. De suiker is door
stroop verdrongen, «Ie klassieke 'Turk-
diensten siral
zegepralende
king verlost
houdt.
Op deze wijze waren reeds twoeja-
u langzaam en droevig voorbij ge
kropen.'en Graaf Dido wenl met den
«lag zwaai mbediger. Het oude vuur had
hem geheel verlaten, en hij, «lie den
yelnikteii grijsaard langzaam op zijn
stok leunende langs de wallen zijner
sterkte had zien ronddwalen, zou ge-
hem «lcti lieren en onverschrok-
jgstnan van vroeger tiiel herkend
1 liij in diepe gcdacli-
jor de slotpoort van
begluurde den weg.
toen hij hem verlaten
gen. en dagelijks hoopte
ngs dien/elfden weg een bode te
naderen, «tie hein nadere tijdingen
van zijn lieveling bracht. Maar er «langde
niemand op, die hein iels van Iulco
verhaaldemogelijk had hij reeds «len
dood gevonden, alvorens het 11. Land
te bereiken! want die reizen gingen
met zooveel gevaren vergezeld; 11
moest zooveel landen doortrekken,
vele volken waren de kruisv.aders 1
genegen, en zochten «lezen op velerlei
wijzen te misleiden: ongelukkig hij. «lie
vertrouwen in hunne schoonklinkende
woorden stelde, hij werd het slachtof
fer ziji.er lielilgeloovigheid<>l
schicn was hij wel met hel z.wau
Jicn zijn z
iiul was in
hij I.
de vuist, ver van zijn vaderland, ver
van zijn betrekkingen, met een zucht
op dc stervende lippen voor dc zijnen,
gevallen eil zou dus zijn vader dc
smart hebben, zijne oogen te sluiten,
zonder zijn zoon voor het laatst aan
liet hart te drukken. Mogelijk, en wat
nog erger was, bevond hij zich in harde
slavernij eil in de handen zijner vijan
den, aan hunne willekeur en wreedheid
overgeleverd, «lic hein dc zegenpralen
zijner broeders op cenc verschrikkelijke
wijze zouden doen boeten.
Dit waren de gedachten, die dag ei
nacht «len geest van «len Graaf bezig
hielden, en zichtbaar zijne krachten
doopten. Slechts aan de bemoedigde
.voorden zijner «luchter cn van «len
grijzen priester had hij het te danken,
.lat zijne ziel niet lot wanhoop verviel,
en dat Itij zich gelijk dc schipbreukeling
aan de hoop, zijn laatste redmiddel,
vastklemde.
En ach! de arme Maria had zelf
zooveel troost noodig. Eulco toch had
haar beloofd, zoo spoedig hij de plaats
zijner bestemming zou bereikt hebben,
een vertrouwd persoon naar het kasteel
te zenden. 0111 zijn vader en zuster
omtrent zijn l«'t gerust te stellen, Zou
hij inderdaad zijne belofte gehouden
hebben, of zou liet weelderige Oosten,
hem zijne zuster, «lie hem zoo innig
beminde, doen vergeten? Met verach
ting verwierp zij echter die gedachte».
Neen. haar brocilcr was te edel van
zoo spoedig de dierbaarste
herinneringen zijn- levens tc verliezen,
andcrccinistaiidiglicden moesten hiertoe
medegewerkt hebben, maar welke: Op de
ze vraag blecf.zij zeil het antwoord schul
dig. Zij kon zich geen denkbeeld van
die vertraging vormen, en schrccl deze
aan oorzaken toe. die even zeer
hare onschuld, als van hare onbe
kendheid met de wcrcldschc zaken, ge
tuigden. Haar geloof echter stónd vast
dat Eulco nog leefde. Zij had de Moe
der-Maagd voor zijn behoud gebeden,
cn zij hield zich overtuigd, dat die ver
zuchting «les harten, die als een geurige
wierook hare reine lippen ontvloeid
was. tot de i Vader «les Eeuwigen Le
vens. op voorspraak barer innig ge
liefde Moeder Maria, was doorgedron
gen en zeker niet onverhoord zoude
blijven
Dikwijls sprak zij zeer vertrouwelijk
met vader Ambrosia», die hartelijk deel
in hare droefheid nam, over den af
wezigen broeder, en deze trachtc
voel in zijn vermogen v
levendig te houden, d:
ziclde.
de hoop
