Nieuws- en Advertentieblad voor Amersfoort en Omstreken.
DE EEMBODE
XXVIIe Jaargang. No. 91.
Uil GAVE VAN DE VEREENIGINü DE EEMBODE TE AMERSFOORT
Dit blad verschijnt Dinsdag- en Vrijdagavond.
Mrlja per drie meenden vijftig; cent. Afzonderlijke nummers drie cent
sc^dïnn%redVr^;lïrne^ni.2snw^iopiïKini! vin ab<™
Dinsdag 10 Februari 1914.
Kantoor en OrukkerijLangegracht 13. Amersfoort - Telefoon No. 315.
Advertentieprijs van één tot vijf regels dertig cent. Elke regel meer zes cent.
Reclames: tien ct. p. regel. Advertentiën in het redaciioneel gedeelte vijftien ct. p. regel.
Billijke tarieven bij abonnement.
Alle medcdeelingcn en advertentifin In Ie zenden vOór één uur op den dag van uitgifte.
Wie als Katholiek leelt, steunt naai
vermogen met abonnement enmetadver
leut les en met correspondentie» en me
/.Ijii waardeering en hoogachting de ka
tlmllake pers.
Alleen al» het noodzakelijk is, abon
neert hij zlcli op liberale bladen en ad
verteert daarin.
MIJ geeft liever gijn geld aan de Raom-
sclie per» en waar hij die verspreiden
kan, laat lilj hel beslist niet na.
Electriciteit.
Sinds jaar en dag wacht in Anier»
loorl en omgeving het eleclriciteil;
vraagstuk op goede oplossing.
Kr is mede gesold.
Enquête» werden ingesteld, lezingei
en voordrachten gehouden, maar vee
nader tot een afdoend en bcvredigeni
besluit kwam men niet.
Dank zij' ile gevolgde methode.
't Leek altijd min of meer alsof mei
de menschen wier belangstelling voo:
liet elcetriciteitsvraagstuk was 0|>gewekt,
wilde zoet houden.
Men presenteerde hun dan al'
hartig brokje een lezing met of zonder
veel gccijfer, enz. enz.
Zclls werd een cnquctc ingesteld
kregen de industrieelen en handelslui
een serie vragen te beantwoorden.
Indertijd wezen wij er reeds op dat
het er wel wal op leek alsof me
bij de betrokken autoriteiten niet w
voor liep.
En wc baseerden ons oordeel toen
o|> 't feit, dat de bewuste vragen een
anti-elcctriciteits-voorzienings-karakter
hadden, reden waarom velen niet ant
woordden.
Inderdaad, 't was een vreemd geval.
I let onderzoek, opgedragen en alzoo
ambtshalve geleid door een gas-man in
optima forma, ccn hoogst bekwaam
ambtenaar, maar die in de gegeven
omstandigheid niet als de rechte mail
op de rechte plaat» mocht worden aan-
S. geelt
I vegetal
11 scire-
onderzoek te
lifHhcitl van de Oprichting van 'n slacht
huis. een gasman rlrage men niet op
te onderzoeken of levering van elccni-
sche energie wcnschelijk is.
Sinds werd in lang niets vernomen
over deze voor Amersfoort zoo belang
rijke zaak.
In de laatst gehouden zitting der
J'rov. Staten werd echter het elcetriciteits-
vraagstuk weer aan de orde gesteld en
ccn algemeen, uitgebreid onderzoek
bevolen, waarvoor f-MXXJ werd gevoteerd.
Zulks iu navolging van wat elders de
jirovinciale besturen deden.
Utrecht is nu eenmaal niet vooraan.
En in de jongste raadszitting werd
medegedeeld dat de gemeente Utrecht
ile gemeente Amersfoort als afzetge
bied wcnsclu te exploileercn.
Voor 't onderzoek dezer aanbieding
werd duizend gulden toegestaan.
.Maar nog een mogelijkheid bestaat.
Namelijk deze
Dat de I Toll. lïleciriciteits-Maatschap-
jiij wier kabel lot vlak aan Birkhovcn
werd geleid, een concessie erlangt,
zooals baar reeds in vele (iooische
gemeenten gewerd.
In afwachting van wat dal alles
brengen zal, mecncn wc goed te doen
nog eens ecnige beschouwingen te pu-
bhceeren over liet benutten van clec-
trischc energie voor licht en kracht,
welke beschouwingen we ontlcencn
aan de mededeclingcn van I'rov. Klec-
tricilciU-Maaiscliapjjij j„ Noord-Brabant,
in welk gewest de lijd van wikken en
wegen voorbij is en daden worden ge
steld.
Voordeelen van electrisch licht.
1. Volkomen gevaarloos. Een
electrisch lampje dal breekt, gaat op
hetzelfde oogenblik uit, omdat de draad
in de lamp, door toetreding van de
lucht onmiddellijk verbrandt. Gevaar
voor ontploffing en verstikking is ten
•cricmale uitgesloten.
2. Geen verontreiniging der lucht.
- Daar de lichtgevende draad in het
geheel niet in aanraking is met de
lucht in het vertrek, kan deze door de
lamp niet verontreinigd worden.
3. Geen lastige warm te-ontwikkeling.
De eleclrische gloeilamji geeft bijna
geen warmte af. De draad gloeit n.l.
in eene luchtledige ruimte en deze ge
leidt de warmte bijna niet, zoodal de
glazen ballon zelfs niet meer dan hand
warm wordt. Men kan daarom ck-clri-
sclie gloeilampen overal aanhangen,
waar zulks niet andere lichtbronnen
onmogelijk zou gaanmen denke b.v.
in etalages waar de lampen tusschen
:er brandbare stoffen toch veilig kun-
:n branden.
4. Gemakkelijke bediening. - Door
:l omdraaien van een knojije gaat de
lamp aan en uit. Het licht behoeft dus
nooit langer te branden dan bepaald
noodig is, bij bel verlaten van een
vertrek, zelfs voor zeer korten tijd,
draait men 't licht uit, waardoor veel
n worden bespaard.
Te veel is nog de mccning verspreid
dat electrisch licht een luxe artikel is en
.■eel duurder dan gas of petroleum,
i'roeger, toen de petroleum 7 cent per
liter kostte, en de eleclrische lampen
kooldraad 3-maal meer stroom ver
bruikten dan de tegenwoordige metaal-
(Jiaadlampeu, was deze meening ge
rechtvaardigd. maar thans is de zaak
igekeerd. I let electrisch licht kost
thans minder dan petroleumlicht. Men
leze hierover het nummer van 10 Sept.
1913, van „Middenstandsbelang" orgaan
van de Arnhenische vcreeniging „Han
del en Nijverheid". Naar^aanleiding van
eene reclame der Arnhenische Eleclri-
citeitsfabrick, waarbij beweerd werd
„electriciteit gocilkoojicr danpetroleum",
heeft deze verccniging op uitnoodiging
der Directie van de Electriciteitsfabriek
inpartijdig onderzoek doen instel
len door een deskundige, onder toezicht
tan leden der vcreeniging. De Redactie
ran Middenstandsbelang erkent nu
terlijk in genoemd nummer: ..Uit bo
venstaande proefneming blijkt, uat bij
beide proeven het petroleumlicht het
verre moest afleggen tegen het electrisch
licht. Onze conclusie is nu de volgende
de Directeur der Arnhenische
Centrale beweert, «lat de algemeen ge
bruikt wordende petroleumlamp duurder
in gebruik is dan electrisch licht, dan
heeft hij hiertoe volkomen 't recht."
Vergeleken niet gaslicht, kan men
:ilig aannemen, dat een gasjirijs van
8 cent per kub. meter voor licht, onge
veer gelijk staat niet een electricitcitsprijs
van 23 cent per Kilowattuur.
Heel interessante incdedeclingen kan
men hieromtrent vinden in een boekje
door het gemeentelijk Electviciteitsbe-
drijf in Nijmegen uitgegeven. Nadat de,
centrale een jaar in bedrijf was geweest,
beeft men aan 230 verbruikers, die
/roegcr gas hadden, gevraagd, hoe het
itond met «Ie kosten. 180 verbruikers
zonden hun antwoorden in en bijna
zonder uitzondering verklaarden zij, «lal
hunne uitgaven lager waren geweest dan
'roeger met gas,
Ook liet schrikbeeld der dure aanleg-
kosten moet men tot zijn ware propor
tie" terugbrengen. Een moderne aanleg,
waarbij de draden in ijzereirbuizen wor
den gelegd, behoeft dooreeiigeiiomen
meer tc kosten dan f 6 per licht
punt. (Wordt vervolgd.)
llit het Buitenland.
De gewapende vrede
Tengevolge der verlenging vail ilen
diensttijd in het Russische leger, voor
de infanterie van 3 op 3en voor de
alerie van 4 op 4 '/4 jaar gebracht,
bedraagt het troepencontingent voor
winter 1913—14 1.840.000 man.
van 1.322.000 in Eurojia. Gedu
rende den winter 19141913 zal dit
effectief op 1.860.000. gedurende den
winter 1913—16 1.900.000 man be
dragen. Dit alles in vredestijd.
De som, uitgetrokken voor «lc in
structie «Ier rescrvetroepeii is
2000.01X1 roebel in 1907 tot 11.165.000
roebel in 1013 gestegen.
Bovendien blijkt dat iu 1913 meer
dan 12 millioen gulden besteed zijn voor
den aankoop van artillerie-materiaal.
Ten slotte verwacht men «lal in den
loo|> van dit jaar nieuwe Cavalerie
regimenten zullen opgericht worden.
En zoo gaat het alom.
Steeds meer geld vastleggen in vecht
gereedschaji, steeds meer menschen in
krijgsdienst.
De Engelsche minister Grey heeft een
devoering gehouden, waarin hij sprak
•er de enorme toeneming «Ier be
wapeningen. Hij verklaarde, dat de,
inarine-begrooting. welke zou worden
ingediend, er op berekend is de belangen
an het land te handhaven, met andere
-oorden weer millioenen méér zal
eisclien.
Een vermindering van uitgaven van
t eene land zou niet noodzakelijk ten
gevolge hebben, dat een ander land ook
zijn uitgaven voor de vloot verkleinde,
zcide de minister. Zulk een vermindering
zou inderdaad voor een ander land juist
de tegenovergestelile uitwerking hebben.
De regeeringshoofden zijn zich wel
degelijk bewust, dat het geen passende
houding is voor beschaafde naties
steeds meer geld voor leger- en vloot-
uitrusting te besteden.
Maar. hoe gaat het. Engeland verwijt
Rusland. Rusland Oostenrijk enz.
"aar wie dan de schuld er van zijn
moge. een droevig feit blijft het, «lat
de uitgaven reusachtig stijgen, ieder jaar.
En de betastingbetalers kunnen er hun
beurs voor trekken.
Binnenlandsche Berichten.
R. K. Platteland.
Te Eist is de eerste vcreeniging R. K.
Platteland in hel aartsbisdom ojigericht
«loor Kapelaan Kitslaar: 200 leden
traden toe.
Vrij reizen voor Kamerleden-
De spoorwegmaatschappijen hebben
ij vervoer toegestaan voor alle Kamer
leden.
Dr. Schaepman hulde.
Te Tubbergen heeft zich een comité
gevormd, dat. onder bescherming van
kardinaal van Kossum en gesteund door
een eere-comité. zich voorstelt, daar een
gedenksteen voor dr. Scliaepman op te
Op 2 Maart as. zal het 70 jaar zijn
geleden, «lal dr. Schaepman te Tub
bergen geboren werd.
De Maasbode.
Iu een vergadering van aandeelhou
ders in de N. V. de Courant ,,«le Maas
bode" is tot hoofdredacteur gekozen «le
Weleerw. heer N. II. M. van Reijsen,
te Amsterdam. Door Z. D. H. den
Bisschop van Haarlem daartoe gemach
tigd. zal Z.Eerw. zijn functie 16 Februari
as. aanvaarden,
Roomsche Boerenbond
Iu «le statuten van den Noord-Orab.
Chr. Boerenbond zijn ecnige wijzigingen
gebracht, welke door H.H. 1).D. H.H.
de Bisschoppen van Breda en Den
Bosch zijn goedgekeurd.
De Bond blijft één voor de beide
Bisdommen.
Maar wordt Kooinsch-Katholiek.
R. K. Dienstbodenbond.
In Den Haag is een R. K. Dien;
bodeiibund opgericht.
28 gedienstigen sloten zich aan.
Aan dezen bond zullen worden v«
bonden: 1. een ondersteuningsfonds bij
onvrijwillige, onschuldige of toevallige
werkloosheid; 2. een ziekenfonds voo
«le gevallen, waarin niet bij de wet i
een trouw- of uitzetfond;
gesloten of gehokt moet zijn tot 1 Mei
dat de jacht op ander waterwild zal
worden gesloten op Zaterdag 11 April
met zonsondergangen dat het wei-
spel van kwartelen met steekgaren of
rliegnet zal mogen worden uigeoefend
«an Zaterdag 23 April tot en met Za
terdag 20 Juni.
Tweede Kamer.
Er bestaat in den lande de eenstem
mige overtuiging, dat «le onderwijzers,
Openbare en Bijzondere, wat laag ge
salarieerd worden.
it is in de Kamer nu en vroeger,
el door de Rechterzijde als door
«le Linkerzijde erkend.
De onderwijzers echter hebben hun
groot getal tegen. Als hun salarissen
eenigszins bcleekenend verbeterd zullen
'orden, kost dat millioenen,
De schatkist is evenwel leeg en de
onderwijzers worden het kind van de
rekening.
De vorige minister van Binnenland-
iche Zaken nam zijn toevlucht tot een
noodmaatregel. Door het „toeslagwctje"
meende hij den grootsten nood althans
eenigszins te lenigen.
De liberalen en socialisten echter
iven er ontzettend op af, hei was
onvoldoende. Zij vestigden de hoop,
dat, als zij maar eens in de meerderheid
kwamen, de nood der onderwijzers zou
verdwijnen.
Welnu, de hecren zijn in de meerder
heid en ze moeten «Jus deze belofte
Maar wat ziet men nu in de Kamer?
.Sociaal-democraten en liberalen drin-
ai aan op salarisverbetering voor de
onderwijzers.
En minister Cort van der Linden
zegt kort en goeddaar kan niets van
komen, er is geen geld.
Er is wel geld voor andere uilgaven,
zegt Troelstra, tlus moet er ook maar
geld voor liet onderwijs zijn. En boven
dien is er tijdens de verkiezingen over
gesproken, we hebben liet beloofd.
Verhooging.
-salarissen der onder
wijzers worden met honderd gulden
verhoogd.
Inkomstenbelasting.
\Y»ir Paschcn wil de Tweede Kamer
de Inkomstenbelasting behandelen.
Jacht.
De Commissaris der Koningin in de
provincie Utrecht bericht, «lat de jaclu
op eenden in die provincie zal worden
gesloten 0|> Zaterdag 7 Maart met zons
ondergang. na welken tijd ook liet
kooien niet meer zal mogen worden
uitgeoefend, terwijl «le kooieenden op
Het l
i wel w
der Linden, dat de concen
tratie cn de i ocialisten dat beloofd
hebben, maar daar heb ik niets inee
lk ben geen concentratie
geen sociaal-democratisch
beloften niet gebonden.
Men kan «le houding van minister
Cort van der Linden niet wraken.
Hij zit met een ieege schatkist, hij
kan de beloften van de linkerzijde niet
inlossen. Maar de heeren van Links,
die zoo'n drukte maakten tegen Rechts,
die zoo groote verwachtingen opwekten,
kunnen er niet mee volstaan, dat zij
thans voor de onderwijzers pleiten. Een
verklaring 01" een motie hunnerzijds, die
toch niets uithaalt, is geen inlossing
van hun beloften.
Zij kunnen niet zeggen: wij willen
wel, maar de Regeering wil niet.
Zij zijn voor den toestand verant
woordelijk en zij hadden dan maar een
ministerie moeten formeeren, dat wel
de beloften wil inlossen, die zij aan «le
kiezers deden.
De onderwijzers, waarvan er velen.
II
FEUILLETON.
DE BEVRIJDING DER ZWARTEN-
„Van morgen heb ik eene uitnoodi
ging op mijn tafel gevonden en ik ge
loof wel, dat ik ze aanneem, tenminste
als tl cn mevrouw Leclerquc er ook
heen gaat."
„Zeker gaan wij er heenonmiddel
lijk na het tweede ontbijt."
„Zoo vroeg reeds? Ik dacht, dat bet
een bal was!"
„Ja, ja, een bal; er wordt evenwel
meer gegeten en gedronken dan gedanst.
Maar ik wil cr nu niet mee spotten;
wc zullen er wel gezellig samen zijn en
stol tot spreken genoeg hebben, want alle
families uit «len omtrek zijn gcnooiligd."
Mistres Lcclerque viel haar echtgi
noot in de reden, zeggende, dat Albert
zijn beste kleercn moest aantrekken
■laar alle planters met hunne vrouwen
wel np hun best zouden uitgedost zijn.
„In «lat geval kan ik er niet heen
gaangij weel, «lat ik niets beters heb.
want bij de schipbreuk is al mijn goed
verloren gegaan."
„Gij ziet er zoo heel goed uit, beste
vriend." hernam de planter, sloor u
t aan mijn v
Op hetzelfde oogenblik werd het ge
sprek onderbroken «loor paardengetrap
pel. Allen stonden op, 0111 mistress
Johnston te verwelkomen, «lie hen reeds
van uit «Ie verte goeden «lag riep. Mis-
Johnston had nauwkeurig den raad
den «lokter opgevolgd, hoewel dit
met veel moeilijkheden gepaard ging.
In 't begin liatl ze wel geprobeerd de
voorschriften te veranderen, maar Al-
bert was onverbiddelijk gebleven. Toen
el 11a een |>aar weken lichter
begon te worden, was zij overgelukkig
cn met iedereen, die haar kwam bezoe
ken. sprak zij er over.
„Er is geen beter geneesheer dan
mister Freimann,_gij zult zijns gelijke
geheel Louisiana niet vinden," zeide
en ze droeg er zoodoende niet wei
nig toe bij. om hem patiënten te bezorgen.
Op dit oogenblik hield zij stil voor
de veranda.
.Dokter, wil ik u eens wat nieuws
vertellen zeide zij hem, toen zij
't paard steeg.
„Heel gaarne," antwoordde Albert
glimlachend, „want overal, waar ik kom,
hoor ik slechts over «Ie katociiprijzen
„Welnu, ik ben naar Melbourne House
geweest en heb heen cii terug gewan
deld. Wat zegt gij daarvan? lit geloof,
«lat ik nu wel genezen ben cn dus uw
verschrikkelijke voorschriften niet meet
behoef op tc volgen."
„Hohomevrouw, geen voorbarig
heid van levensregel veranderen, is de
kwhal weer terugroepen. Neen. «een
ik blijf er 11 mee kwellen, totdat gij weer
zonder hulp te paard kunt stijgen."
„O. mister Freiinann. dat is onmo
gelijk «lat kon ik alleen maar, toen ik
11 jong meisje was."
„En als wij een half jaar verder zijn.
kunt gij het weer. Laat mij maar be
gaan. Toch zal ik in mijn voorschriften
wel een beetje verandering aanbrengen."
„Verbied me nu niet, van avond te
dansen. Ik heb mij 1111 eenmaal
hoofd gezet, iedereen verbaasd te doen
„Als dat zoo is. zal ik het u lieele-
uil niet verbieden. Integendeel, gij
moogt iederen dag ccn minuut of vijf
dansen. Denkt gij. dat mister Johns
daarvoor iederen dag te vinden zou zij
„Als hij het niet wil, dan doet het
de onderwijzeres mijner kinderen wel.
nt die doet niets liever dan dansen."
„Wat een gelukkige verandering, lieve
n." zeide nu mistress Leclcrquewij
,ren allen bang, dat gij sjioedig zoudt
sterven en nu zijt gij weer zoo slank
als een jong meisje van vijftien jaar."
„Dat heb ik aan mijnheer te danken,"
antwoordde zij lachende, terwijl zij met
haar zweep naar Albert wees„als ik
geen kitulcrcn had, zou ik hem als
zoon aannemen."
„Als broeder, mevrouwu is te jong
om zulk een grootca zoon te hebben."
„Geen complimentjes, mijnbeer, ai
ders stuur ik alle corpulente dames va
Louisiana naar u toe. Maar 't is dc
vraag, of gij ze even goed zoudt ge
nezen als mij."
Ook gedurende de wandeling en bij
't plukken der kruiden en bloemen
schertsten zij voortdurend. Toen Albert
te Oakwooil terugkwam, zaten ir
en mistress Leclcrque reeds in
tuig. om naar Syrakus te gaan.
,.ik kom dadelijk, maar eerst 1
ik een beetje toilet maken," zei hij
„misschien haal ik u nog wel in."
Twee uur later kwam hij te Syrakui
aan. Hannibal kwam 0111 zijn paard
vast te houden. Hij herkende «len dok
ter. boog en zeide:
„Als massa «lokter zoo goed wil zijn
even te wachten, dan zal Mary
Cora waarschuwen."
Hij trok aan een schellckoord
negerin, die Albert den vorigen dag
bij miss Cora gezien had. verscheen.
Zij keek den pas gekomene met nieuws
gierigheid aan, lachte even, waarbij
twee rijen witte tanden zichtbaar wer
den en bracht hem in de kamer van
miss Sillifonds.
Corastondopom hem te verwelkomen.
„Mister Freimann," zeide zij hem,
„gij moet wel inccncn, dat ik ondank
baar ben, omdat ik u nog niet eens
bedankt heb voor den grooteu dienst,
dien gij mij bewezen hebt."
Albert bloosdehet scheen wel. of
zij zijne gedachten van den vorigen
avond geraden had.
„Mejuffrouw." stamelde hij, „ik heb
niets meer dan mijn plicht gedaan, ik
ik verdien dus geen dank."
„O, mijnheer, gij hebt mij gered op
gevaar af van uw eigen leven te ver
liezen. ik ben u dus veel dank ver
schuldigd. Ik zou 11 die dan ook wel
eerder gebracht hebben, als ik, ronduit
gezegd, niet een zekeren schrik voor
u gehad had".
..Schrik voor mij. mejuffrouw
„Begrijpt gij niet waarom?"
„Neen, mejuffrouw, want ik geloof,
dat het de eerste maal is, dat iemand
mij zoo iets zegt."
„Ik ben een quadrone."
„Ik begrijp u nog niet, mejuffrouw."
..Gij weet toch wel. dat de blanken
met minachting op ons neerzien en
meenea zich te bezoedelen, als zij met
ons in aanraking komen, 't Is waar.
dat de |>!anlcrs uit den omtrek «lil voor-
oordcel hebben afgelegd en met ons
op vricndschappelijken voet vcrkecrcn,
maar ik .kon niet denken, dat gij op
dit punt even welwillend zoudt zijn.
Daarom vreesde ik als quadrone uwe
achting niet tc kunnen winnen en eerst
toen ik uw karakter én door blanken
én door kleurlingen hoorde prijzen, was
ik van bet tegendeel overtuigd. Wilt
ge mij nu vergeven
Wordt voortgezet,
