s
St
DE
KATHOLIEK NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN
KANTOOR LANGEGRACHT 28, AMERSFOORT
DINSDAG 19 MAART 1918 31* JAARGANG No. 99
I~\it Blad verschijnt Dinsdag- en Vrijdag-
middag. Prijs per drie maanden IX) cl.;
buiten de stad Amersfoort 05 cl. Afzonder
lijke nrs. 5 ct. per exemplaar. Abonnementen
kunnen elke weck ingaan, doch opzegging
van abonnement moet geschieden vóór der
aanvang van een nieuw kwartaal.
Verboden Loctuur.
Waagt men het, lezers
cu gevaarlijke boeken, kranten en
geschriften op het ongeoorloofde en ver
derfelijke hunner lezing te wijzen, dan
krijgt men allerlei verontschuldigingen
te hooren, die in werkelijkheid niets
anders zijn dan bewijzen van onkunde,
en zondige nieuwsgierigheid,
„Ik zie er geen kwaad in," zoo be
weert men.
Dat is best mogelijk. Maar meer
-helderziende oogen ontdekken cr dwa
lingen in en de kerkelijke overheid, di
in deze heeft te beshssen, vindt cr w<
degelijk gevaar in voor Geloof en goede
zeden.
„Maar," zoo werpt men tegen, „voor
mij zijn die boeken of kranten niet ge
vaarlijk, ik ben zeker van mijzelf en
even goed Katholiek als anderen."
Om goed Katholiek te zijn, ntoct
men alle geboden der Keil: onder
houden, ook list gebod om geen
slechte boeken of kranten te lezen. Ai
zou die lezing ooi: niet gevaarlijk zijn,
dan blijft toch het kerkelijk verbod en
heeft men geen recht tot iezzn zonder
verlof. Verder, niemand i» volstrekt
zeker van zich zelf.
„Maar," zoo wei dt men voor, „ik
zoek slechts het schoonc, de kunst."
Is vergift geen vergift meer, als hel
uit eer. kunstig bewerkten gouden be
ker wordt gedronken Wat slecht is,
blijft slecht en gevaarlijk.
„Maar men moet toch op de hoogte
zijn van alles, wat cr omgaat, het voer
cn tegen weten, om iets juist te kun
nen beoordectcn," zoo beweert mes.
Is dat waar.' -Moet men, om voed
zame levensmiddelen te kennen, ver
gifieu iuzwelgen, of, om het zonlicht
te zien, in een donkeren kelder krui
n de
leugen, i3 een dwaze
goocheling.
Evenmin als iemand vrij is om het
leven van zijn lichaam iu doodsgevi
te brengen door het gebruik van v
giftigde spijzen of dranken, evenn
mag hij het leven zijner ziel den dood
steek geven door het lezen van gifti
ge boeken en krantcr.
Er zijn gevallen, waarin iemand
wettige redenen kan hebben,
boden pcrsvoortbrengselen te lezen.
Het belang der wetenschap, plichten
van staat ol beroep, en de verdediging
der Kerk zelf leggen sommige mi
sclicn die noodzakelijkheid op d
ontvangen zij daarvoor van de keil
lijkc overheid de vcrcischtc'machtiging.
Toen St. Pant us te Ephezc preekt
zag men Christenen, door ziju woord
bekeerd, boeken, vol dwaling
vuur werpen.
Andersdenkenden zulien daï be
lachelijk en dwaas vinden, Ze mogen
dat vrij doen. Dc Katholiek echter,
die liet wel meent met zich zelf ca
anderen, de Katholiek van de' daad,
laat lica lachen. Hij voert geen tegs
bedenkingen aan, als «Je Kerk slechte
oersvoortbrengselen veroordeelt en
vei biedt, en voor gevaarlijke waar-
chuwt.
Hij weert slechte en gevaarlijke
•oeken, kranten, tijdschriften, enz. en
-•rdcdjgt, steunt cn verspreid! zooveel
logelijk door woord er. daad dc
goede.
P. REIJS, S. J.
Binnenlandsclie Berichten.
De vergadering voor het Di
Comité der K. S. A. zal gehouden worden
Mei op een nader te bepalen dag.
Opgericht is een Landelijke Hanze-
vakbond voor R.-K. Wasch- cn Strijk-
inrichtingen.
Aan dien Bond zal worden verbon-
ii een Inkoop-Centrale.
Verkrijgbaar zullen worden gesteld:
margarine a 50 ct. per pond. mar:
garinc-meUflgc niet 25 pet. boter voor
85 cent per poncT, bolcr-melangc met
50 pet. boter voor f 1.25, cn boter
f 1.75 per pond.
l te verstrekken rantsoen is be
paald op 35 gram per dag.
In de Tweede Kamer is het ontwerp
Hunropzcggiiigwct behandeld.
Volgens dit ontwerp zal de huurder
mineer zijn huur is algcloopen of ze
opgtzigd, het recht verkrijgen om
den Kantonrechter te verzoeken zijn
huur te verlengen. De huurder heeft
voor dit verzoek een week den tijd.
Vele huurders zullen met 't oog op
den woningnood van dit recht gebruik
naken.
Mocht een huurder, bij het eindigen
van zijn huur een andere woning tol
tijne beschikking kiijgeo, die door het
recht bij de nieuwe wet toegekend,
niet vei laten wordt, d.sn heeft deze
huurder in plaats van een,'twee weken
tijd om zich tot den Kantonrechter te
enden.
Dc wet zal voor velen een
Duitichgezind zijn, veten zij precies
wat onze regeering behoort to doen.
Toegeven, om nic -aan 't Duitschc
miliuirismc ten prooi a vallen-zegt de
Weigeren, «wat.- wij zouden onze
neutraliteit schenden en Dtlluchland's
vijanden in de kaart spelen', dc ander.
De belangen van •- is land worden
zwaar getroffen, hoe do beslissing ook
uitvalle. Komt het li inbi-.l igh
dan zijn wij een groc, deel der schepen
'Or goed kwijt.
Weigeren wij. on*. toestemming lol
den maatregel te Ia: afperser, da
zijn dc schepen we.ft---i krijgen w—
Zooal* hij feitelijk r*ïdi sedert bijna
jaar is, wordt dan alleen nog wat
icherpt.
Ifat bedoelt men eigenlijk in dc
landen der Gcallicerd-in met zulke mam-
regelen tegen ons. Zoowat iedere maand
rneinen we, dat hot duikb>>otgcvaar
'haait bezoren za- zijn, als cr op
werven maar fhoK wordt gewerkt.
Welnu, wat voor bcleckeni; be.-ft dan
de luttele Ned%iland«:he scheeprmmtc.
Terwijl in dc havens' van
van dc Vereenigde
noodigc levensrnidd
ittcn, heette hel dat1
ij niet konden leveren, zelfs beslag
moesten leggen of !:c*. reeds ge-
sierde.
En
:ijn.
Dc Kantonrechter kan beginnen cl
huur met 6 maanden te verlengen. 1
deze tijd verstreken dan heefi hij wede
om recht de huur 6 maanden te late
voortduren.
Holland in last.
veel gedraai is dau eindelijk aan
Holland een eisch gesteld, waardoor
wel overduidelijk blijkt wat „de be
schermers der kleine naties", zooak
Engeland en zijn medestanders ziel
huichelachtig aandienen met ons vooi
hebben.
Die eisch isafstaan van onze sche
ien in Amerikaansche en Engclschi
i.ivens aan wal liggend, voor vracht-
aart ook in dc onveilige vaargeul
behoeve vau Duitschlands vijanden.
Stemmen we toe, dan worden
allerlei mooie en nuttig"- dingen beloofd
weigeren wc, dan nemen de heeren
wal hun goeddunkt.
Men wil ons dwingen, onzen uitvoer
geheel aan banden tc leggen, nienjwil
oiis de kastanjes uit 't vuur laten halen,
namelijk onze schepen opofferen ia de
gevaarlijke zone, om de Engelscke
handelsvloot tot na den oorlog te spa-
Deze toestand is zeer ernstig. Al
de menschep. Engelsch of
lavcni van ingeland cn
igde Staten ouc beeld
middelen lagcjTte ver
lamde Sfcl!
ut graW
Posthuma.
de Minister zijn rede, bedoelende
er tegen de aanvallen op hem
gericht, heeft geëindigd, mag worden
geconstateerd, dat hij 't cr best sf-
brscht.
Meent men dat een ander Minister
het beter of minder slecht zal doen
dau spreker, zoo zeidc hij ten slotte,
dan neme men flicn. Maar bij is niet
geneigd te voldoen aan den gemoede-
lijken raad van Troelstra, om maar
•en te gaan.
Is de Kamer van oordeel, dat spre-
-ÜO.V:. dap moet de Kamer
dl» cirdrukkcn,
Was wat spreker deed "iet voldoende
voor dt volksvoeding, dsn kan spre-
it toegeve maar hij is noch een
kunstenmaker, >ch een todvcnaar,
noch een wonderdokter, en hij kan ook
de toekomst niet voorspellen.
In het belang .van het land hoopt
spreker echter dat die toekomstige
--isier van Landbouw een kalm man
die zonder overhaasting en zonder
proefnemingen doet wat zijn hand te
doen vindt.
Spr. heeft betoogd, dat het distribu
tiestelsel moet worden gehandhaafd en
de aangevraagde gelden moeten wor
den gevoteerd.
etenl
Vol verwachting ziet men nu aller-
wege uit naar wat gebeuren gaat aan
het Westfront.
Hindenburg zeide dezer dagen
„De ketting, die ons had moeten]
orgen, it gebroken. Wij kunnen of
■i met alle kracht tegen het westi
wenden."
En Ludendorff verklaarde
„Nu zijn wij sterker dan de vijand,
>k wal manschappen en materiaal
betreft. Luchtstrijdkrachten en tanks,
alles waarop de vijand pocht, hebben
in overvloed.
„Wanneer de vijand nu wil aanvallen,
iaat hij het doe». Hij jff wos gereed
vinden. Wanneer de vijand den vrede
wil, zal hij den strijd hebben, öie
natuurlijk de geweldigste van den g« -
schen oorlog zal worden. Met Gods
hulp zullen wij dan vrede verkrijgen."
Men schrijft o
Duitschc zijde
Alle zeelieden i
:n ons nu veevoeder
leveren op voorwaar
den dat onze uitvoer naar Duitichland
dt beperkt, dan antwoor
den wij dat ook dii onmogelijk is, aan
gezien wij den Duilkchea invoer even
hard noodig nebberj als dc producten
van overzee, ca ovjrigens vrij moeten
blijven in een redely* gebruik
"artikelen, op strittfe vau te verarmen
i te verhongeren, j
Niet alleen graai? hebber, wij nao-
dig; het is zelfs dcflko i-ir dat wij. het
n heel tied zouden brengen, indien
j ons zelf moesten bedruipen.
Steenkool hebbe* wij o'si ek
dig; voor li: Ojtegjfcrc U:--n n.
huisbrand, voor de industrie. En ook
r.dere grondstoffen cn artikelen.
regeering»v::K!aring van minis
ter Loudun heelt veler verwachting be
schaamd. Algemeen loch was men van
oordeci dal Holland niet moest zwich-
voor den dwang van Engeland, cn
daar verklaart deze bewindsman in
de Tweede Kamer, dat de Regeering
de Engclsche eischen heeft toe
gegeven.
Wij zullen dus voorraden uit Amerika
krijgeu d.w.z, ze zullen wel afge
zonden worden als wij ze gaan haien,
schoon zeker niet in zulk een hoeveel
heid dat wij hier tc lande het vette
der aarde weer zullen genietenmaar
zullen ze ook aankomen Verbeeldt
men zich nu, dat de Duitschc duik-
booten ons de vruchten der thans ge
gesloien overeenkomst met hun vijan
den rustig zullen gunnen
Het Nedcrlaridsche volk, gewoon als
imoudig behandeld tc worden, mag
iar de reden radeu.
„Aangezien Duitschlnnd ons niet be
loven kan, 1CO.OOO ton graan tc leveren
binnen twee maanden, moeten wij wel
toegeven,,..'', zeidc minister Loudan.
Ziedaar in 't kort de beweegreden tot
de beslissing.
Gomengde Berichten.
OORLOGSBERICHTEN-
De laatste dagen kenmerkten zich
door een zeer felle actie van vliegtui
gen ca Zeppetins, waardoor natuurlijk
weer voor 't meerendeel onschuldige
vrouwen en kinderen de ongelukkige
slachtoffers werden. Bleek het vroeger
nagenoeg onmogelijk voor Duitsche
vliegeniers Parijs te bereiken,
"Mitste", tijd was de befaamde lichtstad
meermalen doel van hun dood cn
vernieling brengende tochten. Bij dui
zend :n kilo's werden dan telkenmale
dc springstoffen over dc wereldstad ge
strooid ntet de bekende vreeselijkc gc-
Op hun beurt waagden zich
Engelschen cn Franschca boven de
Duitsche gouwen en plaatste:
projectielen iu groot aantal.
In het oosten is men aan het be
redderen van den desolaten toestand
dric-en-een-half-jaar vechter.s bereikt.
Langs de Oostzee-kusten vormen
:h staten, die zich onder Duitsche
hoede stellen en Finland, door Duit
schc hulp van de Bolsjewiki-verschnk-
ig nagenoeg bevrijd, neigt met
:er naar den Duitschen kant.
jonge staat behoeft hulp en is terecht
oordeel dat 't zicli die voor 't oogen-
blik nergens beter koopen dan bij den
Pruis.
De Bolsjewiki-mannen hebben den
zetel der regeeiing verplaatst naar
Moskou, waar ze zich veiliger voelen'
dan in Pelrograde, waar Hindenburg
dicht in de buurt is. Blijvend is de
positie van mannen als Trotsky ca Le
nin niet. Vandaag of morgen komt er
een keer, want dc bestuursmelhode van
deze „helden" is de ondergang voor
land en volk.
Maar wat er ook gebeure of niet ge-
beurc: niet gemakkelijk zal de Russi
sche natie weer in haar geheel ten
oorlog trekken.
De Russen hebben leergeld betaald.
bevoegde
boord van de
N'oord-Amerikaansche havens liggen
de Nederlandsche en andere neutrale
schepen worden door de Amerikaansche
regeering voor de keuze gesteld, dienst
te nemen op schepen in de Ameri
kaansche kustvaart of in Amerikaansche
fabrieken tc gaan werken. Wie dit
weigert, wordt na zekeren tijd, onge
veer na drie maanden, het verblijf in
de Vereer.igde Staten ontzegd, of in
gedeeld in een soort van vreemde
lingen-legioen.
De allesovcrheerschende factor in
den landbouw is het bewaren van de
vruchtbaarheid van den bodem. Voor
deu oorlog werden er voor iedere
scheepslading salpeter, die te Liver
pool aankwam, tien ladingen in Ham
burg gelost. Tegenwoordig vindt geen
enkele fhk Chili-salpeter zijn weg naar
dc zandige vlakten van Pommeren.
Maar hoe is het dan mogelijk, dat
Duit3chiand zelfs in 1918 nog in staat
de vruchtbaarheid van zijn bodem
op hetzelfde peil te houden als vóór
|kn ootlog «Het antwoord luidtom
dat Duitschland de stikstof, die het
noodig heeft, aan de lucht onttrekt.
Een boerderij te Siegerswoude (Fr.)
voor 8 jaar bij publieken verkoop ge
kocht voor 17.000 gld., is nu. bij pu
blieke veiling, ingezet op 95.000 gld.
Naar men mededeelt, is de persoon,
die zich bij de Haagsche politie aan
klaagde als zijnde de dader van den
moord op Maria Kessels en tengevolge
daarvan ter beschikking werd gesteld
van de justitie te Breda, bij een ver
hoor op zijn eerst afgelegde verklarin
gen teruggekomen.
Amersfoortsche
Nieuwsberichten.
- Men schrijft ons
In dc laatst gehouden vergadering
der R. K. Vereeniging Geloof en We
tenschap installeerde de voorzitter met
welgekozen woorden den Weleerw.Heer
Kapelaan Broere. die aan de vereeni
ging als geestelijk leidsman werd toe
gevoegd in plaats van pastoor Van Dijk.
De nieuwe adviseur dankte voor de
hartelijke wijze waarop men hem was
tegemoet getreden en uitte verder zijne
DE KOLENBRANDER.
Historische schets uit tie middeleeuwen.
Nadat alle roerende en roerige goe
deren, waren ingeladen, liet de
voerman zijne zweep knallen, cn voort
ging het, het bosch in zijne geheele
lengte door, toen ecu bebouwd akker
veld langs, een nieuw bosch door en
ecu paar heuvels over, totdat de kar
voor eene nette houten huizing, e
als de verlaten hut lusschen boo
begraven, stilhield.
Toen hst gezin vol verrassing dit
nieuw verblijf betrad, dat hun een pa
leis toescheen, vonden zij brood, melk
en kaas in een nieuwe spinde, een
brandend vuur aan den haard, cn een
geit op stal. Deze drievoudige on
dekking vo'crde dc blijdschap der jot
gens tot haar hoogste punt en deed
ook Curiegondis en Gonda voor een
poosje vergeten, dat Diedcriclc nog ie
een kerker smachtte, tc meer d.-.ai zij
thans de vaste hoop koesterde» hem
spoedig terug te zien.
IX,
De zon dreef als een reusachtige
blotdroode schijf boven de wcsterkmi.
Stil was het alom, maar nergens zöc
stil als Dicdericks kerkerhol. Voor hem
was de dag ondergegaan, zoodra hij
in deze vunzige plaats achter slot was
gebracht, want het kleine van dikke
spijlen voorziene venster, dat -bij het
gewelf in den muur was aan
gebracht, liet zoo weinig licht door,
dat cr een eeuwige nacht van binnen
heerschte.
Een half uur ongeveer na zijn eerste
verhoor had bij op deze kille, sombere
plek doorgebracht, zijne oogen waren
nog niet aan de duisternis, die hem
omringde, gewoon geraakt, toen Di
derick wederom naar boven, voor heer
Jan werd gevoerd cu plotseling tcger.-
zgne dochter stond. Na alloop
dat tweede verhoor dat den lidder
wijzer maakte dan list c
hem toch in de overtuiging
schuld van den kolenbrander versterkte,
hij. gelijk wij reeds weten, naar i
gevangenis teruggevoerd om er, i
hemel weet hoe lang, te versmnchtt
Aan het grootste ziclelijdeii.tcn prooi,
liet hij zich op het half verrotte
leger, dal hij al tastende bercikti
derzakken.
Het was reeds diep in den nacht,
toen zijne aandacht van dvz
moedige overpeinzingen werd afgeleid
door een zacht ritselend geluid, dat van
de» buitenkant der kerkerdeur tot hem
doordrong.
„Hoor ik niets vraagt Diederick
zich verwonderd af.
Dc tijd om zich op deze vraag een
antwoord te geven, ontbreekt hem.
Reeds is de deur met een nauw hoor
baar gekreun opengegaan, en staat er
een man voor den kolenbrander, dien
hij bij het schijnsel der lantaarn, welke
zijn nachtelijke bezoeker in dc hand
hield, oogenbiikkelijk herkende.
Diederick is op het punt een gil
slaken, doch een gebiedende wenk v:
zijn bezoeker doet het geluid op zijl
lippen besterven, Dc vreemdeling haalt
kalm de deur achter zich aan, treedt
>p den gevangens toe en zegt hem
lispelend iets in het oor. Diederick ant
woordt niets, doch knikt zwijgend
het hoof:. De man wendt zicli weder-
de deur, door den kolenbran
der op den voet gevolgd. Zij doorioo-
pen zwijgende niet dc uiterste omzich
tigheid eer.igc gangen eene twee deui
ontsluit zicliDiederick staat onder het
dak van een met sterren bezaaiden
hemel, de fiissch .- nachtwind kust zijne
gloeiende slapen, hij is vrij.
Zonder ook nu een enkel woord
wisselen, stappen de belde mannen
naast eikander over de bc>
voort, totdal bij eene bromt
de» muur dc nachtelijke bezoeker zijn
voet op eene ladder plaatst en in de
gracht, die op deze plaats geheel droog
was, afklimt. Zoodra Diederick hem
gevolgd is, trekt dc man de ladder
naai beneden, sleept ze een eind weegs
door de gracht voort en verbergt ze
onder een hoop struikgewas. Vervolgens
bcklouteren zij den berm aan de land
zijde en bevinden zich spoedig op de
heerbaan, waar Diederick twee getuigde
paarden ontdekt; op een wenk vanjterug.
ziju redder sprong hij op den rug
rijdier, de nachtelijke inbreker
spoedig op den rug van het
anderw, en voort ging het in lossen
draf.
duurde anderhalf i twee
geen der beide ruiters scheen behoefte
tot spreken tc gevoelen.
„Dat is eene redding", denkt Diede
rick, zoodra zijne eerste verrassing om
dit zonderlingste van alle ondervonden
avonturen ecc weinig bekoeld was
redding, bijna gelijk aaa die var
Sint Pieter, toen hij te Jeruzalem wai
ipgesloten. Er is maar één onderscheid
lie heilige apostel werd door een engel
des Heeren verlost en deze mijn'redder
Uier, is bij lange geen er.gel 1"
Dc ruiter, die hiermede juist geer.
getuigschrift van braafheid ontving, had
plotseling een hoorn gegrepen, en deed
hem krachtig schetteren.
Dit geluid deed Diederick uit zijne
[dachten ontwalcnn en verschrikt op-
sn. Zij stonden voor een valbrug, die
imiddclijk na het gegeven signaal
inr beneden werd gelaten.
Een oogenblik hoorde men den hoef
slag der paarden op den houten brug.
het geknars eener poort, dc voetstappen
van een paar gaande en komende man
nen. Toen werd de brug weer opge
haald, de poort gesloten, de schaarsch
ontstoken lichten verdwenen voor en
alles keerde tot de diepste stilte
En Diederick, waar bevond hij zich
thans
Zijn verlosser had hem door eene
brecde poort, en vervolgens over een
nog breeder trap in eene ruime zaal
gevoerd, waarbij het schijnsel van eea
walmende olievlam, die in de tong
van een grooten koperen standaard
brandde, een man, in een lang zijden
opperkleed gewikkeld, met een rood
fluweelen bonnet op het dicht en don
ker hoofdhaar, op een hoogen zetel in
een hoek van den reusachtigen haard
nederzat.
Deze man, die klaarblijkelijk de adel-
ke bezitter van het slot wa3, waarin
Diederick zfch thans bevond, mat dc
kolenbrander gedurende eenige oogon-
blikken meteeD scherpen blik en wenkte
Dicdericks reisgczczel tot zich. Na
een kort fluisterend onderhoud, werd
ook Diederick naderbij gewenkt.
„Denkt eeuwig aau den eed, die uwe
tong gebonden heeftsprak de man
met het rood bonnet tot hem, „morgen
zult gij vrij en ongehinderd naar de
uwen wederkeeren Govert heeft u
reeds gezegd dat ik voor uw ondrihoud
en 't hunne gezorgd heb en zal blijven
zorgen. Volg mij thans."
Wordt voortgezet.