Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
voor Amersfoort en Omstreken.
DE EEMBODE
Kantoor: Langegracht 13, Amersfoort - Tel. No. 314.
Dit blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagmiddag en wordt uitgegeven
door de Vereeniging De Eembode te Amersfoort. Prijs per drie maanden
zestig cent; voor buiten Amersfoort verhoogd met vijf cent voor
incassokosten. Afzonderlijke nummers vijf cent per exemplaar.
Abonnementen kunnen eiken dag ingaan, doch opzegging van abon
nement moet geschieden vóór den aanvang van een nieuw kwartaal.
Dinsdag 12 Sept. 1916. No. 47. Dertigste Jaargang.
Advertentieprijs: van één tot vijf regels vijftig cent. Elke regel meer
tien cent. Voor incasso wordt vijf cent in rekening gebracht.
Billijke tarieven bij geregld adverteeren. Alle mededeelingen,
ingezonden stukken en advertentiCn gelieve men in te zenden ten
Kantore van de Directie van De Eembode, Langegracht 13,
Amersfoort, vóór twaalf uur op den dag van verschijnen.
Vrede.
Misschien zal een of ander mees
muilen, „Vrede op aarde" I
Maar hoort ge dan niet alom het
gedonder der kanonnen
Zijt gij dan blind voor de schellc
bhksems der spattende granaten
Merkt gij dan niets van de schroot-
en kogelregens, die van Oost tot West
op Europa ncderbikkelcn
En gij durft spreken van „vrede".
Zeker, we durven daarover spreken,
Ook nog te midden van een oorlo£s-
brand zooals nimmer le voren op Je
wereld. Maar dan natuurlijk in de be-
teekenis, door Christus-zelf in dit woord
„vrede" gelegd.
Want letten wij er wel opde ware
vrede van den Christen besta hierin
overal en altijd „cerc aan God" te geven.
Wie dit doet. is waarlijk een „man
van goeden wil".
Wie daarnaar streeft, bemint God
„met geheel zijn hart. met geheel zijn
ziel en geheel zijn verstand", en zal
ook te midden der wederwaardigheden
een vrede kunnen smaken, zooals de
wereld dien niet geven kan, een voor
smaak van wat ons „in den hooge" is
weggelegd.
Meer vrede genoot b.v. Petrus, in
den kerker met ketenen beladen, dan
Koning Herodes Agrippn in zijn schit
terend paleis, gelegen op het zachtste
rustbed.
Meer vrede genoot de gevangen
Paulus op reis naar Kome, ook toen
ontzaglijke stormen het brooze vaartuig
tegen de rotsen dreigden te verpletteren,
dan de van angst weg-krimpende sol
daten en schepelingen, wien te Kome
geen bang gericht te wachten stond.
Meer vrede om ietsuitdcgeschiedenis
van ons vaderland le noemen ge
noot in 't gezicht van den dood, ge
durende den schandelijken nacht van
1572, de waardige Franciskaan Nicolas
Pieck vóór de wrecde marteling hem
door de Geuzen toegedacht, rustig den
slaap der rechtvaardigen slapende, dan
de verachtelijke tiran Van der Marck
inet den laaghariigen Jan van Oinacl
en verdere trawanten luin voorgenomen
moorden met drinkgelagen vierend.
Ons verwondert het dan ook in gee-
nen deele, dat nog zoolang niet gele
den, een niet-katholick den H. Fran-
ciscus van Assisi als den gclukkigsten
menach der wereld prees.
Niet, wijl Kranciscus geen smart, geen
leed, geen wederwaardigheden kende,
Maar I'ranciscu» was in alles en altijd
de man „van goeden wil", in alles en
altijd slechts zoekende de cerc Gods.
Dit deed Item te midden van armoede
cn vernedering een vrede smaken, zoo
als de wereld niet kan geven.
De voeding in Europa.
De oorlog heeft voor de voeding
van Europa groote en toenemende
moeilijkheden veroorzaakt. In een schrij
ven aan de N'. Koltcrd. lit, wordt er
op gewezen dat het voedsel verbruik
in het begin van een ooilog het not-
male gebruik verre overtrelt. Men
meent dc tnilliocncn legers in zeer
ruime mate van het noodige te moe
ten voorzien en verstrekt dus meer
dan voor hetzelfde aantal personen in
vredestijd bcnoodigd zou zijn. Dan nog
gaat bij het zich op cn neer bewegen
der legers veel onherroepelijk verloren.
Ook wordt door familie cn vrienden
een groote hoeveelheid voedsel ter
aanvulling toegezonden. De verkwis
ting in zoogenaamde „Llebensgaben"
schijnt in hel begin in Duilschltmd on
gehoorde proporties le hebben aangc-
Hij toeneming van verbruik komt een
afneming van productie en van aan
voer van buiten. Dit laatste ook zij
het in veel mindere mate bij de
landen, die niet v.in de zeezijde zijn
afgesloten.
De schrijver stelt daarom dc vraag
of niet een ramp Europa dreigt, op
het gebied van de volksvoeding.
Dc normale aanvoer uit Rusland is
voor geheel West-Europa afgesneden.
Voor aanvoer uit Zuid-Amerika ont
breekt de vcrcischtc schecpsruimte zoo
dat veel graan daar eenvoudig waar
deloos wordt cn verloren gaat. Noord-
Amerika, heeft in het afgcloopen jaar
veel van het ontbrekende aangevuld.
Thans is van die zijde lang geen ge
lijke aanvoer te verwachten.
Na erop gewezen te hebben, dal in
Rusland door liet alcoholverbod het
vleeschgebruik dermate is toegenomen
dat dc veestapel van Europecsch Rus
land van -KJ millioen sinks in 1*313
verminderd is tot 31 millioen stuks op
1 October 1915, geeft de schrijver als
zijn mccning te kennen, dat ook de
onzijdige landen die door hun ligging
den grootcn transportweg dc zee
in een bevoorrechte positie schij
nen tc verkceren, door groote gevaren
worden bedreigd. Door torpedeering
meer nog door mijnen zijn een
aantal schepen verloren gegaan. De
naaste weg naar de graanproduceerendc
landen is versperd. Bovendien worden
graanschepen herhaaldelijk aangehou
den. Laatstelijk zelfs schepen met maïs
in Engeland gedurende zes weken, een
termijn, lang genoeg 0111 dc lading
tot volledig verderf te brengen. Er
dreigt gemis van broodkoren en vooral
ook van voedsel voor het vee. Van
alle zijden hoort mco, dat de boeren
ophouden varkens te lokken. Rund
vee is in ruime mate voorhanden, doch
de middelen om tilt rundvee gedurende
den winter te voeden, ontbreken. De
veestapel zal dus zeer belangrijk moe
ten worden ingekort, want een kteinc,
goed gevoede veestapel is altijd voor
melk- cn vlceschproductie meerwaard
dan een groote hongerlijdende veesta
pel. De vraag van de volksvoeding
dringt zich als een dreigend spook op
aan oorlogvoerenden en neutralen.
De productie vermindert door het
dikwijls.ontbreken van de bekwaamste
bedrijfsleider» en door gemis van ar
beiders. Ook door vermindering van
dc hoeveelheid mest. lin dit niet alleen
in de oorlogvoerende landen. Onze
schepen met Chilisalpcter zijn in het
voorjaar aangehouden, met het gevolg,
dat o.a. de aardappeloogst belangrijke
schade lijdt. Hel onontbeerlijke super
fosfaat gaat ontbreken, omdat de pyriet
(tot de bereiding vereischt) niet wordt
dooi gelaten.
Dc productie vermindert aan alle
zijden. Ook dc aanvoci. De behoeften
nemen toe, althans in de oorlogvoe-:
rende landen,
Dc schrijver meent ten slotte, dat
io de oorlug nog lang duurt, Europa
et voor een hongersnood zal gespaard
blijven. Hij acht dan ook de grootste
waakzaamheid een dringenden eisch.
De courant.
is geen partij, noch op gods
dienstig, noch op politiek terrein, die
niet allereerst zorgt een blad tc hebben
m hare richting,
Dat blad moet dan ook dienen om
de beginselen, welke worden voorge
staan, ingang te doen vinden, om vol
gelingen voor de partij te winnen.
De krant immers is de huisvriend,
de vertrouweling, die geregeld zijn le
zers bezoekt, hun zijn zienswijze me
dedeelt en opdringt. De krant spreekt
redeneert met hen, zij geeft haai
beschouwingen, zet haar meenmg uit-
ovcr dc gebeurtenissen, de vragen
den dag; In één woord, zij licht
lezers voor bij alles, wat hun be
langstelling kan wekken.
En het spreekt wel van zelf, dat die
voorlichting gegeven wordt in den geest,
in de richting van het blad, overeen
komstig de beginselen, welke door het
blad worden voorgcst.,an.
Wat dit voor de Katholieken bctec-
kent
tt een .Katholiek, die een trouw
lezer is van onkatholieke bladen, mis
schien onbewust, maar zéér zeker, ook
temt hij trouw zijn godsdiensiplich-
,vaar, geen oprecht katholiek is in
zijn oordeel over tie groote vragen van
den dag zoowel op godsdienstig als
politiek terrein.
Dat hij noodzakelijk de toewijding
verliest, waarmee hij als Katholiek dc
Katholieke zaak moot dienen, omdat
hij omtrent ilc Katholieke Kerk, haar
itreven cn haar werken verkeerd, of
en minste gebrekkig is ingelicht.
Uit het Buitenland.
Van den Oorlog.
Db toestand.
De Midden-Europeeschu mogendhe
den en hun bondgenooten moeten zich
overal tegelijk geducht weren.
Te midden der felle branding blijft
Duitschland, ongebroken overeind staan.
Benauwend echter Is het voor dien
strijder, meent de militaire medewerker
van do N. Ct„ dat het daardoor slechts
in geringe male in dc gelegenheid is
om zijn zwakke satellieten, waar dit
noodig is, met krachtige vuist te steu
nen. Dit is thnn» meer noodig dan ooit,
vooral voor Oostenrijk-Hongarijc cn
ongetwijfeld ook voor Bulgarije, die
op den langen duur en op eigen mid
delen aangewezen onder Ruslands sla
gen zouden bezwijken.
En dat zeker, nu ook Rumenié is
gaan meedoen.
I)e Duitschers hebben de Oostenrij
kers altijd in GaliciC en aan dc Karpa-
then bijgestaan en dikwerf als deze
op het punt waren tc bezwijken, weer
op de been geholpen.
Het waren voornamelijk dc Duit
schers, die de „affaire" in Servié in een
ommezien opknapten, nadat Oostenrjjk
bij de eerste poging jammcrljjk had
gefaald.
De Duitschers wierpen met de
Bulgaren dc geallieerden aan het Mace
donische front uit huuT»jerna-stellingen.
Kortelings waren /Ij het weer, die het
sein gaven tot den concentrischen op-
marsch legen de stelling om Saloniki
en schouder aan schouder met de
Bulgaren oprukten door Gricksch-
Macedonitf.
Ondanks de moeilijkheden, waarin zjj
tegenwoordig verkeeren, rukken zij zoo
waar ook weder met de Bulgaren de
Dobroedsja binnen en vallen het Ru-
meensche Donaufronl aan. Berlijn seint
de telegrammen over de krijgsverrich
tingen in Frankrijk, in Galicit', bij
Saloniki en in de Dobroedsja, ten be
wijze dat liet Duitsche hoofdkwartier
overal en in alle operatién de leiding
zich wist te trekken. Zijn troepen
zijn overal vertegenwoordigd, waar
moet worden doorgetast, doch door
den geweldigen druk, die daarop bij
voortduring in het Westen wordt uit
geoefend', kan die vertegenwoordiging
behalve dan in Frankrijk, waar het om
de eindbeslissing gaat, niet ande dan
zwak zijn. Tegen Duitschland» wil en
dank wordt er al maar meer hooi op
zijn vork geladen welhaast moei
zelfs den gespeirden arm van Gerinania
te zwaar worden; Nog houdt zij het
volhoe lang nog eer zij, overladen,
wankelt en neerzijgt?
De berichten welke van het front
in de Somme binnen komen, stern
en overeen wat betreft de belangrijk
heid der verliezen, door de Duitschers
geleder, gedurende den laatsten aanval.
Het aantal Duitsche gesneuvelden ge
vonden in gangen, loopgraven en
schuilplaatsen is belangrijk. Het getal
iler gevangenen alleen door den Frr~
sehen ten N'. en ten Z. van de Somi
sedert 3 September gemankt, bereikt
geleidelijk 7/00, waarvan een honderd
tal officieren.
Roemanié.
Roemenie was nog voor korten tijd
n weinig ontwikkeld land. De voor-
ima geslachten leefden met hun per-
ion en hun gedachten in het buiten
land; zij verteerden hun geld in Parijs
of op Fransche badplaatsen. Hun land
bestond maar weinig voor hen,
Dat begon grondig te veranderen in
Jen tijd der vernieuwing voor het Bal
kan-schiereiland, ongeveer in het jnnr
l'X)7. Datzelfde jaar is ook de tijd van
den grooten boerenopstand die wel
.geweld weid onderdrukt, maar
toch dc noodzakelijkheid van een groote
hervorming toonde, De strooming neemt
toe, naarmate de jaren vorderen en de
beroering op het Balkan-schiereiland
aangroeit. Een nieuwe partijvorming
heeft plaats. In 1910 stichtte Take
Joncscu, een hervormings-ministeric.
Het was geheel tegen den zin van den
Koning.
Volgens den Koning waren twee
partijen voor het land voldoende, de
liberalen en de conservatieven. Zij wis
selden elkander geregeld af, wanneer
men vond dat zij en de ambtenaren
door hen aangesteld, lang genoeg aan
het regeeren waren geweest. Drie par
tijen, die elkander spoediger moesten
opvolgen en de rcgceringsbuit verdee-
len, dat kwam te duur uit. De Roe-
meniér, licht opgewonden, is uiterst
gevoelig vooe welsprekendheid en er
worden wonderen verteld hoe de gou-
item van Take de menschenmas-
weet te bezielen.
Binnenlandscke Berichten.
Maximumprijzen.
Overeenkomstig den wensch van
den minister zal aan dc maximumprij
zen voor levensmiddelen streng de
hand worden gehouden. Overschrijding
wordt gestraft, hetzij met ten hoogste
4 jaar gevangenisstraf of f 10.000
boete, hetzij met hoogste 1 jaar ge
vangenisstraf of 16000 boete, naar
gelang opzet of schuld aanwezig is.
Ook kunnen de goederen, welke boven
den vastgestelden maximumprijs wor
den verkocht, voor zoover zij den
schuldige toebehooren, worden ver
beurd verklaard.
Suikar.
Met 1 October komt overvloed van
nieuwe suiker. Er zijn veel personen
die suiker opgepot hebben, met het
oog op den winter, en maar niet be
grijpen dat zij de gemeenschap een
grooten dienst bewijzen door hun op
gepotte suiker in de komende drie we
ken op te gebruiken of aan vrienden
te verdeden inplaais van nog steeds
maar geregeld te probeeren bij den
winkelier pondjes of halfpondjes te
krijgen.
Bij de Tweede Kamer is ingediend
het wetsontwerp tot afsluiting en droog
making der Zuiderzee.
Het omvat de uitvoering der wer
ken noodig in de eerste plaat» tot af
sluiting van dc Zuiderzee door een
af»luitiiijk loopende van de Noord-
Hollandsche kust door het Amstaldiep
naar het eiland Wieringen en van dit
eiland naar de Friesche kust bij Pieam.
In de tweede plaats voot dc droog
making van die gedeelten van dc af
gesloten Zuiderzeen.l. een Noord
westelijk. een Zuid-Westelijk, een
Zuid Oostelijk en een Noord-Oostelijk
gedeelte.
Gerekend wordt bij het wetsontwerp
op een tegemoetkoming aan de Zut-
derzec-visscucrsbcvolkiog wegens de
FEUILLETON.
Van Heiden tot Christen.
„Om daarin genoegen te hebben,"
antwoordde de andere. „Kom mede,
Herodias," zeidc de vrouw met haar
zwaarmoedig en toornig gelaaten
beiden gingen den tuin in. De jonge
ling, die tegelijk met hen gekomen
was, talmde nog ccnlgc oogenblikken;
en terwijl hij inet scherpen blik het
prieel inkeek, sloeg hij met zijn zweep
over dc koppen der bloemen, die
groeiden langs den kant van het pad.
l'lancina keek hem stijf aan, hij haar.
Ten slotte ging hij henen zonder ecni-
ge verandering in zijn gelaat.
„Wat keken zij," zeide Agatha
zachtjes.
„Dat kennen zij bijzonder goed,"
zeide Plancina, „zij verwarren het een
met het andereik geloof wel, dat ik
ze ken, die vrouw
„Zij keken om," merkte Agatlin op,
die al haar aandacht aan hen ge
schonken had.
Plancina rijst op, gaat naar den in
gang van het prieel en maakt voor
hen ccnc kleine buiging. De vrouw in
het kostbaar gewaad groette even te
rug, en ging wederom vertier. Insgelijks
haar zoon en itare dochter.
„Zij gaan wederom weg," zeide
Agatha, „zij houden er niet vati
gij hen beziet."
,,'t Is ook een Romein," Iter
Plancina, „die naar vreemdelingen ziet.
Zij trekken altijd weg op eeno zonder
linge manier. Maar waarom die Atti
sche dwaasheid
„Wat Attisch?" vroeg het hall
Gi'icksche meisje.
„Vciontrust u niet, mijn lieve, gij
zijl geen echte Griek," hernam Plan
cina, liet geslacht van uw vader en de
naam, dien gij draagt, bewijzen liet
duidelijk. Gij moet altijd Rome boven
Griekenland kiezen. Want veigect liet
die keuze hangt liet lm
i dc II
J nf."
Agatha zette groote oogen op,
was merkbaar verschrikt.
Plancina verzachtte een weinig haar
uiterlijk, en vervolgde aldus: „Ik geef
u alleen cenc viicndclijke waarschu
wing uwe moeder cn uw broeder
hebben een rechtszaak aan het hof
voor te s'.cllen. Daar bestaat eene ge
hate ürickschc partij, die geheel ten
doodc is opgeschreven. Zeg uwe moe
der, dat zij voorzichtig moet zijn cn
zich niet bij die partij moet aansluiten
wil zij den dood ontkomen. Want uwe
moeder, die iets te vragen heeft,
zeer geneigd zijn zich vrienden tc
keu onder de Grieken. Indien zij dat
doet, dan is zij zeker verloren, hoe
machtig degene ook wezen moge,
die deze gevloekte partij beschermt,"
Agatlin beeldc. en dc laatste woor
den, „deze gevloekte partij", dreunden
lang in hare ooren.
„Wees niet beangstigd, mijn lieve
kleine," vervolgde Plancina, „Ik spreek
slechts de waarheid. Eenieder zal het
zelfde getuigen, wien gij inlichtingen
vraagt betreflende de partijen aan liet
hof, ik heb mijn haat niet verborgen.
Vreemdelingen van allerlei soort zwer
ven rond. Zij kruipen door de achter
deuren. cn doen hun invloed gelden
op de wereld, waarvan de Romeinen
lieer cn meester zijn. Wij worden ver
trapt onder de voeten der Grieken,
Joden en Chnhlcén do eersten slaan
ons door hun welsprekendheid, kunst
aanleg. en verstandelijke •ontwikkeling,
de tweede voor bijgeloovlge hardnek
kigheid, door toovcrij, waarzeggerij cn
bedrog, Niet alles is bedrog, Ik geef
het toewant mot mjjnc eigen oogen
heb ik de duivel» gezien van Thrasyl-
lus, den Bubylonisehen Griek."
„Wat," riep Agatha uit, „hebt gij
duivels gezien Wie is Thrasyllt»
„Een toovenaar,"
„Wat is dat?"
„Een man, die duivels cn gceslcn
uit de lacht roept, zooals gij vogels
roepen zoudl."
„Hoe zien de duivelen eruit vroeg
Agatha met belangstelling.
„Zjj hebben ecnigc overeenkomst
den mcnscb, maar in hunne ade-
vloeit rood vuur in plaats van
bloed, cn in hunne beenderen is wit
vuur in plaats van merg. Zij schijnen
nergens belang In te stellendiepe
es is in hunne oogen te lezen. Ja,
die oogen straalt eene onuitspreke
lijke vree* en een buitengewone kennis,
bronnen cn poelen vol vrees ca kennis
schijnen zij, haat en onverschilligheid
staan op hun gelaatnooit plooit het
zich bij vreugde tot een lach, nooit
wordt het vochtig bij droefheid. Deze
schepselen schijnen iets groots te heb
ben ondernomen, maar door een on-
vci wachten en rampzaligen uitslag zijn
zij met verplettering geslagen."
„Wat cenc vrccsclijkc beschrijving,
zeidc Agatha.
De andere antwoordde niet meer
want toen zij hun gesprek wilden
voortzetten, kwam een jongeling in
donkerbruin ilavcnklccd, den tuin der
herberg in. HjJ keek en zocht in
richtingen cn naderde tenslotte het
prieel. Hij had een zeer aangenaam
voorkomen, en een helder, verstandig
oog, toch had hij bij die goede eigen
schappen iets in zijn manier van doen
wat aan onhandig cn vreesachtig den
keu doet. Aan den ingang van het
prieel maakte hij eene kleine buiging
tegen Plancina, en zeide dut hij de
drager was vun ecnige bevelen.
„Bevelen, van wien?" vroeg zjj.
Hij antwoordde, wederom een wei
nig buigend, dat zijn naam Claudius
Plancina stond haastig op, nain af
scheid vai Agatha, cn drukte haar
nogmaals op het hart hare bevelen en
waarschuwingen niet te vergeten.
Agatha zag haar de heiberg ingaan,
gevolgd door deu «chooncn slaaf.
Daarna ging zjj, tot hare zinnen ge
komen, de trap op naar de kamer
der moeder.
Aanstonds vertelde Agatha alles
aart Aglats, wat door haar en Plancina
besproken was.
„Ik denk, Hel kind, dal rij die
>uw in haar schoon huis tusschen
de wilgen en beuken op den bosch
heuvel veel verdriet zouden aandoen,
daarom...."
Paulus komt binnen, en voor de
tweede maal worden de gesprekken
ergegeven.
„Watzeide hij, „Is het ccne
schande, liefde te hebben voor Grie
kenland en bewondering te koesteren
voor Athene Geeft men daardoor de
voorkeur aan vreemdelingen en
vreemde Invloeden Ik heb zelf In
Griekenland mijne opvoeding ontvangen
en durf gerust zeggen, dat Rome, bij
alles wat het doet. ter school is ge
gaan bij Griekenland.
Wordt voortgezet.