Katholiek Nieuws- en rT^T T
DE EEMBODE
Kantoor; Langegracht 13, Amersfoort flclvertentieblacl W00r Amersfoort en Omstreken.
Dit blad verschijnt eiken Dinsdag, tn »,lid..«iaa
door de Vereeniging De Eembode te Amersfoort n Wordt uit8egcven
zestig cent; voor buiten Amersfoort «Sn riJS per drie maanden
incassokosten. - Afande«^ï^!r^1^ viJf voor
Abonnementen kunnen eiken dag ingaan h!L per exemPlaar-
moe, geschieden vin, den
Vrijdag 29 Dec. 1916. No. 77. Dertigste Jaargang.
Advertentieprijs: van één tot vijf regels vijftig cent, Elke regel meer
tien cent. Voor incasso wordt vijf cent in rekening gebracht.
Billijke tarieven bij geregid adverteeren. Alle mededeelingen,
ingezonden stukken en advertentïën gelieve men in te zenden ten
Kantore van de Directie
Amersfoort, vóór twaalf
TWEEDE BLAD.
De Eembode, Langegracht 13,
op den dag van verschijnen.
Middenstandsorganisatie
(Ingezonden.)
I k weet liet niet, ik b«n met Hanze-
1 zaken niet zoo op de hoogte, maar
te oordeelcn naar het ingezonden stuk
van een bestuurslid van Handel en
Nijverheid, tevens lid van De Hanze,
geloof ik dat de laatste zich ergerlijk
te buiten gaat en zich ,ian schromelijk
verzuim jegens de oude vereeniging:
H. en N. heeft schuldig gemaakt.
Veel kan ik mij begrijpen, maar dat
een jonge vereeniging als De Hanze
hut bestaan durft op eigen gelegenheid
hare leden bij elkaar te roepen
over ccn voorstel van B. en VV
zake winkelsluiting advies uit te bren
gen zonder eerst aan de oudere
eeniging H. en N. te vragen, of zij
ook genegen is een woordje mee te
spreken, is toch al te bar.
Ik kan mc dan ook tien toorn des
mans, Hanzelid cn bestuurslid
en N. tevens, begrijpen, 't l-oopl de
spuigaten uit, die brutaliteit
jonge broekjes, om zoo maar opeigen
gelegenheid te liefhebberen.
De H. en N.ers zijn toch maar je
middenstanders, de ouderenHanze-
mrnschcn, denkt daar toch aan, „de
ouderen". Gij jongeren, zijt de loten op
den eeuwenouden stam. Hoe durft gij
liet te bestaan, uw eigen adviezen uit
te brengen, zotttler eerst uw papa ie
hebben geraadpleegd? Ge wordt ge
duld evenals een schooljongen in ds
huiskamer, op voorwaarde, dat je
papa niet te lastig maakt, hem steeds
naar dc oogen ziet. Wilt u iets onder
nemen, vermetele, goed, maar dan met
algehccle instemming van
de oudere zustcrvereeniging. Zij hebben
immers het intellect, de ervaring en
vooral de praktijk. H. en N. zal haar
hand zegenend uitstrekken over het
vermetel pogen der jtngtrtn, en heb
ben zij succes, wat niet anders kan dan
onder de auspicieën van de ondtren,
welnu, dan past het den jongeren vol
strekt niet, voor zich de cercpalm op
te eischen, maar vordert de beleefde
onderdanigheid, dat voor de buiten
wereld alleen H. en N. poseert, mag
alleen in de neutrale bladen vermeld,
dat van H. en N. èn liet initiatief ha
het krachtdadig streven is uitgegaan.
Stoute Hanze, foei, weet je wel, dat
jc op zijn hoogst van den midden
stand vertegenwoordigt, weet je wel,
dat dc groote H. en N. 3it van den
liandeldrijvenden en induslriCclcn mid
denstand uitmaakt?
Dat ceu eigen lid u daarop op
merkzaam moet maken I
Denkt er toch aan, overmoedige par
venu's in de middenstandsorganisatie,
denkt er toch aan, dat ge maar een
onbeduidende 40 procent uitmaakt en
H. en N. met haar 60 procent heel
wat meer gewicht in de schaal legt.
Een klein weinigie minder grootheids-
ftïi beter aüwiï.
grootheid "van karakter der 60
ro<Snt gunt u met de grootste be-
reidfilligheid inzage van de gegevens
docii d« machtige H. er. N. bijeenge
gaard. Ondank is 's vreKjds loon.ln plaats
van te belooncn wel een feimen
handdruk en een royale samenwerking,
weet de nietige 40 procent met anders
te doen dan op eigen gelegenheid te
^DieTlanzeluidjes moeten hun school
geld terug halen, ze weten met eens,
dat andersdenkenden meer zijn dan
a/, Katholieken. Wat een ontzettende
begripsverwarring te gcloovcn, dat U
Katholieken evtn veel recht van be
staan hebben alsandersdenkenden
Katholieken en ander •denkenden zijn toch
gelijksoortige grootheden. Dat zj
maar niet snappen willen, dat ec
machtige geheel imakkelijk ccn pie
terige kan doodknuffelen.
Geen rancune bij H. en N. over de.
jongeren overmoed, oi
stuurslid der verongelijkte H. en K,
tevens lid der Hanze, brengt haar
even in herinnering, dat van fcodj
knuffelen geen sprakezal z$n,»ls U
Hanze maar dc reddende hand van
H- e" N-,W" X buiten betreft.
OokWvan de inwendige organisatie
van Dc Hanze deugt gêen zier.
thing is rotten in thsbstaUoJ Denmark.
Een Hnczelid en bestuurslid van H.
en N. tevens, zegt het.
Die voorzitter is een man zond
eenig „middenstandsgevoel anders
M hij toch wel begrepen, dat De
meir mBe öndcrncmcn, niets
bij zich zelf ter tafel te leggen, zonder
eerst met H. en N. te confcrceren.
Wat een snoodaard is die voorzitter,
Jl te net Of H. ,0 H. „i„
hij vergeet ten eenemale, dat De Hanze
.l«h» bij d. gmi, temde
lige 60 procent. Dat H. en N, zelf een
conferentie met De Hanze kon aan-
'ragen, indien zij dat wilde, wel dat
mag niet opkomen in het brein van
den voorzitter eener vereeniging van
..joggle's". Hebt ge ooit een voorzitter
gezien, die in twijfel durft trekken, dat
de Hanzeleden „kwajongens zijn van
Ik noem het een ramp voor een
j vereeniging, een voorzitter te hebben,
die het wagen durft, een spoedeischcndc
vergadering te beleggen, zoo hij liet
noodig oordeelt, zonder eerst het oor
lof fc vragen van een oudere en 't
«preekt van zelf een wijzere zustcr
vereeniging.
Die Hanzevoorzittcr is een vreese-
lijk mensch, een, die het bestaan duift
een H. cn N. vlieg af te vangen. Han
del en Nijverheid vangt nooit geen
vliegen af, snoept nooit geen primeurs,
o, neen, die neemt steeds het initiatief
tot samenwerking en samenspreking.
Wat een ongevoelig mensch is toch
die Hanzevoorzittcr, hij houdt geheel
geen rekening niet de ziekte van H.
cn N.'s voorzitter. Vindt u dat nu col
legiaal? neen, dat gaat alle perken te
builen, foei, wat een hardvochtig
mensch. Hij moest toch weten, it
neer een voorzitter ziek is, de actie
ef n vereeniging stop slaat, je met
die vereeniging niet kunt confereeren
en het zeker niet voegt een spoed-
ciscliende vergadering te beleggen,
Dat is parterrepolitick.
Die Hanzevoorzittcr is een man, die
een Katli. organisatie geheel niel
i zijn plaats is. Verbeeld u eens, hij
heeft, en dat wel om een H. en N.
vlieg af te vangen, de vermetelheid,
neen, de misdaad begaan op Zondag
13 Dec. 1.1. de convocatie's te laten
drukken.
Dit heeft dc Drukkerij De Eembode
ee op haar geweten.
Hoe kan die drukkerij nu op Zon
dag haar personeel in dienst stellen
van zoo'n voorzitter? Daar komt
toe, als men het kwaad niet ter
ter tijd keert. De eene afgrond roept
den anderen in. Wij staan aan hel be
gin van een reuzen bankroet van hel
Katholiek beginsel.
Dat die voorzitter niet begrijpt, dat
hij niet is„the right man in the right
place." Dat door een H. en N. bestuurs
lid, tevens Hanze-lid, er op gewezen
moet worden, dat een voorzitter, die
niet samenwerkt met H. en N., een
„slechte Voorzitter is voor de Hanze"
Meer nog, en dat is wel het ergste
de Hanzc-voorzitter is een wraakzuch
tig mensch, en „wraak is altijd uit den
booze", zegt een Hanze-lid, tevens be
stuurslid van H. en N. Hij dwarsboomt
de samenwerking, omdat hij het
niet zetten kan, dat H. en I"
vliegen vangen geweest is,
n Katho
lieke sigaren winkelicrs-vereeniging
den grond heeft gezet, waartoe de
Hanze het initiatief had genomen. Zoo'n
vakvereeniging hoort toch niet in de
Hanze thuis. Wat hebben sigaren loeh
met Katholiek te maken. Dc Hanze
zou zich met zulk een vereeniging Iselijk
gedupeerd hebben. Daarom heeft dc
oudere en wijzere H. en N. haar jon-
uit de penarie
gered door zelf gauw een sigarenwin-
keliers-vereeniging op te richten. En
die edelmoedigheid wordt beloond door
■raak. Foei. voorzitter!
Neen, ,k ben liet eens mei hel Hinic-
d, tevens bestuurslid van H. cn N.
dat deze voorzitter een „slecht voor
ran de Hanze is." De man wi
geen oplossing, de man wil strijd, ei
daarom geen samenwerking. Wordt het
niet meer dan tijd, dat de Hanze zich
:en. voorzitter ontdoet en
verschaft, die wat beter
gewilliger in het gareel van H. en
wil loopen.
Dan, als er wat meersamenwerking
komt lunchen dc leden van dc oudere
en wijzere vereeniging H. cn N. cn dc
jongere Hanze-vereeniging, zal H. cn
N, het goed vinden, dat deze samen
werking ten goede komt aan de Hanze.
De mensch is nooit te oud om te
leercii. Dat heb ook ik begrepen.
In October 19.14 hield ik een rede
voor de middenstandsorganisatie de
Hanze. Ik wees er toen op, dat vol
gens het verlangen van Paus en bis
schoppen, de katholieken, zoowel ar
beiders als middenstanders, zich uit-
sluitend hebben te organiseeren in een
ipecifiek Katholieke organisatie.
Ik heb toen te veel gezegd en ge
rekend buiten den waard, met name
H. en N.
De ontstemming door mijn woorden
gewekt, was alleszins rechtvaardig.
De rechten der souvereine H. en N.
zijn onschendbanr, zelfs Paus eu Bis
schoppen hebben rekening te houden
met het bestuur der groote 3/,.
Het is een onvergeefelijke dwaasheid,
te beweren, dat het onnoodig is van
twee walletjes te eten, ja, dat het zelfs
verkeerd is, lid te zijn van twee
vereenigingen tegelijk. Het is toch be
slist noodzakelijk voor den goeden gang
van zaken, dat H. en N. voortdurend
de handelingen der Hanze controleert.
Een juiste controle is geen dwarskijken!
Stel u eens voor, dat hel lidmaat
schap van de Hanze onvercenigbaar
dat van H. en N. Wat een
reuzenstrop zou dat geweest zijn voor
de Hanze. De jongeren hadden de ad
viezen, wenken en opmerkingen moeten
ontberen van het Hanze-lid, tevens
bestuurslid van H. en N.. dan was het
gevaar, dat er schuilt in de oprichting
een Kalh. sigarenwinkeliers vereeni
ging niet bijtijds gesignaleerd en zou
de Hanze haar ondoordachte voort
varendheid eeuwig hebben betreurd.
„Het boetekleed jonttiert den man
niet," en daarom wil ik openlijk erken
nen gefaald te hebben, toen ik in
bovengenoemde rede woordelijk het
volgende zeide
„Wat Paus en Bisschoppen zoo her
haaldelijk hebben gezegd over de ar
beidersverenigingen, geldt ook even
onverzwakt voor iedere vereeniging
Middenstanders. De grondslag moet
zijn de godsdienst. Voor den Katholiek
de neutrale Middenstandsorgani-
geen plaats. Hij is een deserteur,
die, strijdend onder vijandelijke banier,
verraad pleegt aan zijn vaandel en zijn
beginsel.
„Daarom is ons paroolDc R. K.
Middenstanders uitsluitend georgani
seerd in een R. K. Middenstandsver-
eeniging in casu de Hanze.
„Behalve dat ons beginsel als Katho-
:k ons aanspoort, zich Kath. te orga-
sceren, is de neutrale organisatie een
blijvend gevaar voor den middenstand.
„Wij vreezen de neutrale vakvereer.i-
gingen onder dc arbeiders, omdat zij
onfeilbaar zeker leiden tot het socia
lisme, wij vreezen de neutrale midden-
slandsvereenigingcn, omdat zij onfeil
baar zeker leiden tot het economisch
liberalisme, dat niet minder als het
socialisme door dc Pausen is veroor
deeld.
„Want het zal ook hier niet uitblijven,
wat in Duitschland en België is ge
schied. Hoe grootcr de neutrale mid-
denstandsvereenigingen worden, des te
grooter zal ook liet gevaar worden,
zich te gaan bemoeien met de poli
tieke verkiezingen, des te groott
invloed bij den stembusstrijd.
„Groot gevaar bestaat, dat, gesteld
voor de keuze tusschen een z.g. mid
dcnstands-candidaat cn den Katholiek,
men de voorkeur geeft aan den eersten
en zoo dc verrader wordt van de Ka
tholieke zaak.
(H. en N. bemoeit zich nooit met ver
kiezingen, hetzij direct, hetzij indirect).
„Niemand kan twee heeren dien-
zoo staat er geschreven. Welnu, i
mand verdeele zich zelf over twee
ganisatie'sde neutrale en dc katho
lieke. Wij zijn geen Jauussen met twee
aangezichten van oorlog en vrede. Wij
zijn lid van onze Kath. organisatie, en
uitsluitend, anders zijn wij verraders
van het Katholiek beginsel, spicl
in eigen kamp ofwel verraders va
neutrale. Een katholiek van de daad
is katholiek van kop tot teen, in merg
i been"!
Zooiets bad ik niet moeten zeggen
een vergadering bij gelegenheid van
een patroonsfeest. Als men daar wordt
uitgenoodigd om te spreken, moet men
t de waarheid zeggen. ,,C'est la veritf,
blesse". Men neme dan liever een
d voor den mond, litbdugellwat
steekt zijn princiepen'onder stoelen
of banken. P. J. v. Schade.
Gemengde Berichten.
Bedoelde oprocpingakaarten warén door
i actieren Hante-secretaria geheclografeerd
niet gedrukt. Dc drukkerij De Eembode
blijve dus buiten dit steekspel. Redactie.
Volgens mededeeling van Van der
Graaf Co.'s Bureaux voor den Han
del, zijn over de afgeloopen week, ein
digende 22 Dec., in Nederland uitge
sproken 17 faillissementen tegen 12
faillissementen in dezelfde weck van
het vorige jaar. Van 1 Januari tot en
met bovengenoemden datum 1045 fail
lissementen tegenover 1362 over het
zelfde tijdperk van het vorige jaar.
Woensdag werd de 35-jarige vee
koopman Van Heesch, te Oss, op zijn
fiets op weg naar zijn broeder om
samen naar de Bossche markt te gaan,
door een onbekende van zijn rijwiel
gestooten en door het hoofd geschoten.
Een bepaald plan moet daarbij zijn ge
volgd; Het vest van het slachtoffer
was losgemaakt cn uit den binnenzak
was een portefeuille met ongeveer
f1500 verdwenen.
De broeder, die op den verslageue
zat te wachten, ging naar huis om
hem af te halen. Onderweg vond hij
toen den ongelukkige, die nog- eenige
levensteekenen gaf, maar niet meer in
staat was om aanwijzingen te geven.
Te Rijnberg is een landbouwer,
vader van zes kinderen, door zekeren
A. Z. vermoord. Aanleiding was een
twist over 60 'ct. landhuur.
Zaterdagavond is op het slot te
Zeist de 13-jarige zoon van den heer
S. B. uit een raam van een der boven
verdiepingen dood gevallen.
Zondagavond sprong de 43-jarige
arbeider W. H„ uit de Steeg, bij het
postkantoor uit de stoomtram. Hij
kwam te vallen, werd door den volg-
wagen getroffen en is overleden. Hij
laat een vrouw met 4 kleine kinderen
Ten oosten van Marken lag een
met papier beladen tjalk, op weg naar
Amsterdam, wegens den storm voor
anker, toen de 52-jarige schipper over
boord geslagen en verdronken ie.
Te Rotterdam is een vrouw in haar
woning, in den jenever gestikt, dood
op haar bed gevonden.
Aan de woning van den Belgischen
ouderwijzer te Nicuw-Borgvliet werd
gescheld. Hij deed open en kreeg met
een boksijzer een slag op het hoofd.
De aanvaller drong hem vechtende de
slaapkamer der oude moeder in. De
moeder trachtte te hulp te komen, doch
reeds had dc overweldiger haar zoon
op den grond geworpen en poogde hem
te worgen. Men bracht hem tot bedaren,
door hem te wijzen waar het geld ge
borgen was. Na dit te hebben genomen,
verdween de indringer.
Als verdachte heeft de politie ge
arresteerd een 2U-jarlge onderwijzer,
verbonden aan de Belgische school te
Bergen op Zoom. Hij heeft een volle
dige bekentenis afgelegd.
Voor de strafkamer te Bochcm
aanhangig een proces tegen zekeren
Damm uit Essen, die als lusschen-
persoon voor de Hollandschc firn»;
Zwaanenberg te Oss (N. Br.) in enkele
dagen voor 17 .tniiiiocn Mark
den handel had gebracht. Hij, zoowel
als zekere Volmer uit Bochun» hadden
deze worst 40.000 pond verkocht,
terwijl ze totaal bedoruen was. Bjj onder
zoek was gebleken, dat de plockworst
•ervaardigd van pezen, kraakbeen,
allerhande afval en glazig-geel spek.
Bovendien bevatte ze een groote hoe
veelheid salpeter.
De heer Voormolen te Rotterdam
keerde met zijn vrouw huiswaarts. Ter
hoogte van den Heemraadsingel, reed
een automobiel het c-chtpaar achterop.
De heer V. heeft de auto niet gehoord,
doch zijn vrouw blijkbaar wel, cn in dc
verkeerde richting uitwijkende, werd zij
gegrepen door de auto, waarvan twee
wielen haar over het lichaam gingen.
De heer V. zelf kreeg geen letsel. D«
overredenc stierf.
De bestuurder van de auto die door
gereden is, bleef onbekend.
Er worden broodkaarten ingevoerd
jr alle soorten brood, want het graan
Volgens „Gelderlander" zou de
duurte der klompen, die op het platte
land een geweldigen druk legt, voor
een groot deel worden veroorzaakt door
den tusschcnhandel, daar voor oen paar
klompen, waarvoor de maker f 1.
ontvangt de winkeliers f 1.60 eischen.
Een juffrouw in de provincie stuurde
zoo vertelt de Limb. K
administratie een advertentie Huwelijks-
aanvraag met 40 cents voor dc kosten.
Toen de administratie dc inzendster
schreef dat de kosten harer advertentie
f 1 bedroegen, kreeg ze het volgend
schrijven terug
Wees zoo goed en stuur die 40 cent
maar terug, dat zou een dure man zijn,
een gulden te betalen dat is mij geen
man waard.
De vooruitzichten, die than? be
staan omtrent de kolenvoorziening zijn
niet van dien aard, dat een verbod van
nachtarbeid in bakkerijen ter wille van
de besparing van brandstof gemotiveerd
geacht kan worden.
Een man te Volendam, gehuwd
en vader van 6 kinderen, werd ver
dronken gevonden in de vaart.
In 't dorp Twisteden heeft een
ontzettend ongeluk plaats gehad. Er
sprong een vat benzol en in een
oogenblik stond de schuur van den
molenaar in vlammen. De knecht kwam
uur om. Na blussching van den
brand vond men zijn verkoold lichaam.
Een andere knecht bekwam zulke ern
stige brandwonden, dat hij later stierf.
Te Swolgen sloeg een paard, met
kar, bij het afladen op hol. Een 21-
jarige dochter die het paard vast bad,
raakte onder het dier en werd ernstig
gekneusd.
Toen de moeder van het meisje thuis
kwam en zij haar dochter bloedend
zag liggen, verschrok zij zoo lievig dat
:ij stierf.
In 1914 bij den Russischen inval
zijn in Oost-Pruisen 648 menschen door
moord of doodslag gestorven.
Twee Engelsche torpedojagers zijn
gezonken bij een aanvaring in de Noord-
Zes officieren en 40 man kwamen om.
Op den Gastelschen weg onder Roo
sendaal is bij een woordenwisseling
geldverdeeling van smokkelwinst,
an Keep, uit Gastel, door den
koopman van O. doodgeschoten.
—- Te Amsterdam is door den hevigen
de niet zeer sterk bevestigde
schutting om het in aanbouwzijnde
perceel van Peek en Cloppenburg op
den Dam omgewaaid. De vele ver
schrikte voorbijgangers zochten zoo
'lug mogelijk een goed heenkomen.
Desniettegenstaande werden eenige per
sonen getroffen. Een 18-jarig meisje
werd gedood. Eenige andere personen
liepen liepen lichtere kwetsuren op.
Op den Koninginneweg werd een
metselaar, door een rukwind ge
grepen en van den steiger geslingerd.
Hij werd verpletterd.
De Volksbond tegen drankmisbruik
heeft onder den titel „De voeding in
het Arbeidersgezin",, nuttige wenken
voor de arbeidersvrouw in tijden van
schaarschte en duurte der voedingsmid
delen, een vliegend blaadje uitgegeven,
dat eenige recepten van eenvoudige
volksmaaltijdcn bevat.
Toen een tweetal meisjes het hof
i Vermeer te Heinlcenzand per rijwiel
wilden oprijden, riep een houthakker
haar toe, even af te stappen, omdat
door hem gevelde boom direct
vallen. Het eene meisje gaf aan
waarschuwing gevolg, terwijl het
andere meisje doorreed en door den
boom verpletterd werd.
Volgens een telegram uit Batavia
wordt de Nederlandsch-Indische handel
ernstig bedreigd door den maatregel
van de Entente-mogendhedcn, waarbij
cheques, wissels en ander geldswaardig
papier tot absolute contrabande zijn
verklaard.
In verband met de aanstaande in
krimping van den spoorwegdienst we
gens den hecrschendeu koiennood, heeft
de opperbevelhebber het reizen van
militairen beperkt.
413e STAATSLOTERIJ.
Derde Klasse.
Trekking van 18—21 December 1916,
(1600 loten).
Ten kantore van der. Collecteur A.
C. R. O. Leinwcber te Amersfoort, Bree-
straat 22, zijn aan de navolgende num
mers te beurt gevallen
Prijzen van f 100 op Nos.
2404 en 2406.
Prijzen van f45:
8003. 8037. 15400. 18603. 18617.
18638. 18641.
Te zamen 9 prijzen.
De vierde klasse trekt van 2—4
anuari 1917.
