Ui Katholiek Nieuws- en Advertentieblad voor Amersfoort en Omstreken. Kantoor: Langegracht 28, Amersfoort - Tel. No. 314. Verschijnt Dinsdag- en Vrijdagmiddag. - Prijs per drie maanden zestig cent; voor buiten Amersfoort verhoogd met vijf cent voor incassokosten. Afzonderlijke nummers vijf cent per exemplaar. Abonnementen kunnen elke week ingaan, doch opzegging van abonnement moet geschieden vóór den aanvang van een nieuw Dinsdag 16 Oct. 1917. No. 57. 31»'= Jaargang. Advertenti'énPrijs per regel 127» ct., met bewijsnummer. Voor incasso wordt vijf cent per maand-nota in rekening gebracht. - Billijke tarieven bij geregeld adverteeren. Advertentiön moeten Dinsdag-of Vrijdagmorgen vóór elf'uur ten Kantore van De Eembode worden bezorgd. Mededeelingcn, Ingezonden stukken en advertentiën te zenden aan de Directie van De Eembode, Langegracht 28, Amersfoort. 'n Vrijgestelde. „Lceglooper" is nog con van de liefste scheldwooi den voor een priester. „Waar zijn ze goed voor?" spot dc ongeloovigczachtjes voor zich zelf, als hij nog fatsoen heeft openlijk uitjouwende, als hij dal kwijt is. Waar ze goed voor zijn Weet gc wat een vrijgestelde is? Na tuurlijk, nietwaar, in onzen socialen tijd van bonden. Die menschcn zullen zo in den socia listische» hoek wel geen luilakken, leeg- Toch staan zc niet in de mijn, in de fabriek, op het werk, toch zijn het tame lijke heeren, cn kijkt men cr tegenop zc hebben dc beweging onder de knie, zijn of worden leiders. Die mannen zijn noodig, hard noodig in het moderne verenigingsleven, roept men, als door een schee pstorpcr zoo hard. ,,Je hebt gelijk, man, die zijn noodig, als brood en aardappelen, cn Het zijn mcnschen, die, opdat zc goed zouden kunnen werken, veel zou den kunnen doen voor dc vereemging, worden vrijgesteld van werk, van han denarbeid, zooals de anderen doen, dag in, dag uit. Daartoe draagt ieder lid zijn duit bij, want zc worden bezoldigd de partijkas. Ze zijn de kuiken, w de vooruitgang van dc vereniging drijft. Geen enkel lid, dat begrip heeft de actie, helaas, dat zijn ze r allemaal, noemt zulke lui nikst ters en dagdieven." Wat zijn dc priesters nu anders dan vrijgestelden? Goede menschen, die je ogen dik maakt over het bestaan van priesters, als de kikvorsch uit de fabelde Katho lieke Kerk was jullie weer een heel, heel eind voor I Zeker, het was ver standig van je om vrijgestelden te eischen voor je actie, dan komt cr fut in maar dal verstand werkte al eeuwen lang 't is afgekeken werk Dc Katholieke Kerk heeft hare vrij gestelden, de geestelijken 1 Hoe kwam du: daarop Och, toen Christus Zijn Katholieke Kerk stichtte, stelde Hij ook lui heilig priesterschap iri. In dc Katholieke K-.rk is de ziel van den mensch, xijti ccuwigi zaligheld en al wat daarmee samen hangt, van hei grootste, van hel eénigc gewicht. De zorg voor de zielen ei zondere personen, die zich d; aal aan konden geven. Of zc rijk waren of arm, dat deed cr niet toe zc besliste, dat de paroehi anen voor hel IcverisoiuKihoud van hun eigen priester moesten zorgen; juist zooals de leden van den bond den vrijgestelde betalen. Voor de rest gaf zc hun een „wissel op dc eeuwigheid", d. w, z. deden ze hun best, dan zou God ze later beloor Kn wie durft volhouden, dat zulk werken lceglooperij is Louter eigenbelang? Zijn ze alleen voor dc rijken Dat weten allen wel beter. Dc 1 ligc Sacramenten worden allen toege diend zonder onderscheid een priester kent alleen zielen, en de ziel van armen tobber is misschien nog meer 't oog van God dan die van een ichatrijkcn meneer I Eigenbelang Wat valt cr te halen in dc missie- streken Wat voor pret is het bij nacht cn ontij klaar te staan voor stervenden Zou het uit louter stoffelijk inzicht zijn, dat een geestelijke totaal afhanke lijk wil zijn van z'n overheid, wil gaan i staan, wanneer en waarheen hij ge- Uit welk motief zijn zc bij de sol daten aan het front 'aarom midden onder alle ellende ziekenhuizen ?at doet hem niet bang zijn voor welke besmetting ook als zijn plicht als priester roept Men zou toch eerlijkheidshalve moe- i) zeggen, dat hij zijn verecniging nog o slecht niet dient En al zijn cr mcnschelijke tekortko mingen hier en daar, welke stand zoo gunstig op dc wereld Vrijgestelde I Vrijwilliger ook, De Kerk dwingt nu mand. Doch ook ieder wordt aangenomen. Ze cischt voorbereiding van studie cn geestelijke sterking. Ze weigert er jaar na jaar, T geschikter), die naar mcnschclijk inzie dien plicht naar behooren kunnen zullen vervullen, behoudt zc. Hierbij is natuurlijk een vergissi niet uitgesloten. Die opleiding is toch ook niet Mie de beste. Twaalf jaren studie volbrachte lagere school. Zeker, ze kennen niet ailes, op geen .tukken na I M tar wie cischt voor een goed schoenmaker, dat hij perfect tec- kenaar is, kunstschilder of cc modern kostuum kan in elkaar gooien Ieder daarin kan de priester zijn tegen- Hij is cr mn de zielen te leiden, voor ziel t «rgeii. Wa; daarvoor noodig weet de Kath. Kerk zelf locli zeker, zij kiest hare vrijgestelden. I'. QUIRINUS. Kapucijn, Binneniandschs Berichten. Brandstof. Omtrent den aanvoer van steenkool uit Duitschland -en Oostenrijk-Hongariji zcide dc heer van Aalst hoofdinspee ur va» de N. O. T. het volgende. Do bij voorwaarden ter zijde latend, men lot sluiting van een beperkt otlkiec! krediet gekomen en heeft zich daarvoor den maandclijkschen oer van tenminste 250,000 ton steenkool en 20,000 ton ijzer en staal tot 31 Maart 1918 verzekerd, waardoor idustric cn duizenden daarbij be trokkenen den arbeid zuilen kunnen Met Oostoniijk-Hongarije i» een kre diet iifgesloten, dal ons den aa verzekert van talrijke hier te lande be- noodigde artikelen, waaronder bijvoor beeld smeerolie. Wanneer men verder in aanmerking neemt, dat deze maand 100,000 ton steenkool uit Engeland zal kunnen worden betrokken, dat Limburg, een productie zal kunnen bereiken van r dan 250,000 tou' 's maand», dan alle aanleiding tot dankbaarheid, wij den winterdag wat huisbrand industrie betreft, zullen kunnen doorkomen. Nieuws Boerenvrlenden. De landbouwers, en vooral die uit dc zandstreken, zoo lezen wc in „De Tijd," hebben zich tot dusver niet bij zonder mogen verheugen in den steun der liberale peis. De economische spc- lalitciten, die daarin de pen voeren ver de onderwerpen van den dag, bleken aanvankelijk niet geneigd, om den boer veel toe te denken. Zij ken nen hem ook weinig. Want. gelijk men bijv. te Amsterdam van ons vogelen- heir niet veel meer' afweet, dan dat het bestaat uit musschen, vinken cn duiven, zoo kent men er ook van hoe veel meer dan melkboeren, groenteboeren cn vischbocren. Natuur lijk weet men er op de liberale dag- btad-bureaux wel meer van. maar het scheen niet de moeite waard, den land- die één derde deel van heel de bezighoudt, als hoofdbedrijf cn het meest onmisbare element in onze samenleving tc beschouwen. Men ziet soms het bosch niet, als men vlak een dikken boom staat. De jongste boerenbeweging heeft daarin iets veranderd. Men begint ook in de liberale pers cr aan te denken, een boer precies doet als iedereen zijn productie, voor zoover het van hem afhangt, regelt naar het voordeel, dat hij er allereerst voor zich zelf uit kan trekker. Prof. van Hamel wees in de groene „Amsterdammer" op de beteekenis den boerenstand voor de productie stelde in het licht, dat het resultaat daarvan nauw samenhangt met dc tc behalen winst. Ook het „Handelsblad" wil alsnog zoo spoedig mogelijk be paald hebben, dat de boeren van den 'oogst 1918 een zeker percentage, bijv. 10 of 15 pCt. mogen behouden voor eigen gebruik en voor veevoeder. Men zal dan lot een veel ruimeren uitzaai van koren overgaan, omdat de boeren het bewustzijn zullen hebben, niet lan ger heelemnal alleen voor anderen tc Het advies is ou<", maar hel komt i voor den Minister van een beteren kant, als toen wij het gaven. Misschien is het echter nu op weg naar de soci alistische organen, waarnaar de Minis ter meer schijnt te luisteren. Als deze zeggen, dat dc arbeid allereerst den arbeider moet looncn cn dat dc land bouw dus allereerst den landbouwer moet voeden, dan zal dc Minister het wellicht gaan gelooven, Engelsche willekour. De Daily News zegt in een beschou wing over het stop zetten van de tele grafische verbinding met Nederland voor handels- cn financleele telegrammen cn het Amerikaanschc bunkerkolcn verbod, dat, welke de beweegredenen daarvoor mogen zijn, de gevolgen voor Neder land rampspoedig zijn. Het land wordt door deze maatregelen metterdaad be dreigd door iets dat bijna met een commercioele ui economische vernic- 'iging gelijk staat en dat nog wel op een oogenblik, waarop zijn positie reeds zonder deze verergering bijna wanhopig is. Het is duidelijk, dat men zulke maat regelen niet heeft kunnen nemen, zon der de crisis te voorzien, die zij moes ten veroorzaken. Het kan zijn dat er eer gebeurd is dan gebleken is, maar elk geval kan de nu geschapen toe stand met duren. Nederland kan op zulke voorwaarden ternauwernood het levcg houden. Gemengde Berichten. Oorlogsberichten- In verb>nd met de propaganda, Zwecdschc bladen door een Ér.gcl- sche redacteur gemaakt voor de zaak beschaving en recht," schrijft „Aftonbladcl" een artikel, waaraan wij Int volgende ontleonen Wij dat Duitschland zoowel wn gaat de algcmcene ontwikkeling des volks a's ook wat de hoogere weten schappelijke ontwikkeling betreft, een standpunt bereikt heeft, waarmede ver geleken de Entcnte-state», Engeland itgezonderd. kunnen worden be schouwd ais aanzienlijk ten achter ge bleven. Wij weten verder, dat Duitsch land door ccne sociale wetgeving, die alle zijne burgers ten goede komt waarvan men wedergade in geen enkel ander land vindt, in al de klassen zijner samenleving een welstand heeft stand gebracht, waartegen de toe: den in de arbeiderswijken van een deel der Engelsche steden zich ,afteekencn als donkere schaduwen, Het blad meent dan, dat het sterl gevoel voor recht, dat de Engclsclim: beweert .- bezitten, een arbeidsveld zou kuni.e - vinden, dat ccnigszins na der lag dan Duitschland. „Aftoubladct" wijst in dat verband op dc Engelsche koloniün cn in het bijzonder op Ierland. In Engeland is hel verknopen van iolinlltoudvndii dranken nan vrouwen veibodcn. Tengevolge van de schnarschte spek cn de duurte van eieren, h, enz. uordt het Engelsche ontbijt :ds kariger en duurder. Dc minimumprijs van spek bedraagt iccds fl.40 per pond (4'/j ons). Uit alle Engelsche districten komen iillguusligc oogstbcrichtcn. Het slechte veel schade aangc- -t het graan dun cn s over liet algemeen heeft richt. Over dc korrel vu cr slecht. liet I'.aliannschc blad Li Tribun» e'.dt dat de graanoogst in Italit! 10 illiocn Centenaars minder heeft opge- verd dan verleden jaar. Er is, volgen» verklaring van ge deserteerde Duittclic ernstig oproer geweest op de Duitschc vloot. Verscheidene officieren, benevens een aantal kanonnen werden a zee geworpen. De schepen, welker bemanning aan iet muiten sloeg, zijn de Kaiser", .Wcslfalen", „Prinz Regent Llrtfjfold" en „Hamburg", Op zekeren van tc voren vastgestel- den dag werden aan boord van ge noemde schepen roode vlaggen gche- schen en weigerden alle minderen op het appél te verschijnen. De officieren meerden het „op stootje" spoedig te kunnen onderdruk ken, doch toen zij zich met de revol- in de hand naar dc muitende ma- en begaven cn dezen, onder be dreiging op hen te zullen schieten, bevalen aan het werk te gaan, weiger den allen als één man hun tc gehoor zamen. Zij namen een zeer dreigende houding aan en spoedig vielen zij op de officieren,aan. Een gevecht ontstond, het gevolg, dal verscheidene offi cieren overboord geworpen werden en den dood in de golven vonden. Zeer ging het o.a. toe op dc „Prinz- Regent Luitpold", een schip van 24.700 ton, behoorende tot de „Kniscr"-kl88ac, waar zelf» dc commandant door dc muiters niet ontzien, ïdoch eveneens overboord geworpen werd. Na de offi cieren moest ook het materieel het ontgelden en verscheidene kanonnen verdwenen in du diepte, terwijl aan de ichcpen nog verschillende andere be schadigingen werden aangericht. De regeering gevoelt zich door het bekend worden van deze muiterij tegen over het buitenland gccompromiteerd, cn de met aanvankelijk succes bekroon de operatie van niet minder dan 90 grooten en kleine Duitschc oorlogs schepen tegen Russische eilanden bij Riga komt juist in tijd om den on- gunstigen indruk ccnigermatn weg te Dc positie van Frankrijk is zeer moeilijk. Ongetwijfeld moet het Fran- sclic leger liet zwaarst bloeden cn lijdt Frankrijk tlczc verliezen ook terwllte van de oorlogsdoeleinde» van Enge land. Amerika cn Japan. Frankrijk zou •ngelwijfcld door de Duilschc leger» overweldigd worden, al» de Krgcitche legers weer naar htm eiland scheep gingen, zoodat Frankrijk toch nog altijd dankbaarheid dient to tooncn voor deze hulp der Kngclsclicn. Dat liet cr met den landbouw in Frankrijk slecli» voorslaat, blijkt ook wel uit de mcdcdceling van de regee ring, dat liet broodrantsoen tot 200 gram verminderd zal worden. - Dc olficicrcn van een Anu-rik.isnsche mail boot deelden liet volgende lotgevallen van 't Duitschc Adier". roofschip „Sec- De „Sec-Adlcr" vcrirok uit Duitschland, vermomd als een Noorsch houtschip. Hel schip werd door een torpcdo|ager onderzocht en toen de papieren In orde waren bevonden, kon hel zijn reis al» Noorsch schip voort zetten. Toen dc „Sec-Adlcr" de Stille Zuidzee bereikt had, werd hel hout over hoord ge worpen. De bemanning beweert, dat schepen Ier waarde van H mllllocn pond lot zinken werden gebracht. Mailbootcn werden onge- Se onanist een Anlweipen Gedurende deze drie dagen verlieten David en zijne dochter en zijn vriend hunne vrijplaats niet. Het orgel blei even stil als zijn meester, en Cecilii 'hield niet op met wccnen. Eerst toen alles tot dc vorige orde was terugge keerd, sloeg Lybens den weg n zijne eenvoudige woning in hij ht vestte ook den jougen kunstenaar Beren, wiens woning in asch was legden dc overwinnaars verlieten stad den 26 Maait 1577, toen dc Cita del voor den koning van Spanje den hertog van Aerschot wetd i geleverd. Den eersten Augustus van genoemd jaar maakte de schrik zich op van de bewoners van Antwerpen meestermen strooide het gerucht uit, dat de duitschc bezetting, die citadel lag, dc stad wilde plunderen. De burgers grepen naar dc wapenen, en de Duitschers stonden in slagorde geschaard. De leden van den raad, die hunne omkoopbaarheid kenden, boden hen 150,000 gulden aan, indien zij dc sterkte wilden verlate». Terwijl men onderhandelde, ontwaarde men van verre schepen, die onder een gunstigen wind de Schelde overvoeren, Weldra verscheen ccne vloot voor de siad, be mand met Watergeuzen. Met volle zeilen stevende zij tot ouder de cit.i beschoot de sterkte. Oogcnblik- kelijk weerklonk In de gelederen der Duitschers dc kreet: „De watergeuzen I" cn de schrik beving l|en dermate, dat de citadel binnen een uur outiuimd was. De stad schonk den heer van Hau tain, die het bevel over de vloot voerde, tot dankbaarheid een gouden keten. De inwoners snelden naar dc citadel, verbrijzelden het stalen stand beeld vau Alba, cn de stad genoot ecnigc verademing, Maar die rust en vrede waren slechts kort van duur. Alexander Farneze, prins van I'arma, die de plaats van don Juan van Oostenrijk verving, ver toonde zich den 3 Maart 1579 voor Antwerpen, om er dc Geuzen uit te verjagen. De stad verdedigde zich met verwoedheid cn dwong den prins van I'arma liet beleg op te breken, Terwijl Maastricht hein de handen vol gaf, ver.-preidden dc Protestanten het gerucht, dat de «priesters cn mon niken de stad aan de Spanjaarden wil den overleveren. Zij maakten op eene laaghartige wijze van de verontwaardi ging, welke deze valsche beschuldiging veroorzaakte, gebruik, om een oproer tot stand tc brengen, dat den 28 Mei, bij gelegenheid van cene katholieke processie, uitbarstte. Men joeg alle priesters en religicuscn uit Antwerpen, en ijlde naar de kerken, om Ze, e als in het jaar 1566, te plunderen te vernielen. II. Op dei 28 Mei, den dag oproer, door de Geuzen verwekt, zag David Lybens, die de gezangen der processie begeleid had, bij het uitgaan der kcik, haar weldra in wanorde tc- rugkeerenen een cogcnblik later be merkte hij met afgrijzen, dat cr in dc groote keilt niets anders dan heilig schenners waren, die hem de vernieler» van 1566 in het geheugen riepen, tijden van onlusten, bij alle openbare wanordelijkheden, is cr een ras van menschen, dat zich altijd gelijk blijft, dat men nergens opmerkt in rustige dagen, dat men in onstuimige oogen- blikken ziet, en dat uit de straatstcc- ncn te voorschijn schijnt tc kruipen Deze lieden gewapend met scherpt ijzers, die aan lange staken waren vastgemaaktwaren vergezeld van menschen die dc vernieling eenen lach om de lippen doet spelen cn waa onze voorouders geloofden, dat hclsche geest beu bezieldegem vrouwspersonen, gingen voorop flesschcn in de liaud. Toen deze afschuwelijke bende meester zag van de verlatene hoofd kerk, verdeelde zij zich in kleine groe pen de steenen vlogen In het rond zonderlinge kreten doorklonken de kerk schrikwekkende vreugdekreten kondig den de plundering aan. Ze namen dc kaarsen van het altaar om dc schilde rijen in brand tc steken i dit gelukte haar echter niet, Dc beelden der heili gen werden omvergesmeten dc alta ren cn koorstoelen verbrijzeld; de priestergewaden in het midden van het keikruim, verbrand. David Lybens, onbewegelijk tegen :n orgclpilaar leunende, zag met een kloppend hart dit duivelen feest. De hemel was duister en betrokken een verschrikkelijk onweder omringde de stad; dc duisternis werd slechts ge deeltelijk verdreven door den zwakken schijn van de kaarsenhel gerommel des donders kon den plunderaars niet beletten in het ruim der kcik tc dan sen. De hoofdkerk was skchts een veld van brokstukken, toen cene ruwe stem zich deed hooren Laat ons het orgel verbrijzelen Ongetwijfeld was dit de treurigste stond uit het leve» van den armen David. Hij wa* alleenwant zijne dochter had hij ziek. te hui» gelaten. Zijne beeni») schraagden hem nog maar zijn ht»l was al» verpletterd. Wankelend viel hij op eene bank voor zijn klaviej neder; hij onder steunde zich nog eene poo-,, om aan zijn bloed, dat met alle kracht stroom de, den tijd tc geven van zich te ver koelen. HIJ maakte een kruisteeken beval zich aan God, aan de Heiligt Maagd, aan de heilige Cecilia, ei plaatste zijn geliefkoosd orgel onder hunne bescherming. Toen werd de verschrikkelijke kreet: Laat ons het org'l vei brijzelen 1 door de reed» nakende bende herhaald. Maar op hetzelfde oogenblik, ver spreidde zich ccne machtige, zware stern, gelijk aan dc overstromende golven, in dc groote kerk, en deed de ruiten in hare verste hoeken trillen. Men meende den indrukwekkende!) aanhef van dc heilige trompetten en de heerlijke bazuinen te hooren, die op SinaV dc tafel» der wet, aan Moxe» gegeven, aankondigden. Nooit had zul ke harmonie dc mcnschclijkc ooren getroffen. De verstomde bende stond stil. ccne ijzeren ziel hnd zij het ge- imel des donders gehoord; zij ge- 1de hare vezel» verslappen bij de iboczcntingen des orgels, dat David machtig genie be- 'eldc. Na den schiik ingeboezemd te heb ben, nam iiet statige orgel de stem gezag* Ran. Het bevalhet deed die menschen van stof cn slijk sidde ren geheel de bende viel op dc knieCn, het voorhoofd naar dc zoo even ont- eerde vloerstccncn gebogen. Nu keerde dc hoofdkerk In cje vroe gere stille terug. Ongetwijfeld had de kunstenaar dooi uitputting geen leven noch krachten meer. Dc geestdrift, die

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1917 | | pagina 1