mI
Katholiek Nieuws- en Advertentieblad voor Amersfoort en Omstreken.
Kantoor: Langegracht 28, Amersfoort - Tel. No. 314.
Verschijnt Dinsdag- en Vrijdagmiddag. Prijs per drie maanden
zestig cent; voor buiten Amersfoort verhoogd met vijf cent voor
incassokosten. Afzonderlijke nummers vijf cent per exemplaar.
Abonnementen kunnen elke week ingaan, doch opzegging van
abonnement moet geschieden vóór den aanvang van een nieuw
kwartaal.
Dinsdag 18 Dec. 1917. No. 74. 31»tc Jaargang.
Advertentieni Prijs per regel 12'/» ct., met bewijsnummer. Voor Incasso
wordt vijf cent per maand-nota in rekening gebracht. Billijke
tarieven bij geregeld adverteeren. AdvcrtentlCn moeten Dinsdag-of
Vrijdagmorgen vóór elf uur ten Kantore van De Eembode worden
bezorgd. Mcdcdeellngen, Ingezonden stukkon on advertentiün te zenden
aan de Directie van De Eembode, Langegracht 28, Amersfoort.
HET DUBBELTJE.
Het wrolrt me, dat het dubbeltje voor
het Centrale Propaganda-bureau
nog niet overal op tafel ligt.
Weet men dan niet, dat wij ai De
cember schrijven
December 1917
Dat in Mei de candidatcnlijsten moe
ten worden ingeleverd?
Dat dus at het verkiezingswerk in
die enkele maanden gedaan moet zijn?
En goed gedaan, tienmaal beter dan
vroeger
In dien zin tenminste, dat er tien
maal meer moet worden afgewerkt.
En nog is er het Centrale Propaganda-
bureau niet.
Spreek dat nu niet tegen door te
zeggen, dat het bureau tenminste voor-
loopig bestaat, omdat de heer De Wolf
van Amsterdam door den Algemeenen
Bond van Kiesverjenigingen is aange
wezen om te trachten, ongeveer zon
der geld en zonder hulpmiddelen, de
propaganda voor de grootc Katholieke
Staatspartij tc organiseeren.
Daarmee is het R. K. Propaganda-
bureau niet gesticht.
Aan de stichting ervan moet
begonnen worden.
En dat in bijna Januari, terwijl
zes maanden een verkiezingsstrijd zal
moeten uitgevochten worden, die als
een keerpunt in de geschiedenis der
politieke partijen kan worden beschouwd.
Katholieke geestdrift en katholiek
plichtsbewustzijn, ik zou neiging hebben
je te beschimpen, ware hel niet, dat
er voor je tragen zin verontschuldigin
gen zijn aan te voeren.
Het is oorlogslijd, nietwaar?
Doch of de Duitschers deze
telrng winnen of de Engelschen,
wij buiten ifen wereldbrand blijven, zal
in Juni over de toekomst der Katho
lieke Staatspartij worden beslist.
Er zal gekozen worden volgens een
nieuw stelsel, iedere Nederlander van
25 jaar, ook de armste, als hij maar
niet een bepaald rechterlijk vonnis ach
ter den rug hoeft, zal kiezer worden
en iedere kiezer zal verplicht zijn
de stembus te gaan.
In 1916 waren er ruim een millioen
kiezers, doch bijna 1'/, millioen man
nen boven dc 25 jaar. Die l'/j mil
lioen zullen bijna allen kiezer worden,
wat een vermeerdering geeft
400.000 kiezers.
In 1913 hebben er 768.000 kiezers
gestemd, in 1918 zullen alle kiezers
verplicht zijn om te stemmen, zoodat
er dan, gerekend met de wettelijke ver
ontschuldigingen, minstens l'/j millioen
stemmen zullen worden uitgeoracht.
Dat is niet precies het dubbele van
het getal van 1913, maar het scheelt
toch niet veel.
In ieder geval bewijzen deze cijfers,
dat de politieke partijen voor een reu
zentaak staanhet hervormen harer
organen (de|kath«lieke kiesverenigin
gen) naar de eischca van het nieuwe
kiesstelsel, de Evenredige Vertegen
woordiging, en liet bewerken van die
honderd duizenden nieuwe kiezers.
Van de nicuwaangekomen, versche,
pas gebakken kiezers. Eu van de trage
en saaie massa der onverschilligen, die
door den stemplicht voor het eerst
naar de bus worden gejaagd.
En begrijpt nu bijvoorbeeld ditals
de Katholieke Partij dertien-, veertien-
of vijftienduizend stemmen minder uit
brengt, dan scheelt haar dat een zetel.
Alle stemmen van het geheele land
orden bij elkaar geteld, en als er dus
in dit dorp 10, in het andere 50, in
deze stad 300 katholieke stemmen ver
loren gaan, dan Is men gauw over het
cijfer, dat een katholieken zetel verlle-
:n doet.
Er mag geen enkele katholieke stem
verloren worden over het geheele land.
Het hoogste moet bereikt.
Want het cijfer, dat wij in 1918 zul
len bereiken, zal voor een verre toe-
beslissen over de kracht onzer
Katholieke Staatspartij.
Wat wij in 1918 verliezen, of niet
meenemen, krijgen wij in 1922 niet
meer mee. En wal nu meegenomen
wordt, blijft bij ons.
E» besef nu een andere moeilijkheid,
dat heele stteken van ons land, waar
de Katholieke Partij tot nu toe gemak
kelijke overwinningen behaalde, zullen
moetco mee vechten in den beginsel
strijd tussehsn de politieke partijen van
Nederland. Dat deze grootc vleugels
onzer partij, vroeger in plaatselijke ge
vechten den vijand bedwingend, nu in
het vuur van den algeineenen .vlag moe
ten gebracht worden, terwijl velen van
hen nog niet weten, welke ernstige taak
hun wacht.
Bedenkt dan, dat er zoovele duizen
den kiezers moeten geworven worden
de Katholieke Partij, naar de partij
toegehaald, en afgetrokken van dc lok
kende stem des vijands; dat al deze
kiezers, de nieuwe en de oude en d
onverschillige, in dc kiezersorganisati
moeten worden ondergebracht, dat heel
de parlij dan met de tucht en den strijd
lust van een goed georganiseerd leger
zal optrekken ter verdediging van het
katholieke beginsel in de staalskunde
niet voor dezen of genen persoon, maar
voor het katholieke beginsel wat
weernoodigmaakt.dat al die honderd
duizenden Katholieken geleerd en be
grepen moeten hebben, waarover het
in Juni gaan *talen zeg dan nog.
dat al dat werk, bet leiden cn
ervan, het vooruit stuwen en opjagen
niaar moet worden overgelaten
amateurs, her cn der venpreid
Nederland zonder onderling contact,
hier 'n groep bij elkaar, daar geen en
kele, ginds een stem in de woestijn.,
terwijl onze tegenstanders gesalarieerde
propagandisten hebben, er meerdere
aanstellen, desnoods een voor iederen
kieskring!
Katholieke geestdrift en katholiek
plichtsbewustzijn, ik zou op je geschimpt
hebben, zoo de buitengewone tijdsein-
Handigheden je traagheid riet luidden
irontschuldigd.
Maar ik neem geen vcrontschuldigin-
:n meer aan, nu ik je gezegd heb,
nar het op staat.
Nu je weet, wat er binnen enkele
maanden nog gcbcurcp moet. en welke
grootc belangen er op ,het spel stann.
Wil je nu alles aan f.et .oeval ovci-
laten, aan den toevnlligcn ijver van een
plantsclijken propagandist, die hier is
i daar ontbreekt
Of besef je. dat er een Centraal
Bureau van propaganda noodig Is, een
goed georganiseerd, stevig gegrondvest
Bureau, met een directeur aan het
hootd, die zich aan het werk der poli
tieke propaganda 'geheel geven kan,
zijn levenstaak van zal maken?
Besef je dat, zorg er dan voor.
Zorgt, dat alle kiesverenigingen haar
contrib' tie met een dubbeltje per lid
verhorigen zooals het bestuur van
den Algemeenen Bond van R. K. Kies-
'erccnigingen dat heelt voorgesteld
:n dat alle kiesvcrcenigingen zich ver
binden dit dubbeltje eens per jaar te
storten voor het Centraal Propaganda-
Bureau, Zorgt ervoor, katholieke geest
drift en katholiek plichtsbewustzijn. op
dat ik je hcrkcntie in je oude kracht
i love naar je goede daden.
Het dubbeltje moet op tafel
En spoedig
ALB. VAN DER KALLEN.
Uit het Buitenland.
Van den Oorlog.
Ontegenzeggelijk hebb :n de Engel
hen een groot moreel succrs belianld,
en ze Jeruzalem veroverden,' doch
de strategische betcekenis van de ver
overing van Judeu r et zijn hoofdstad
niet groot. 4,
Onwillekeurig kwam ons de gescln
mis van de heilige stad in Palestina
herinnering.
In de oud-Egyptische tijden
Jeruzalem, de stad van David, die op
den Zionsberg zijn residentie had ge
vestigd. Salomon deed er op de be
roemde „Moriah" zijn tempel bouwen,
die het middelpunt zou vormen va'
het Jodendom.
Christus zelf heeft de stad door Zijn
omwandeling gewijd en geheiligd door
ij'i offerdood.
Weik een rol heeft de stad niet ge
speeld in de geschiedenis der nuti-
Hoe kon ze volken in geestdofi
brengen, hoe is er geweend over haar
verlies. Van dat dc profeten haar be
zongen tot op den huidige.) dag toe,
bezielt ze de gedachten van alle Chris
tenen, omdat zooveel dierbare herinne
ringen, maar harde lessen ook, aan
haar naam v -rbondc') zijn.
Jeruzalem kende meermolen de ver
schrikkingen van don oorlog. Toen
Christus over haar weende in groote
droefheid, oindut zij niet luisteren wilde
stem van Huren Meester, zag
Hij al de ellende en jammer, die ko-
in veertig jaren na Zijne kruisdood,
don het geestdriftige tijdvak der
kruistochten. Jeruzalem was
vurig begeerde buit van hen, die uit
trokken om de stad aan de Mohamme
danen te ontrukken. In 1187 echter
werd ze weer door sultan Saladin ver
overd en sedert bleef ze, met ren korte
onderbreking vi-n 1229 tol 1244, toen
keizer Frcdcrik II haar voor de Chris
tenen herwonnen had, in onchristelijke
handen.
Nu hebben de Engelschen Jeruzalem
veroverd, doch al tc groute jubel hoeft
n 't Christenhart niet op tc gaan.
De Heilige plaatsen immers werden
door de Turken mot dc meeste angst
valligheid ontzien en de Christenen
genoten er dc meest volmaakte vrijheid.
Volgens veler mecning zal de ver-
overing zelfs voor de Christenen geen
voordeel betcekencn,
Dc Engelschen toch veroverden de
stad niet om er den Chrlstcnnaam te
doen zegevieren er bestaat integendeel
het vermoeden, dat de stad na den
oorlog aan de Joden zal gegeven
den cn of de Israëlieten dan de Chris
tenen dezelfde vrijheden zullen laten
als tot nu toe de Turken deden, muR
betwijfeld worden.
De zionistische beweging, in den
lantsten tijd zoo sterk wassende, is niet
zender gevaar.
Rusland wordt verscheurd door bur
gertwisten. De mannen van Lcnln, die
de hoofdstad baas zijn, winnen ook
n invloed op het land. Dat niet alleen
tegenstanders daarvan te lijden hebben.
ook de vreemdelingen, meer in
het bijzander dt Engclsclntii, blijkt uit
een telegram uit Petrogrud, waarin
gezegd w«rdt, dat meer dan 150 Engel
schen, waa'bij vrouwen en kinderen
gevangen gezet zijn, als tegenmaatregel
wegens liet gevangen houden van Rus
te Londen.
Flnls.
Men meldt uit Tilburg dal de uit
sluiting geëindigd is op voor de werk
lieden aannemelijk gcaclilc voorwaarden.
Dit alles is neergelegd in een collectief
"idscontract geldig voor een j;
Binnenlandsche Berichten.
Amersfoortsche
Nieuwsberichten.
Het klokkenspel van den O. L.
Vrouwc-toren geeft nu bij heel uur
„Kent gij het land" en bij hult' uur
„Peins niet altijd over morgen." Ueidi
mclodit'n uit den bundel: „Kun jc
zingen, zing dan mee."
Door liet bestuur van de voetbal
club H. V. C. is besloten om in hel
voorjaar, ter gelegenheid van de ope
ning van het aleuwc voetbalterrein
den Socsterwcg. schoolwedstrijdcn
organiseeren, waaraan leerlingen
(elftallenvan alic scholen in deze ge
le kunnen deelnemen.
De gemeenteraad vergadert v
ar voor 't laatst heden avond 7 uur
i zul dan o.m. behandelen
Benoeming leden Commissie».
Benoeming lid Commissie Toezicht
Lager Onderwijs (vacature Mr. Verhoef).
Verleciicn ziekteverlof Mej. G. van
Kalken.
Voorlooplg afwijzend advies op het
adres van de Openbare Leeszaal om
de Hoogcre Burgerschool af te staan
)or openbare leeszaal.
Afwijzend advies op het verzoek s
in E. van Vollenhoven tot tankoop
van gemeentegrond aan de .uygens-
laan.
Voorstel tot vaststelling der Veror
dening tot beperking van het herbetg-
bczock door jeugdige personen.
Kaasmarkt.
Aangevoerd 7 wagens bevattende
1100 K,G, Kaas.
Prijzen f60.— 18 f61.- p. 50 K.G.
Gestempelde id. id. 50 K.G,
Handel matig.
Het monument op den Berg, be
doeld als een gedenkteeken van Bel
gische dankbaarheid ann de Neder-
landsche natie voor de gastvrijheid in
land ondervonden, Is nagenoeg
voltooid. Alleen de parkannleg cr om
heen zal nog wel wat tijd vorderen,
"et monument is ontworpen door
Belgischen architectdc uitvoering
geschiedde in biksteen -n maakt een
mnssieven Indruk. Het bestaat uit twee
deelen, het hoofdwerk, de 14 M. hoogen
uitzichttoren, en een voormuur op ecni-
gen afstand en lager plan, verbonden
door twee brcede, met heggen om
zoomde paden.
voormuur stelt voor het lijden
België, de bovenbouw de verhef
fing, de opbeuring van het lijdende volk
door NcdirUnd,
Beide werken dragen reliefs In me
talliek beton, ontworpen door den
beeldhouwer Krop.
Het onderdeel dtsagt 3 riliefstukken.
Het rechtsche symboliseert België, ver
rast door den oorlog, men ziet bnjo*
netten gericht op een groep soldaten
burgers. In den uitersten rechtschen
hoek van het centrum een springende
bom, de bevolking vlucht, en het ge
heele middengedeelte geeft episodes uit
deze vlucht. De meest llnksche figuur
wenkt de vluchtelingen op Ncderland-
scheu' bodem. Nederland woidt gesym
boliseerd in de Gastvrijheid en Ver-
Aan den hoofdbouw ziet men de
werken der opheffing, symbolen van
den atbeid. Het middenrelief geeft een
beeld na den vredekinderen jubelen
tusschen een vrouw, die ui den tijd den
landarbeid heeft verricht, en een sol
daat. die nu weer achter den ploeg
komt. Hoog daar boven de Vlaumsehe
Leeuw, uitgemetscid in dc stecnen.
Aan den voet van het bouwwerk
een waterpartij, tc midden van uitge
bouwde bakken, bestemd voor blocmcn-
versieriag. Aan den achterkant het
Vredes-ymbool met welvaart en over
vloed. Aan weerszijden lelden trappen
boven, afgesloten door hekkrn in
TOBY LOUVET.
12)
„Zeer goedmaar ik heb
beschuldigdgij hadt niet het vrije
gebruik van uwe zinnen."
„O I wat dat betreft, neen 1" riep de
weikman diep geroerd uit, „maar Hat
komt er niet op aanwat gij daar
zegt, is edel. Zie, ik gevoel dat ik u
liefheb, dat ik u met lijf en ziel, in
het leven en den dood toebehoor. Ik
ga kleederen voor u halen, u tc hui
brengen, en daarna.,., daarna kunt gij
naar welbehagen over mij beschikken..."
„Bedaar, bedaarsprak Albert
glimlachende, „laten wij er ei
denken ons te droogenlater zullen
wij den tijd hebben zamen te praten."
Daarop in zijn zak tastende, haalde
hij er eene porte-monnaie uit cn reikte
die den werkman over met de woorden
„Ga nu terstond op het plein eene
vigilante halenzoo men u soms niet
wil opnemen, zeg dan aan den koet
sier dat hij ruiin betaald zal worden
en geef hem des noods geld vooraf
keer spoedig terug."
De last werd snel uitgevoerdeen
kwartieruurs later legden onze beidt
drenkelingen in een vigilante den weg
af, welke de Tuileriën van de rue
Vanneau scheidt. Over de brug dc.»
Saint-Péres rijdende, keek Louvct door
het portier en zcide
„Daar is het, en nog zoo kort ge
leden.
„Thans, nu gij wal bedaard zijt,"
zeide Albert, „moet gij mij eens de
aanleiding tot dat wanhopig besluit
medcdcelcn."
„Wel I ik was beschonken ziedaar
alles I"
„Maar weet gij dan niet, dat indien
het de taak is van de vrouw om voor
de kinderen en den pot te zorgen, het
daarentegen die van den man is om
te arbeiden ten einde dien pot te vullen
en dc kinderen te klecden
„Dat is zoomaar indien dc arbeid
niet komt?"
„Welnu i dan gaat men tot hem
hij ontbreekt nimmer aan dengctie, die
hem met ijver zoekt."
„Misschien ook wel waarmaar dt
kameraden Dc slechten stoitcn d>
goeden in het verderf. Toch wil ik mi
XIX.
Niemand had het cenigzins nngc
one uur opgemerkt, waarop Albert
huis gekomen was. Men was er aat
gewoon hem een gedeelte van zijni
nachten te zien doorbrengen bij zieken
cn bij andere gelegenheden in de wereld,
want zijne liefde voor de armen, geput
uit de godsdienstige opvoeding, die
hij ontvangen had cn versterkt dooi
het lidmaatschap der Vereeniging
den H. Vincentius a Paulo, deed hem
niet zijne maatschappelijke verplich
tingen uit het oog verliezen.
Hij beval, Louvct eene slaapplaat'
op den zolder aan te wijzen en hem
andere klecderen te geven en verzocht
dien laatste zich tegen acht uren bij
hem te laten aanmelden.
'erkman was er stipt op het
bepaalde uur: overmeesterd do >r di
rienis nas hij eerst ingeslapen
spoedig gewekt door akelige
droomen, te weeg gebracht door de
aandoeningen cn tooneelen
nacht, was hij gaan liggen f
>ver de verandering, die thans in zij'
evenswijze zou plaats grijpen.
„Indien gij gewerkt hadt in plaats
ran te drinker), indien gij in i'
ichoot van uw gezin geleefd hadt
plaats van uw avonden met deug
nieten door te brengen, die u in
verdcif gestort hebben, ZOildt gij
dit oogenbiik geacht door uw patri:
bemind door uwe vrouw cn uw li
idc Abort tot Lmvct wet
deze i. ch in hel studeervertrek bevond.
„Die arme kleine I" sprak
voor het eerst een traan wegwisschende,
„toen ik hem sloeg, had ik ongelijk
hij wilde d: ll.and niet tegen zijn vader
opheffen, maar hem d: ffesch ontruk
ken, die zijne moeder had kunnen
duoden. Ik heb dit heden nacht be
grepen, toen ik mij het tooncel
gisteren herinnerdede wijn had miji
verstand beneveld."
i „De drank? helaas, ja, mijn goede
vriend, hij is de grootste schuld van
hu kwaad onder de arbeidende
klasse." Maar gij hebt het gezegd
de les zal goed werken. Komaan I wat
zijt gij voornemens van daag te doen?
Wilt gij niet eerst naar huis gaan? men
1 cr wel ongerust zijn over uw
ijven."
„Te drommel I" antwoordde Lni
„ik heb hen beiden te slecht behan
deld dan dat /.Ij naar mij zouden
X"
plicht de vergiffenis vt
vrouw tc gaan nfsmecken en
niet haar te verzoenen."
lenig-: uren later was Louvct terug
tiad het kabinet van den graaf bi:
i. Zijne trekken waren verwrongen,
zijn grlaat doodsbleek.
Grootc God!" riep Alben uit, In
dien staat ziende, „wat deert u
„Ik beu een nietswaardige, ccn ellen-
deling; mijne vrouw heeft mij niet
willen ontvangen en mij wegg,-j sagd
terwijl zij nuj den moordenaar
haar kind noemde."
..Uw zoon? zou hij dan gestorven
zijn aan de gevolgen van uwe kastij
ding?"
„Neen, maar woedend over dc onder
gane mishandeling, heeft hij het huis
verlaten en zijne moeder heeft hem
vruchteloos gezocht."
„Wij zullen hopen van niet," sprak
Albert, de vercclde handen van den i
iwerkman ia dc zijnen drukkende; „hct|
zal ccn jongensstreek wezen, uitgelokt
door uwe cenigzinsruwe behande
ling maar wij xullcn hem wel weder-
vindonik ga terstond naar de pre
fectuur van politie en van daar naar
den patroon van uwe werkplaat», ver
volgens naar uwe woning. Ik wil u
verzoenen met uwe vrouw en uw
patroon. Intusschcn kunt gij u hier te
hui» achten. Kom tot bedaren, gebruik
wat eten en stel van uwe zijde de
noodige nasporingen in het werk.
„Ik geloof, dat gij te goed zijt voor
een ellendeling, die zulks niet verdient;
maar ik wil in alles uw raad en uwe
bevelen volgen."
De jonge graaf en de werkman
zagen elkander des avonds wederde
vrouw had cr in bewilligd haren man
e ontvangen, dc patroon Louvct terug
te nemen, maar van Toby was geen
spoor ontdekt.
De werkman hervatte daag* daarna
zijn arbeid cn zag zijne vrouw -veder;
nogtans was de ontmoeting droevig en
koud. Dn vcrgiffcnl* was slechts met
de Ippcn geschonken; eene vrouw
kan mishandeling vergeven, eene moe
der vergeeft nimmer het vcilica van
haar kind.
„Zult gij dan altijd zoo blijven?"
zeide haar man somtijds tot haar
wanneer zult gij mij uwe vriendschap
hergeven
Woidt vervolgd.