Nieuws- en Advertentieblad voor Amersfoort en Omstreken.
DE EEMBODE
XXVIIe Jaargang. No. 97. Dinsdag 3 Maart 1914.
UITGAVE VAN DE VEREEN1GING DE EEMBODE TE AMERSFOORT.
Dit blad verschijnt Dinsdag- en Vrijdagavond.
Hrljs per drie maanden vijftig cent. - Afzonderlijke r
Abonnementen kunnen eiken dag ingaan, doch opzegging van abonnement moet g
sollieden vóór den aanvang van een nieuw kwartaal.
Kantoor en DrukkerijLangeyracht 13, Amerofoort - Telefoon No. 314.
Billijke tarieven bij abonnement.
Alle mededeelingen en advertentiën in te zenden vóór één uur op den dag van uitgifte.
Er is een God I
Dossuel geide in de 17de eeuw „De
D'aarde draagt niet van die zinne-
loogcn, die in liet rijlt van God, tus-
schen gijnc werken, onder gijne weldaden
durven geggen, dat Hij niet bestaat."
Jaren geleden, op den vooravond
van de Revolutie van 1848. riep op
den kansel van de Notre-Dame I.acor-
dairc uit„Voor niets ter wereld gou
ik u liet bestaan van God willen be-
wijgen. Wij gelooven aan God, en als
ik twijfelde aan uw geloof, dan goudt
gij allen opstaan om mij uit uw midden
te verjagen."
En hij werd toegejuicht.
Sedert Bossuet en I.acordaire echter
gijn wij vooruit, of liever achteruit ge
gaan en heL is in ongc dagen niet
zeldzaam dat wij het woord hooren
spreken er is geen God.
Een woonl dat verdacht, stoutmoe
dig, onredelijk en gevaarlijk is.
lir is geen God
U 'ie zeggen dat
Zijn liet de heiligen, de rechtvaar-1
digen, ile helden, dat wil zeggen, de
bloem der menschheid
Neen. Het zijn de goddeloozen, de
misdadigers, de meineedtgen, de las
teraars, dat wil zeggen de droesem der
menschheid.
„Ik zou. schrijft La Bruyère,
een matig, rechtschapen, kuisch, eerlijk
mensch willen zien, die zeide dat er
geen God is, hij zou ten minste zonder
eigenbelang spreken. Maar die mensch
is niet te vinden."
Kil zelfs een Rousseau heeft geschre
ven „Houdt uwe ziel in een toestand
om altijd te verlangen dat er een God
is. en gij zult er nooit aan twijfelen'.
Inderdaad.
Waarom zegt men: cr is geen God
Is het, omdat men braaf is, en om!
beter te worden
Neen. In goed HollamUch kan men
dat leclijke woord aldus omzetten..Ik
ben zeer bang, dat er daarboven
iemand is om mij te straffen. Wee mij,
ais er een God is. God hindert mij.
Daarom verklaar ik dal (iod niet be-
Het atheïsme is een zeer gemakkelijke
leer. Zij laat den teugel vrij voor alle
ongeregelde hartstochten van den ge
vallen mensch.
Wanneer zegt men: crisgeenGod?
Als men goed gezond is en oen vroolijk
leven leidt.
Op het punt van sterven echter ver
andert alles. De opwinding wijkt, en)
het geloof staat op.
Mézeray zeide, na bekeerd te zijn.
tot hen, die hem zijn vroeger ongeloof
voorwierpen „Gelooft mij, mijne vrien
den. de stervende Mézeray is geloof
waardiger dan de gezonde Mczeiav."
De goddeloozc volncy. in gevaar
te vergaan op de kusten van America,
greep zijn rozenkrans en bnd godvruch-
tig zijn Onze Vader en Wees gegroet.
Hel athéismc is zelden belangeloos
en oprecht.
Wie zich tegen het Gods bestaan
uitspreekt heeft tegen zich de mensch
heid, wat er het verstandigst en het
edelst is in de menschheid.
Gehcede menschheid van haar oor
sprong tot in onze dagen.
Hoe ver gij ook teruggaat, bij de
meest woeste volkstammen zoowel als
bij de meest verfijnde beschaving,
overal waar de mensch zijn edel voor
hoofd en zijne onsterfelijke ziel verheft
boven het dier dat slechts zijne nei
gingen te voldoen heeft, overal ver
heffen zich tempels en altaren, overal1
brandt de vlam van het heiligdom,
overal ziet gij liet gebed en de gods-
vereering.
Op een dwaalspoor gebracht door
hunne hartstochten, hebben de men-
schen zich meermalen bedrogen in de
ware natuur van God. maar zij hebben
nooit Zijn beslaan geloochend.
Ja, de genieën, die op aarde ge
weest zijn, oude en nieuwe, heidcnschc
en christelijke, zijn bijna allen tot on
sterfelijkheid gekomen door God aan
tc tooncn en te aanbidden.
De schoonste zielen, de deugdzaamste
menschel), al degenen die gestorven
zijn voor groote zaken, die goed gedaan
hebben aan hunnen evenntensch, zijn
de profeten van den Oneindige en de
dienaars van God geweest, zoodat.
indien de godloochenaar gelijk heeft,
iiet mcnschelijk geslacht ongelijk heeft.
En een mensch die zegt „er is geen
God", is daardoor alleen verplicht te
zeggen „Alle mensphen van alle tijden
en van alle landen, ook die het meest
uitschitterden door hun verstand
hunne deugden, hebben ongelijk gehad,
en ik alleen heb meer verstand dan
•Met andere woordenik heb niet
liet gewone gezond verstand.
Zich buiten de meiiscliheid stellen,
welk een stoutmoedigheid, en wat ver
dient zij den kaakslag, dien een schoonc
hand eens een ongelgovige toebracht.
Deze had zonder succes de godloo
chening gepredikt in een kring van
dames, en meende zich daarover te
wreken door te zeggen„Ik zou nooit
geloofd hebben, dames, dat, in een huis
waar de schoonheid zich vereenigt met
het verstand, ik alleen de eer had
in God te gelooven."
„Gij zijt niet alleen, mijnheer, ant
woordde de vrouw des iiuizes, mijne
paarden, mijn hond en mijn kat hebben
ook die eer. Alleen hebben die
diere n de wijsheid, zich er niet op te
beroemen."
Inderdaad, het athcisme, de God-
loochening, is niet alleen verdacht
stoutmoedig. Het is ook dwaas
Uit het Buitenland.
dat de duivel niet alleen de slechte
leerstellingen en slechte zeden gebruikt
om Gods rijk te bestoken, maar ook
de slechte wettendeze moeten be
streden worden door gebruik te maken
in het kiesrecht.
Dan geeft hij de juiste opvatting aan
omtrent de sociale macht, die van God
komt en dient om de burgers te helpen
de vervulling hunner godsdienstplich-
i en niet om het Christendom te be
strijden.
Die deze opvatting omtrentgenoemde
macht niet heeft, verklaart zich aan
hanger van de tyrannic en daarvan
hebben wij genoeg, zegt de kardinaal.
Daarna eischt Zijne Eminentie de
vrijheid voor de Katholieken in Frank-
•ijk om God te diénen, zonder dat zc
verjaagd cn uitgeplunderd worden, on>
vervolgens de Katholieke mannen als
soldaten van Christus aan te sporen, de
mvervreemdbarc rechten der Kerk tc
erdedigen cn slechts hun stem te ge
en aan hen, die waarborgen geven,
lat ze die rechten zullen eerbiedigen.
Zoo niet. dan staan zij schuldig voor
God en voor de menschel), voor al het
kwaad, dat het secretarisme aan gods
dienst en vaderland berokkent.
Tenslotte doet de kardinaal een be
roep op de vrouwen om door gebed
door aansporingen te bereiken, dat
mannen hun kiesplicht vervullen,
daar van de komende verkiezingen
al tc veel zal afhangen.
Vrouwenkiesrecht.
De Amerikaansche kiesrechtvrouwen
zijn bitter teleurgesteld over den uitslag
der gemeenteraadsverkiezingen in Chi
cago, waarbij de vrouwen voor het
:erst haar krachten moeten beproeven.
De vrouwen hebbeu bar slecht ge-
itemd; van de 108.000, die op de leie-
licrslijsten waren ingeschreven, zijn er
slechts 47529 verschenen. Zoo kwam
het dan ook, dat de twee vrouwelijke
candidate!) geslagen werden.
Een der gevallen candidaten.
Gerhardt, die tot nu toe een ijverig
leidster was in de vrouwenkiesrechtbe
weging is door dezen tegenslag „afgc-
w een journalist verklaarde zij
Vóór de stemming heb ik van een groot
aantal vrouwen het aanbod gekregen
dat zij tegen een vergoeding van 5
dollar op mij zouden stemmen. Ik heb
natuurlijk geweigerd aan deze omkoo-
perij mee te werken, en door alles, wat
ik bij deze eerste verkiezing heb on
dervonden. is het mij duidelijk gewor
den, dat het voor liet land waarschijn
lijk beter is geen vrouwen-stemrecht te
hebben. Ik geloof dat de vrouwelijke
kiezers gemakkelijker zijn te bepraten
im te koopen dan de
De Katholieken en de verkiezingen
in Frankrijk.
Een actueel en belangrijk onderwerp
behandelt kardinaal Andrieu in zijn
jongstcn vastenbrief, de deelneming der
Fransche Katholieken aan de eerstvol
gende verkiezingen.
Eerst wijst de kardinaal op liet feit,
Binnenlandsche Berichten.
De Middenstand.
Op de vraag of een grossier in een
middenstandsvereeniging thuis hoort,
antwoordt de Redactie van de R. K.
Middenstander het volgende
iGroot-industricelen.evennlegrossiers,
behooren niet in de Hanze, maar moe-
zooveel mogelijk uit verwijderd
blijven, nog minder mogen zij bestuurs-
functie's vervullen, want enkele lof
felijke uitzonderingen daargelaten
zijn het juist deze personen, die de
coöperatie van kleinindustrieelen
kleinhandelaren tegenhouden. En
Hanze zonder coöperatie is vrijwel
willen niet twijfelen aan
goede bedoelingen van sommige v(
mannen der Hanze, die aanvankelijk
ook de grossiers e. d. in de Hanze
meenden te moeten moeten brengen.
„De ervaring heeft echter geleerd
dat dit een tactische fout is geweest,
waarin men niet mag hervallen, op ge
vaar af de gchcele actie lam tc slaan.
Kanaal Geldersche Vallei
In cene te 's-Hage gehouden com
missie-vergadering van het Kon. Xcd.
Aardrijkskundig Genootschap besprak
de heer Beekman nieuw waterwegen
Nederland. Hij bracht daarbij natuur
lijk ook liet Gedersche Vallei-kanaalplan
ter sprake, waarvan hij o.m. het vol
gende zeide
..Het plan tot een dergelijk kanaal is
al heel oud. doch nu :r in dc betrok
kenen streek industrie zich heeft ont
wikkeld, is de verwezenlijking van het
plan meer dan ooit noodig.
Het plan van 1879 beoogde Amster
dam een betere verbinding te geven
de Waal. Met één stem meerder
heid werd het plan verworpen (in den
tijd van Minister Tak.! Het kanaal was
ontworpen van schepen voor 1000 a
1100 ton. Het had 20 M. breed cn 3.10
diepte moeten worden hetgeen tamelijk
overeeenkomt met het Merwedekanaal.
Thans heeft Amsterdam weer groote
kosten voor het .Noordzeekanaal te ma
ken wellicht zal het daarna zich span
nen voor een betere verbinding met de
Waal. Het Merwedekanaal.
meest bevaren waterwegen
wereld, voldoet toch niet me<
De postbaantjes.
In de Eerste Kamer besprak de oud-
minister Regout de intrekking zijner
circulaire betreffende de benoemingen
van personeel bij de posterijen door
minister Lély.
In zijn dupliek aai) mr. Regout zeide
deze dat het bestaan van een abnor-
mnlen toestand in zake postbenoemin-
gen vóór de uitvaardiging der bekende
circulaire van zijn ambtsvoorganger
„volstrekt geen axioma was".
Nu is van eenig axioma hier nati
lijk geen sprakemaar een feit als
rund mag men de tenachterstelling der
Katholieken bij de postbenociningen
j toch veilig noemen.
Een inzender in De Maasbode
tegenover de verbluffende ignoreer-
methode der vrijzinnigen de nuchtere
In de inspectie Leeuwarden w
1910 totaliter 642 ambtenaren.
19 Katholiek.
In dc inspectie Groningen wa
1910 totaliter 825 ambtenaren,
van 24 Katholiek.
In de inspectie 's-Bosh waren in 1910
totaliter 753 ambtenaren, waarvan 378
i-Katbolick.
In de inspectie Maastricht waren in
1910 totaliter 685 ambtenaren, waarvan
308 on-Matholiek.
Het aantal Katholieke inwoners der
beide noordelijke provincies bedraagt
ongeveer 12 percent der bevolking.
Het aantal andersdenkenden in Noord-
Brabant blijft beneden tien en in Lim
burg beneden vier percent der totale
bevolking.
Tegenover de brutaliteit dezer cijfers
baten geen uitvluchtjesde feiten
schreeuwenin het Noorden werden
de Katholieken opzettelijk gepasseerd;
in het Zuiden werden de Protestanten
niet alleen voorgetrokken, maar her
haaldelijk aangezocht om toch te sol-
licitccren. met quasi zekerheid van be
noeming als lokmiddel.
Zoo steeg vanzelf het cijfer der
andersdenkende sollicitanten, waarop
de minister zich zijdelings beroept om
de tastbare onrechtvaardigheid goed te
praten. Trouwens de algemeen bekende
enorme voorsprong in benoemingskans
dreef het vanzelf in de hoogte.
O, die liberale verdraagzaamheid en
onpartigheid, wanneer de heeren de
lakens uitdeelen.
Zij is bepaald aandoenlijk. En zij
wordt alleen geëvenaard door hun be
minnelijk n
Amersfoortsch Nieuws.
De bioscoop.
Op voorstel van den heer Van Ach-
terbergh werd in de laatst gehouden
raadszitting uitgesteld de behandeling
der verordening betreffende het toelaten
kinderen tot lichtbeeldenvertoo-
ningen.
Het ontwerp luidt als volgt
1. Het is aan de ondernemers ver
boden. tot de van hunnentwege gege-
lichtbeeldenvertooningen kinderen
toe te laten. Dit verbod is niet van
toepassing op kinderen, die den leef
tijd van zestien jaren hebben bereikt.
2. Het verbod van art. 1 is mede niet
van toepassing indien de vertooning
kennelijk voor kinderen bestemd is en
lo. op hetgeen vertoond wordt vooraf
schriftelijke goedkeuring is verkregen
van de door Burgemeester cn Wet
houders aangewezen persoon of per
sonen 2o. bij den ingang van de voor
de vertooningen bestemde localiteit en
op de verstrekte toegangsbewijzen op
duidelijk zichtbare wijze is vermeld, dal
de vertooning voorkinderen bestemd is.
3. Ter handhaving dezer verorde
ning wordt aan de ambtenaren der
Gemeente-politie de last verstrekt om
gebouwen, getimmerten, lokalen cn wo
ningen voor het geven van lichtbeelden-
vertooningen bestemd of gebezigd, te
allen tijde, ondanks den wil der bewo
ners. binnen te treden.
4. Overtreding van eenige bepalin
gen dezer verordening wordt gestraft
niet geldboete van ten hoogste f25,
of hechtenis van ten hoogste 6 dagen.
De algemeene strekking dezer ver-
17
FEUILLETON.
DE BEVRIJDING DER ZWARTEN-
Zambo werd dus gcroejien
mistress O'Brian wilde
echtgenoot blijven.
„11c moet ronduit zeggen, dat het mij
veel aangenamer zou zijn, als gij heen
ging, mevrouwwant. niettegenstaande
onzen goeden wil, zullen wij den zieke
soms pijn moeten doen, wat u natuur
lijk zal hinderen."
Maar zij hield aan en kwam daardoor
in de gelegenheid te zien, oji welk een
liefderijke wijze .Albert zijn verbitterden
vijand behandelde.
VI.
De vijnndschap tusschcn de hlankcn
en hunne negers werd iederen dag he
viger. Vele negers, die nog meer dan
anders mishandeld werden, wilden het
oogenblik hunner vrijlating niet afwach
ten. Zc kwamen in opstand en vlucht
ten. Elk oogenblik hoorde men, dat
een of meer slaven verdwenen waren.
l)e planters, die hierdoor schade leden,
stelden alle pogingen in 't werk, om ze
te achterhalen; gezamenlijk kochten zij
daarvoor gedresseerde houden.
Dc militaire macht van B'iton-Rouge
stelde soldaten te hunner beschikking.
Sommigen waren laag genoeg, om
zich Ie Icenen tol het opsporen dier
igelukkigeu.
Maar niets hielp en telkens verdwenen
meer negers, vooral van die plantages,
sar ze mishandeld werden.
O'Brian. die nog steeds te bed u
blijven, vernam iederen dag, dat twee
of meer zijner lieden gevlucht w,
Jim Joa zeide tol een ieder, die hel
hoorei) wilde, dat hij de hoofdoorzaak
dezer wanorde wel kende, dat het nie
mand anders was dan dokter Frcimann,
en dat men wel wat anders zou zien ge
beuren. als zijn meester maar beter was.
Na de kiezing van president Lincoln
hadden verschillende Zuidelijke Staten
zich van de Unie afgescheurd. Louir—-
volgde dit voorbeeld
Het was cene oorlogsverklaring. De
jongelingschap werd onder de wapens
geroepen en van alle kanten zag men
toebereidselen maken tot een vrecse-
lijken oorlog.
Dokter Frcimann begreep weldra, dat
men hem nu openlijk vijandig werd.
Verschillende malen had men het op
zijn leven gemunt; maar altijd kwamen
hem de negers te hulp.
In gedachten verdiept ging hij een
naar Syrakus, dc eenige plaats, wan
hij nog welkom was. De eerste kanon
schoten waren tusschen het Noorden
en Zuiden gelost, eenige schikking wi
niet meer mogelijk. Hij vond Cora zeer
ongerust. Reeds sedert eenige dagen
had zij verschillende brieven ontvangen,
in allerlei bedreigingen werden ge
daan, omdat zij aan hare slaven de
ijheid gegeven had, Zij begreep, dal
cn Syrakus weldra z-m aanvallen en
plunderen.
„llc ben klaar voor den strijd." zeide
„in 't geheim heb ik wapenen laten
komen en alle negers zijn op mija kant.
maar liet volk begint te plunderen,
daarom heb il: mijne koopwaren ver
kocht en mijne bezittingen ten gelde
gemaakt. Wanneer het zelfs mocht ge
beuren. dat men Syrakus is asch legt,
zal ik nog genoeg overhouden om hier
of daar rustig te kunnen leven. Ik moet
mijn geld evenwel in veiligheid brengen
en ik hoopte, dat gij er u wel mede
zoudt willen belasten, om het naar
Londen te verzenden,"
„Gij kunt altijd over mij beschikken,
ik ben zelfs verheugd, u zulk een klei
nen dienst te kunnen bewijzen."
„Dank u, mijn vriend; hier is het
pakje, dat ook nog mijne juweelen be
vat, Ik heb alles in dit valiesje gedaan,
dat kunt gij gemakkelijk aan uw zadel
vastmaken. Mc dunkt, dal het 't beste
zou zijn, als gij het zelf naar New-Vork
bracht, maar ik behoef u niet tc zeggen,
gij zult alles wel zoo goed mogelijk doen."
Albert stond op en gaf haar dc hand.
„Gij hebt uw vertrouwen aan geen
onwaardige geschonken." zeide hij, „ik
ga dadelijk heen."
Het valies werd aan 't zadel i
gemaakt en Albert vertrok.
Onderweg dacht hij na, hoe hij het
zou aanleggen en hij besloot maar da
delijk op de boot naar Nieuw-Orleans
Ie gaan. Hij won zoodoende tijd en
kon daardoor weer sjioedig terug zijn.
want hij vond hel niet raadzaam. Cora
alleen te laten, zoolang zij nog iel
vreezen had.
Hij had zijn weg door het woud ge
nomen. Eensklaps werd hij door een
bende gewapende lieden omringd en
vóór hij nog den tijd had zijn revolver
te trekken, hoorde hij reeds verschil
lende kogels 0111 zijn hoofd fluiten.
„Maakt plaavs voor een vreedzaam
burger 1" riep hij toen.
„Doodt hem, dien vader der negers,"
brulden verschillende stemmen, „laat
hein niet levend ontsnappen."
De dokter zag. dat hij twaalf tegen
standers had: allen zagen cr uit. alsof
zij pas uit het tuchthuis ontslagen waren.
Jim Joa stond aan 't hoofd der bende,
en Albert zag tot zijn spijt, dat ook
O'Brian er bij was, met den arm
in een verband.
Alle tegenstand was nutteloos, hij
keek dus rond of hij niet kon vluchten.
Hij had wel kunnen terugkeeren, maar
daardoor zou dc gcheelc bende hij het
huis zijner vriendin gekomen zijndaar
om vond hij het beter, hel woud ver
der in te gaan. Allen volgden hem
[hij hoorde nog verschillende geweer
schoten. doch werd door-de boomen
beschut.
Hij was in vollen galop gevlucht en
u zeker ontkomen zijn. als zijn paard
niet het ongeluk had gehad over een
stuk van een boomstam te struikelen,
oen hij het wilde oprichten, zag hij,
dat het dier- een pool had gebroken,
Wat nu te doen? Hij hoorde de
moordenaars reeds aankomen en zag
nergens een schuilplaats. Wel had hij
verder kunnen loopen, maar dan zou
hij de schatten van Cora in den steek
hebben moeten laten, daarbij zou hij
uitgeput zijn geweest als zijne vervol
gers hem inhaalden.
„Neen." zeide hij bij zich zelf. ,,'t is
beter hier Ie blijven, en mijn leven zoo
duur mogelijk te verkoopen,"
Hij wlcrj» zich een oogenblik op de
knieën cn beval zijn ziel Gode aan.
Toen stond hij op en keek rond om tc
zien of er geen middel ter verdediging
te vinden was. Hij zag een grooten tak
op den grond liggenbij hei oplichten
bemerkte hij. dat hij zeer stevig was.
Hij ging cr achter staan, trok zijne re
volvers en wachtte zóó moedig zjjne
tegenstanders af. Daar zij reeds den ge
ileden tijd op hem hadden geschoten, was
hun kruit op. toen zij Albert bemerkten.
Aan zijne ferme houding zagen zij
wel. dat hij zich niet zonder slag of
stoot zou overgeven.
Wordt voortgezet
