Nieuws- en Advertentieblad voor Amersfoort en Omstreken.
DE EEMBODE
XXVIIe Jaa'gang. No. 75.
UITGAVE VAN DE VEREENIG'N0 DE EEMBODE TE AMERSFOORT.
Dit blad verschlj"1 Dinsdag- en Vrijdagavond.
Hrlja pCr drie maanden vIJftljr ical" Afzonderlijke nummers drie cenl.
srhi5Sï"("lin'en kunncn eiken dJ« '"B8»"- do,ch opzegging van abonnement moei vc-
aclileden vóór den aanvang van nleuw kwarlaal-
Dinsdag 16 December 1913.
KANTOOR EN DRUKKERIJ: LANGEGRACIIT 13. AMERSFOORT.
Alle mededeellngen
Billijke tarlevei
ii advertenttën In te zenden vóór drie uur op den dag vi
llel i
Retraiten.
r mili-
tieplichtigen behoef ik niet te bepleiten.
Het feit, dat in Duitschlund jaarlijks
8000 en meer recruten eraan deelnemen,
spreekt duidelijk genoeg- Mijn eenige
bedoeling is de mililicpliclitigeu te wij
zen op de retraite, die van 20 tot 23
December (vergoeding f4) te Amers
foort zal gehouden worden, en waarop
zij bijzonder worden verwacht. De
ouders zullen in liet belang vari hun
zonen en in hun eigen belang wel zor
gen, dat de toekomstige miliciens zich
door een retraite eerst komen aanster
ken legen de vele gevaren.
Tevens zij hierbij medegedeeld, dal
op de retraite van 29 December nug
eenige plaatsen voor mannen beschik
baar zijn.
Voor den Middenstand.
iVl;
wel aar
Waai
heeft zich wel eens afgevraagd,
larom zoovele Katholieke mid-
ulcrs nog buiten de R. K. orga-
staan.
die overigens tocli goede Room-
naimen kent, zal dit eerder toe-
ai aan gebrek aan inzicht dan
stander zich organiseeren in een R. K.
organisatie.
Eerstens is het de meermalen uitge
sproken wensch van Paus en bisschop
pen, dat de Katholieken zich zullen
organiseeren in R. K. organisaties. In
1906 publiceerde het Doorl. Episcopaat
van ons land een verklaring in dien
geest.
Men heeft daarop gezegd, dat het
alleen bedoeld was voor arbeiders. De
declaratie werd wel afgelegd naar aan
leiding van een feit in de arbeiders
wereld, doch het was wel degelijk be
doeld voor alle Katholieken.
In 1909 verklaarde het Xederlnndsche
Episcopaat opnieuw, dat het Zijne
ernstige wensch was, dat de Katholieken
van ons land zich zouden vereenigen
en vereenigd blijven in Katholieke
organisaties.
Ten slotte werd in December 1911
deze declaratie voor de derde maal af
gelegd.
Willen wij den veiligstelt weg be
wandelen om ons einddoel, den Hemel,
te bereiken, dan moeten wij ons ver-
eenigen in R. K. organisaties.
Ons Rooinsch-zijn moet ziclt uiten in
allerlei vormen en zich niet beperken
tot het aannemen van een stel dogma's.
Men zegt wel, dat in een middenstands-
verecniging geen groote beginselen
voren komen, doch die groote begin
selen zullen juist onze leiddraad
treden, willen* we* in liet openbaar als
Katholieken leven.
Zelfs andersdenkenden erkennen, dat
liet juist de groote beginselen zijn, die
de stuwkracht vormen en de actie dragen.
De laatste jaren zijn de Middenstands-
vereenigingen tengevolge van den drang
der omstandigheden geheel van karakter
veranderd.
De quaesties over de rechtvaardigheid
al of niet van collectieve arbeidscon
tracten, stakingen en uitsluitingen, zul
len hoe langer zoo meer in de Midden-
slandsvereenigingen aan de orde komen
en, staat men bij beoordeeling dezer
quaesties niet op zuiver en jirincipiccl
Katholiek standjiunt, dan gaal men mede
net de liberale idee, die niet recht-
'aardig is.
Ook quaesties betreffende de naasten
liefde, betreffende de verhouding tus-
sclien patroon eu arbeider, zullen meer
i meer voorkomen.
Doch cr zijn nog tal van andere
gevallen van sociaal-economisclieii aard,
bij beoordeeling waarvan men op een
zuiver en principieel Katholiek stand
punt dient te staan.
Middenstanders voeren dan nog aan,
dat zij niet besmet zullen worden door
het liberalisme, wanneer zij in een
neutrale vereeniging zijn georganiseerd.
Docli vergeet 't niethet liberalisme
op politiek gebied kwijnt wel, maar niet
op godsdienstig gebied. Toetreding tot
de R. K. Middenstandsvereeniging is in
het belang van Kerk en maatschappij.
De wereld bezit wel een uiterlijken
icliijn van beschaving, docli er is iets
n die maatschappij, dal haar doet schok
ken tot in haar grondvesten.
De oorzaak van die beroering is het
gevolg van een gebrek aan evenwicht.
Men wijt dit aan de socialisten, doch de
oorzaak moet gezocht worden in de
liberale ideeën, die in de 18c eeuw ons
land doortrokken en waarvan thans de
socialisten de conclusies trekken.
De sociaal-democraten streven naar
de grootst mogelijke centralisatie op
politiek en sociaal-economisch gebied,
aldus de conclusies trekkend uit de
liberale ideeën. Het socialisme noemt
dan ook terecht het liberalisme van
den vierden stand.
>ns blijkt echter hieruit, dat wij
de liberale ideeën moeten bestrijden.
Daartoe moeten wij ons verecnigen in
K. vereenigingen, welke zullen track-
het evenwicht in de maatschappij
op politiek en sociaal-economisch ge
bied te herstellen.
Ook zal het zijn in het belang o
Kerk, die in onze dagen zoo heftig
bestreden en aangevochten wordt en
in van noode heeft. Die strijd
tegen de Kerk openbaart zich op alle
gebied van maatschappelijk leven.
In den tijd van een nationale
wordt ieder soldaat. Waar nu de Kerk
heftig bestreden wordt, daar ma
ieder, ook de leek, zich te barer vi
dediging opmaken.
Innerlijk zich Katholiek gevoelen
et voldoende, ook uiterlijk moeten wij
onen liet te zijn. Lid zijn eener neutrale
organisatie verflauwt en dooft den geest
drift voor onze Katholieke idealen.
Zoo zijn er dus redenen te over welke
den Rooinschen middenstander dienen
te brengen tot de Roomsche organisatie.
Binnenlandsche Berichten.
Katholieke Sociale Actie.
lel het oog op degenen, die op II.
Driekoningendag, van verre komende,
laat in Utrecht arrivecrcn, om tijdig
de Pontificale 11. Mis aanwezig te
zal er te hal/twaalf in de Kapel
i St. Joannes de Deo, Maria-plaats
II. Mis worden gelezen. Aan zoo
veel mogelijk alle R.K. sociale veree
nigingen is een uilnoodiging gezonden,
om zich Ier Keestvergadering in het
Gebouw Tivoli [om en om 8 uur!
door twee afgevaardigden te doen vcr-
rgenwoordigen. Mochten vereenigingen
leze uilnoodiging niet ontvangen heb
ben. en toch afgevaardigden wenschcn
zenden, dan worden zij verzocht,
i zoo spoedig mogelijk tot liet Cen
traal Bureau voor de K. S. A, te Leiden
te wenden. Alle afgevaardigden ontvan-
;en een kaart niet besproken plaats.
Kr kan worden medegedeeld, dat de
•ergaderingen zullen worden opgeluis
terd door zang.
Alles belooft, dat hel een feestvie
ring zal worden, der Katholieke Sociale
Actie waardig.
Dr. Kuyper's meening
:r de houding tegen 't ministerie aan
nemen nu het zich bereid verklaart
de te werken aan de oplossing
Ie schoolkwestie is: dat Rechts nic
de commissie moet toetreden.
Een redacteur van De Tijd infor
meerde bij hem. „Wat moeten onze
en doen.' vroeg dr. Kuyper. „Trach
ten tof een compromis te komen? Maar
een compromis sluit altijd een gedeel
telijk toegeven van beide kanten in zicli
lat kunnen wij nooit doen. Hel
ergste ismocht men» tot zo
promis geraken, dan is het uit. dan
zijn wij ons recht kwijt, dan kunnen wij
later niet opnieuw beginnen
„Van eenig toegeven kan dus, vol
gens u, geen sprake zijn informeerde
'e persman nog eens duidelijkheidshalve.
„Keen! Wij zouden dankbaar kunnen
aanvaarden, als dit Kabinet op den weg
der rechtsgelijkheid een schrede wil
zetten. Maar van onze volle eischcn
afstand doen, dat gaat niet. Ik ken de
hecrcii van Link-s. Ik weet precies, wat
rillen, maar wij kunnen cr niet in
tredenOnze mannen in de Tweede
Kamer zullen goed doen met nog eens
nader te informceren.
Dr. Kuyper sprak ten slotte den
wensch uit dat Rechts eenstemmig zou
blijven en dat er geen scheiding in de
gelederen zou komen.
Prov. Staten van Utrecht,
ov. Staten van Utrecht kwamen
onder leiding vau Graaf Schimmel-
penninek bijeen. Aanwezig
leden. Onmiddclijk kwam aan de orde
voorstel van Cedeputee
op verzoek van de Kerkvoogden der
Ned. Herv. Kerk een subsidie te ver-
lceuen uit de provinciale kas voor de
verbetering van den toestand in den
Domkloostcrgaiig nog niet in te gaan.
De hceren van Bolhuis en van Zijst
stelden voor f4000 subsidie te ver-
Icencn. üp verzoek van den heer Ken-
gors Hora Siccnma voegden zij aan
liet voorstel toe de voorwaarde dal de
weg te ruimen stovenhokken niet op
nieuw zullen worden aangebracht.
liet Gejiuteerden-lld van Ittcrsum
diende op het voorstel een amende
ment in om uit te spreken, dat het in
'l algemeen gerechtvaardigd is gelden
ml de provinciale kas te bestemmen
de provincie, die historische of architec
tonische bctcekcnis hebben,
Na de pauze werden dc discussies
'er hul verzoek voortgezet. Teil slotte
werd verworpen liet amendement-Van
Ittcrsuin.
Vervolgens werd verworpen het voor
stel van Ged, Staten om dc kwestie
aan te houden.
Eindelijk werd het voorstel van Bol
huis en van Zijst aangenomen met 30
tegen 5 stemmen om f4(XX) subsidie
toe te kennen.
Daarna keurden de Staten de volgen
de voordrachten goedf 4000 credict
tc verleenen aan Ged. Staten voor liet
instellen van een onderzoek betreffende
de electriciteitsvoorziening in dc pro
vincie Utrecht; f60 subsidie te verlee
nen aan een cursus voor landbouwhuis-
houdkunde, uitgaande van de afdecling
Amersfoort van het Genootschap voor
Landbouw en Kruidkunde, f 1170 sub
sidie te verleenen aan dc Vereeniging
Handelschool voor Amersfoort en Om
streken, een maximum van f 1000 per
weg aan de gemeente Woudenberg als
subsidie in de kojccn van verbetering
van wegen en f 500 als subsidii
de vereeniging „Hel Kaascontrolestn-
tion" te Utrecht.
De winterzitting werd daaroj) ge
sloten.
't Pensioen.
Nu begonnen is met de uitbetaling
ir ouderdomsrente, bemerken wij:
lc. dat degenen, die nog geen be-
tchikking der Kijksverzekeringbank heb
ben ontvangen, zich niet ongerust be
hoeven te maken. In elk geval hoort
ieder den afloop zijner aanvrage, en,
de beslissing gunstig, dan gaat de
ite toch 8 I)cc. in
2e. dat beroep tegen een afwijzende
beschikking binnen een maand na dc
ontvangst dier beschikking open staat
bij den Raad van Beroep welk beroep
op ongezegeld adres kan worden inge
leid.
ziekenhuis vervoerd.
De Burgemeester herinnert nan de
verplichting tot het doen van nangiftc
schrijving voor de militie in Januaii
van hen, die daarvoor volgens dc
militiewet in de termen vallen en geboren
zijn in het janr 1895, Tot hel doen dezer
aangifte worden dc daartoe vcr|ilichu-
personen iiitgcnoodigd zich voor zoover
mogelijk Ier gemeente-secretarie aan te
melden op Maandag en Dinsdag 5 eu
6 Januari 1914, telkens
De gemeente Arnhem levert nu elec-
tricitcit aan dc gemeente Wagcningen.
Zou de gemeente Utrecht zulks nicl
kunnen doen nan de gemeente Amers
foort? Aan een eigen gemeentelijke
centrale behoeft vooreerst nog niet te
irden gedacht.
Een boodschap-lietser van apotheker
van den Bovenkant]) werd door ccn
auto aangereden oji den Utrcelitschcii
weg. Deerlijk gekwetst werd hij uaa
des n
1 -3 ii
Amersfoortsch Nieuws.
Bij de aangifte bestaat gelegenheid
op tc geven de reden van vrijstelling,
die de in te schrijven persoon vermoe
delijk zal kunnen doen gelden.
De R. K. Onderolï.-vcr. „St. Mar-
tinus" hield een goed hezochic verga
dering, waarin als spreker oplrad de
lieer van 't VValdervccn. Na opening
door den voorzitter, den lieer Clemens
en voorlezing der notulen, kreeg de
Bondsvoorzitter het woord.
Hij schetste, als een vervolg oj> zijn
laatstgehouden lezing over het verleden
van het vereenlgingslcven, nu liet ver-
eenigingswezen van het heden, en de
toekomst daarvan, lil een groot beloog,
aan dc hand van Rorum Xovnrum, aan
vangende met:
sen beeld van de reusachtige
organisaties óp Kttth. grondslag,
Dc inrichting daarvan werd niet ver
geten, terwijl bij dit alles ten volle
uitkwam de plicht en de noodzakelijk
heid om zicli te verecnigen in zuiver
kath. organisaties.
Spreker besloot met den wensch
Moge allen zich aangespoord gevoelen
zich in deze volgens den wensch der
geestelijke Overheid tc gedragen.
De hartelijke woorden van den voor
zitter en 't luid applaus waren wélver-
Na afdoening van eenige huishou
delijke zaken en een aansporing van
den Eerw. Adviseur Kap. Hooglugt
tot deelname aan dc te houden retraite,
sloot de voorzitter, na dank gebracht
te hebben voor de trouwe opkomst met
den Christelijke!) groet, deze leerzame
vergadering.
Al dc smedenpatroons in dexe
gemeente hebben lie: risico om huil
personeel bij ziekte 50*/, van hun loon
uil te keeren overgedragen aan dc
Noord-NcderlandschcVcrz.maatschappij
inrdcn, Inspecteur de heer Nop
pen, alhier.
Burgemeester en Wethouders ves
tigen de aandacht van aangeslotenen
aan dc gcm. waterleiding op de volgende
bepaling Iedere verbruiker is verplicht,
bij vriezend weder des nachts dc hoofd
kraan ill zijn perceel te sluiten eil de
buisleiding te ledigen door het al'up-
kraantje. Bij nalatigheid kan cene boete
door Burgemeester en Wethouders
worden opgelegd van ten hoogste
honderd gulden, Dc Gemeente heeft
geenc verantwoordelijkheid tegenover
verbruikers voor schade, uit welke oor
zaak ook ontstaan.
FEUILLETON.
DE HOUTVESTER.
Wilddieven zijn immers meestal geen
slechte schutters, eu deze had op
eenige schreden afstand zelfs tweemaal
op den houtvester gescholen, zonder
hem te raken. En waarom had deze
niet teruggeschoten?
Het was reeds lang donke
in liet stadje aankwamen
schuldige aan de politie overleverden,
welke hem onmiddclijk naar de gevan-
ucilis overbracht. Den volgenden dag
werden wij met den wilddief geconfron
teerd. Wij vertelden wat er was gebeurd
cn ook de wilddief bekende alles. Alleen
op de* vragen naar zijn |>ersoon en zijn
verleden wilde hij niet veel antwoorden.
Maar toen de rechter hem zcidc, dat
iiii Michali Orloricz heette, antwoordde
hij kortaf: „Nu, als ge 't weet, behoeft
tóe liet niet te vragen.
Ge zijt een zeer gevaarlijk mensch,
zeide de rechter. „Twee derden van
uw loven hebt ge reeds m de gevangenis
doorgebracht: het schijnt, dat ge de
vrije lucht niet '»eer kunt verdragen.
Maar dezen keer zal er geen genade
voor u wezen. Voor twee weken pas
liet tuchthuis ontslagen, en
in. Hoe is het toch
Maar dat
„iet aan, die zaak zal wel
iSbrSk ...olc-n
gaal mij
op een andere plaats behandeld worde
Twee maanden later werd de wilddicl
tot acht jaren gevangenisstraf
decld.
„Ik zal het niet vergeten," s
hij den houtvester toe, toen hij werd
weggeleid.
De houtvester en ik keerden te
naar ons stadje terug, want het
een heerlijke, frissche winterdag
blauwschemerendc sneeuw en gulden
licht. In het eerst spraken wij natuurlijk
over den misdadiger, die mi voor lange
eu onschadelijk was gemaakt, en
'-mi ons gesprek weer op noodwi
„'t Is een mooi woord," zeide de
u'e man, „waarmee men veel kan
goed ,)rate„; 0ok wordt men altijd
vrijgesproken, wanneer men iemand in
noodweer heeft gedood, maar of het
;en ge\veten iemand geheel vrijspreekt,
toch .ets anders."
Hij zweeg en wij een tjjd |lmg
zwijgend naast elkander voort. De
houtvester verb,ak het curs, hel zwijgen.
„Ik wil u een geschiedenis vertellen,
„njn geschiedenis, 0pdat gij weten zoudt.
waarom ik m deze streek ben gekomen
en waarom ,k een zoo „orsch en somber
menscl. ben geworden, dat iedereen
voor mij uit den weg gaat
.[tijd ,.oo geweest, en wat j{, u vertellen
ga, kan wel onder ons blijven - ik weet
dat het door u niet onder de m'enschen
komt: daarbij zijt gij de eenige, die
:t mij hebt omgegaan. Gij weel
:t, wie ik eigenlijk ben, en misschien
zuil gij huiveren en een afkeer van mij
krijgen, als ik u alles verteld heb.
Ik kom ver van hier, diep utt Silezië.
tar men niet ver verwijderd is van de
oslcnrijksche grenzen. Van mijn jeugd
aan was ik een hartstochtelijk jager,
i mijl) vader zag in dat er niets anders
uit mij groeien zoudaarom liet hij mij
houtvester worden. Een flinke jonge
man ben ik ook geworden, vroolijk vai
ilcu vroegen morgen tot den laten avond
zorg kende ik niet. En de meisjes var
liet dorp zagen mij allen gaarne, ik kon
echter de rechte maar niet vinden, tot
eindelijk des molenaars blonde dochter,
Mnrgarctha, uit de stad terugkeerde. Nu
had ik gevonden, wat ik zoolang had
gezocht. Weldra waren wij dan ook
met elkander verloofd. Toen haar
iler liet vernam, heeft hij
raasd en getierd over den groenrok,
int alleen een molenaar wilde hij tot
schoonzoon hebben. Ten slotte heeft hij
toch zijn toestemming en zijn zegen
gegeven. Zoo werden Margaretha cn ik
een jiaar. Destijds was er wel geen
gelukkiger in de geheele streek. Tw<
kinderen werden ons geschonken, eer
een jongetje en daarna een meisje,
toen was ons geluk schier grenzeloos
geworden. Ge liadt eens moeten zien.
hoe de kinderen werden opgevoed, juist
alsof ze ecu prins en een prinsesje
ren. Wij, de ouders, waren cr gek
'c, maar de grootouders van den
ilen nog veel meer. Wel heeft mijn
goede, oude vader, die ook nog leefde
eu alles mee aanzag, mij destijds dik
wijls gewaarschuwd, dat ik den kinderen
toch niet in alles luin zin zou geven.
Maar ik luisterde niet naar hem en werd
dikwijls kwaad, als hij weder met zijn
vermaningen begon. Beeldschoone kin
deren waren het allebei, de jongen wild
mi eigenzinnig, het meisje daarentegi
:en engel met goudblonde lokken i
zachte, blauwe oogen. Zoo verliepen
jaren toen trof ons liet eerste leed
ons dochtertje, dat evenals dc moeder
Margaretha heette, stierf, nauwelijks
jaren oud. Dat was voor ons
'recselijk harde slag. en het heeft
lang, zeer lang geduurd, voor i
weinig verminderde en
konden schikken, dat ons lief kind
i ons was weggegaan. Nu wendde
zich al onze liefde den knaap toe, over
met overdreven zorg waakten,
wij lieten hem doen cn laten, wat hij
wilde. Om zijn ondeugende streken
lachten wij en vonden zc zelfs mooi.
Wanneer het soms tooli al te erg werd,
en ik den jongen met een paar harde
woorden bestrafte, in plaats van de
roede te gebruiken, kwam de grootvader
er dadelijk tusschen en zeide, dat ik
het kind niets wilde veroorloven er
tot een gluiper maakte. Om wille
den lieven vrede liet ik eindelijk alles
gaan, zooals het wilde. Dat het g<-cii
goede opvoeding was, bekende ik mij
zelf wel, maar dan troostte ik mij weder
et dc gedachte, dat de goede natuur
ui den knaap ten slotte wel de overhand
ai krijgen, dat hij moest uitrazen, om
ai degelijk iiicnsch te worden. In de
school deugde tic jongen niet, hij kon
itilziltcil en niet leeren, wat hem
was opgegeven. Alles wat hem verbotten
was, lokte hem het meest aan, en hij
toonde daarbij een geheel bijzondere
geschiktheid in het te loeren cu le
onthouden. Het liefst zwierf hij door
liet dorp cn de omstreken met eenige
jongens rond. wier aanvoerder hij was.
Kond dwalen in liet woud, strikken
zetten, op de boomen klauteren cn
nesten uithalen, dat was zijn lust en
zijn leven. Nu dacht Ik dan wel
eens, hij heelt veel aanleg om ecu
houtvester te worden, en de jongen zal
het misschien zelfs tot opperhoutvester
brengen. Daarom zond ik hem naar
hel gymnasium, waar hij weldra om
zijn kwajongensstreken bekend stond.
Het ging echter eenige jaren vrij wel.
tot hij op zekeren dag van de schoot
werd gejaagd, omdat hij zijn leermeester,
ouucn zwakken man, had geslagen.
Wordt voortgezet,.
