D
Zeven en twintigste Jaargang.
No. 37. Dinsdag 5 Aug. 1913.
DE EEMBODE
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
UITGAVE VAN DE VEREENIÜING „DE EEMBODE" TE AMERSFOORT I
Dit blad verschijnt Dinsdag- en Vrijdagavond.
FrIJs per drie maanden vljltig cent. - Afzonderlijke nummers drie cent
moe.'ge-
KANTOOR EN DRUKKERIJ: LANGEGRACHT 13 - AMERSFOORT.
Alle mededeclingen c
a te zenden vóór drie uur op den dag van uitgifte.
Na honderd jaren.
I n vele plaatsen zijn .ol" worden nog
J-lcestcn gevierd ter herinnering aan
het leit, dat vóór honderd jaren Neder
land de onafhankelijkheid herwon.
liet kan niet ontkend worden, dat
er vele redenen zijn ter herdenking
deze gebeurtenis, temeer wijl in
eeuw, die sinds verliep, Nederland ge
deeld heeft in den ulgemcencn voor
uitgang en in velerlei opzicht een
gelukkig land genoemd mag worden.
Vóór honderd jaren was Nederland
uit tic rij der onafhankelijke staten weg
gedrukt, was ons grondgebied een deel
van Frankrijk en zuchtten onze voor
vaderen onder den druk van den veclll-
kcizcr Napoleon.
Unlzaghjk hadden we te lijden van
die Fransche dwingelandij en willekeur.
De welvaart was verdwenen, handel
en scheepvaart waren nagenoeg ver
nietigd en inilliocnen guldens moesten
Worden aangebracht.
Daarbij kwam nog, dat onze jonge
mannen tot den krijgsdienst gedwongen
werden om voor Napoleon te strijden
iu Spanje, Duitschlatld, Rusland, tot
bevestiging en behoud van zijn heer
schappij.
Geen wonder mag het lieeten, dat,
toen eindelijk het Fransche juk kon
worden algeschud, toen de Keizer
eindelijk verslagen werd. ook onze
voorvaderen hunne onafhankelijkheid
Dal was mogelijk met «Ie hulp der
Russen en Pruisen. Buitengewone daden
bchocldcn er niet voor gesteld te wor
den. doch de wil om onafhankelijk te
worden, was er.
Ell toen Napoleon, van Elba ont
snapt, opnieuw Europa bedreigde, heb
ben bij Waterloo ook de Nederlanders
getoond voor hun pas herwonnen
o tal liaukelijkheid hun bloed veil te
I och mogen we niet onbillijk zijn
en moeten we erkennen, dat uit
de Fransche ovcrhcersching, uit de
dwingelandij van Napoleon veel goeds
voor Nederland is voortgekomen.
Tuen Nederland zijn onafhankelijk
heid verloor en eerder al geheel onder
den invloed van Frankrijk stond, ver
diende het weinig beter.
Hel was in die dagen met de vader
landsliefde treurig gesteld. Eensgezind
heid ontbrak geheel, liet regeerings-
slclsel was ongelukkig, er hccrsclllcil
in Staal en Maatschappij rotte toestan
den, di- hooggeroemde 1 lollandschc
vrijheid bestond voor een goed deel
Nu is liet waar, dal daarin verbete-
ring gekomen zou zijn ook zonder de
Fransche ovcrhcersching, en dat de
Franschen ons niet het heil brachten,
maar toch heelt die ovcrhcersching zeer
veel ten goede uilgewerkt.
1 )at wij Nederlanders ons één voelen,
zonen van één volk, danken we voor
een goed deel uatl tic ovcrhcersching
en verdrukking van toen.
Vóór den Franschen tijd was Neder
land feitelijk niet één land, liet was een
samenvoeging een veelheid van staatjes
en steden, ongelijkinrechtspraak,met ge
brek aan gevoel van saamhoongheid.
De staatkundige en rechterlijke orga
nisatie, zooals de- iierboren Nederland-
sche Staat die gekregen heeft, is
mogelijk geworden door den invloed
van de staatkundige en rechterlijke
ganisalie, die ons in den Franschen tijd
werd opgelegd.
De verdrukking dier dagen is Neder
land in veel opzichten tot loutering
en heelt gunstig gewerkt,
as nochtans een tijd van bi
proeving en groot was de vreugdt
toen men liet juk van den vreemden
dwingeland kon afschudden.
'oen wisten onze voorvaderen, dat
Nederland Nederlandsch
Toen beseften ze hoe rampzalig het
zoor een volk is onder vreemden
icepler le moeten buigen, beheerscht
te worden door vreemdelingen.
Dat bracht hen bijeen, zij vergaten
;ii twisten, ze sloegen de handen
De laatste stadhouder
weinig
populair geweest, bij de komst der
icheu was hij gevlucht en een
groot deel des volks had den Oranje
prins zonder spijt zien vertrekken. Maar
de tijd van verdrukking, dien men
doorleefd had, deed vele Oranjetegen-
itanders hun grieven vergeten, de
oogen opengaan.
oen Nederland weer een vrij, ei
hankehjk land werd, plaatste mi
weder een Oranje aan hel hoofd v;
Oranje kwam toen aan 't hoofd v;
het land en bleef bet.
Niet als hoofd van een partij, gelijk
eleerneen, partijhoofden
Oranjevorsten sinds niet nv
moge zoo blijven.
Oranje en Nederland zijn dus sinds
ui eeuw weder vereemgd. liet
et den Vorst van Oranje aan I
hoofd, dal wij onze onafhankelijkheid
en nu een eeuw handhaafden,
onder het bestuur van de
Koningen uil hel Huis van Oranje, dat
Nederland zich rustig ontwikkelde, een
klein land, dal met eere genoemd
ordl in heel de beschaafde wereld.
En ook thans nog is de Koniugin
t hel Oranjehuis hel symbool
Wij hebben veel reden lot danken
bij het terugdenken aan de honderd
jaren, die verliepen sedert Nederland
zijn onafhankelijkheid herwon.
En waar zoo veel stof lot juichen
-,, daar kan men voor ceil oogenblik
le schaduwzijden vergelen, om zich le
•erheugen in hel vele goede, God
tanken voor den rijken zegen land en
volk geschonken en Hem te smeeken,
dat Ncerland's onathankelijkheid onge
rept moge blijven, dal ons volk moge
vooruitgaan in deugd en welvaart, dat
Nederland moge geèerd en gelukkig zijn.
alen tot feestvreugde, nuts ons
lie opwekke trouwe vaderlanders te
blijven, één van zin en streven, waai
het geldt de toekomst van ons va
derland.
lil den grooten strijd onzer dagen'
veel.
leidt t
verdeelt.
Dat kan niet anders. Maar laten wij
tenminste één zijn in liefde en tro
aan Vaderland en Vorstenhuis, één
den wensch dat Nederland moge blij'
een gelukkig, een vrij, een onafhan
kelijk land.
Binnenlandsche berichten.
Na de stembus.
In „Rome" bespreekt Rector Thompson
den politiekcn toestand en geelt hij mid
delen ter verbetering aan.
Vooreerst dan zoo schrijft hij
oet steeds ineer bij de onzen liet
besef levendig worden, dat wij inder
daad in liet moeras zitten.
Dit worde niet zóó verstaan, dal wij
is er niet uit kunnen en zullen wer-
m, maar wel zóó, dat wij voorloopig
le zeggenschap op het openbare leven
kwijt zijn en dit is de pusitieve kant
de koorde ons weer om den hals
geslagen zal worden.
ant de linksche man, die legen
gaat optreden, zal van stonde
weer onze verdrukker zijn.
l is altijd zóó geweest, want hij
kan zich niet anders staande houden
dan door verdrukking en ongerechtig
heid.
alionale belang, onder welke
leuze hij bij voorkeur tegen ons optrekt,
op de allereerste plaats en op de
est exclusieve manier zijn belang,
dat belang van htm eisclu, dat alle
andere belang, wat met met het zijne
evenwijdig loopt, naar den achtergrond
worde gedrongen.
Het moge waar zijn, dat honderden
i duizenden iu den lande de koers-
isseling, liet omleggen van het stuur
el dadelijk aan den lijve zullen ge
leien zelts mogen er zijn, die hun
geestelijk dislincliel zóóver kwijl zijn,
lal zij een rechtsch of een linksch
labinct lood om oud ijzer noi
lan het staatsbestuur zal geleid worden
n een richting, die voor al wat nog
n christelijk denken en handeten zijn
:er stelt, allernoodlouigsi zal wezen.
Dit is ook waar, zoo er een zaken-
abmei optreedt en de droogmaking
'an de Zuiderzee een der noogste
dealen gaat worden van de N'edcr-
landsclic politiek in liet jaar
1613.
boven dut nu nog verdronken
an weer ojigedolven land zal
e gloed van hel socialis
blijven schijnen en aangroeien, en
liberaal zal middelerwijl knusjes
het laadje zitten tol uitdeeling van
penningen, en al wal in Nederland
politieke macht en aanzien heeft zal
lnj met de oude beproefde middelen
van het weggezakte liberalii
buiten, uitzuigen en ten eigen bate
Eli dat zonder eenige scrupule -
ge kunt er van verzekerd zijn.
Die van liberalen nu nog betere gi
dachten heeft, is een zuigeling in de
politiek.
In dit vrije land zullen wij Christenen
:er worden de paria's en de heloten,
de lijfknechten en de vasalleu van een
oppermachiigen tiran.
Het verleden staat er ons borg voor,
dat dit gebeuren zal.
En de weerwraak zal des te leller
en. de liberaal des te onverzoenlijker
zijn, naarmate de tijd, die hem van
het laadje en van de macht verwijderd
hield, hem al te lang heeft toege
schenen.
Die wraak zal niet altoos en niet
dadelijk in wetten openbaar worden,
liet volk kijkt bij den liberaal al te
veel naar de wetten neen, in tal
van benoemingen, bestuursmaatregelen,
koninklijke besluiten zal het ons chris
tenen duidelijk worden gemaakt, dat
wij in dit land eigenlijk niet thuis hooren
en er alleen mogen zijn om den hüfc-
ralen het bestuur zoo aangenaam
plesant mogelijk te maken.
De nieuwe Kabinetsformateur-
H. AI. de Koningin heelt Zaterdag,
op Soestdijk iu conferentie ontvangen
den Staatsraad" inr. 1'. VV. A. Gort
der Linden. H. Al. heeft genoemden
heer opgedragen de vorming van een
extra parlementair kabinet, welke op
dracht voorloopig iu beraad gehouden
verd.
De Crisis.
liet partijbestuur der socialisten hifelt
ia langdurige besprekingen, die een
geiieeten dag duurden, besloten om
engewoon congres te
houden en wel op Zaterdagavond 6 en
Zondag 10 Augustus a.s. te Zwolle.
Voordat het congres zal plaats heb
ben, zal nog een partijconferentie wor
den gehouden. Up deze jiartijconfcreiilie
solutie worden behandeld,
welke door Troetstra ontworpen werd.
i deze resolulie is, dal,
indien de pogingen van Coit van der
Linden niet lelden tol de vorming van
at liet programma Bos
partij hierin
het eenige geval waarin de int
en vrijzinnig
mogelijk zal zijn.
Zoodat er uoogsl waarschijnlijk bij
ut van rekening tóch nog soa.
misters komen.
Een Roode minder.
Iu liet district Hoogezand had de
stemming plaats vooreen lid der Tweede
vainer ui de vacature H. spiekman
socialist. Gekozen is 1'. Kink, liberaal.
De organisatie der Albaneesche
gendarmerie.
Te Londen is door gezanten op de
conferentie, welke gehoudeu werd, be-
doten den mogendheden aan te beve-
en, om de olbeieren, nuudig voor de
organisatie der Albaiiceschc gendar-
ric, aan de Nederlanusche regeering
vragen.
Vereenvoudigd.
de Staatscourant bevatte eeue wet
wijziging eu aanvulling van het
Burgerlijk Wetboek.
Hel doel dezer wetswijziging is ver-
:nvoudiging aan te brengen in de
irmvereischten van het huwelijk eu dc
Zondagsrust van den Burgerlijken Stand
te bevorderen.
De inwerkinglrediug heeft plaats op
7 Augustus a.s.
De bepalingen, welke voor ieder van
belang zijn, zijn dc navolgende:
Ingevolge de nieuwe wet zullen de
Ambtenaren van den Burg. Stand een
register van toestemmingen tot liet
huwelijk moeten houden. De toestem
ming van den vader, de moeder, den
grootvader of de grootmoeder, den
voogd of den toezienden voogd, zal
ook nu, behalve hij huwelijksakte of
notariecle akte, kunnen worden gege
ven bij akte door een Ambtenaar van
den Burg. Stand opgemaakt en in bet
register van toestemming tot het hu
welijk ingeschreven.
Aioesten vroeger steeds op de 2
volgende Zondagen na de huwelijks
aangifte mondelinge afkondigingen ge
schieden van het voorgenomen huwelijk,
zoo geschiedt thans ééne afkondiging
door middel van aanplakking van een
geschrift en wel op den Zaterdag na
de huwelijksaangifte.
Flet huwelijk mag echter niet worden
voltrokken vóór den tienden dag na
dien der (thans eenige) afkondiging, die
dag zelf daaronder niet begrepen, ter
wijl bet Openbaar Ministerie bij de
Arrondissements-Rechtbank de be voegd-
hcitl heeft dispensatie te verleenen van
dc al kondiging en van den voorgeschre
ven wachttijd.
Voortaan zal men met twee of drie
getuigen voor de voltrekking van het
huwelijk ten gemeentehuize kunnen vol-
Het uittreksel uil de huwelijksakte be-
noudigd voor het kerkelijk huwelijk zal
vrij van zegel en leges (dus kosteloos)
worden afgegeven.
Voor den termijn van drie dagen,
betreffende de aangifte van eene ge
boorte, zullen in het vervolg niet ine-
derekenen de Zondagen en de daarmede
gelijk gestelde dagen, (zijnde: de Nieuw
jaarsdag, de Christelijke, tweede Paasch-
Pinksterdagen, de beide Kerstdagen,
Hemelvaartsdag en de verjaardag
des Konings).
Kruisverbond.
hl de te Zwolle gehouden vergade-
ig van den hoofdraail van het Kruis
verbond in het aartsbisdom, onder pre
sidium van baron van Wijnbergen, waren
de afgevaardigden van 153 afdeelingen
tegenwoordig. Tot leden van hel hoofd
bestuur werden herkozen de heeren Th.
Bianchi, te Amersfoort, dr. Eijkel te
Zwolle, A. Wald te Groningen eu J.
m te Utrecht.
Uit het Buitenland.
Uit Rome.
Maandag 4 Augustus was het 10 jaar
geleden, dat de toenmalige patriarch
Venetië, kardinaal Sarto, door de
rderheid van het conclaaf, met
stemmen van de 62, tot Paus
gekozen werd. om vijf dagen later als
ius X plechtig tot Paus gekroond te
Ongetwijfeld verdiende deze dag een
FEUILLETON.
HET STRANDRECHT
bewoners «Ier zeekust van Bayon-
Fit
level
kusthandel, «Ie
breuk.
Vele ruwe kustbewoners hebben zich
tegen alle pogingen, om hen te bescha
ven, tot hiertoe hardnekkig aangekant;
zij kennen niets dan de zee, hunne
booten en limine netten. De zee is hun
akker, hun tuin, hun wijnbergzij wordt
door hen bearbeid en algeoogst. en
onderscheidt zicfij slechts daarin van
hel land. dat dc oogsten onregelmatig
zijn en komen, zonder dat men gezaaid
heeft. Nadert eonig koopvaarder een
der vele eenzame bochten of inhammen,
dan Icencn al de bewoners van den
omtrek zich tol den dienst van pakdie-
ion eu ontlasten liet schip van zijne
waren, meestal contrabande, door «lie
op hun forschen rug naar sluiphoeken
te dragen, welke slechts liun bekend
zijn eu die geen tolbeambte opsporen
kan. In rustige lijden, steekt de kust
bewoner tegen den avond met zijne
gebrekkige boot iu zee, keert den vol
genden dag met zijn buit terug cn ver
koopt dien iu de. naaste stad tegen
geringen prijs. De wiillci evenwel n-
hem nog het voordeeligste jaarge
tijde, met wijl dan nicer schepen aan
deze weinig zekere kust aanleggen en
hij door dea sluikhandel veel kan ver
dienen. niet wijl de visclivaogst dan
rijker is, maar wijl dc winter me. zijne
vreesehjke stormen en zijn benevelden
hemel liet jaargetij des gevaars, des on-
gcluks en van het stranden van sche
pen is. Eene schipbreuk nu is liet
hoogst mogelijke geluk voor deze on-
.-lukkigsten aller menschen. Dan ziet
en hen hij het onstuimigste weder,
sicchts armoedig gekleed, met de door
den wind gezweepte haren om het
dreigend gezicht fladderende, de strakke
oogen begeeng op de zee gericht, met
en bijl en een langen, met ijzer be
lagen slaak gewapend, langs de dui-
en voortsluipeiidan ziet men hen
agen achtereen iu hel slijk der zee
rondwaden of achter een rotsblok,
aurover de branding heenslaat, weg-
•huileii eu op den buit loeren, welken
kokende oceaan aan hunne bcgee-
righeid beloOlt-
ziehun tijgeroog straalt van
woeste blijdschap; de Caraïeben van
Frankrijk hebben op den witten rug
eeuer zich verhellende baar een slin
gerend, half verbrijzeld sclüp ontdekt
bchoorcu de vaten met rum, dc
w mantelzakken, de welgevulde
n de rijke voorraad voor een
nanscl'l iuar; Hun is de plundering der
hjken overgelaten, hun behoort de
•hipbreuk met al hare verschrikkingen,
hun de bloedige oogst van den storm
Zij eischen dc tienden der zee;
hem, die een deel van dien buit als
zijn eigendom wil verweren, wan
:ijn woest en wreed, zij ontzien bloed
storting noch moord!
In het midden der niaand Februari....
18.... was ik uitgenoodigd, om aan eene
groote eendenjacht deel te nemen,
waarvan liet oude bed der Adour de
schouwplaats zijn zou. Mijne r.ieuws-
iglieid was door hetgeen men mij
de list en scherpzinnigheid der
jagers en van dc ongeloofelijke menigte
wild gezegd had, levendig opgewekt,
maar de werkelijkheid overtrof nog ver,
wat mijne verbeelding droomde. 'Tegen
uur in den namiddag toch verzekerde
der jagers, dat men reeds over de
honderdvijftig dozijn eenden geschoten
had. Ik weet niet, welke hoogte deze aan
fabelachtige grenzende slachting nog
bereikt zou hebben, zoo een plotseling
opkomend onw-ler niet eensklaps aan
ïze jacht ecu einde had gemaakt.
Jk had stormen in dc Pyreneën bij
gewoond, ik had stortbeken zien woe
len en wassen, ik had die hooren brul
len, als de leeuwen der woestijn, ik
had honderdjarige boomen gezien, die
ontworteld en op de vleugelen van den
stormwind als stroohalmcn door de
luchl werden gevoerd, ik had in de
bcrgengtei van Auvergne de sneeuw
zich op de hoogten zien samenpakken
t haar val de geweldigste lawinen
icnmaar nog nooit had ik ecnen
orkaan in al zijne vreesehjke verheven
heid gezien, een orkaan, die door geen
beletsel in de loslating zijner ganschc
woede gestuit werd. Hier raasde hij
over eene kale vlakte, woelde den bo
dem op. verkeerde hoogten in laagten
•ulde dalen tot heuvels op, die hij
i snel en gemakkelijk weder deed
tuiven of door zijne machtige aan
blazing naar eene andere sleê over
bracht. Alen had kunnen zeggen, dat
de gansche zandvlakte in beweging was,
in baren gebroken, in maatsiroomcn
opgewoeldik zag verwezenlijkt, waar
van dc dichters spreken: een golvende
zandzee.
Mijn gastheer had mij halt' tegen mijn
wil genoodzaakt, eeii paard te bestijgen,
om zoo dc jacht beter te kunnen vol
gen. Vóór het losbarsten van den or
kaan reeds verried het dier door een
iet, dat ons trotsch verstand dik
wijls beschaamt, kennelijk onrust; het
Aak de neusgaten in den wind. alsof
het gevaar bespeurdezijne ooren wa
ren naar den dreunendeu golfslag, naar
de donderende branding gericht, gelijk
au een strijdros naar de tonen der
trompeten liet sidderde, als door
elcctrische slagen geschokt. Plotseling,
midden in den galop, bleef het als in
den grond geworteld stilstaan cu staarde
den donkeren gezichtseinder. Toen
hierop de wind zoo geweldig werd, dat
hij het zand begon oji te woelen, en
zware regendrojipelen de wolkbreuk
aankondigden, die spoedig volgen zou,
'igerde liet paard, zonder door de
ïste beweging van mijne zijde daar-
genoopt te zijn, keerde zich op de
achtcrjiootcn om en droeg mij in galop
op de kust toe. Al mijne pogingen, om
het wilde dier tegen te houden, waren
-ucltteloos; ik vergenoegde mij dus.
jn woesten looj» zooveel mogelijk te
leiden en mijne koelbloedigheid te be
at. In 't eind werd de loop van het
minder snelhet boog om eene
alleenstaande rots, die te midden der
naakte vlakte uit den grond oprees, en
hield luid bricschend stand voor de
vervallen hut eens visschcrs, welke te
gen die rots aanleunde. Op datgcbriesch
ging ccnc deur open en eene armoedig
gcklecde vrouw vroeg mij in de platte
volkstaal, wat ik begeerde. Ik antwoord
de. dat mijn hollend paard mij tegen
mijn wil hierheen had gedragen en dat
ik voor het oogenblik niets anders
wcnschtc, dan onder haar dak het be
daren van den orkaan af te wachten.
Onderwijl was ook de man buiten ge
komen en vroeg, een vluchtigen blik op
het paard werpende, inet een zekere
welwillendheid„Is dat niet het
paard van onzen burgemeester?"
Wordt voortgezet.