Zeven en twintigste jaargang. No. 51. Dinsdag 23 Sept. J1913. DE EEMBODE NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN. UITGAVE VAN DE VEREENIGINÜ „DE EEMBODE" TE AMERSFOORT. Dit blad verschijnt Dinsdag- en Vrijdagavond. FrIJs per drie maanden vijltlg cent. Afzonderlijke nummers drie kunnen eiken dag Ingaan, doch opzegging van abonnement se bieden vóór den aanvang van een nieuw kwartaal. KANTOOR EN DRUKKERIJ LANGEGRACHT ^13 - AMERSFOORT. Advertentieprijs van één lot vijf regels dertig cent. Elke regel meer zes cent. Reclames: tien et. p. regel. Advertentiën in het redactioneel gedeelle vl|ftlen ct. p. regel. Billijke tarieven bij abonnement. Alle mededeelingen en advertentiOn in te zenden vóór drie uur op den dag van uitgifle. Sociale cursus. pc» goed middel om de volksont- -L-Zwikkeling te bevorderen is liet ge ven van 'sociale cursussen. Voorzichtige menschel) zullen als zij dil lezen wel een bedenkelijk gezicht zetten. Sociale cursussen, zullen zij zeggen, zijn geheel overbodig, want het is dwaas heid de werklui nog maar lastiger te maken, hen te leeren luie zij volgen: de regelen van de kunst mogen ei moeten stuken, hoe zij .liooger looi mogen eischen. Zij, die deze en dergelijke bezwarei uilen, bewijzen daarmede reeds, dip zulke cursussen volstrekt niet overbodig zijn en dat de bijwoning er van noo dig is, noodig voor heli zelf op de Zoo'u sociale cursus toch dient vol strekt niet om onderwijs te geven in staken, of om te leeren honger loon te eischen. Wie dat ineenen, maken zich van zoo'n cursus al een zeer scheeve voorstelling. Op zoo'n cursus worden ecliter din gen geleerd, die velen hoognoodig heb ben te weten: er wordt daar inzicht gegeven in vele zaken hetwelk velen ontbreekt. Diiiir zullen de deelnemers begrip krijgen van het samenstellen onzer maatschappij. Zij zullen leeren hoe de staat is een door God gewilde organisatie evenals de Kerk. Zij zullen begrijpen hoe liet huisgezin is de grondslag van onze samenleving. De huidige toestanden, die zooveel te wenschen overlaten, zullen getoetst worden aan de beginselen van het Christendom en men zal bevatten, dat juist afwijking van deze beginselen verkeerde toestanden veroorzaakt. Men zal leeren dat Kerk en Staat ieder hun eigen terrein bestrijken, maar dat zij samenwerken moeten om den mensen zijn hoogste levensdoel te doen bereiken. En velen, die nu mee redeueeren over de Sociale Quaestie, zonder feite lijk te begrijpen, wat deze eigenlijk is, zullen inzien hoe zij ontstond, en wat al met haar samenhangt en zij zullen juist door de opgedane kennis wat beschei dener worden in hun redeneeringen. En niet gemakkelijk zullen zij zicli meer laten verblinden door ontevreden heidszaaiers en sociale kwakzalvers, die de hervorming der maatschappij gelieci verkeerde richting sturen. Goede sociale cursussen, gegeven stad en dorp zullen een zegen blijken in de toekomst. Vooral de jeugdige werklieden, de jongelingen uit den middenstand, de mannen van 't platteland dienen onder wezen te worden op tic wijze hierboven geschetst en zij zullen zijn llinkc krach ten, bereid te helpen onze idealen op maatschappelijkgebicd te verwezenlijken. Ons volk moet ontwikkeld worden en doen wij 't niet, dan doen hel de dwaalleeraars van onzen lijd, wier ver keerde voorlichting door woord en ge schrift rampen veroorzaakt. Voor hel slagen van een cursus is het noodig dal men zich beperke in dc onderwerpen. In zes, zeven lezingen of lessen van alles en nog wat behandc- i), zooals vaak gescliiedt, is beslist le keuren. Kr moet onder ons, niet enkel iar het 'l geven van een soc. cuisus betreft, meer volgens vast systeem, ilaninatig worden gewerkt. Eerst dan mug op succes worden gehoopt. Nu wordt wel vaak na alloop van 'n cursus of leergang gesproken van „wélgeslaagd" of „succesvol", maar menschel) die er dieper op in gaan zul len moeten toestemmen, dat zoo'n succes zich bepaalt tol 'n krachtig applaus enz. in succes mag eerst gesproken wor- wamiecr liet gehoorde en geleerde wonlt in practijk gebracht. Daarom nog eens: liet geven van sociale apologetische leergangen is nuttig, aar liet zal alléén dan veel vrucht opleveren, wanneer volgens een vast plan wordt gehandeld. Ook ineene men niet, dat een en ander enkel voor dc stad geldt. Neen, ook op liet platteland, in onze dorpen kan in dien geest nuttig werk worden verricht. moeite slechts het begin van eene po sitie hebben verworven, heel wat an ders gevoelen, wanneer ze, zonder dat daarvoor soms ook maar een enkel gezond motief bestaat, een maand sol daatje moeten spelen. In weerwil van dat alles blijft toch de tegenwoordige omstandigheden het houden van enkele herhalings-oefe- ningen noodzakelijk. Als men een le ger wil zonder leger kan inen zich tegenwoordig geen onafhankelijke staal denkeu dan moet dat leger goed en goed blijven, 't Ware onver- 'oordelijk zoo men daarin le kort Maar wel is het gepast en soms noodzakelijk in te gaan tegen overdre- cischen en verlangens dienaan gaande, tegen dc uitwassen, welke niet toe bijdragen liet leger popu lair te maken. T. G. MILITIE-LASTEN. Men hoort jongelui wel eens klagen 'er de lasten welke de vervulling van hun militairen dienstplicht met zich Vooral die herhalingsoefeningen be zorgen menigeen veel zorg. Wij hoorden eens in een gesprek io'n klagend militie-man toevoegen, dat hij wat voor z'n vaderland moest overhebben en zich eens moest hcrin- >c voor ongeveer een tiental jaren dc Transvaalsche boeren een groot, een machtig voorbeeld gaven van opofferende vaderlandsliefde. De man met het Transvaalsche voor beeld had maar matig succes in onzen kring. Achteraf beschouwd, zoo zeide 't pruttelende militie-menscli, heelt 't den Transvaalschen hoer tóch niets gehol pen tegen Engelands overmacht en men ziet nu, na korten tijd Boer en Brit, als beste maatjes samengaan. Een derde van 't gezelschap viel hem bijVergeet niet, zoo filosofeerde hij. dat wij in een geheel andere conditie staan dan die Transvaalsche Boeren. Was 't voor dc Boeren plicht op te trekken tegen hun vijand van buiten r verdediging van huis en erve, dan 't hier heel noodzakelijk dat men bij z'n zaken blijft, om te strijden den strijd om 't bestaan. Ik kan me voorstellen rlat deze felle strijd onbekend is aan zoo menig zwaar bemiddeld of „gebor gen" colporteur in vaderlandsliefde, ajaar zij die er midden in staan, weten maar al le goed wat „de strijd om liet liestnau" beduidt. Uit vaderlandsliefde sen maand ouder de wapenen gaan, ja, t klinkt heel mooi, erg fier en wél ver heven, maar ik kan me best voorstel len, dat jonge mannen, die zich met Uit het Buitenland. Socialisten en de Kerk. Bij gelegenheid van den socialistischen partijdag van Jena, die gelijk men weet, Zaterdag geëindigd is, hebben de so cialisten I'eus, Adolf Hoffman en He- Griinberg nog een openbare ver gadering gehouden, waar het onderwerp „Uit de Kerk" besproken werd. De „Vürwürts" geeft hiervan een uitgebreid dag en voegt er aan toe, dat deze vergadering 100 perso- uit de landskerk traden, terwijl liet Bebclfouds voor de vorming der jeugd een som van 100 mark uit de tree-ontvangsten kreeg. De officieuse propaganda voor het uittreden uit de kerk, zoo bespreekt de mania" dit geval, is wel teekenend, daar toch op het programma der so cialistische partij staat, dat godsdienst privaatzaak is. Ér blijkt weer eens uit. dat dit artikel van het program niets anders dan huichelarij is, om liet goed- geloovige volk te bedriegen. Hoffman heeft reeds jaren tang ongestoord anti kerkelijke propaganda kunnen voeren, partijgenoot Peus, een vroegere ïgelische theologant, heeft nu weer een „algemeene staking tegen de Kerk" opgeruid. Hij wil zelfs, dat het partijbestuur het recht zal hebben om allen leden aan te raden uit de kerk te treden, wijl daardoor liet politieke doet der partij veel gemakkelijker zou kunnen bereikt worden. Doch hiermede wordt tegelijkertijd de getuigenis afgelegd, dat de kerk liet sterkste bolwerk is legen de sociaal- democratie. Veel beter zou dan ook het artikel luidenvijandschap tegen kerk en godsdienst is partijzaak. België. Vorig jaar had de minister van land bouw een commissie samengesteld niet het doel zoo snel mogelijk de middelen e sporen om braakliggende gron den in vruchtbare gronden te herschep- pei). In België, dat naar eve redigheid het meest bevolkte land van Euröprfc liggen nog meer d 100.000 hectaren onbebouwd land. Deze commissie heeft nu een verslag opgesteld, waarin zij een aantal midde len aanprijst om den onvmehtbaren grond, in weiden en velden te veranderen. Binnenlandsche berichten. Eerste Kamer. De Staten van Friesland kozen den socialist H. Polak tot lid der Eerste Kamer. Dat is no. 2. Friesland vaardigt 4 leden al, waarvan 2 socialisten. De heer Polak was lid van den Am- sterdamschen raad, maar nam wegens doofheid ontslag. Dezen zomer koos len hem in Amsterdam UI tot lid der weede Kamer. Nu verhuist hij naar de Eerste Kamer. De Eerste Kamer wordt zoo een asyl tor hardhoorenden eerst Kuyper. nu Polak wie volgt Het kanaal door'de Geldersche Vallei kwam dezer dagen op een te Amster dam gehouden scheep vaartcongres ter >prake. Mr. A. van Daalen wees er op. dat indertijd met één stem meer derheid het Merwede-kanaal tot stand kwam. Het voldoet tegenwoordig niet verschillende redenen, waardoor de kwestie van een kauaal door de Gelder sche Vallei van actueel belang is gewor den. Het bedoeld kanaal zou bijv. voor goed een eind maken aan de oer-oude kwesties op waterbouwkundig gebied. Ook zou het kanaal korter zijn dan het Merwede-kanaal n.l. 10385 kilometer. secretaris van „Schuttevaer", zeide dat in de Geldersche vallei het terrein geheel onbevaarbaar is voor de scheep vaart. In verband met den aanbouw fabrieken, en aan- en afvoer van producten, komt onmiddellijk de wen- schelijkheid van het kanaal in kwestie op den voorgronii. Hij hoopt, dat door 't congres de stoot worde gegeven tot het maken van een verbindingsweg ichen Amsterdam via Amersfoort met Duitschland. 0e droogmaking der Zuiderzee. Naar aanleiding van het bericht uit de „Tijd" aangaande de drooglegging van liet Wieringermeer, deelt men aan het „Vad." van bevoegde zijde mede, dat dit in zooverre onjuist is, dat liet bureau niet gevestigd was te Alkmaar, doch te Hoorn, en dat de kosten van •oorbereiding niet f 30.000 a f40.000 doch slechts 1" 12,000 hebben bedragen. 0e Zuiderzee. Nu de drooglegging der Zuiderzee eer voorkomt op 't regeerings-pro- gramma, is het niet van belang ontbloot te hooren wat inr. Smeenge de voor- r der Zuiderzee-commissie over de plannen dienaangaande op liet Amster- damsche scheepvaartcongres mede deelde. Aan de hand van de Troonrede meende hij er op te mogen wijzen, dat er nu misschien iets van dit plan terecht komt. Dat nog zoo weinigen voor dit plan voelen, komt onulat zij niet weten van welke beleekenis die droog legging is. Wanneer hel ontwerp van Diggelen 1848 was uitgevoerd, zou niet alleen strook grond van duizenden hec- en aan den Nedcrlandschen bodem zijn toegevoegd, doch ook voor vele provincies een verbetering van water afvoer zijn tot stand gebracht. Het ontwerp van Heijcrinck 13«> bevatte een drooglegging van Enkhuizen af. Deze drooglegging kwam alleen neer op vermeerdering van grondgebied. Iii 1874 werd de staatscommissie op gericht, die later rapport heeft uitge bracht, terwijl in 1877 onder het mini- ilerie Heemskerk een plan verscheen tut drooglegging van het Zuidelijk deel Ier Zuiderzee. Mr. Smeenge wees op len slechten toestand van afwatering n Zuid-West-Friesland, lu hel begin van hel jaar is daar bijna alles onder water, waardoor van de hooioogst vaak liet veel terecht komt, terwijl, wanneer de droge lijd van het jaar aankomt, de schipper niet kan varen. Daarom °s het ook voor de schippers vail Fries land van belang, dal de afwatering daar beter geregeld wordt. In Utreent is het evenzoo. Daaren boven breken vaak de polders door. Aan de hand van het ontwerp der 1892-1894 waarbij een dijk zou moeten worden gelegd van het Noorden van Noord-Holland naar 1 spr. I logen v derstellen, dat al is dit een zeer moeilijk werk, het tocl) niet te zwaar zal zijn onze knappe Nederlandsche inge- s, die in staal zijn iu de verste streken der aarde dc moeilijkste water kerken tot een goed einde te brengen. Ken gevolg van den aanleg van dien dijk zou ook zijn, dat de afstand AmsterdamLeeuwarden per spoor niet 5ó K.M. wordt verkort^ d. w. z. die afstand zou dus 1 uur minder worden per spoor. Hel spreekt natuurlijk van zelt dat behalve dil voordeel, ook handel, i ij- verheid en landbouw en vooral dc vee teelt zullen prolitecren. Til verband met den handel wees hij op, dat ieder koopman, die groote issa's goederen heeft te vervoeren, dus op vervoer per vaartuig is aan gewezen, liet recht heeft le eischen een abetering van den toestand van liet :rvoer per water. Zooals liet thans is de provincies om de Zuiderzee, is veel te veel tijd mee gemoeid. Wat betreft het vissclierijbcdrijf, dat door de drooglegging der Zuiderzee worden getroffen, merkte spr. o. a. op hetgeen de Staatscommissie da.u- ent voorstelt, n.l. uittrekking van 4'/2 miliioen voor schadeloosstelling. Na verloop van tijd zullen die visschcrs wel een beter bedrijf kiezen dan liet ongelukkige visschcrsbcdrijf. Militairen en Coöperatie. Van ile zijde van den nieuwen Mi- ster van Oorlog, generaal N. Bosboom, volgens de „Coüperator", een ant woord ontvangen op de beide rci|uesicn van den Bondsraad van den Ned. Coöp. Bond, welke door Minister Colijn onaf gedaan waren blijven liggen. De bedoelde beschikking luidt als FEUILLETON. EEN DORPSVERHAAL. 1U. Den volgenden morgen was Kathar aan den haard bezig en zong „In Domburg, wenn die Kosen blüh'n, juclihe, juchhel" 1 laar vader zat in de kamer maar strak op een punt te staren, en zeide tot zijne vrouw die bezig was niet hel om spoelen van bierkannen „Ik heb van nacht treurig slecht geslapen, «lie ge schiedenis van gisteren zat me al maai door liet hoofd le malen. We hadden alles zoo mooi uitgerekend, en thans Wanneer hij in 'E'» oorlog niet dood geschoten wordt, laten ze hem weer vrij, wanneer wij reeds lang in het graf liggen, wanneer Trijntje grijze haren heeft, en onze herberg geheel verluo- peil is. Wat vangen we aan, moeder Weel gij niet eens iets te bedenken „De wachtmeester zou ons bes te raad kunnen geven. Ik heb ook van alles trachten te verzinnen." zeide de vrouw schouderophalend. „Wanneer men hem noodig heeft, komt hij niet en ik naar Bultstadt loo- pen r Uch lieve Hemel I „Maar wanneer ik eens naar hem toeging, en hem verzocht eens bij komen f" „Juist, moedertje, dat zou uitmun tend zijn I Gij weet er toch altijd wat op I 1 'e wachtmeester is de eenigc die ons raden kan hoe wij Chris- weder vrij moeten krijgen. Maar ou wachten, tot hij niet zijne be zigheden achter de Schultcrsgracht klaar is. Eu dan moet ge hein hartelijk van mij groeten, en hem uit mijn naam zeggen, dat ons bier juist van daag bijzonder lekker is en letereensop dan koult hij nog lieden herwaarts I" De vrouw vond dat zoo heel goed begaf zich naar den haard terstond hield Katharina op met zingen. Achter dc Schutlcrsgraeht stoud Ke- beling tegen zijne recruten le schreeu- Eenige weken moest hij met dc- exerceercn, en hun dan naar Wei- brengen, om hen aan den hertog le stellen, De wachtmeester was echter in een goeden luim, hij sloeg net zijn stok niet op de knapen, maar slechts door de lucht. In twee zijner icruten schepte hij vooral een bijzon- :r behagen, namelijk in Wilhelm mtscli den toelconistigen vleugelman den schcrininkel Wenk. Wilhelm had thans dc beste gele genheid, om den blik vaii zegepraal en leedvermaak, dien Wenk hem den vorigen dag had toegeworpen, op de zen terug te werpen en slechts n" dan vloog er een schaduw over gezicht, wanneer hij namelijk aan tharina dafhl, van wie hij had mo scheiden. De kameraden van Wenk meenden in hem een echten vogelver schrikker te zien, en daar leek hij waarlijk heel veel op. Maar in aanmerking geno men dat hij thans zoo deerlijk uit de koets was gevallen, en met zijn vreeselijken angst voor oorlog moet men Christiaan toch de eer geven, dat hij zich boven allen waardig gedroeg. De nacht had hem een weinig kalmer gestemd, ook had hij gezegd, dat hem zeker niets anders overblijven zou, dan zich de grootst mogelijke zelfbeheersching op te leg gen. Het was toch eene vreeselijke ge dachte, om algemeen uitgelachen te •orden, en misschien was hem, toen hij wat kalmer werd, ook het denk beeld ingevallen, dal men hem bij slot van rekening toch nog voor te zwak verklaren en ontslaan zou. Wat einde lijk Kebeling's stok betrof, dit schrik dier had hij door een bewonderens- waardigen inval terstond weten te tem men. De wacht meester was immers altijd dorstig, en derhalve had Chris tiaan hem, nog voordat de exei begon, op de roijaalste wijze getrak teerd. Kcbeling was bijgevolg var* overtuigd dat dit loffelijk gedrag zo aanhouden en zicli nog belangrijk' zou ontwikkelen en bij zulk ec vooruitzicht legt een verstandig ma de wapens neer. De eerste oefening verkortte hij vrij wat. Met een onweerslaanbaren glim lach noodigde hij toen Christiaan, na tuurlijk op kosten van dezen, uit, om eerst naar een herberg te gaan. Later kreeg hij bezoek van vrouw Pfeifer. Maar wat was hij kort aangebonden 1 Gebeurd was gekeurd, en wien mijn- lieer de commissaris voor bruikbaar verklaard had, die genoot de groote eer van des hertogs rok te dragen, en wie naar de meening van geleerde heeren nog groeien zou, die zou ooi nog groeien en daarmede afgedaan Maar dc vrouw liet zich zoo niet af schepen, en kwam al heel spoedig met liet voortreffelijke bier voor den dag. Wonder boven wonderDe barbaar werd als door een too verslag iu een hoffelijk man veranderd Hij zou gaar ne aan een uitnoodiguig om eens bij den ouden Pfeifer te komen, gehoor geven en verzekerde dat het toch niet meer dan zijne christelijke plicht was. om een goeden raad te geven, en dal hij er zich altijd wel bij bevonden had wanneer hij zijn evenniensch, hetzij vriend of vijand, niet raad en daad terzijde had kunnen staan. Hij verklaar de zich onmiddelijk bereid om mede te gaan, en zeide op den innemend: toon, dat indien iemand iets op zijn hart had hij zich altijd maar tot hem moest wenden, daar hij een praclisch man was van veel ervaring. Op den weg naar liet dorp riep hij andermaal zich zelvcn toe om toch voorzichtig te zijnOm vooral in 'shcmcls naam niet uit de school te klappen, en zich door hel voortref felijke bier niet te laten verleiden zich enkel woordje te laten ontvallen oogen dichtknijpen boven, cn blind heid beneden I Een goeden raad geven, ju dat was niet meer dan een staaltje van zijn chrislelijken plicht, maar dan toch altijd een raad die den gever niet schaden kon. Of een dergelijke raad den ontvanger eenig nut zou aanbren gen, ja ziet dat was eel) geheel ande re zaak, en dil stond immers ook niet in de macht van den gever Met deze zonderlinge logica iu het hoofd trad hij de herberg van den ou den Pfeifer binnen, en vond daar den waard op zijn gewoon plaatsje bij liet vuur zitten. Hij groette hem, en liet zich vérvolgens hijgend op een stoel zakken, en nadat hij gedronken had. keek hij eens naar Katharina die we der achter liet spinnewiel zat. „Aha, ja, ja, - riep hij haar toe - dat kleine nianiincsclletjc zou wel gaarne willen he, dat moiisicu Wenk den door- luchiigsien rok weder kon uittrekken 1 Ze ziet me er zoo vroolijk uit, alsof de bruiloft reeds op handen ware. {Wordt voortgezet.|

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1913 | | pagina 1