Nieuws- en Advertentieblad voor Amersfoort en Omstreken.
DE EEMBODE
XXVlIe Jaargang. No. 95.
UITGAVE VAN DF. VEREF.NIGING DE EEMBODE TE AMERSFOORT.
Dit blad verschijnt Dinsdag- en Vrijdagavond.
Prijs per drie meenden vi|ftle cent. - Afzonderlijke nummers drie cent.
ii abonnement moei ge-
Dinsdag 24 Februari 1914.
Kantoor en DrukkerijLangegracht 13, Amersfoort - Telefoon No. 314.
Alle mededeelingen
Billijke te
i advertenliün i
HEHRICUS VAK DE WETERING
norm nu oenadf. Gods i:n he auxsi
van den afostolisciien stoel
AAR TSBISSCÏiOP VAN UTRECHT.
iiiiispie.'aat van H. I'aus Pias As-
■..■em-P/sschop bij den Pauselijk en Troon
Aan ijk Geestelijkheid kn de
Oeloovioen van ons Aartsoisdom
Zaligheid in den Heer.
Bij eene aandachtige beschouwing
van de verschillende slroomingen
onze dagen kan liet onze aandacht niel
ontgaan, dat de scheiding zich steeds
scherper nftcckent lusschen de twee
partijen, die ten slotte de wereld in
twee kampen zullen verdedengeloo-
vigeo en ongcloovigen. Wij zien meer
en meer liet woord van den Zaligmaker
bewaarheidwie met Mij niel is. die is
iepen Mij, en wie met Mij niet verga
der!. die verstrooit, lin, God dank. B. CL,
naast veel, dat Ons met vrees en angst
voor de toekomst vervult, is er ook veel.
toekomst doet te gcinoet gaan, Er is in
mis land een opbloei van katholiek
leven, als we voor dezen niet hebben
gekend. Wij zien onze mannen en vrou
wen in katholieke verecnigingeti zich
aaneensluiten om eikaars godsdienstige
en zedelijke, zoowel als stoffelijke be
langen te bevorderen. Wij hebben onze
patronaten die, liet kan niet genoeg
gezegd worden, in onzen tijd zoo nuttig
en noodzakelijk zijn. waar onze jon
gens en meisjes niet alleen beschut
worden tegen zoo vele gevaren, die hen
dreigen, maar ook godsdienstig onder
legd ctt gesterkt worden voor den strijd,
die lien in hun volgend leven wacht.
Meer en meer nemen de godsdienstige
vcreenigingcit toe, zooals congregaties,
de zoo nuttige H. Familie en de derde
Kr
komen van liturgisch leven, waaruit
blijkt dat er een drang is om met de
Kerk mee te leven en mee te vieren,
wat de Kerk viert. En wat Uns vooral
bemoedigt is het steeds toenemen van
de veelvuldige H. Communie. In de
innigste verecniging met Jezus in de
Eucharistie wordt de band "gelegd, die
"tis hecht en vast aan Hem moet ver
binden, volgens zijn eigen getuigenis
die Mijn Plees,h eet en Mijn Hlved
drinkt, biijjt in Mij, en ik in hem,
Daar wordt de wenscll vervuld, de
leuze, waarmee de zoo roemrijk regec-
rende l'aus liet opperherderschap der
Kerk aanvaardde: omnia instanrare
Christo, a/les herstellen in Christus.
Die nauwe aansluiting bij Cltri?
is vooral tegenwoordig noodig, tut1
den anderen kant zooveel gedaan wc
om de menschen van God en gods
dienst te vervreemden. Wij voelen Ons
dan ook verplicht u, 15. G.. met nadruk
te wijzen op de zedelijke verwording
in onze dagen, die. moge ze in andere
landen erger zijn. ook in ons land reed
ver gevorderd is.
Godsdienst en zedelijkheid zijn uit
te senciden. Wanneer de godsdient
afneemt, neemt de zedeloosheid toe.
lin omgekeerd neemt de zedeloos
heid toe. dan taant de godsdienst. Zoo
zien wij. dat in onze dagen het zede
lijkheidsgevoel verstompt en het schaam
tegevoel verdwijnt, dat zoo'n machtig
liildcl
kvvaai
i den i
n sch
veel
n tegen
houden.
Het huwelijk wordt niet meer be
schouwd als een heilige verbintenis
voor het leven, maar als eene overeen
komst, een accoord, dat kan worden
verbroken en telkens gaan er stemmen
op. om scheiding nog gemakkelijker
te maken. Beperking van geboorten
en het daarvoor aanwenden
natuurlijke middelen wordt
voorzichtigheid geprezen. Wetten zijn
ook in ons land noodig geworden om
de openbare zedelijkheid te beschermen
en den stroom van zedelooze geschrif
ten, platen en beelden te stuiten, waar
nee men de jeugd zoekt te bederven.
)p het tooneel en in de tegenwoordig
;oo druk bezochte bioscopen, worden
tiet zelden voorstellingen gegeven,
welke den mensch, die zich zelf res-
•teert. een walg moesten wezen. En
it die voorstellingen worden het
drukst bezocht. De dagbladen ontzien
zich niet voor die schunnige voorstel
lingen reclame te maken. Van meer
dan eene zijde werd reeds op censuur
aangedrongen, om ten minste die
ichandclijkc vertooningen te beletten,
lin nu weer wordt openlijk gewaar
schuwd tegen liet invoeren van zeden-
kwetsende dansen en modedrachten
die door
ongepastheid aanstoot geven.
Zijn dit. 15. G., niet zooveel teckenen
ran zedelijk verval Mogen de Ons
oeverlrouwdc geloovigen voor derge-
ijkc schandelijkheden gevrijwaard blij-
,-en en zich niet laten meeslecpen door
den stroom van zedenbederf! Wij. Ka
tholieken. hebben immers zooveel voor
rechten ontvangen, zooveel genaden
:e dure plicht is daarom God trouwer
dienen en heiliger te leven, Christus
ir en boven alles en allen zij onze
ze. I.atcn dan anderen ons preutsch
bekrompen noemen, wij zullen too-
nen, lioogcr begrip van zedelijkheid te
hebben.
De kuiselilteid toch is de deugd, die
meer dan elke andere, ons welgevallig
maakt aan God. Deze deugd is zoo
welgevallig aan God. dat de Hemclschc
Vader, toen Zijn eeltig geboren Zoon
de mcnschclijkc natuur zoude amine
en uit een vrouw geboren worden,
maagd tut Zijne Moeder verkoop
ziclt door de belofte van zuivcrheii
plechtige wijze aan God had
gewijd, gelijk ons de heilige vaders
lccren. De H. Hieronyrnus en de H,
Augustinus vragen, welke de reden
was waarom de II, Joannes, de Evan
gelist. door den Zaligmaker meer dan
de andere leerlingen bemind werd. wijl
de schriftuur hem uitdrukkelijk noemt
den teerling, dien 'Jesus liefhad. En zij
antwoordende Heer beminde Hem
cctic bijzondere liefde, omdat Joan-
maagd was. Daarom schonk de
Zaligmaker aan den maagdelijken Joan
nes ook dc oiulubbclzinnigstc blijken
van Zijne teodersie liefde. In het laatste
Avondmaal liet Hij hem aan Zijne god
delijke borst rusten en toen de Zalig
maker aan het kruis hing, beval Hij,
als bij uitersten wil. Zijn inaagd^'jjke
Moeder aan Zijnen maagdelijkcn leerling.
l'rcnt daarom, ouders, uwe kinderen
van jongs af eene groots liefde in'foor
de kuischlicid Ctl eene innige gods
vrucht tot de onbevlekt ontvangen
Moeder-Maagd, dc machtige bescherm
ster dezer heilige deugd. Leert beleen
heilige eerbied hebben voor' hun
lichaam, den levenden tempel van God
den H. Geest. Bewaakt steeds met
angstige nauwgezetheid uwe kinderen,
dc panden, door God aan uwe zorgen
toevertrouwd. Bedenkt wel, dat één
onbewaakt oogenblik genoeg kan zijn
om het bederf iti dat jeugdig hart te
brengen. Daarom ziel nauwlettend toe,
iwe kinderen heengaan en met
omgaan. Zorgt toch, dat zij van
varen zooveel mogelijk verwij
derd blijven en geeft acht, dat /ij niet
in bioscopen komen, die voor de kin
deren zoo aantrekkelijk zijn en, helaas,
door kinderen zoo druk bezocht worden.
Zijn eenmaal uwe kinderen tot jonge
lingen en jonge dochters opgegroeid,
'an is het uw dure plicht met wijze
ootzie'ltigheid die kinderen te leiden
ii met nog grooter zorg over hen te
•aken, want ze zijn dan in de gevaar
lijkste jaren van hun leven. Meent niet.
ouders, dat ge u van dien plicht kunt
afmaken met te zeggenze zijn geen
kinderen meer. Zij zijn geen kinderen
dien zin, dat ze de kinder
schoenen zijn ontwassenmaar zij zijn
en blijven uwe kinderen, die aan uw
toezicht zijn toevertrouwd en vooral in
die jaren uwe leiding, uwe zorg en be
waking noodig hebben. Op u rust de
verplichting, die leiding hun te geven,
dat toezicht op hen te houden. Een
zekere vrijheid moet hun op dien leef
tijd worden gelatenmaar deze mag
iver gaan, dat de ouders niet
iten, waar de kinderen heen
gaan, naar welke gelegenheden ze zich
begeven, in welke gezelschappen ze
luin vermaak zoeken. En hier voelen
Wij >ns verplicht, nog eens met allen
indruk te wijzen op een plicht;
vaaraan. helaas, ook zoovele katholieke
Hidcrs zich schuldig maken, do<
kinderen toe te staan eene verkeerhtg te
beginnen, zonder dat er in den eersten
tijd nog uitzicht is op een huwelijk,
minder doot aan hunne kinderen
te veel vrijheid te laten iu den tijd
/erkeeringen. Ouders, gij weet r
goed hoe gevaarlijk juist die tijd
Waarom dan uwe kinderen niel onder
oezicht gehouden De verkeering moet
;ijn een naaste voorbereiding voor een
huwelijk, een voorbereiding dus tot den
gewichtigsten stap in het leven uwer
kinderen. Die tijd diende dan ook rein
en zuiver te worden doorgebracht, op
dat Gods zegen over het huwelijk moge
nederdalen en toch is hel maar al te
dat niet zelden juist in dien tijd
neeste zonden worden bedreven,
wie zal dan durven beweren, dat
de ouders aan die zonden niet mede
plichtig zijn. wanneer zij aan hunne
kinderen zooveel vrijheid lieten
leen te zijn Mochten de ouders dit toch
wel bedenken, opdat zij beselTen, welke
zware verplichting zij hebben vooral in
dien tijd waakzaam te zijn en toezicht
te houden op hunne kinderen.
Ten slotte. B. G., verzoeken Wij u
met allen aandrang veel te bidden voor
de H. Kerk en onzen H. Vader Paus
Pius X. opdat God hem sterke met zijn
kracht bij het dragen van den zwaren
last hein opgelegd. Bidt ook veel voor
H. M. onze beminde Koningin, voor
ons Vorstenhuis en voor uwe overhe
den zoo geestelijke als wereldlijke.
Krachtens Apostolische volmacht vcr-
leenen Wij bij deze aan de geloovigen
van ons Aartsbisdom dezelfde dispen
saties in dc vasten- en onthoudiiigswet
als verleden j'aar onder de gewone
voorwaarden.
Wij vermanen u evenwel om door
aalmoezen en door andere goede werken
aan te vullen, wat door het gebruik
maken van deze dispensaties aan uv
boetedoening ontbreekt.
En zal dit ons herderlijk schrijvi
in alle tot ons Aartsbisdom bchoorende
kerken, alsmede in de kapellen,
een Rector is aangesteld, op Zon
dag «Quinquagesima op de gebruik
wijze van den predikstoel worden
Gegeven te Utrecht op Zondag
Sexagesima 1914.
-I- H. VAX DE WETERING.
Aartsbisschop van Utrecht.
Op last van Z. D. Hoogwaardigheid,
R. G. R. SMEETS.
Secretaris.
woningbouwvereniging van onderwij-
oindat volgens zijn inzicht de
woningen, waarvoor het Rijks-
voorschot werd gevraagd, niet in aan
merking kon komen voor eene derge
lijke tegemoetkoming uit de publie-
cr was groote verontwaardiging
bij velen van links.
Nu minister Cort van der Linden
precies hetzelfde deed, hoort men nau-
•elijks c«n zwak protestje uit den ui-
ïrsten linkschcn hoek
Toen ook was er een minister van
financiën, die dc verregaande liefde
loosheid had. den werkman zijn „pruim"
isgunncn.
er ging een gesis van afkeuring
door de linksche rangen over zooveel
gebrek aan sociaal gevoel.
Nu dc heer Bertling juist als de
heer Kolkman ons een tabaksbe
lasting belooft, speurt men vergeefs in
liberale bladen zelfs naar een zweem
verwondering.
Uit het Buitenland.
België.
België heeft een nieuwe schoolwet.
is Woensdag door de Kamer a
genomen. Wel moet het ontwerp
nog naar den Senaat, maar deze zal
het ongetwijfeld aannemen en daarvoi
'et zoo langen tijd noodig hebben.
In de Kamer heeft het verschrikkelijk
lang geduurd. De Linkerzijde heelt de
behandeling niet dagen- of wekenlang.
neen, maandenlang gerekt. Alle kunst-'
grepen zijn gebezigd, geen obstructie-
middel is ongebruikt gebleven om aan,
neming van de nieuwe schoolwel te.
•oorkonten. Maar de Rechterzijde,
•eel te zachtzinnig, heeft toch voel bij
stuk gehouden en zoo is het verlangde
sullaat dan eindelijk bereikt.
Bij de nieuwe wet wordt ten eerste
de leerplicht ingevoerd en worden aan
de ofticieele en de vrije scholen ten
aanzien van de subsidies dezelfde rech
ten toegekend. Ziet, daar zijn de Li
beralen en Socialisten gloeiend tegen,
eischen bevoorrechting van het
openbaar onderwijs.
Amersfoortsch Nieuws.
Binnenlandsche Berichten.
Voorheen en thans.
Is nuttig te wijzen op feiten uit
de laatste dagen in verband niet
ichrijft de Maasbode, was
•r van binnenlandsche
ken, die voorschot weigerde aan t
Zondag 1 Maart zal de Wclcerw.
heer C. van Dijk, adviseur van het
Kruisverbond St. Franc. Xav. voor de
leden en donateurs dier vereeniging
zoomede voor leden en donateurs der
Mariavcrceniging en de knapen van
den Jongensbond dier parochie in de
patronaatszaal aan hel Zand eene le
zing houden over de passiespelen van
Oberammergau. Lichtbeelden zullen de
lezing illustreeren.
Zondag 8 Maart daaropvolgende zal
dezelfde lezing met lichtbeelden wor
den herhaald; tegen betaling cencr
geringe entrée wordt dan ieder toegang
verleend.
Dc aviateur luitenant Coblijn, van
's-Rijks luchtvaartdienst te Soesterberg
zal Maandag 16 Maart in het patro
naatsgebouw aan het Zand. een lezing
houden over aviatiek. Zulks geschiedt
op invitatie van en voor de Amersf.
Afd. der Ned. R. K. Bond van Onder
officieren. Met prijzenswaardige hospi
taliteit stelde het bestuur deze zeer
actuecle lezing welke door lichtbeelden
zal worden verduidelijkt, ook toegan
kelijk voor de leden en donateurs der
vereonigingeu Geloof cn Wetenschap
de R. K. Leeszaal en Bibliotheek,
hunne dames.
De gemeenteraad vergadert heden-
nd om 8 uur. De agenda geeft aan
32 punten van behandeling, waaronder
een viertal voorstellen totgrondverkoop.
In onze dagen van ,.bode"-nood.
langdurige, trouwe dienstvervulling
ééne familie steeds zeldzamer wordt,
verdient het wel vermelding, dat mej.
A. J. v. Eeden den 4en Maart a.s. een
uw in dienst zal zijn geweest
bij de familie Hensbergen, aan de
Langegracht.
hier werd aan dc l'treclusche
Courant en de Maasbode medegedeeld
dat het lóe reg. inf. van hier naar Soes
terberg zal worden verplaatst. Van ver
schillende zijden wordt 't bericht als
onjuist gesignaleerd.
,5 FEUILLETON.
DE BEVRIJDING DER ZWARTEN
Hoewol men u acht, zijn de gcu.
deren toch dermate opgewonden,
dat men er niets in zon zien, zelis met
zijne beste vrienden te breken, als deze
iets zouden zeggen ten gunste der ne
gers. Ilct is dus gevaarlijk voor u, nu
door het woud te gaan."
„Waarde miss Cora.' antwoordde
Albert. ..ofschoon wc nooit over (je
slavernij gesproken hebben, gelool ik
toch. dat wij het op dit punt volkomen
eens zijn. De slavernij is een misdaad
en ik noem hel een schande zo niet af
te schaffen. Een neger ts evengoed een
mensch als wij; wie heeft het recht
hem als een dier te behandelen r"
..Niemand, maar men deelt volstrekt
uw gevoelens niet ik vrees, dat zoolang
dc vrijmaking der slaven nadcchg .s
voor de planters, zij uwe meenmg
daaromtrent niet zijn toegedaan. Sedert
lang reeds zie ik in hoe onrechtvaardig
dc slavernij is en gaarne zou ik mijn
slaven de vrijheid geven, als ik met
overtuigd was. dat ze niet m staat
hun brood te verdienen. Niemann
echter mijn voorbeeld volgen cn tk
dan zeker in vijandschap konten
al mijne buren."
„Zou men van al die slaven geen
werklieden kunnen maken f
„In 't begin zou dit wel met moeilijk
heden gepaard gaan. maar langzamer
hand zou het wel lukken. Ik zal blij
zijn. zoo men Lincoln als president kiest,
want dan wordt de slavernij afgeschaft."
„Dat denk ik ook, mejuffrouw, maar
dan onstaai er con burgeroorlog, «aar
de gevolgen niet te overzien zijn."
)at verhoede God! Blijft gij nu
acht
k zou het gaarne doen. mejuffrouw,
als ik het van ine verkrijgen kon, mijne
zieken te laten wachten." Toen Cora
zag, dat Albert vast besloten was tc
vertrekken, drong zij niet langer aan
maar een traan blonk in hare oogen
toen zij hem zeidc„Tot wederziens.'
Dokter Frcimatni vertrok in voller
Iraf. loeit hij een mijl van Syrakus
•erwijderd was, ontmoette hij een groep
negers. Een hunner greep den teugel
ui zijn paard.
„Wal wilt ge van mij?" zeidc
Frcimann, terwijl hij zijn pistool laadde.
„Massa dokter moet niet langs dezen
weg gaan." was liet antwoord. „Wij
•achtten u, om u te waarschuwen, dat
ior dichtbij een hinderlaag gelegd is,
n men tl wil dooden."
De neger antwoordde niet maar leiddi
het paard
T hel woud cn zcide tc
„Nu moet massa dokter door dit
dennenbosch gaan."
Albert volgde deze richting;
dan zag hij een zwarte gestalte
I, die op vriendschappelijken t
„Goeden avond, ntassa dokter."
Het was reeds laat, toen hij thuis
kwam. Bij zijn villa stonden nog tw
negers, die hem groetten cn in 't duist
verdwenen, zoodra hij binnen gegaan avs
Van dien dag af had hij iederen
avond zulk een geheimzinnig geleide
en weldra kwam hij tot de overtuiging,
dat hij goed bewaakt was. Toch ging
hij nooit ongewapend uit.
Drie dagen later vernam hij te B.
Rouge, dat Abraham Lincoln president
der Verecnigde Staten was gev. orden.
De gehcele stad was in opschudding
groepjes mannen en vrouwen maakten
het nieuws bekend,, men hoorde o
roepen
„Men wil ons onze bezittingen ontne
men maar weldra zal er bloedstroomen."
Albert wachtte zich wel, zijne mee-
ning te uitenhij ging zijne zieken be
zoeken, maar zelfs in de ziekenkamers
hccrschtc verwarring. Reeds vroeg ver
liet hij zijn villa; overal ontmoette hij
negers cn aan de half blijde, half on
geruste uitdrukking op hun gelaat, zag
hij wel. dat zij hel nieuws reeds wisten.
Toen hij te Syrakus kwam. zag hij
noch Hannibal noch een der andere
negersdit vond hij vreemd, want an
ders kwamen er toch altijd verscheidene
naai hem toe. Hij bracht zelf hel paard
naar den stal en ging naar binnen. Hij
hoorde een gemompel in de eetzaal,
daarom ging hij in een aangrenzend
ertrek, om te kunnen zien. wat er g
beurde. Daar hij wist hoeveel de slavi
van ntiss Sillifonds hielden, vreesde hij
voor haar geen kwaad, maar toch oor
deelde hij 't zekerstzich gereed tc houden,
om haar, zoo noodig hulp te verleenen.
Juist toen hij kwam, ging Cora de
eetzaal binnen.
„Dierbare kinderen." zeidc zij ti
verecnigde negers, „ik heb it hier bij
elkaar laten komen, om u een belang
rijke tijding mede te declen.
Het Noorden heeft de overhand ge
kregen over het Zuiden. Abraham Lin
coln is tot president gekozen.
Ziehier wat dit beteekent. Met Noor
den wil de slavernij afschaffen, alle
gers moeten vrij zijnliet Zuiden zal
hiermede echter niet instemmen en
daarom komt er zeker oorlog. Wie zal
overwinnen Dat weet God alleen, m;
er zal veel bloed vergoten worden.
Welnu, vrienden, ik zou niet graag
zien, dat wij, die zoolang gelukkig
elkaar geleefd hebben, nog eens vijanden
werden, daarom geef ik u nu dc vrijheid.
Gij kunt gaan. waarheen gij wilt. gij
De negers keken elkander met ve
zing aan, zij wisten blijkbaar niet. w;
zij zouden antwoorden, noch wat zij
met de vrijheid doen zouden. Cora
weder het woord op cn zeidc
„Vaartwel, lieve kinderen."
Op deze woorden begonnen allen
luid tc snikken en Mary, de geliefkoosde
slavin van Cora. wierp zich voor haar
op dc knieën.
„Ik wil mijne meesteres niet verlaten,"
riep zij, „ik wil de vrijheid nietwat
zou ik er aan hebben Ik zal toch altijd
moeten werken ont mijn brood te ver
dienen, maar nergens zal ik zulk eene
goede meesteres vinden."
Toen de andere slaven deze woorden
hoorden, begrepen zij. dat zij de vrijheid
zouden krijgen ten koste van het rustige,
aangename leven, dat ze te Syrakus
leidden.
„Wilt gij de vrijheid niet?" zeide zij
„weet gij dan niet, wat zij met zich
brengt? Gij zult geen meesters meer
hebben, gij kunt dan gaan, waar gij
wiltals gij bij iemand in dienst gaat.
moet hij er u voor betalen en gij kunt
een eigen huishouding oprichten, zonder
iemands'toestemming noodig tehebbcn."
„Wij willen hij onze meesteres blij ven!"
„Welnu! blijft dan. Wie zijne vrijheid
verlangt, behoeft het maar tc zeggen;
ik zal Item dan zijn vrijheidsbrief geven,
onverschillig op welken dag. Dc anderen
krijgen van af heden loon."
Vergezeld van Mary verliet zij daarna
de zaal.
(Wordt voortgezet.)
