KATHOLIEK NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN
KANTOOR LANGEGRACHT 28, AMERSFOORT - DINSDAG 29 JANUARI 1918 31E JAARGANG No. 85
O" verschijnt Dinsdag- en Vriidag-
middag. Prijs per drie maanden 60 et.:
buiten de stad Amersfoort 65 ct. Afzonder
lijke nrs. 5 ct. per exemplaar. Abonnementen
kunnen elke week ingaan, doch opzegging
van abonnement moet geschieden vóór den
aanvang van een nieuw kwartaal.
Binnenlandsche Berichten.
Nietigverklaring Russische schuld.
De Minister van Buitnnlandsche
Zaken deelt mede van den tijdelijken
gezant te Petrograd een telegram te
hebben ontvangen, waarbij wordt be
vestigd, dat het bewind der volkscom
missarissen te Petrograd dc nietigver
klaring van de Russische lecningen in
het buitenland en alle binnenlandsche
leeningen heeft afgekondigd. Ten op
zichte dezer laatste wordt een uitzonde-
rieg gemaakt, voorzoover de obligaties
zich in handen bevinden van mindcr-
gegoeden, spaarkassen en democratische
instellingen.
Gemengde Berichten.
Oorlogtbtrichton-
Mcn schrijft ons
De practische geest, die uit de jongste
rede van den Duitschcn Rijkskanselier
spreekt, en de zuivere omlijning, die
hij van den oogcnblikkeüjker. toestand
gaf. hebben de wereld eeue beduidende
schrede verder gebracht op liet steile
en doornige pad, dat naar den vrede
leidt. Graaf von Hertling heeft niet
eene openhartigheid, die vriend en
vijand zullen moeten loven, de punten
aangegeven, ten aanzien waarvan dc
Ccntralcn wel met President Wilson
tot overeenstemming geloove» te kun
nen geraken, en daarbij tevens niet
verzuimd, dc vraagstukken, welker op
lossing niet zoo eenvoudig zal blij
ken, duidelijk in het licht te stellen.
De klove, welke tot duscer de vijan
delijke staatslieden scheidde, schijnt
derhalve niet meer zoo onoverkomelijk,
indien althans bij de Entente eens even
groote en oprechte vredcsb::rcirih-.-id
bestaat, als in dc rede van von Hert
ling te voorschijn treedt.
De woorden van den Duitschcn
Rijkskanselier waren zeer „businesslike"
en zijne rede wordt verder gekenmerkt
door eene onomwondenheid als men
zelden in diplomatieke uitspraken aan
treft. Zelfs in de vijandelijke landen
zal men dit moeten erkennen, en
zal goed doen er zicli rekenschap
te geven, dat von Hertling niets r
of minder beoogt, dan een practisch
streven in dc richting van den vrede,
waarbij hij alle frazen en dubbelzinnig
heid wenscht te vermijden.
Het is ten slotte een der groote
verdiensten van deze toespraak, dat
zij de gelegenheid opent tot verdere
besprekingen, dat de Geallieerden zon
der aan hunne waardigheid tekort te
doen, hun standpunt van de door
Hertling geschapen situatie ku:
uiteenzetten. De Duitschc Rijkskanselier
heeft de deur, die op een kier stor.d,
niet in het slot geworpen, doch haar
wijd geopend, zoodat de weg naar deu
vrede open ligt voor een ieder, die
hem wenscht te betreden.
De oogen der wereld vestigen zich
thans op de staatslieden der Entente
Hoe zal hun antwoord lulden
Op het noordelijk gedeelte van het
front zijn tal van luchtaanvallen gedaan.
Ruim 300 bommen zijn geworpen op
de stations van Kortrijk, Ledeghem en
Doaui en het vliegveld bij Kortrijk. Des
nachts hebben eenige vliegtuigen aan
vallen gedaan op verschillende doelen
in Duitschland. Bommen zijn geworpen
op fabrieken te Mannheim aan den Rijn
waar treffers zijn waargenomen op een
groote fabriek en bovendien op dc
havenwerken en de stad.
Verder zijn bommen geworpen op de
ations en barakken te Trier en op de
staalfabrieken te Thionville. De be
stuurders meldden zware ontploffingen
bij alle doelen. Te Trier is een zware
brand veroorzaakt.
De betrekkingen tusschen de Russen
Roemeniërs zijn uiterst gespannen.
Na korte gevechten tussehen kleinere
Russische en Koemcensche trocpenaf-
deelingcn begon ook de strijd tusschen
grooterc troepen. Thans is dc wereld
getuige van een nieuwen oorlog tus
schen bondgenootcn, ten gevolge van
poging der Roemeniërs zich meester
maken van een wapen en munitie-
ti van het vierde Siberische korps.
De strijd, waaraan dc negende en tiende
Russische divisies deelnemen, woedt
sinds drie dagen met groote hevigheid
tusschen Seret en Proetli. Beide partijen
bedienen zich van geschut en hulpmo
nitors. De Roemeensche troepen out-
rangen groote versterkingen. Om niet
n handen der Roemeniërs te vallen,
hebben de soldaten van een Russische
brigade hun toevlucht gezocht aan gene
zijde van de linie, vastgesteld bij den
wapenstilstand. Zij leverden daar hun
wapenen, waaronder kanonnen, mi
trailleuses en geweren, benevens équi
page- en fouragetreinen uit.
Terwijl drie kinderen in de Kipstraat
te Rotterdam alleen thuis waren ge
laten, heeft een dezer kinderen, eea
jongetje van 3 jaar, bruine booncn,
door de moeder voor haar vertrek
uitgespreid om te drogen, in zijn mond
gestopt en ingeslikt. Een van de boon
tje* bleef in de keel van het jongetje
steken dc andere kinderen riepen om
hulp en een buurman bracht het knaapje
naar het ziekenhuis. Bij aankomst was
het gestikt.
Kr is in de mijnstreek ontzettend
gebrek aan woningen. De spoorweg-
mannen moeten zich behelpen me!
waggons. Ir; verband met een en ander
is de bouwvereeniging „Heerlen" van
plan, 600 woningen te bouwen op den
Molenweg bij Heerlen.
heden af worden de treinen
alleen verwarmd, wanneer de tempera-
de buitenlucht lager is dan 48
gr, Fahrenheit.
Te Groedc is een 18-jarig mi
dat door schrikken een naald, die zij
in dea mond had, inslikte, na sm
lijke pijnen overleden.
De gemeenteraad van Enschede
heeft een crcdiet van f 50.000 verleend
het herstellen van het door den
jongstcn sneeuwval bijna geheel
este telefoonnet.
Het gebrek aun veevoeder doet de
hooiprijzen overal zeer stijgen
prijzen worden buitensporig. Wij
nemen, dst spoedig daarvan distributie
Eenige burgemeesters hebben de
hooi- en stroovoorraden in bun ge
meenten doen opnemen.
Liggende in een plas water, is de
16-jarige Gerard G.. uit Warflum op
den weg doodgevonden.
Een boerderij in de gemeente Op-
sterland, waarvoor 7 jaar geleden
f 10.000 betaald was, is dezer dagen
verkocht voor f55.000.
De minister van landbouw heeft be
paald, dat tot nadere aankondiging de
aflevering van thee als drank of op
welke wijze ook in hotels, café's restau
rants, wachtkamers, kajuiten en derge
lijke verboden is.
Per maand wordt aan de ongeveer
750.000 lichtlooze gezinnen in ons land
totaal een drie millioen liters petroleum
verstrekt.
Te Veendam snoepte een driejarig
zoontje van den arbeider v. d. Werff,
10 gram uit een medicijn-flesc|ije met
bromoform, hetwelk tegen kinkhoest
was voorgeschreven. Hoewel twee art
sen trachtten het kind aan het braken
te krijgen, overleed de arme kleine twee
uren later.
Het vetdistributiebureau deelt
de, dat waarschijnlijk nog deze maand
wordt begonnen met de vetincameling.
Dan'zal dus al het vet, afkomstig van
geslachte runderen, schapen en varkens,
na de slachting moeten worden afge
geven. Het wordt uitgesmolten in een
vctsmelterij .en daarna doorgezonden
aan een fabriek van bak- en braadvet,
die er voor moet zorgen, dat 't ver
mengd wordt met piastaardig vetdaar
na komt 't als bak- en braadvet in de
distributie en zal 't bestaan uil 80 pet.
plantaardig vet en 20 -pet. dierlijk vet.
Een 20-jarige man uit Den Haag
te Leiden betrapt bij het stelen van
en rijwiel uit een café. Hij bekende
i den laatsten tijd te Leiden en Den
Haag ongeveer 20 rijwielen gestolen
te hebben. Zijn vrouw stond bij die
diefstallen steeds op den uitkijk. Ook
aangehouden.
Amsrsfoortsche
Nieuwsberichten.
:t is gebleken, dat indien het lo
kaal „De Zaaie.*" tot de noodig ge
achte lokalen voor de administratie
van den reinigingsdienst is inge
richt, nog een gedeelte als woning in
gebruik kan worden gegeven.
Dc kosten der verbouwing, met in
begrip van het maken van closets mei
alerspoeling, van vaste kasten enz.
worden geraamd op f5100.de be-
noodigde lampen enz. vorderen een
uitgaaf van f650.
Voor het inrichten van het kantoor
van den Directeur en het kantoor voor
het overig administratief personeel
waaronder begrepen bureaux, tafels,
stoelen enz. wordt geraamd f 650.
cor het inrichten van het schaft
lokaal met tafels, bankjes en kleer-
kastjes f600.totaal f 7000.
Ten behoeve van den aankoop van
voorraden voor het Levensmiddelen
bureau en van materialen benoodigd
dc uitvoering van het bouwplan
aan den Woestijgerweg (bouw w
gen), vragen B. en W. machtiging
tot opname van tijdelijk kasgeld tot
:n bedrag van f 500.000.
Reeds werd voor een bedrag van
f 400.000.aan materialen aangekocht.
Op een adres van de „Openbare
Leeszaal en Bibliotheek", houdende
verzoek om de toegekende subsidie
groot f1500.te willea verhoogco
met f 1000.in verband met nood
zakelijk geworden salarisverhoogiog van
het personeel en voorziening aan betere
huisvesting der leeszaal wordt gunstig
geadviseerd door 't gemeentebestuur.
De dames Leinweber, eigenaressen
het perceel Muurhuizen 113, zijn
genegen dit te verkoapen voor
f8500 aan de gemeente.
Bedoeld perceel kan zoodanig wor-
in iagcricht, dat daarin een 4-tal
groote gezinaen kunnen gehuisvest
De kosten der verbouwing worden
geraamd op f 1000.
Gunstig wordt geadviseerd iazake
vcrso« van J. van Keulen Jtn.,
op het terrein van af te breken
-woningen, aan de Bluemendalsche straat,
ree nieuwe woenhuizen met schuuitje
i werkplaats te mogen bouwen.
Het ligt in adressant's bedoe
ling, in het linkerwoonhuis lichtramen
brengen naar de zijde van het
plantsoen,
Burgemeester en Wethouders van
Amersfoort, Overwegende, dat het, in
het belang van bezuiniging van het
verbruik van olie, wenschelijk is, geen
water uil de gemeentewaterleiding meer
beschikbaar te stellen voor het straat-
schrobben, besloten, met ingang van
28 Januari 1918 het schrobbben der
straten te verbieden.
Heden-avond 'vergadert de gemeente
raad, om zeven uur. Behandeld wordt
dan o.m.
Adres de Beer, om over te gaan
tot bestrating van eea gedeelte van
den Soesterweg.
Aankoop pcrcecien St. Jorisutraat,
Hellestraat en op Rontmelenburg.
Aankoop huizen en gronden, gelegen
bij de Barchman Wuytierslaaa van H.
Donker.
Verkoop bouwgrond 950 Ms, 412.25
per M*. aan G. Hakvoort.
Inbrengen gronden, gekocht van het
R. K. Kerkbestuur te Hamersveld, het
Burger Weeshuis en van het St. Pieters-
en Bloklandsgasthuis in het grond
bedrijf.
Verhooging subsidie aau de Com
missie voor Kindervoeding over 1917.
Voorstel tot vaststelling eener ver-
ordening inzake beperking herbergbe
zoek door jeugdige personen.
Vrijdagavond werd in MatSOD dc
Kloet op initiatief van de Commissie
voor Opeob. Speelplaatsen
gadering gehouden, ten einde te komen
oprichting van een Amersf, Bond
Sportvcreenigingen. Aanwezig
ren de Tcunisclub L. U. S. U. S., de
voetbalclubs Quick en H. V
Patronaten, de Gymnastiekvcr.
Wilhelmina en S. S. S„ de Korfbalclub
Amersfoort en de Zwemver. A. Z.
P. C. en Neptunus.
De heer Broekhuijsen uit Basrn, zette
uiteen wat in Amsterdam door een
dergclijken bond is tot sland gebracht,
een uitvoerige discussie volgde,
Tenslotte werd met algemeene stem
men in beginsel besloten tot oprichting
van een Amersf. Bond. Ean commissie
werd benoemd voor het ontwerpen
Deze commissie bestaat uit Mej. Van
Veen, de Weleerw. heer Kap. van
Schaik cu de heeren Kortland, van
Drooge en Walpot.
De afdeeling Amersfoort van de
Sociaal Democratische Arbeiderspartij
houdt dezer dagen een vergadering,
waarin een spreker uit Bussum het
nieuwe gemeenteprogram der Roorotch-
Katholieken zal bespreken. Onder het
billetje, waarop deze samenkomst wordt
bekend gemaakt, staat„Het Bestuur
der R. K. Kicsvereeniging „Recht en
Orde" is tot debat uitgenoodigd."
Bij informatie bleek ons de juistheid
dezer mcdedeeling, maar vernamen we
meteen, dat bet bestuur van Recht en
Orde voor de vriendelijke invitatie be
leefdelijk bedankte.
Het is niet aanlokkelijk gastrollen
te vervullen bij tooneclvoorstellingen
der S. D. A. P.-acteurs.
Vrijdag wordt hier geopend de
Eerste Amcrsfoortsche Rijslal „Portros,"
welke zal worden geëxploiteerd door
de N.V. „Portros" en zich onder lei
ding van twee ervaren instructeuta zal
belasten met het geven van onderwijs
in het paardrijden. Stal Gr. St. Jans
straat 16.
In een daattoe belegde vergadering
van leden der R. K. vereeniging Geloof
en Wetenschap werd afscheid geao-
mea vam den WelEerw. heer C. van
Dijk, die na negen jaar verdienstvol
moderator der vereeniging te zijn ge
weest. wegens benoeming tot pastoor
van Asse», Amersfoort deze week gaat
verlaten.
De heer Scbuts, nieuw gekozen voor
zitter, hield bij deze gelegenheid zijn
inaugurale rede, waarin hij zijn stand
punt, voornemens en wenschen ken--
baar maakte en een beroep deed op
aller medewerking in hat belang van
de vereeniging. Tot den scheidenden
moderator richtte hg vervolgens in 't
i'.onder woorden van dankbare hulde
hetgeen deze voor Geloof en We
tenschap zoo langen tijd en onder soms
ontmoedigende omstandigheden was
een bekwaam, energiek leider met
schoone idealen. Als blijk van dank
baarheid en waardeering werd Pastoor
Dijk een souvenir aangeboden in
vorm van een fraai schoorsteen
garnituur (pendule met coupes).
De Zeereerw, heer Pastoor Hoorne-
an die door zijne aanwezigheid ter
vergadering blijk gaf van rijn bekende
sympathie voor Geloof en Wetenschap
richtte eveneens woorden van dank tot
den scheidenden moderator voor al
hetgeen deze met lust en kracht voor
de bsvesliging en ontploo ïng der Room-
sche beginselen door Geloof en We
tenschap verricht had.
Pastoor van Dijk sprak een hartelijk
dankwoord. Zijn belangstelling voor
Gelocf en Wetenschap zal blijven leven.
Moge de vereeniging gestadig groeien
cn|s:eeds meerderen ten tegen zijn. Laat
eendracht Amersfoort'* Roomsche bur
gerij machtig doen zijn, opdat zij met
eere hare taak in Kerk «n Maatschappij
vervulle.
Inter pócula waren de leden nog ge-
ruimen tijd onder leiding van «en élo
quent tafelpraeses gezellig bijeen.
7)
AFGEDWAALD.
Daar verscheen Martha. Zij had den
stap van den man gehoord; zijne woor
den waren doorgedrongen tot hare ooren.
Zij had zich in het bed opgericht en
met gespannen opmerkzaamheid ge
luisterd naar het gesprek van hare moe
der met den commissaris. De geeste
lijke had daarvan geen woord verstaan,
haar echter was geen enkel ontsnapt.
Zij had den pastoor verzocht voor
eenige oogenblikken het vertrek te ver
laten. Daarna was zij uit het bed ge
sprongen en had zichhaastigaaiigckleed.
Juist wilde de geestelijke den
missaris eene verklaring vragen c
gezegd ,.Dat kan niet zijn, dat is totaal
onmogelijk. Martha heeft zich aan gceu
diefstal schuldig gemaakt."
„Ik moet haar arresteeren,"
korte antwoord van den comm
„Hier ben ikzcide Martha.
„Om Gods wil, kind, wat is
beurd f" vraagde het moederljc.
„Van nacht heeft men in het huis
van mijnheer Leder de brandkast ge
opend cn eene aanzienlijke som gclds
ontvreemd," reide Marthamctbevep.de
stem.
,,Dic hier in huis zal gevonden
deri", onderbrak dc commissaris haar
op ruwen toon.
Slechts met moeite hield de oude
vrouw zich staande.
„Bedenk toch, mijnheer," sprak de
pastoor, „dat Mattha niet van den dief
stal kan verdacht worden alleen omdat
aar hier is gekomen. Had zij de
misdaad gepleegd, dan zou zij r - -
elders gevlucht zijn. Zij kon toch
begrijpen, dat men haar het eers'
hel huis barer moeder zou zoeken.
.Misschien heeft Uwcerwaarde ge
lijk," antwoordde de commissaris, „m
ik zal huiszoeking doen en Martha
macht, zeidet gij."
„Ik kon, ach, ik mocht het niet doen.
„Waar is het geld?" vraagde hij.
„Ik weet het met."
„Ik zal het spoedig weten. Oude
vrouw, ik moet huiszoeking doen. Gij
moogt er u niet tegen verzetten. Ik ben
t der v
,Gij weet dus", vervolgde hij, zich
tot dc ongelukkige keerend, „gij weet
dus, dat er gestolen is. Dat is toch
zonderling."
„Ja, ik weet het, ik kon het niet
beletten. Oak kon ik er niets tegen doen,
dat de dieven zich met het geld verwij
derden"..
„Gij kondet het dus niet beletten, e
de dieven," mompelde de cammissarii.
,Er zijn dus meer dieven geweest?"
„Ja. twee."
„Een van hen hebt gij lief?"
„Den eene had ik lief."
De commissaris liet een spottend
lachen hooren. „Mijn vermoeden heeft
mij niet bedrogen. O, Eerwaarde, die
liefde, die liefde 1"
De pastoor was tc zeer overtuigd
van Martha's, deugd, dan dat de woor
den van deu commissaris hem niet be
droefd hadden. Maar had Martha aiet
bekend
„Waarom hebt gij dc misdaad niet
verhinderd Dat stood toch
Hij grendelde de deur cn deed zijn
treurigen plicht. De pastoor was niet
Martha in de woonkamer gegaan, het
wankelende moedertje leidde hij
den arm.
„Ik ben onschuldig," zeide Martha,
naar meer kan en mag ik niet zeggen
ik heb het voor God en de menschen
beloofd."
de moeder en de pastoor ge
loofden aan de onschuld van het brave
meisje. Maar eene aadere verklaring
konden zij baar niet ontlokken.
Zij werd gevankelijk naar de stad
geleid. Nieuwsgierig stonden de kinderen
langs den weg, in de huizen gingen de
vensters open. „Daar brengt men Martha
weg I" was het bericht, dat van huis
tot huis ging. Maar niemand vraagde,
wat zij misdaan had. Niemand, die hair
en hare brave familie kende, vermoedde,
dat Martha eene misdaad had gepleegd.
Men sprak van de arrestatie, men maak
te allerlei gissingen, doch nergens in
hel dorp hoorde men eene verdenking
Kende de oude heer Leder het meisje
zijn oordeel geweest zijn dan de dorps
bewoners
De heer Leder bad ook geene
denking geuit, de commissaris van po
litie had zich zeiven de volmacht ge
geven, haar te arresteeren.
Toen de koopman met den
langekomen en zijne woning nadtrde,
dacht hij zelfs niet meer aan den strik,
dien bij op inblazing van zijn boek
boekhouder gisteren gespannen had.
Maar hoe verbaasd was hij, toen hij
alle venstor» van zijne woning nog ge
sloten vond 1 Schel klonk het geluid der
bel door het verlaten huis.
,Die slaapt ook vast", zcide hg glim
lachend bij had zijn goede luim nog
niet verloren.
Hij schelde en schelde, ten laatste
trok hij zoo hard, dat de draad bijna
brak. Een donkere schaduw legde zich
over zijn gezicht.
Eenige voorbijgangers bleven
en weldra verzamelde zich voc
huis eene menigte nieuwsgierigen. Dat
deed ook den commissaris van politie
naderbg komen. Hij was een man,
ijverig in zijn dienst. In den beginne
hield hg sich op eenigen afstand, op
lettend toekijkend.
Ook mijnheer Georg kwam. Het liep
tegen acht uur begeerig, om te w«
of zijn plan gelukt was, wilde hij
het gewone uur op het kantoor zijn.
„Wat zou dat nu beteekenen vraag-
half uur te schellen, dat het een
doode zou doen opspringen."
.,Ik raad u den slotenmaker tc laten
roepen. Ik vrees het ergste."
„Waaraan denkt ge nu weer stoof
de heer Leder op.
„Ik vermoed, dat mijne voorspelling
vervulling is gegaan, dat gg bestolen
zgt en de dievegge zich uit dc voeten
heeft gemaakt," zeide de boekhouder
bedaard.
..Mensch, maak me niet woedend,"
riep de koopman. „Wat gg zegt, is
onmogeigk. Het heeft me nu al gespe
ten, dat ik gehoor gegeven heb aan uwe
inblazingen. Martha is niet in staat
:ne misdaad te begaan."
De slotenmaker kwam, de deur werd
geopend. De commissaris van politie
had zich onder de gapende menigte
gemengd.
Toen de huisdeur openging, en de
koopman met zgn boekhouder binnen
trad, drong het nieuwsgierige volk hen
achterna, allen wilden mee naar binnen
gaan. De commissaris van poliiie hield
de menschen met geweld terug. Hg
bleef echter in de nabijheid, want hg
had van het gesprek eenige woorden
opgevangen, zoodat hij vermoedde, ^al
zijne hulp weldra zou worden inge
roepen.
Wordt voortgezet.
ook niet lang? Zou hg minder cdcllnjde de oude koopman hem. „TV-tahi-i
