Nieuws- en Advertentieblad voor Amersfoort en Omstreken.
DE EEMBODE
XXVHK Jaargang. No. 22. Vrijdag 19 Juni 1914.
UITGAVE VAN Dl: VEREENIGING DE EEMBODE TE AMERSFOORT.
Dil Mud verschijnt Dinsdag- en Vrijdagavond.
Prijs per drie maanden vI|MIr cent. Afzonderlijke nummers drie cent.
Abonnementen kunnen eiken dag ingaan, doch opzegging van abonnement moet ge
schieden vóór den aanvang van een nieuw kwartaal.
DrukkerijLanyogracht 13, Amersfoort Tolofoon No. 314.
Hlllllke tarieven bij abonnement.
Alle mcdcdcelingcn en advcrlcntlCn In te lenden vóór twaalf uur op den dag van uitgifte
Oit nummer bestaat uit twee bladen.
KKRSTK BLAD.
Naasttnliefife in li Katholieke luk.
De geest tier licltle beliccrscht «Ie
Kerlc, en zij was liet ilie dien geest
i deed doordringen in tic maatschappij.
In de eerste dagen van vervolging
j en martelaarschap verkochten velen zich
als slaaf, om anderen te kunnen spijzigen.
Reeds in de tweede eeuw was in
i Rome de armenzorg georganiseerd.
Elk nieuw honderdtal jaren zag nieuwe
werken. De Kloosters kwamen, loc-
1" vluchten voor armen en kleinen waren
er te veel, dan werden er gas'huizen
■gebouwd, rustoorden voor ouden, en
weeshuizen voor tic outlcrluoze kleinen.
Voor vondelingen en verwaarloosde
kinderen werden liefdehuizen gesticht
nieuwe hulzen verrezen voor ontslagen
f gevangenen en voor krankzinnigen. Ook
werd voor liet brood des gccstcs ge-
Jzorgd: Kloosterscholen rezen uit tien
grondvanuit du Kloosters trokken
mannen en vtonwen, dikwijls vtui hooge
ile ongclukkigcn En wij antwoorden
Maar bestaan van 20 eenwen is ook
liefde geweest van 20 eeuwen.
'/.ij leerde tevredenheid, geen haat, aan
tie lijdenden ze bracht rijken en armen
Wat heeft tic tegenstander gedaan
Waar is tiaar tie zelfverloochening in
itillc?
De rooden hebben wel de kleur der
Liefde, maar de Liefde is bij tie zwarten
-•eken de conferee
tic gehecle wer
Armbesturen zijn ei in
Vóór Christus kende men geen mt
jden met zieken en gebrekkigen.
(iebrekkige kinderen liet men dt
ungcren, ongeneeslijke
zelf c
grijsu
liet i
'hristus weldoen I
Daar, waar I lij langs trok zijn geen
zieken meer, I lij bracht de zieken onder
I de schutse Zijner Kerk, de Moeder van
I barmhartigheid.
I De paleizen van bekeerde vrouwen
werden omgeschapen in ziekenhuizen.
Rome wordt een nieuw Jeruzalem de
I Icilanil der zieken herleeft in Zijne Kerk.
Vóór tic Kerk bestonden er geen
ziekenhuizen. Hare dochtcrcn sluiten
huwelijk met de ellende alle zutmig
leven geven ze weg. om de Zon van
Liefde te doen schijnen in tie huizen
van anderen de weelde van het moeder
schap geven zo prijs, om zelf moedertje;
van ongclukkigcn te worden. Haar leven
en werken is niet als dat van betaalde
verpleegsters.
1 En deze liefde is overaler is bijna
geen stad zonder Koomsch Ziekenhuis.
Franciscus van Assisie kuste de pest-
woinlen van de ongelukkige lijders,
I'ater Damiaan ging naar het eiland der
melaatschen. om zelf de helft van zijn
i lichaam te zien wegrotten bij zijn leven.
Ziedaar tie Liefde van de Kerk. Zóó
werd de winter van het heidendom ver-
I dreven door de Lentezon van Liefde.
1 die oprees boven liethelem's stal, om
tie wereld te verlichten.
Men hoort de socialisten wel eens
vragenWat heeft tie Kerlc gedaan voor
Binnenlandsche Berichten.
Aflaten voor Drankbestrijdersver
eeniginyen.
Het jongste nummer der „Acta
Apostolicac Setlis'' bevat 0.111. het vol
gende decreet van tie Congregatie van
,n het II. Officie:
Z. H. l'.tus Puis X heeft, bij .Ie
diéntic aan tien Assessor van het
Officie op Donderdag 21 Mei PM4
■rlccntl, om zijn toegenegenheid te
oiien jegens de vereeiiigingen van
atigheid en van onthouding van ster
ken drank, eri om hare teilen tut het
even van zoo heilzaam doel nog
up te wekken, goedgunstig be-
i uit den schat tier Kerk tie vol
gende .Hinten te verlcencn aan genoem-
creemgiligcii. mits zij door tie his-
ppeil kanonuk zijn opgericht, of
in tic toekomst zullen opgericht wortlen.
I. Volle aflaten. Aan tic leden, die
na gebiecht en gecommuniceerd te heb
ben een kerk of openbare kapel bezoe
ken, en daar tot intentie van Z. H. den
Paus bidden: le op den dag dal zij
als lid toetreden2e op liet feest van tic
patroonheilige tier vcreeniging.'te op
feestdag van den H. Joannes den
.er of den Zondag onmiddellijk
idnvolgende: 4e op vier feestdagen
het jaar, tloor tie bisschoppen
voor goed vastgesteld; üc een
per maand, op een dag naar
keuze, mits men gedurende een gehcelc
tand een tloor tien bisschop voortlehe-
ikken vcreeniging goedgekeurd ge
bed dagelijks godvruchtig zal hebben
gebeden.
II. Gedeeltelijke aflaten, le. Van ze
en jaar en zeven t|uadrngcnen. op
ie- dagen ill het jaar door tien bis-
:hop eens voor goed vast te stellen,
•aarop de leden een kerk of openbare
kapel godvruchtig zullen bezoeken en
daar tot intentie van den Paus zullen
bidden, en tegelijk hun belofte
lighcid of onthouding van sterken drank
van harle zullen hernieuwen;
driehonderd dagen, door de leden
dienen, zoo dikwerf zij zich de moeite
geven om degenen die aan tien drank
verslaafd zijn van htm ondeugd af te
brengen, of een hunner als lid voor de
vereeniging aanwerven, of een verga
dering hunner vereeniging bijwonen.
Al deze aflaten zijn ook op de
getoovigc zielen toepasselijk.
Achtste Sociale Woek.
Het rijdschrift „Christendom en
Maatschappij", hetwelk staat onder re
dactie van Prof. Diepenhorst en I)s.
Talma schiijft over de Achtste Social-.
Week, welke van 8 tot 15 November
Enschedé wordt gegeven
„Met zekere jnloTschhcid moet het
ns. Protestanten, vervullen, dat onze
looinsch Katholieke landgenootcn.
lans reeds voor tic achtste maal hun
Dciale weck organiscercn.
..Deze jaarlijksche sa.iinkomstcn heb
ben grom succes en dragc^Tstcrk bij tot
tic ontwikkeling dargenen die In het
oiiisch-Katholieke kamp, in min of
:er nitgebrciden kring, eei.ï leidende
ictiu hebben
De Sociale Week van dit jaar l.e-
ift belangrijk te wortlen. Van 8 15
vember worth zij te Enschedé ge
houden.
In afwijking van vorige Jaren, wordt
thans niet één afgerond onderwerp be
handeld, maar hebben de voordrachten
betrekking op verschillende aangelegen
heden. Wel nemen vragen uit het ar
beidsprobleem een* breede plaats in.
maar daarnevens vragen ook onder
werpen als Middenstands vraagstuk. Kar
tells en Trust» Malth isian i l en Neo-
Malthusianisme 'Ie aandacht,
„Hel kan niet anders of deze rijke
Tscheidenholil moet tie aantrekkelijk-
:id verhoogen. terwijl toch liet program
et zoo overladen is. dat tie degelijk
heid in het gedrang moet komen,"
Mogen mi tie Katholieken hun waar-
doering tooncn. tlooi tle/e Sociale Week
'.nschedé druk te bezoeken
Inlichiings-commlssie van de R. K.
Studenten-Vereeniging to Amsterdam.
Het bestuur der R. K. Studenten-
Vereeniging ..Sanctus Thomas Aquinas"
Amsterdam geeft aan de outlci
gden i
stilden
ii be
richt, dat m de vereeniging best;
permanente liilichtlngscoinniissic.
Uelt zich ten doel o.a, as
inkomende R. K. Siudc
inlichtingen te geven omtrent kar
ndicbclntlgen, vereeniglngen enz.
Voor .lit jaar i- de commissie aldus
mengesteld
J. Arentls, praeses Snrphatistraat 1
B. Itles Jr.. ah-actis I. Keizersgracht 020.
A.Schaapveld.ab-actMI. Leliegracht5o.
Mej. E. Haijc. Heerengrncht 500. E.
Hermans. Linnaeusstraat 0<>. I. de Saen.
C Hooftstra.it 111. A. l'ornelisse.
'rinsengrncht 712. A. Hlnisse, Heeren
gracht ,114, R. Mulder, Prinsengracht 25.
••'.iffner. Overtoom 514. E. v. tl.
Zcppcnfehl, Leliegracht 00. A.
Giesbers, Keizersgracht 12.
Buiten de stad: Mej. J, Ilillen, Arn
hem Rijnkade 5'». H. Bounian, Arnhem
Sonsbcekweg. J. Westerwoudt, Baarn.
M. Dirken, Alkmaar, J, Dubois, Venlo.
W. Ivens, Nijmegen. J. Klein. Sinn-
mink, Breda, j. Telder», Maastricht. J.
Vuijlsteke. Rotterdam.
Sobriëtasblnem 1914.
Tc l'trecht werd ecne vergadering
gehouden, waar Jlir. Ruijs de Bceren-
brouck, voorzitter van Sobriétas. liet
„Nationaal Bloemen Comité", voor den
rkoop van den Sobrietasblocm op 27
Sept. 1^14. installeerde. Met eenige
sympathieke woorden legde hij de lei*
iling in de handen der Rooinsche
vrouwen, overtuigd, dat «leze gelegd
werd in sterke handen. Vervolgen*
wees iiij bijzonder op 't gewichtig Jaar
lrM4 voor de Roomschc drankbestrij
ding in liet laatst van Aug. het Con
gres, waar liet alom s\ mpathicke onder-
werp „tic nntialeoholisch» opvoeding
van liet knul" zal besproken worden
en daarna den Bloemendag ui Sept.
vanwaar uit betere idccén over drank-
zuchtigcn-vcrpleglng en terugvoering
van reclassabelcn in tie maatschappij
zullen uitgaan.
Dc algemecne regeling zal zijn als
m PM 2. elk bisdom een diocesaan
niet tientallen plaatselijke comité*. Na
dere order* zullen dc subcomité'*
spoedig van het hoofdkwartier bereiken.
Als tlncl Is aangegeven liet bijeen
brengen van een flinke som geld*,
t verpleging van drankzuchtige vrou-
:u en tot ophouwing van een hoog-
lodig reclnsseerlngsgestlcht.
Kr zal ui Sept. een blauwe bloem
er heel het land verkocht worden
een minimum prijs van l'J cent.
Spoed wordt gezet achter dc op-
liting der «ub-comilé's, want voor
half Aug. moet alles georganiseerd zijn
en de bestellingen van bloempjes, bil
jetten enz, bij het Nationaal Comité zijn
ingekomen.
Oppasson!
Er is een papieren gevaar.
Niet alleen in lectuur.
Toen het een manie werd om prent
briefkaarten te verzamelen, kwam er
op dat veld spoedig veel onkruid tus-
sclion do tarwe en er moest duchtig
gewied worden.
Nu Is het een razzia onder
ui sluitzcgcls te bewaren. En waarach-
g tie vijand is alweer gekomen
heeft zijn onkruid gezaaid.
Vandaag hebben we, zoo schrijft Het
Tulsgezin, sluitregels gezien uit Dultsch-
land geïmporteerd, die de tango zoo
brutaal uitbeelden dat het tie perken
te builen gaal. Dus ouders, opge
past en een waakzaam oog gehouden
op de verzameling, want tloor de oogon
kan dc dood in dc zielen uwer klntle-
I) binnendringen.
Absent..
Weigerde tie vrijzinnige meerderheid
de l'wccde Kamer subsidie
n aan eenige Katholieke parochiën
Protest,intsehc gemeenten, ten be-
ieve van tic mijnwerker», wier snelle
euamc de geestelijke verzorging
bemoeilijkt, in hot Zuiden van Limburg
is het, zoo schrijft De Tijd, niet onop
gemerkt gebleven, dat haar dil niet ge
lukt zou zijn. wanneer tie Kcchtsche
minderheid wat beter op het appel
ware geweest. Dc post werd niet 38
tegen 31 stemmen verworpen. Van een
der Katholieke loden was het bekend,
dat hij ongesteld wasmaar het treft
toch al weer bijzonder slecht, dal er
van onze sterke Kamerfractie niet min
der dan 8 leden ontbraken, betrekkelijk
dus meer tlnn bij tic anti-revolutionairen
en christclijk-historischcn. die 14 stem-
tiKi uitbrachten. Ware tie gehecle Rech
terzijde aanwezig geweest, tie Limburg-
sehe kerken hadden haar subsidién van
den staal exploitant behouden.
Al* men bij dergelijke stemmingen
niet kan rekenen op dc aanwezigheid
van al onze Kamerleden, dan rijzen er
zware vermoedens van onverschilligheid
op bij het kiezersvolk en gaat er een
stuk weg van ons goed
onze afgevaardigden.
Amersfoortsch Nieuws.
MARIA-VEREENIGING, Donderdag
25 dezer 's-avonds na het Lof in de
parochiekerk van O. L. Vrouw Hemel
vaart aan dc Langegraclit. zal de in-
itallntie plaats hebben van 45 aspiran
ten der Maria-Vereeniging, woonachtig
m ijcnocindc parochie.
Een verblijdende aanwinst, de
vrucht van veel ijver en loffelijke acti
viteit der dames-bestuursleden.
TOONKUNST. De vergadering van
Toonkunst stelde voorloopig vast tie
voor de uitvoeringen In het a.s.
n. n.l. 21 December en 7 April,
tie eerste uitvoering zul worden
die genomen Mendelssohn's Lob-
gesang en cantaten uit een Weihnaclits-
"onuinvoor tie tweedeOdysseus
M. Bruch.
naai Congres voor Jongcnspatronaten.
hetwelk op 14 en 15 Juli te Utrecht
worden gehouden.
PERSONALIA. Tot griffier van het
te Kampen gevestigde kantongerecht
is benoemd mr. C. M. Van Voorst
Wider, werkzaam ter griffie van het
kantongerecht alhier. Mr. Van Voorst
Vader is rechtskundig adviseur van
het Christelijk Bureau voor Arbeids
recht.
i iNDERWTJS. Bij liet te Utrecht ge-
houden examen acte Lager Onderwijs
slaagden o.m. C. J. C. van Antlcl, en
M. T D. van Andet.
COÖPERATIEVE SLAGERIJ. Dins-
dagavond vergaderden
GERIL
dc leden deel
hebbers in de k. K. Coöperatieve Sla
gerij. ter vaststelling van statuten en
huishoudelijk reglement. Het bestuur
werd gemachtigd dc oprichtingsacte
ter overstaan van een notaris te laten
passeeren. De lieer W. van Koelen
werd aangewezen als commissaris. De
penningmeester gaf een volledig oter-
zicht van den loop en den stand van
het bedrijf, en concludeerde dat de
zaak er goctl voorstaal. Er is reeds
een beduidende omzet.
VEILING. Door notaris Bolk werd
geveild: Een woonhuis aan het Havik,
verkocht aan J. A. Speelberg voor f2750.
5 woningen met grond en een boer
derijtje met boomgaard in liet /andgat
verkocht aan W. E, en J. Kreiknmp,
voor f7870. Bouwterrein aan dc Wil-
helminastraat verkocht aan S. Volp
f380 en aan S. Idzinga voor
f360. De overige bouwterreinen wer
den niet toegewezen.
VERGUNNING. Burgemeester en Wet
houder* brengen ter kennis, dat aan
de Wed. B. Derks- van Leijenliorst
12
FEUILLETON.
STRIJD.
rijpt de verraderes I'' gebood hij
y streng, „en brengt haar naai
lipsburg, waar zij zoo lang gevangen
zal blijven tot ilc zelf een ander bevel
geef. Met uw hoofd blijft gij mij borg
voor de gevangene
De soldaten maakten zich var
meisje meester, slat zich zonder
woord tc spreken en als willam
wegvoeren. Cahouct verwijderde zich
zonder een blik op zijn slachtoffer
te werpen.
Georg echter wachtte op den linker-,
de zieke moeder op tien rechter Rijn
oever Johanna keerde niet terug,
VII.
I)e stad Spiers wcrtl meer en i
i verlaten, en tie dag van haar onder
gang was niet verre meer. Dc stad
houder riep tlie domlieeren welke nog
aanwezig waren, alsmede de ra.—1"
- lieden van zijn vorst, de vrijheeren
Nagel en van Viztloin bijeen, om
hem te beraadslagen, waarheen i
tie oorkonden, tic gouden en zilveren
voorwerpen en tie andere sicratlen
de domkerk zou brengen. Daar r«
drie dagen van dun bepaalden tijd
loopen waren, moest men zich haasten
om tot een besluit tc komen. Van het
plan. alle voorwerpen van waarde na
Mainz in veiligheid te brengen, zag)
neii af, daar ook deze stad sedert 25
Tctober 1688 tloor tie Franschen
bezetde intendanten echter stonden hun
in het slot Philipsburg een
vluchtsoord te zoeken. Men pakte tills
tie voornaamste papieren tier domkerk,
de paramenten en tic koorboeken ii
kisten en vaten en bracht ze naar th
vesting dit was een vermoeiend werk,
dat verscheidene dagen in beslag nam.
In de openbare gebouwen der stad
waarvan de sleutels moesten worden over
gegeven, huisde tie conliscatic-cominis
Sombrouil met zijn secretnri;
Bcrnhard.
De roofzuchtige dienaars, die hui
cester waartlig waren, doorsnuffelde)
alle vertrekken van boven tot beneden.
sleepten alles weg, wat in hun oog
eenige waartle bezatin de stadskanse-
larij en de bibliotheek van tien raad
verscheurden zij de brieven en
pen de boeken op straat. De schade,
die zij in liet keizerlijk palcis, in tic
gymnasia, tie woningen tier professo
ren cn liet archief aanrichtten, beliep
61.000 gulden. Daarna werden uit dc
stadskerken tie orgels en uit tic gilde-
huizen tic ccrctcckcns geroofd, meestal
zilveren bekers en vaandels, die de gil
den bij verscheidene gelegenheden
de Duikiche keizers ten geschenke bail-
den gekregen.
ots deze verwoesting, die als
woedende storm liet onweder der brantl-
iticliting voorafging, hoopten nog vele
burgers, dat men tic stad zelve n'
sen puinhoop ,u veranderen
aok deze hoop werd tloor Monclar
vernietigd „De koning heeft bevel ge
geven, tic gehecle stad met alle huizen,
kerken en kloosters in vlammen te
opgaanalleen tic Dom zal go
rd blijven". Daarom mochten de
burgers en tie geestelijken al hunne
goederen, tlie niet weggevoertl konden
wortlen, ill tie Domkerk brengen, opdat
zij ze daar na den brand onbeschadigd
zouden kunnen terugvinden.
De la Tour droeg den siatlhouiier
op, zoo spoedig mogelijk alle sieraden
der andere kerken en kloosters naar
den Dom over te brengen ook het
bisschoppelijk paleis zou in brand ge-
stoken wortlen. I)e woning van den
tieken aan de zuidzijde van den I >oni
gelegen, tie kruisgang, het archief, de
kappittelkainer, met alle bijbehoorende
gebouwen zouden met alle gewelven
en kelders door buskruit vernield
wortlen-
Dc stadhouder zag duidelijk, welk
gevaar tie schoonc Domkerk bedreigde
daarom opende bij in tien morgen van
den eersten Pinksterdag, het geheime
gewelf van tien Dom. haalde dc kis
ten, brieven cn kostbaarheden, tlie
I daarin verborgen waren, er uit en bracht
tic inventaris van liet archief, van de
klciuc knp|.ittelzaal cn andere gewel
ven, alsmede de kunstig gesneden, met
paars fluweel overtrokken stoelen der
domlieeren bracht hij op eene veiliger
plaats. Tegelijkertijd liet hij eene groote
menigte vaten en tobben, tlie niet wa
ter gevuld waren gereed zetten, om in
geval van nood hul vuur tc bhisschcn.
Ook dc beloofde 400 wagens k\v
men op Pinksterzondag in Spiers aar
maar de Franschcn maakten er gebruik
van. om tien buit weg te voeren
tie burgers stonden daar hulpeloo
radeloos. 1 >e raatlsheeren, die zich den
volgenden dag nog in de stad be
den. liet Monclar m hot bisschoppelijk
palcis roepen en zeitle tot hen „De
brand wordt nog 24 uren uitgesteld
wat gij redden will, kunt gij in tie Dom
kerk bergen, want tlezc zal gespaard
blijven".
De verschrikte geestelijken en burgers
tlie tic woorden van tien generaal ver
trouwden, sleepten in tien nacht en
tien volgenden tlag eene groote me
nigte meubelen naar tien Dom. vulden
het middenschip, tie zijbeuken cn koren
met huisraad cii dachten thans, nu zij
hun goetl veilig geborgen meenden,
aan hunne eigen redding. Allen wan
hoopten nu aan het behoud tier stad,
want toen in den nacht tie tiendschuur
liet domkapittel en vier daaraan
grenzende huizen m vlammen opgm-
jen en eenige burgers kwamen toe-
mollen, om tien brand zoo mogelijk te
bhisschen, werden zij tloor de Franschc
teruggewezen met de bemerking, „dat
liet om 't even was. ol' the huizen
vandaag of morgen verwoest werden".
Velen gelukte liet, tien anderen Rijn
oever tc bereiken, en toen dit Monclar
ter oorc kwam, nam hij onmltldelijk
strenge maatregelen om tic vluchte
lingen dezen uitweg af tc snijden.
De generaal liet alle veren van de
rivier met sterke wachten bezetten
bovendien reed Gradprevot met veer
tig ruiters, ware doodsbotten, buiten
de stad die allen welke naar de Rijn
snelden, nederwlcrpcn en geboeid te
rugbrachten.
Verscheidene domlieeren en gees
telijken, tlie m hunne handen .vielen,
werden mishandeld, beroofd en geboeid
weggevoerd. Een zelfde lot trof veer
tien arme nonnen van hot Magdalen a-
kloostcr. die men aanhield beroofde cn
uitplunderde. Toen tic priorin van het
klooster Maria tic Werd, het ongeluk
kige lot barer zusters vernam, vluchtte
zij met zeven andere nonnen naar
Straatsburg daarheen weiden ook vijf
tig kinderen uit het weeshuis over
gebracht.
Wordt voortgezet.
