Katholiek Nieuws- en Advertentieblad voor Amersfoort en Omstreken.
Dinsdag 28 Aug. 1917. No. 43. 31s,c Jaargang.
Advertentiën: Prijs per regel 127a ct., met bewijsnummer. Voor incasso
wordt vijf cent per maand-nota in rekening gebracht. - Billijke
tarieven bij geregeld adverteeren. AdvertentitSn moeten Dinsdag-of
Vrijdagmorgen vóór elf uur ten Kantore van De Eembode worden
bezorgd. Mededeellngen, Ingezonden stukken en advertentiën te zenden
aan de Directie van De Eembode, Langegracht 28, Amersfoort.
Kantoor: Langegracht 28, Amersfoort - Tel. No. 314.
Verschijnt Dinsdag- en Vrijdagmiddag. - Prijs per drie maanden
zestig cent; voor builen Amersfoort verhoogd met vijf cent voor
incassokosten. Afzonderlijke nummers vijf cent per exemplaar.
Abonnementen kunnen elke week ingaan, doch opzegging van
abonnement moet geschieden vóór den aanvang van een nieuw
kwartaal.
Uit liet Buitenland.
Van den Oorlog.
Lang is het rustig geweest, daar,
waar liet Oostelijk front de Oost7.cc
Nu de Russen hun stellingen aan liet
riviertje de Aa hebben ontruimd en de
Duilscliers de stad Kigu dichter zijn
genaderd, komt de vraag op, of de
Duilscliers van dezen toestand partij
zullen trekken door een nieuwe aanval
op Riga te ondernemen.
Gezien echter den geweldigen druk
op hun westelijk front en den nog al
tijd levendigen st'ijd aan den rand der
Karpathcn, lijkt het onwaarschijnlijk,
dat de Duilscliers in liet moeilijke,
moerassige terrein, dat hun van Riga
scheidt, tol het offensief zullen over.
gaan.
De voortvarendheid, waaimec „dc
Chineczcn" de Duitschc handelsonder
nemingen in China liquideeren werpt
een zeer cigcndominchjk licht op de
oorlogsverklaring van dit rijk.
I lie oorlogsveiklarmg gc;dl blijkbaar
minder de Duit-'chcis dun den Duit
schen handel terwijl ook het feit, dat
China een streep heeft gehaald door
de zware lintncn-elc verplichtingen, die
het aan Duitschland heeft, de c llicieele
motieven voor de oorlogsverklaring
niet geloofwaardiger maakt,
De Duitschei-. zijn nu nergens min
der dan 10 K M. van dc vesting Ver
dun teruggejaagd, zoogoed als nlh
beheer vellende hoogten om d stai
hebben /.ij verloren en daarbij circa
80UU geva genen in 's vyai ils handen
Niet ten onrechte gaan «Ie l'ranschcu
er prat p, dn zij bij Verdun dr
gekraakt.
Echter alleen bij Verdun, dit ver
men met uit liet oog zuiver p'.a
lijk dus. De klap. dien het leger
den Duitschen Kroonprins daar
vangen heeft was raak doch niet
Binnenlandsche Ber chten.
De Regeer.ng heeft onzen g- z.-nt te
Herlijn verzocht bij de I)uil«CllC Kegcc-
ring met den mecslcii nadruk te pro-
teslccren tegen de zeer ernstige schen
dingen van het Nederlandse!) gebied
op 18 dezer door Duitschc vliegtuigen.
Wat de Burgemeester van een Over-
ijsselschc plattelands-gemeente schrijft,
moest zelfs m bureauci.alisch Neder
land voor onmogelijk worden gehouden.
Alle verbouwde rogge moet uit X.
naar de centrale opslagplaats worden
Onkosten ongeveer f 100 per wagon.
Maar in X. moet men zelf ook rogge
hebben.
i -,DczeItde of een andere wagon r
gaat uit de centrale opslagplaats
Onkosten weer 1100.
Een gewoon menscli zou zeggen
X. leveit zooveel duizend kilo rogge
op, daarvan komt X. voor haar aandeel
zooveel toedc rest wordt naar de
centrale opslagplaats gezonden.
In bureaucratisch Nederland schijnt
en een andere methode beter te achten
i te spotten met verkwisting van geld,
tijd en kracht.
Is liet te verwonderen, dal hel platte
land rcbelsch wordt, als men liet lot
zulke dwaasheden dwingt
ln Maas en Waal is de geheeie
hooioogst rloor de regeering opgevor
derd en in beslag genomen. Niet alleen
verkocht was, doch nog niet ge
leverd, maar ook de hoeveelheid welke
de landbouwers voor eigen gebruik
hadden bestemd.
De beslecdc prijs is nog niet bekend.
Den laatsten lijd zijn nog vel-: partijen
afgeleverd tegen 155 per 1000 pond.
Graan voor Nederland,
overeenkomst is gesloten tus-
5chcn de Vereenigde Staten en Neder
land volgens welke een zekere hoeveel
heid graan zal kunnen worden verscheept
naar Nederland op voorwaarde, dut
een deel van die ladingen zal worden
bestemd voor de levensmrddenvoor-
zicning van België.
Nederland en het volkenrecht-
De Duitschc Keizer heeft zich zeer
waardeerend uitgelaten over de houding
der Ncdcrlandselic regeering. In geen
neutralen staat, zei hij, wordt het volken
recht ïini wetenschappelijk toegepast
als juist in Neikrland, m geen neutralen
staat is de houding der regee ring zoo
correct tegenover de centrale:) en de
Entente.
Centrale Keuken.
I- K ii en heeft men van den a
vang at in de vaedsclvervtrek-ong vi
I voorzien met rijdende keukens
{.instelling niet andere steden
heeft men daar goede resii laten gehad
:l d rijd. dc keukens. Tol Juli 1410
__d het «tadsbestuur door panden ge
trokken keukenwagens in gebruik, waar
p tin koukktlel stond van 500 L.
houtl. Ten slotte weid cellier liet
r drang bij d. keukenwagen- z.ió groot
at men tot vaste keukens overging
an waar vrouwen mei handwagt is liet
ten bij de deelnemers thu's b-achtcn.
ie een week abonnement hadden wal
2 Mark de O porties kost. Des Zo:..lag.
worden geen spijzen thu.-gebracht.
leeft de stad op 70 plaatsen
gelegenheid gegeven om «pijzt
halen of te gebruiken. I i d.
itenwijken wordt het eten per auto
ar een overladingsplaats gebracht
van d «ar met de handwagentjes
verder getransporteerd.
Het systeem is voor de gcbruiki
heel gemakkelijk.
Voor 'tgroote gezin.
Nu dc goedkoopc verstrekking van
schoeisel en sajet in voorbereiding is,
wordt de onbillijkheid van hel vaste
grenscijfcr der inkomsten, zonder dal
rekening wordt gehouden met dc grootte
ui liet gezin, ter degc gevoeld.
Niet te veel zegt wie beweert, dat
...in dc grootste behoeften niet wordt
tegemoet gekomen, schrijft het 'luis-
gezin.
Op zichzelf is de speling tusschcn
1200 en f 2000. afhankelijk van de
e der gemeenten in de pcr-
soncclc balasting, niet te bewonderen,
daar het goedkoope levert in kleine
plaatsen meer mythe dun waarheid is.
Maar al ware die irulecling voortref-
dijk, dan blijft deze onbillijkheid cn
ongerijmdheid, dat het voor den flu
ister volkomen hetzelfde is. ol van
zekere som een gezin van drie of
'ie. in i:c-n kleine gemeen!--, niet
r dan f 1200 inkomen heeft, komt
r goedkoop schoeisel cn sajet in
Aanmerking, ook al beslaat zijn gezin
naar uit twee personen, doch wie
1300 verdient, wordt uitgesloten, ook
al mocht zijn gezin twaalf leden lellen.
IJezc tastbare onbillijkheid en onge
lijkheid mag niet bestendigd bluven.
En zij is zoo gemakkelijk te herstellen
ior voor t ik gezinslid boven een zeker
cijfer «cn «ftrek zeg van f 100 op het
inkomen toe te laten.
Op deze manier zou '-en gtzin
:n personen met f 1600 inkomen
lijk woidcn gesteld met een gezin van
rijf pcrconen met f 1100 inkou
óntevredenheid.
T Je „Nederlander" wijst er op, dat
de druk van den oorlog zich niet alleen
in mat. ri'-i.'l opxiclit doel gevoelen,
doch ook verwoestingen aanricht in
het denkleven, in de geesten var, velen.
„W:e v.rn tijd tot tijd n.dus het
blad sommig- arbeiders-bladen
leest, hoe de menschen w.i'den
opgiruid tot tegenstand tegen chefs
tegen de Overheid van Staat st
op grond v4n omstandighed-ii,
met den c«>rl<>gsnood samenhangen
door Overheid r.och chefs kunnen
den weggenomen, ziet niet smart, c
dc list ten liet wee van den oorlog,
plaats van verootmoediging. nog niet
•col anders dan dubbelen haat, ver
dachtmaking en ontevredenheid heeft
gekweekt.
men vindt zulke uitingen
it« in do vnk-p.-rs van en voor
mlndcr-ontwikkcldcn. Ook onder degc-
die prat gaan op hun ontwikke
lt-g. rang cn positie leeft een dergelijke
geest van verzet cn van onwil
begrijpen, dat wij in dezen tijd
r een w-ereldkatostiophc, die heel
inmcnlcving bedreigt. Ook dezulken
niet verder dan den kti ig
hun eigen bclAngcn.
Zoo lazen wij dezer dagen met w
ii sommige artikelen in het „Tijdschrift
>or Posterijen en Telegrafie," dat 'l
orgaan is van directeuren cn com-
Het is van begin tot einde, in nage
noeg alle stukken, één klaag, cn bedel-
verzet- cn ontevredenheids',oon. VVi<
in dit „tijdschrift" der Poster ij-en Tele-
graafdirccicuren iets zou mccncn tc
vinden, wat het vak aangaat komt ten
cencnmale bedrogen uit, Het
blaadje ter propaganda voor salarrs-
erhooglng cn welk ccn propaganda
dicht en ondicht wordt er gesmaald
hen. die geen verbetering in den
toestand brengen. De hecrcn schamen
zich trouwens niet op zichzelf de volk--
podzie toe tc passen Geld, geld, geld,
o roept dc ganschc bende
Als dit rui dc geest is. die uit de
bladen der organisaties «preken mort,
is het toch wel duidelijk, dat het
onverschillig is, op welken grond-
ilag men voor zijne vakorganisatie
zich stelt.
Roomsche Zwemscholen
Dit opschrift plaatste cenigen tijd
geleden het Amersf. Dagblad boven
een citaatje uit de artikelen „Harten
Hoofden koel" in het Centrum
14, 15. 18 en 16 Juni Ui. Zag
het nicl-Katholiek blad daarin de con-
lequentie van dc Roomsche beginselen
n genoemde artikelen verkondigd
Menig niet-Katholiek moge boos wor-
dat „hekjes zetten," menig-
onze zijde moge medelijdend
of verbansd, verontwaardigd of ver
bijsterd liet hoofd schudden, over deze
nieuwe Roomsche „stoutrchheit", de
waarop thans propaganda wordt
gemaakt voor verplicht xwem-onderwijs
zegt maar al te duidelijk, dat de con
clusie van het Amersf. Dagblad nog
liet mis was, in tegenstelling
kleine slotbemerking van dat
blad. die kant noch wal raakte.
't Is alweer een feit, dat de propa
ganda voor het hiergenoemde onder
deel der lichamelijke opvoeding steeds
brutaler wordt benut om een schaam
teloos modern heidendom te prediken
en tc verspreiden. Walgelijk-cynisch is
hierbij vooral dc toon. die klit kt in dc
„Revue der Sporten'' vnn 22 Aug. 1.1.
Dit weekblad roept in den laatsten tijd
steeds vinniger om verplicht-z
Het grijnst daarbij om de m>
ige eischen der Christelijke eerbaarheid,
.bewijst" op een belachelijk-onnoozclc
nanier door middel van een simpel
kiekje, dat gemengde baden absoluut
geen gevaar opleveren voor de zede
lijkheid cn propageert met jongens-
brutaliteit een opvatting cu praktijk,
die getuigen van verregaande domheid
inzake opvoedkunde.
Nu gat ..Volksadei", ccn maandblad
tn „Voor Eer en Deugd"
Augustusnummer enige ernstige op
merkingen betreffende het zw
Een rilling van plurizecschc
waardiging vaart hierom de „Revue"
door dc leden. In een missctijk stukje
getiteld „Piet de Smeerpoets" geeft
ze lucht aan haar gemoed. Huichelend
fleemt de inleiding Ik respecteer steeds
met een aangeboren elegance de ge
dachten. dc gevoelens, de zeden van
een ander. Mits ze niet naar het idiote,
liet indecente zweemen". Om dit te
bevestigen volgt dan eene tirade drui
pend van gal en venijn. Maar tevens
opnieuw ccn overduidelijke verklaring,
ook in dc xwemsport terug
het „blonde beest van het Ocr-
Gcrmaiundom," en dat de huidig'
propaganda hieraan zal dienstbaar rij-
Onbeschaamd verkondigt de „Revue"
.Duister in het kwadraat is verder
bewering, dat zwemmen eene aan
leiding kan zijn en dikwjjls is tot on
zedelijkheid".
En verder: „ten zwemcostuum it
t den booze. Volkomen juist. Men
moest ook hier ten lande al tower tijn
Denemarken en Zweden, waar
de avemseholeu geen broekje
aantrekt....." lüur-iiveering van mij).
Waarlijk, al te veel eer zou men de
Revue aandoen met notitie te nemen
van den walgelijken onzin, dien zij hier
verdr-r in liet artikeltje debiteert,
c het niet, dat er onder onze sport-
ivcnde jongelui nog te veel zijn, die
aar niet schijnen tc begrijpen, dat de
Revue der Sporten" anti-katholiek en
verderfelijk prulwerk levert, vooral door
de pen van L. Lauer, den Hoofdredac
teur en „Bob" den schrijver van het
geïnsinueerde stukje. Wat Z. D. H.
Mgr. van de Wetering in den Vasten
brief van 1912 schreef over de neu
trale krant, geldt zeker niet minder van
iportbladen als de „Revue"„De le-
i gaan in den regel mee met wat
in de kranten lezen, met de mee
ningen, de beoordeellngeo. daarin uit
eengezet. Wie toch is in staat en be
kwaam genoeg om over de verschil
lende vraagstukken een eigen, zelf
standig oordeel te vellen En al mocht
dat het geval zijn, dan zal het oordeel
nog voor een goed deel afhangen van
dc voorstelling er van gegeven. En
aangenomen, dat in een bijzonder ge
val de lezer niet meegaat met de
mcening, de beoordeeling in de on
katholieke krant gegeven, dan nog le
veit het leten van dat blad voor hem
het gevaar op, dat tiek de overtuiging
bij hem vestigt, dat voor de opvatting
ran de tegenpartij toch ook veil veel te
3fg.ifn too worden gevormd de
hal/s/aehtige, de toogenaainde liberaal-
katholieken. die geen besliste overtui
ging hebben, maar immer dobberen
lusschen tegznstrijdige meeningen".
[Cursiveering van ons).
Och, als wij, Roomsehen. maar mee
willen zingen in de adoratie van 't mo
derne heidendom, dan wil men wel liet
aardig zijn. Doch als wij geloovcn
blij/dm, dat de geneigdheid tot het
kwaad ccri der gevolgen is van dc
Erfzonde, die van Adam niet alieen
op „ziekelijke jongetjes" is overgegaan
izooals de „Revue" 'i doet voorkomen)
n wij daarom met tecdere zorg willen
raken voor de onschuld van het kind,
dan komen cr „haters" der Antithese
overstelpen ons met hoon en smaad
en schelden ons op bedekte wijze voor
„Piet Smeerpoets". Wat de „Revue
der Sporten" ons in de laatste weken
heeft geleerd
Dat cr zijn onder de gangmakers
in de propaganda voor 't zwemmen,
Tderfelijko heldenaehe tendensen
Dat de zich noemende „neutrale"
pers ook Bier weer vijandin is van
Christendom en Katholicisme en dus
van waic Beschaving. Dat ook in de
kwestie der lichamelijke opvoeding de
grootc tegenstelling nieuw Heidendom
Het vierda gebod
„Gij hebt zijn zegen niet verdiend,"
sprak de minstreel met strengheid ii
den toon „gij weet uw naam ontc.ri
en blijft cr in berusten. Zulk een zooi
is zijn vader onwaardig."
„Laster I" riep de gesmaade. „Lis
ter I Eer de zon weer naar hctzelfdi
sterrenbeeld terugkeert is dc na ui
d'Artillon van alle vlekken gezuiverd
Om daartoe t-, geraken heb ik alles
opgeofferd wat ik bezat en mijne eer
zucht liet zwijgen opgelegd. Gij ziet mij
hier in eene woning, welke mij on
waardig is, doch weldra zal zij be
woond worden door een man, die der
naam zijns vaders v.m alle smet hei ft
gezuiverd CU den zijl": blank
ren kan nalaten."
De
cel
anderd l"
Een schreeuw was het antwoord.
„Vader, lieer vader, dierbre vader
huilde de zoon, „vader, moet
aldus weerzien 1" En hij vloog den
ouden zanger om den hals.
Na de wcderzijdsche ontboezemingen
van vreugde zetde de oude minstreel
tol zijn jongeren gezel
„Jasper, dank God mij, dat Hij
nog dit geluk beschoren heeft, Mijr
is mijner niet ontaard. Goue
ztj lof!"
Kéné deed den g' schokten ma
:crzittcn en vroeg hem naar duizel
den zaken.
„Laat mij u zeggen wal mij ove
vatn, want mijn jonge vriend wist li
•.den alleen, dat ik beurtelings er
oveu ur, een gezant, een schildknaap
rrden. Hij naderde zijn gastin
zeide
„Spreekt gij de waarheid
„Ja" was het antwoord. „Doch gr
leid mij naar mijn heer vader, war
zal ik hem wedervindeti
De oude vedelaar uitte een snik e
weel; lot dc deur in de kamer terug.
Daar bier I hij staan en zag niet
oubcsclirijflijkcn bhk den gastheer
Overvloedig rolden de tranen uil zijne
oogen, doch hij wischtc ze uiet
en zeide stotterend
,„Rcnc. Rê'ic. ben ik dan zoo
l'cl W.K
Henrick de Moll droeg. Daar
het schoont' Gelderland, dat reeds zt
lang geteisterd wordt, ligt de helft v
„Aan Itetjtof van hertog Arnout?"
g dc z
„Gij raadt het, niet waar Welnu,
hour Jasper," vervolgde hij. ,,lk werd
dca doods schuldig verklaard wegens
eene ridderlijke daad."
„Rénc," zeide de voormalige toovc-
naar, Laat ik u in 't kort meedeelen,
dat het dc lieer van Bukeicque was,
Isnn wie ik mijn ondergang te danken
had. Hij vestigde 's hertugs aandacht
op mijne zuster, hij schaakte li
het klooster waar zij hare opvoeding,
voltooide, hij verried mijne stoute ont
voering, hij bewerkte mijn doodvonnis.
Daarmee niet tevreden, won hij door
goud moordenaars om het vonnis aan
mij te voltrekken en deze zonden hem,
toen zij lang vruchteloos naar mij ge
zocht hadden, den bebloedcn haarlok,
om zoodoende het bloedloon maehtlj.
te worden. Ik toonde hem nn verloop
ran zekeren tijd dat Ik nog leefde
icdert dien had hij geen lust meer,
Hij toog zelf naar Gelderland om mij
op tc spore.i. Hij was de reiziger, dien
gij op den Vclpschrn weg nabij Gr
wondet, hij waa het dte Mnchtcld
het slot te Grave roofde," vervolgde
hij tegen Jasper.
„En leeft die man nog
tlczc.
„Hij leeft," antwoordde Ré
Ken gerucht als van hollende paai
den kwam liet onderhoud storen. Ré té
verliet de kamer cn ging naar builen,
gevolgd door zijne gasten. Een vreemd
schouwspel bood zich dnnr voor hen
i. Niet minde dan ccn honderdtal
Eer iemand nog een antwoord kot)
geven, riep een der ruiters, die hen
bemerkte, hen toe
,Zoo even overleed hertog Filips de
Goede. God tij zijne ziel genadig."
Het drietal stond verrast.
„ja, God zij h:m genadig," spi
-indelijk Kéné toen de ruiters reed»
bijna uit het gezicht verdwenen
„doch, ik voeg er bijLeve hertog
KareiVan hem verwacht ik het her-
r familie in ul haar luisterl)i
heeft mij dn a op zijn vorstelijk
verpand, cn daar ik et niet nart twijfel
of hij zal het houden, zal ik nog het
geluk helevrii dc oude familie d' -\rtil-
lon hersteld tc zien in al hare rechten,
Hij sloot de deur cn trok juichend
zijne gasten mede naar binnen, terwijl
hij zeide
„Morgen trekken wij naar Hcsdin.
Gij legt uwe smadelijke vermomming
af, en als wij hier wecrkccrcn
alleen zijn om afscheid te ncii
het verblijf, dat mij dierbaar is gewor
den in mijne eenzame verlatenheid,
doch dat een d'Artillon evenmin voegt
nis liet kleed eens zangers."
ridders, allen iri rouwgewaad gehuld,
draafden langs den weg en schenen Wij zijn een weinig tc ver gevorderd
.hunne vliegende rossen tot nog groo- met het geschiedkundig gedeelte van
iter spoed aan tc zetten. ons verhaat cn moeten daarom cenigc
„Wal mag dat zijn?" vroeg de oude I schreden teruggaan, om lu zien water
minstreel. sedert in Gelderland was voorgevallen.
Zooals wij reeds welen hadden de
meeste Enropecschi: vorsten nvt den
Paus aan hel hoofd de hemeltergende
misdaad gelaakt, doch geen enkrlc die
het zich zoo onmiddellijk aantrok alt
de broeder van hertogin Cathtrina, dc
hertog van Kleef. Na vele vergcefschc
vertoogen naar Lobith en Grave ge
zonden te hebben, greep deze vorst
naar dc wapens om den oproerlgcn
zoon mei het zw.uird tot zijn phclu tc
brengen, zooals hij dit reeds eenmaal
mede voor Vcnlo gedaan had. Vooral
het kwartier Nijmegcr, het brandpunt
van liet verzet tegen hertog Arnout
had veel van zijne krijgsbenden tc
lijden, cn deze riepen onmiddellijk de
hulp van Adolf in.
Deze was iitlusschcii met zijn leger
naar Kuilenburg afgezakt, om heer
Gcruari te noodzaken den eed van
nn den nieuwen hertog te
Henrick dc Moll had intus-
schen zijn jongen meester te goed op
dc hoogte gchaudi.ii van Adoifa bewe
gingen dan dat deze aldaar het hoofd
niet zou stooten.
Meer nog, heer Gcraart deed met
zijne dappere poorters een uitval, met
zulk een schitterend gevolg, dat de
vijand verplicht w.i« zijn hol te zoeken
in eene overijlde vlucht.
Wordt vervolgd-