Katholiek Nieuws- en Advertentieblad voor Amersfoort en Omstreken.
DE EEMBODE
Kantoor: Langegracht 13, Amersfoort
Telefoon No. 314.
Dit Blad verschijnt eiken Dinsdag:- en Vrijdagavond en wordt uitgegeven door de
Vereeniging De Hembodc te Amersfoort. Prijs per drie maanden zestig cent.
Afzonderlijke nummers vijf cent. Abonnementen kunnen eiken dag ingaan, doch
opzegging van abonnement moet geschieden vóór den aanvang van een nieuw kwartaal.
Dinsdag 25 Januari 1916. No. 86. Negen en twintigste Jaargang.
AdvertentieprijsVan één tot vijf regels vijftig cent. Elke regel meer
tien cent. Billijke tarieven bij geregeld adverteeren. Alle mededeelingen,
ingezonden stukken en advertentién gelieve men in te zenden ten kantore van
De Eembode, aan de Langegracht no. 13, vóór twaalf uur op den dag van verschijnen.
't Gebed voor den vrede.
Op con avond, na afloop zijner pre
diking bij liet meer van Gencsa-
rcth, stelde de Meer tol zijn discipelen:
„Lnnt ons naar de overzijde varen."
De menigte mcnschcn, die tot dan toe
naar den I.ceranr luidden geluisterd,
werd huiswaarts gezonden. Dc leerlin
gen stapten in een der booten en na
men Jesus mede. gelijk Hij daar ge
zeten was. Benige andere vaartuigen
staken eveneens van wal, en alle ste
venden, bij de prachtige kalmte v.in
een stillen nacht, naar den anderen
oever. Jesus plaatste zich nu op den
achtersteven en liet zijn hoold listen
op het oorkussen van dcji stuurman.
Weldra was 1 lij ingeslapen, vermoeid
van den arbeid der prediking.
Kensklaps stak er een lievige storm op.
De kuite, plotselinge orkanen zijn
veelvuldig op dat moer. Zoo vaak de
noordenwind van dc besneeuwde top
pen van liet Hcrmongcbcrgtc zich op
liet nog lager gelegen meer stolt, zei
hij in een oogenblik het mecrvlak op
in schuimende golven. En nog lang
nadat de windvlaag is weggestreken,
en in dc ijle lucht de kalmte is terug
gekeerd, blijft het water van bet hoog.
ingesloten meer door diepe deiningen
gevaarlijk voor dc opvarenden.
Nu, in dezen nacht, waren dan ook
de scheepjes in een ommezien van el
kander weggeslingerd, lil de boot. waar
jesus was. liep liet water reeds van
alle kanten naar binnen, en de leerlin
gen hadden de grootste moeite, om
liet vaaituig in evenwicht te houden.
JfSUs echter bleef nog doorslapen,
zondci dat I'ctrus ol een der anderen
llein durtde wekken. I'oen nu cciuci
bij een lievige hoos de bout dreigde
om te slaan, behaalde de schrik de
overhand. Petrus wekte den Heer cu
allen gilden ..Heer, red ons. want wij
vergaan Jesus ontwaakte even kalm
als Hij was ingeslapen. Zijn eerste
woord was een bemoediging van het
moedeloos gemoed zijner leerlingen
„Wat zijl gij toch bevreesd, gij. klein-
gcloovigen Dan dreigt hij den wind.
de oorzaak van het gevaar; en derdens
spreekt Hij lot hei opgezweepte meer:
„Zwijg, wees Mil 1" Terstond kwam liet
golfgeklots tot kalmte, en 'l was weer
stille nacht.
lin allen, die 't bemerkten, ook in
de andere scheepjes, waren verbaasd
tn zeiden: „Wie is Hij toch, dat zeil»
wind cn water Hem gehoorzamen?"
Aan deze gebeurtenis uit Christus'
leven slacht Zijne Heiligheid Paus Be-
ncdictus de Vijftiende, toc:i hij 't gebed
voor den Vrede samenstelde. Hij ver
gelijkt den oorlogsstorm, die over Eu
ropa waait, met dc woeste zee, waar
op zicli toen liet scheepje bevond, en
hij "incekt tot denzelfden almachtiger:
Jesus! „gelijk gij eens den hulpkreet
van den Apostel Petrus: red ons, Heer,
want wij vergaan genadig hebt ver
boord, Cn de woeste zee hebt deen
bedaren, zoo verhoor ook heden o:is
vcrlrouwvol gebed, bedaar den oorlogs
storm, en geef rust cn vrede aan dc
geschokte wereld."
„Ook lieden I" Hoeveel duizenden
Katholieken hebben het pauselijk gebed
dc vrede reeds anderhalf jaar
eiken dag gebeden, en nog is 't
crlioord, nog beeft Jesus aan den
voort woedenden haat niet geboden
„Zwijg wees stil I"
Tocli is 't een gcloovig en vcrlrouw
vol gebed. De Paus doel een beroep
op het Goddelijk Hart van Jesus. een
beroep op «Ie titels van God„Gbd
der oiitfcrmingcn," en „koning des vrt>
ilcs." een beroep op dc leer van Je-
ius dat de liefde alleen moet lieer-
iclicn onder de mcnschcn, een beroep
op liet medelijden van den Godmettsch
alle meiiscliclijke ellende, een he
up Christus' Kruisdood waardin i.-
1 lij allen tot broeders maakte ten ko.te
allerheiligst Bloed, een beroep
us' wondermacht - - en eindigt
beroep op de voorspraak van
'oorzeker een geloovig c'n ver-
trouwvol gebed
Is bet ook een passend gebedDaar
innen we gerust op zijn. Ware liet
et passend, de Paus bad het ons niet
inbcvolcn. Feitelijk vragen we aan
oil een geestelijk goed: de onderhou-
ng der Christelijke beginselen van
nidraclit en liefde, en een tijdelijk
goed liet ophouden der oorlogsweeën.
Du laatste vragen we natuurlijk, voor-
iovct door de verkrijging er van, geen
grooter goed voor dc zaligheid der
mcnschcn te loor gaat. Hier t.-wi alle
.■nsclielijke betekening in 't onzekere.
Reeds het mcuschelijk verstand ziet in
Je oorlogsweeën een zuiveringsproces,
il.u der wereld ten goede komen zal.
liet c
l straf
it een beproeving of beide ontdekt,
ei! zich Wei wachten, uil te maken,
a-it beter ware pcwcest: geen ootlog,
)i oorlog van een maand, of oorlog
van een jaar, of nog langer. Wij men-
ichcn beschouwen dc dingen der we
reld met betrekking tot dit of dat; als
je wilttot dit en dat; God alleen
overziet alles.
Doch deze onzekerheid ontslaat ons
liet van de verplichting, zorg te dra-
jen. dat dc Uatste, maar zeker niet
geringste eigenschap van het goede
gebed, de volharding niet ontbreke.
We mogen immers niet veronderstel
len, dat God ingaat op een onredelijk
gebed. En onredelijk is het gebed, als
wc oogcnblikkciijkc inwilliging tot eisch
stellen. De Schriftuurverklaarders wij-
ook op, dat in de driedubbele
uitdrukking van Christus„Vraagt cn
zal gegeven worden; zoekt en gij
zult vinden; klopt cn men zal u open
doen," niet een tweevoudige herhaling
ligt van hetzelfde voorschrift, maat
welk degelijk de vermaning, dat ons
gebed met aandrang cn met volhar-
ding geschieden moot.
Dc noodzakelijkheid van deze laat
ste voorwaarde blijkt nog duidelijke
uit het Evangelie volgens Lucas, waar
de vermelde woorden des Heeren on
middellijk worden voorafgegaan door
de gelijkenis van den vriend, die mid
dernacht bij zijn vriend komt aanklop
pen om drie brooden, cn juist ten ge
volge van zijn vrijpostig aanhouden
verkrijgt wat hij vraagt.
Dit moet alle goede Katholieken aan
sporen, onverpoosd te blijven bidden
voor den vrede. Te meer, daar wij.
slechts na met aandrang en volharding
gebeden te hebben, zekerheid bezitten,
dat bet nict-vcrhoord worden ons be
ter is dan hel verboord-worden: „want,"
zegt Christus, „alwie vraagt verkrijgt.''
al is liet dan ook niet juist wat hij
vraagt, dan toch iets beters, „cn wit:
zoekt, vindt," wellicht iets beters dan
hij zocht, „cn wie klopt, hem doet men
open" cn bij zal 't daarbinnen zeker
met slechter hebben dan hij verwacht
te. Dat dit de betcekenis is dezer woor
den, begrijpt men, wanneer we hooren,
it Christus cr onmiddellijk op laat
ilgen „Maar wie uwer zal zijn va
der een brood vragen, en bij zal hem
een steen geven Of een visch, cn Inj
zal item. in plaats van een visch, een
slang geven Of ook een ei vragen,
cn Inj zal hem een scorpiocn geven
Als gij dus, hoewel gij boos zijt, aan
uw kinderen goede gaven weet tc schen
ken, hoeveel te meer zal dan uw va
der, die in dc hemelen is. het g >edc
Wij kunnen dus zeggengeen enkel
goed gebed gaat verloren, ook niet 't
gebed, voor den vrede, goed gebeden.
Geeft God niet aanstonds, op ons eer
ste hulpgeschrei, hel gewenschte ant
woord, I lij heelt ons vragen toch ge
hoord, cn wc mogen, ja moeten het
volste vertrouwen hebben, dat ons ge
bed ten goede komt aan hel ecuwig
heil van vele sneuvclendeii, aan den
troost van vele bedroefden, aan dc
bewaring van den vrede bij ons aan
't w/rlzijn der Katholieke Kerk, kortom,
aan dc glorie van God en dc zaligheid
der zielen. J. ZEIJ, S, J.
Uit het Buitenland.
Engelsche meening.
„Wij inobiiisccrcn," zoo schreef di
Daily Mail." „onze fabrieken voor
Ie fabricatie van munitie. Wanneer
zullen wij echter beginnen onze ge
leerden cn uitvinders te mobiiiseeren r
.tol-ge re oorlogen, was Engeland
door zijn oorlogsmateriaal, verre
baas. Tegenwoordig staan wij in
opzicht bij Duitschland ten' achter.
De Duitschers hebben zich groote
fabrieken gebouwd, waariu hun indus
trie. die hoofdzakelijk met het vervaar
digen van oorlogsmateriaal bezig is,
in staat is, de geheele wereld tc voor
zien. Terwijl de geallieerden enorine
moeillijklieden hebben, zelfs metinbegrip
hulp door de Amcrikaansclic indus-
om hun behoefte aan wapenen en
litie tc bestrijden, kan Duitschland
zijn troepen met miiioenen geweren,
niet duizenden machinegeweren, met
honderden reuzenkanonnen, met dui
zenden tons pansterplaten, met tallooze
-rachtauto's en met onbeperkte hoe-
rcclheden munitie verzorgen. Daarnaast
s het ook nog in staat om aan zijn
bondgenooten, Oostenrijk en Turkije,
liet noodige oorlogsmateriaal tc leve-
,In wetenschappelijk opzicht zijn
alle verrassingen van Duitschland uit
gegaan de nieuwe wapens zijn zon
der uitzondering Duitsch van oorsprong.
Engelsche maatregelen zijn tegen de
Duitschc wetenschap niet opgewassen.
Wij zullen slechts in staat zijn, door een
totale verandering in onze arbcids-
methode, hel ooriogsgeluk naar onze
zijde te halen."
Von Hindenburg.
Wat gaat liet soins wonder toe op
En wat hangt er ccn massa van om-
U.uidiglicdun af
Zonder dezen oorlog ware de naam
Von Hindenburg vergeten door dezen
oorlog zal bij wellicht in zijn vader
land steeds in dankbaar aandenken
De gelegenheid maakt'den dief; de
gelegenheid ook.den grooten man
"it* het cr inzit.
Of laten we liever zeggendc gele
genheid toont den man.
'"as op slot van rekening Von Hin
denburg op zich zeil niet even groot
als na 't uitbreken van den oor
log Waaruit alweer blijkt, dat dc maal-
d jot mcnschcn aangelegd om
grootheid vast tc stellen een zeer on
volmaakte is.
Dat zal de onfeilbare Rekenaar hier
boven eens in al zijn perfectie doen.
Doch niet volgens den maatstaf van
schelijkcn roem, maar enkel vo'l-
gens dien van recht cn billijkheid.
Dan zal hoogstwaarschijnlijk van
eer dan een blijken, wat Auguslinus
zoo kort en krachtig schrijftgeprezen
worden zc waar ze niet zijn, gestraft
zonder t
n I
Sociale actie.
Z. D. H. de Aartsbisschop heeft aan
den wclcerw. lieer F. X. W. Bult te
Barncvcld wegens gezondheidsredenen
op de meest eervolle wijze ontslag ver
leend als geestelijk adviseur van liet
Bureau voor dc R. K. Vakorganisatie
als Bondsadviseur van den Bond
R. K. Wcrkliedcn-vereenigingcn in
Aartsbisdom, ondei dankbetuiging
oor dc vele diensten, in beide betrek
kingen bewezen cn heeft benoemd tnt
geestelijk adviseur van bet Bureau voo« "oi
dc R. K. Vakorganisatie alsmede tot'! *055 h
Bondsadviseur van ucn Bond van eerst een ramp komen als de hui-
K. Werkliedenverenigingen den wel- -, om den mcnschen de oogen te
Binnenlandsche Berichten.
De ramp.
H. de Paus heeft door den Kar
dinaal-Staatssecretaris telegrafisch
H. M. de Koningin de verzekering doen
aanbieden van de diepgevoelde sym
pathie van H. met het leed, Joor
den watersnood geleden.
De Koningin heeft onverwijld door
onzen Minister van Buitcnlandsche
Zaken iiaar hartelijktpi dank aan Z. H.
doen overbrengen.
Voorts kwamen van' alle Europee-
sche Staatshoofden bewijzen van deel
neming in.
Z.D. H. de Aartsbisschop van Utrecht,
Mgr. H. van de Wetering, gaf uiting
aan de gioote voldoening, waarmee
Z. D. H. is vervuld door de milde
bijdragen, welke in liet Aartsbisdom
door dc gcloovigen van allen rang
stand zijn gestort, ingevolge den oproep
tot geldelijken steun voor Z. H. den
Paus. Ongeveer siVïitlig duieeudgulden
kwam in korten tijd bij de in het Aarts
bisdom verschijnende bladen voor Zijne
Heiligheid binnen. Monseigneur ver
klaarde zéér getroffen te zijn door dit
re, schitterende blijk van liefde cn
vcrcering der gcloovigen van Zijn
heer J, G. van Scbaik,
dcrwijk.
Voorts beeft Mgr. benoemd tot gees
telijk adviseur van den N'cderl. K. K.
Middenstandsbond op federatieven
grondslag, den WclEerw. heer A. W.
:1de, te, Gorscl.
Hulpaalmoezeniers.
Iiulpaalmuezenier met rang van
eerste luitenant bij het leger tc velde
voor den tijd van oorlog zijn o. m.
uenoemd dc Wclcerw. hecrcn B. J, J.
'cmcn, te Hengelo, S, S. Uijttewaal
C. H. Schwcigman te Doesburg, J.
H. Mcijcrink te Utrecht, H, E. Eibers-
ti te Vaasscn (G.), B. T. Gerritsen
Zeist.
Drooglegging der Zuiderzee.
Wellicht blijkt dc waterramp de
stoot noodig om eindelijk tot de uit
voering van ccn der Zuiderzee-planncn
geraken.
Het wetsontwerp van den Minister
ui Waterstaat zal eerstdaags dc Staten-
Generaal bereiken.
Mr. Vissering, voorzitter der Zuider-
zccverceniging, herinnert aan de ge
schiedenis van de Haarlemmermeer cn
van de Zuiderzee-planncn. Hij schreef:
plotseling deze groote
ramp gekomen, die onnoemelijke schade
heeft veroorzaakt aan dc welvarende
net een dijk van Wieringcn
n, die gebouwd wordt op
dat soortgelijke storingen
;waar kunnen worden weer-
Zeker is het dat deze volksramp een
schade van mitlioenen beteckem.
Een afgesloten Zuiderzee betcekent
veiligheid voor de achtergelegen landen,
cn een afsluiting is technisch en finan
cieel mogelijk en uitvoerbaar.
Hoelang zal het volk nog toelaten,
dat een dergelijke levenskwestie voor
onze natie, losstaande van alle politiek,
in bueckcnis uitstekende boven alle
intwerpen der laatste jaren, -
hoek wordt geduwd Moet e
provinciën rondom de Zuiderzee
'én nacht zien wij het gebeurdwel-
-arende landstreken werden plotseling
xranderd in een zilten waterplas,
dijken, wegen, huizen, spoor- en tram-
regen werden in cenige uren verw.
et mooiste vee, bij duizenden
dronken voor de oogen van de
bezitters, die niet in staat warei
met den dood worstelende dieren te
helpeneen gedeelit
gronden van Nederland overstroomd
door brak water van ccn door op-
waaiinp zoo groot zoutgehalte, dat het
gras misschien in jaren niet meer zoo
zal groeien, de vaarten, tochten, slootcn
enz., alle sterk zouthoudend geworden
met alle nadccligc gevolgen voor
de gezondheid van mcnsch
daaraan verbonden.
Is dié ramp dan inderdaad noodig
geweest om ook in deze zaak weder
ons land wakker te schudden
Alléén de schade die thans in één
nacht is toegebracht, zal misschien
gelijk zijn aan de totale kosten van de
Natuurlijk moet de totstandkoming
,n den afsluitdijk worden gevolgd
door het maken van de ontwerpen 4
groote inpolderingen, tezamen ccn op
pervlakte beslaande van ca. 200.000
TLA. vruchtbaar land, waardoor een
twaalfde provincie, grooter dan Zeeland,
meer dan 200.000 bewoners aan
land zou zijn toegevoegd. De
pachtwaarde van dit land wordt geschat
op ruim 15 millioen gulden 's jaars,
derhalve ruimschoots dekkende de in-
poldcringskosten van wellicht 175 mil
lioen gulden, terwijl de waarde der
jaarhjksche productie op meer dan 75
llioen geraamd wordt. Genoeg cijfers
i aan te tooncn, dat uit geldelijk
oogpunt de drooglegging alleszins ver
dedigbaar is. En met betrekking tol
liet nationale belang behoeft men er
alleen op te wijzen, dat bebouwing
van een dergelijke vruchtbare opper
vlakte met tarwe ons voor dit voor
naamste voedingsartikel zoo goed als
onafhankelijk zou kunnen maken van
het buitenland. Wat dit voor ons volk
belcekent of zou kunnen bcteekenen,
behoeft in dezen tijd allerminst nader
in het licht te worden gesteld.
Gemengde Berichten.
De waterramp.
Vee naar Duitschland.
Er zijn al een paar zendingen van
vee uit liet verdronken Waterland naar
Duitschland gestuurd, cn daarmee zal
worden voortgegaan.
Deze geheele uitvoer is in handen
van .den secretaris van de rijkscommissie
van toezicht op de varkensvlccscliver-
eeniging. Het is de uitdrukkelijke wensch
van minister Posthuma, dat de voor
deden van dezen buitengewonen uit
voer geheel en al zuilen komen uit
sluitend aan de zoo zwaar getroffen
vcehi uders. Daarom zijn alle hande
laars uitgeschakeld en is de uitvoer
feitelijk een regeerings-export.
Verdronken huisdieren-
Te Hclysloot -ziet men verschillende
stnkken rietland met den wind mee
voeren. Op een daarvan stonden 2
schapen, die wegens het diepe water
onder onder dat drijvende veld niet
te genaken waren, Zij moeten dus el
lendig omkomen. Dit is ook het ge-
FEUILLETON.
MARIA TER GOES.
Ach. ik had iets beters gehoopt
mijne komst'in Holland; neen,
was cr niet op voorbereid mijn broeder
verward te vinden in de strikken van
de vijanden van Gods Kerk. Helaas,
nu zal ik treurig en moedeloos naar
Spanje wederkcercn en er mijne dagen
doorbrengen in wanhopige eenzaam
heid.... En gij, Maria, zoo gij ooit ge
looft, dat uwe zaligheid iu dit land
ccnig gevaar loopt, indien gij
ooit liet huis uws vaders moet ont
vluchten, herinner u dat in Spanje een
moederhart voor u klopt, en cr cene
woning voor u openstaat."
Maria had met aandacht geluisterd
zij kuste de hand liarcr tante en ant
woordde „God zegene u, Dona Anna,
voor de goede gevoelens, die gij ten
mijnen opzichte koestertmaar ik
neem het vaste voornemen'mijn vader
niet te verlaten. Dc dwalingen, waarin
hij zich geworpen heeft, verbreken dc
banden der kinderlijke gehoorzaamheid
nietzoolang het mogelijk zal zijn, zal
ik bij hem blijven, hem gehoorzamen
en altiji) voor hem bidden..,, zal
mij niet vcrlioorcn
„En Herbert van Baggelnar
„Tante, laat mij u troosten Herbert
heeft het geloof niet afgezworen
zoo het God behaagt, zal hij het
doen mijne hand zal het loon zijner
getrouwheid zijn."
„Zult gij, inijn kind, de bedreigingen
cn sopli:-men op den duur wederstand
kunnen bieden
„God zal mij daarin helpenik wil
naar den hemel en cr mijn vader en
hem, dien men mij tot echtgenoot
heeft bestemd, medevoerendat is
mijn doel..,, daarvoor schijnt het dat
ik geschapen ben."
„Gij zijt een moedig kind, Maria,
God zal met u ziju in deze moeilijke
tijden, maar zal ik u terugzien Ik heb
hier durven komen bij de afwezigheid
uws vaders, maar van nu af zal ik
den drempel van dit buis niet
overschrijden."
„Wij zullen vcreetiigd blijven in God;
bid Hem voor mij, tante, e
mijn vader...."
Zij omhelsden elkander, cn de gra
vin Osorio verliet met een beklemd
hart hel huis van dCn baton ter Goes.
DE SAMENZWERING.
Weinige dagen na dit kort en
hcim onderhoud kwam de baron
'Goes in den Haag terug; bij was
jgczcld van Herbei t en andere hoofden
het calvinistisch verbond zij had
den zich naar deze stad begeven, om
dat dc Prins van Oranje er moest aan
komen en zij niet hem over verschil
lende zaken hadden te beraadslagen.
*">e oorlog woedde reeds gedurende
jaren tusschen de provinciën der
Nederlanden, die zoo gesteld waren op
hunne onafhankelijkheid, en Philips II,
koning van Spanje. Twee machtige
beweegredenen vuurden den ijver der
partijen aande wederzijdsche haat
der twee volken en het verschil
godsdienst. Geheel Spanje scheen
de oogen der verbitterde Nederlanders
verpersoonlijkt in den wreeden Al va
hij verloor de zaak, die hij moesl
inen, en waarvoor later Requesciu
Don Juan van Oostenrijk vruchte
loos streden. Hunne ulenten, hunne
heldendaden, zelfs hunne overwinningen
niet in staal Nederland
te herwinnen. Overigens bevond
a liet hoofd der oproerige
partij een man, die uitstekende talen
ten bezatdie meer diplomaat dan
krijgsheld, grootere overwinningen wist
te behalen door zijne listen en intri
ges dan Alva met zijne duizenden
soldatendie in vele opzichten dc
hulde van het nageslacht zou hebben
verdiend indien hij met om wereld-
sciie belangen het geloof zijner vade
ren verlaten cu duizenden in zijn afvul
ledegesleept had. Die man was Wil
lem, prins van Oranje, den Zwijger
bijgenaamd. Hij had het Katholicisme
afgezworen cn allen om zich vi
meld, die den nieuwen godsdienst
genomen hadden. Overigens bevond
zich onder zijn standaard een aantal
edelen, die, door verkwistingen ver
armd, zich met de schatten der. ker
ken hoopten te verrijken, cn
nigte inenschen, die alleen streden met
het oog op plunderen, dat in verov'
de steden werd toegestaan.
Sommigen beweren dat de pri
ui Oranje inwendig zijne aanhangt
verachtte, den Katholieken godsdienst
een goed hart bleef toedragen cn mei
leedwezen de belccdiging en vervol
gingen aanzag, die Katholieken
de Calvinisten te lijden hadden. Wat
hiervan zij, willen wij thans niet on
derzoeken zeker is het dat de prins
zeer enkele keeren voor de Katholie
ken in de bres gesprongen is, en hij
meermalen besluiten beeft doen uit
vaardigen, die tot hun nadeel strekten.
Of hij het niet wilde of het niet kon
beletten, laten wij weder in het mitl-
maar zeker is liet «lat in het jaar
de Katholieken op de afschuwe
lijkste wijze vervolgd werden. Als uit
gehongerde leeuwen wierpen zich de
zee- en boschgeuzen, de tiocpen
den bcruchtcu Lumcy, wien men
wild zwijn der Ardennen noemde, op
de kerken en kloosters, welker rijk
dommen ter nauwernood hunne schier
erzadelijkc roof- en hebzucht kon
den bevredigen. Men zag in Holland
opnieuw de gruwelen, die in tóöó bij
na geheel Nederland geteisterd hadden
de heilige vaten werden dc buit der
soldaten, de landgoederen der kloos-
het eigendom der roofzieke edelen,
cn dc schadelijkste en de onteerendstc
op dat tijdvak.
Slechts twee sleden hadden de gods
dienstige vrijheid weten tc bewaren,
namelijk Amsterdam en Middelburg;
in dc overige steden werden de ker
ken. die gedeeltelijk aan de vlammen
en de ontheiliging ontkomen waren,
:r geopenddikwerf las een
priester ill den nacht of den vroegen
morgenstond dc H. Mis en hoorde de
biecht tier gcloovigen maar daarmede
stelde hij zich ook aan het groote ge
vaar, zelfs aan den dood bloot.
i dier geheime vergaderingen,
de Kerk der Katakomben her
innerden, kwam Maria ter Goes zoo
'ijls zij kon, haar geloof ca
haren moed verlevendigenzij had
licht cn kracht noodig, want volgens
de zoo schoone uitdrukking van Job,
verveelde liet bare ziel te leven zij
zocht ccn toevlucht in den school
van God om te ontgaan wat zij
dikwerf zag, zoo menigmaal hporde.
Haar vader dacht slechts aan den oor
log in de plannen van Willem van
Oranje ingewijd, verzamelde hij onop
houdelijk de officieren, wier algemeen
kwartier te 's Hage was, in zijn huis.
Maria zou gaarne die vergaderingen
ontweken hebben, maar haar vader
verzocht haar om tenminste aan den
maaltijd te verschijnen. Zij gehoor
zaamde, hoe moeilijk het haar ook viel,
want de godslasteringen, de toejuichin
gen, waarmede heiligschennende da.
den ontvangen werden, moesten nood
zakelijk een zóo zuivere en godvruch
tige ziel doen huiveren. Zij deed zich
geweld aan oin ze niet te aanhooren
cn hield zich in haar hart met zich
zelve bezig. Op een zekeren dag ech
ter deed haar een naam, door een
der gasten uitgesproken, opeens het
hoofd ophelfen en aandachtig luisteren.
Hij, die sprak, had een woest en
somber voorkomen. Maria erkende
imiddellijk dat verwilderde gelaat,
die fonkelende oogen, dat lage voor
hoofd, dien mond, waarop altijd een
afschuwelijke glimlachrustte zij er
kende graaf Lumey, liet wild zwijn
der Ardennen.
Wordt voortgezet.
