DE EEMBODE KATHOLIEK NIEUWS- EN AD VERTENTIEBL AD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN KANTOOR LANGEGRACHT 28, AMERSFOORT DINSDAG 14 MEI 1918 32* JAARGANG No. 13 middag. Prijs per drie maanden bullen de stad Amersfoort 70 et. Afzonder lijke nrs. 5 et. per exemplaar. Abonnementen kunnen elke week Ingaan, doch opzegging Pauselijk Schrijven. ■p erlang zal het vierde jaar voorbij J-v zijn, sinds Wij, kort na het begin van het Europeescho conflict, met Bid derenden schroom den last van het opperste pontificaat op Ons namen. Gedurende dien tijd is de geescl van den oorlog, in stee van te verminderen, toegenomen; geen oogenblik werd rust gegund aan ons vaderhart, zoo lijdend bij het overschouwen der verschrikke lijke en zich opstapelende rampen. Terwijl Wij den droevigen gang der gebeurtenissen volgden, hebben Wij niet alleen de smart van allen meege leefd, zoodat wij met den H. Paulus konden zeggen: Wie is er zwak, dat ik niet zwak ben Wie wordt geërgerd, dat ik niet brande?'docb Wij hebben ook, binnen de grenzen van het mo gelijke, niets nagelaten van hetgeen het besef van Onzen Apostollschcn plicht Ons voorschreef of waartoe de liefde van Jezus Christus Ons drong. Thans is de toestand, waaiin-Wij vcrkcercn, van zóódanige» aard, dat hij herinnert aan dien van den ouden koning Josaphat, die, met de meest nijpende moeilijkheden te kampen heb bend, uitriep„Heer, God onzer vade ren, Gij zijt de God des hemels en de Heer aller rijken cn volkeren. Kracht en macht zijn in Uwe hnnden en nie mand kan U weerstreven. In onze droef heid zullen wij tot U ons smeekgebed verheffen, en Gij zult ons verhooren en ons redden. God, onze God, niet wetend, hoe te handelen, blijft ens niets anders over dan op U onze oogen te vestigen." Aldus zullen wij al onze moeilijkhe den leggen in de handen van God, Die de menschclijke harten zoogoed als den gang der gebeurtenissen be- heerscht, Die strait, om te genezen en te vergeven en ons zalig te maken. Wij verwachten het einde van den vree- selijken geescl. Hij moge aan de ge teisterde wereld Zijn vrede schenken, zoo spoedig mogelijk het rijk van liefde en rechtvaardigheid onder de incnschen herstellen. Vóór alles echter moeten wij den toorn, afgetergd door zoo groot en zoo uitgestrekt cn belccdigend bederf, ver zoenen. Hiertoe zal een ncdeiig smeekgebed, met volharding cn vertrouwen gestoit, veel vermogen. En nog machtiger zul len wij de barmhartigheid Gods kunnen vcitccdercn door liet II. Misoffer, waar wfi|»nn den Hemclschen Vader Dengcnc opdragen, Die zich zelf voor onze ver lossing ten offer bracht en Die voort gaat om voor ons te bemiddelen. De H, Kerk verplicht dan ook met Soede reden haar priesters op sommige agen de Mis op te dragen voor het weirijn van het Christenvolk. Op zoo danige dagen wil de Kerk, als een medelijdende Moeder, de Goddelijke barmhaitigheid afsmecken over hare kinderen. Intusschen, welke behoefte doet zich in deze dagen dringender gevoelen, <lau die éénc, die alle andere samenvat, de behoefie aan vrede er oprechte verbroedering der volkeren, i Het schijnt Ons hierom zeer ge wenscht, alle herders uit te noodigen, tegelijk met Ons hiervoor op eenzelfden tijd het H. Misoffer op te dragen. Wij Sebicden daarom door dit Motu Proprio at den 29sten Juni, den feestdag der Heiligen Petrus en Paulus, de Bescherm heiligen der Christenheid, allen priesters, die verplicht zijn te lezen tot intentie van de geloovigeu, het H. Misoffer op dragen overeenkomstig onze bovenom schreven intentie. Aan de andere pries ters van de seculiere en reguliere geestelijkheid doen Wij weten, dat zij een zeer aangename daad zullen ver richten, indien zij op dien dag hun intentie met de Onze willen verccnigen. Aldus zal de gansche katholieke pries terschap, in vereeniging met den Op perherder, op ieder altaar ter wereld de Hostie van verzoeniug en liefde opdragen, om gemeenschappelijk het Goddelijk Hart geweld aan te doen. Te grooter zal dan onze hoop zijn op de spoedige vervulling van Davids woord, dat de verzuchting der volkeren uitmaaktJustitia et pax osculatae sunt. (De gerechtigheid en de vrede hebben elkander omhelsd). BENEDICTUS XV, Paus. Kieskriogbestuur om op Zaterdag 25 Mei n.s. 10 uur v.m. ter vergadering te verschijnen in het St. Jozcphgcbouw aan de Kromme Nieuwe Gracht no. 1. Mogen velen beseffen hoe groote ge volgen er verbonden zijn voor de Room- sche zaak aan de komende verkiezingen cn hierin eene aansporing vinden om ook persoonlijk daadwerkelijk het Katho lieke belang te helpen bevorderen. Binnenlandsche Berichten. Oe Politieke Piopagtiida voor di R K. ÜUits- paitij ia den Kieskring Utncbt. Men schrijft ons De samenwerking wclko over den geheelen Kieskring is tot stand gekomen bij liet kiezen van vertrouwensmannen van de candidalenlijst heeft de reeds bestaande Kiezersorgnnisatie in niet ge ringe mate verbeterd en uitgebreid. Vooral door oprichting van Kiezers- vcreenigingen, waar deze nog ontbra ken, is de thans bestaande organisatie veel krachtiger dan tevoren. men het onderling eens geworden er de candidatenlijst is het oogen blik aangebroken om allen, één van zin 'én van lenze, den aanval te be ginnen. De strijd zal worden ingeleid door de propaganda, cenc Machtige actie die in alle hoeken van den kieskring moet doordringen. Daartoe dienen spoedig in alle plaat- n, waar dit werk nog niet wordt uit gevoerd door kie:.vcreeniging oi propagandnelub, thans de handen aan den ploeg geslagen worden. Het bestuur van den Rijkskieskrir.g Utrecht heeft alle bestaande propag.m- dnclubs uitgenoodigd bij afgevaardigde *,c Utrecht te komen ten einde tc track- len door samenweiking hetzelfde goede esultuut tc bereiken als bij de be staande kiezer «organisatie. De bedoeling is om naast cn ouder leiding van het Bestuur van den Bond van R. K. Kiezers vereer, igifigen in den Rijkskicskriug Utrecht een centraal orgaan te bezitten, dat plaatselijk cveral de propaganda aanmoedigt, ondersteun' i voorthelpt. Allen die hierin belang stellen, op de eerste plaats dc bestaande R. K. Politieke Propaganda-vercenigingen, de Kiesvcrceniglngcn en verder zij, die voor den komenden strijd lust en kracht gevoelen om aan het verdienstelijk werk der propaganda mede te helpen, mog< gehoor geven aan den oproep van h Wij mosten stemmen. Wij moeten stemmen als regel op immer 1 van dc lijst. Wij weten dat in iedere rijkskies- kring op zijn hoogst 10 candidaten op de lijst van iedere partij mogen ge plaatst worden. Deze worden daarop niet alfabetisch opgenomen, maar naar de gebleken voorkeur der kiezers, bij voorafgaande in de kiesvereeniging ge houden stemming. Als regel is dus aan te nemen, dat nummer 1 op de lijst de door de kiezers meest gewilde candidaat is. Daarbij zal het meestal een zeer erdicnstclijk en krachtig lid der partij ujn, welke deze plaat3 erlangt, door wiens niet verkiezing dc partij groote schade zou lijden. Men bedenke overigens, dat de CAndidatculijsten zijn opgemaakt, min of meer rekening houdend met de verschillende siroomingeit onder het kiezersvolk en wijt nu de stemmen, welke de eerste candidaat boven den te behalen kiesdeeler ontvangt, toch overgaan op de volgende candidate» zal ten slotte iedere categorie en stand vrijwel in do nieuwe Kamerclub die vertegenwoordiging-krijgen, welke hij redelijkerwijs kan wcnschen. Vóór elk standsbclang blijft echter gaan het belang der geheele Katho lieke zaak en om die reden zij blijve dc regelstemmen op no 1 En wanneer nu verder dezelfde iraag hoe stemmen wij, gesteld wordt nel liet oog op da geheele verander de stembiljetten, dan zij liet volgende antwoord gegeven. Het stembiljet bevat in het vervolg al de candidaten, door alle partijen in denzelfdcn kieskring gesteld. Veronderstellen wij, dat in den kies kring Utrecht de volgende partijen, dc Roomscll-Katholiekc.i, de Anti-rcvolu- ionairen, Christelijk Historischon, Vrij- iberalcn. Christen-Democraten, Liberale Unie, Vrijzinnig Democraten, de S. D. A. P. en de S. D. 1'. cnndidatenlijstcn inleveren, dan worden al deze lijsten i een stembiljet afgedrukt, Het geval denkbaar dat tot 50 namen op stembiljet voorkomen. Nu i)st de vraaghoe kan onder zoovelcn den naam van eigen candidaat nu vinden? Znl hel voor den eenvoudige», ongeletterde» kiezer niet een onoverkomelijke mc iijkheid worden zija stem goed uit Zeker, zou dat zou het geval zijn, indien de namen van al deze candi daten schots cn scheef door elkander werden gezet zonder te letten welke richting zij zijn toegedaan of tot welke partij zij behooren. Dit gebeurt echter Elke groep krijgt een nummer. nader bekend te maken, oct worden onthouden. Gesteld de Roomtcheu krijgen op het stembillet no. 3, dat wil zeggen dat boven hun caaóidatingroep no. 3 wordt geplaatst. Hoe gemakkelijk 1b 't dan ei ui te houden, dat het blokje bij den eersten naam van lijst 3 moet worden zwart gemaakt. Tegen den stemmingsdag zullen we >or afdrukken van een model-stem- billet het nog meer gaan verduide lijken. Katholiokondiii. Op den te Groningen op den twee den Pinksterdag te houden Katholie kendag voor de provinciën Groningen en Drente zal de weleerw. heer C. van Dijk, pastoor van Assen, inleiden liet onderwerpR. K. Openbare Lees zalen cn Bibliotheken. De Zeerecrw. Heer H. van Diiel .ss.R. directeur van het St. Alfonsus- retraitenhuis te Amersfoort zal behan delen De gesloten retraiten cn de sociale vrede. Voor don Middenstand. Vanwege het Centraal Bureau voor de Katholieke Sociale Actie te Leiden wordt georganiseerd een sch/iftelijkeD cursus voor middenstanders in volks huishoudkunde en staats- en maat schappijleer. De cursus zal twee jaar duren, vijftig gulden per deelnemer kosten en in October aanst^nde aan vangen. V De veestapel. Door ons nieuw Tweede Kamerlid Rappard zijn aan de Ministers van Oorlog CU Landbouw vragen gesteld, in verbanu met den toestand van onzen veest/pel, die, volgens hem, door 't vlceschrantsoen der militairen, bedreigd wordt. De vraag aan den Minister Oorlog luidt als volgt: Is dc minister bereid, in verband ct den toestand van den veestapel, die met ondergang bedreigd wordt, te bevorderen, dat aan de militairen geen hooger vleeschrantsocn wordt verstrekt, ran de burgers Aan den Minis- an Landbouw stelde de heer Van Rappard de volgende vraag: Is verband met een vraag, door den dergetcekemle gericht aan den Minister van Oorlog, om den militairen geen hooger vlceschrantsoen te verstrekken aau de burgers, de Minister bc- om het slachtverbod op ruinen op te heffen De Duitsche rijkskanselier beeft zich met zijn minister van buitenlandsche zaken naar het Duitsche hoofdkwartier begeven. Tegelijk wordt gemeld, dat Keizer Karei eveneens een bezoek aan Keizer Wilhelm en Hindenburg zal brengen en zich zal laten vergezellen door den Oostenrijkschen minister van buitenlandsche zaken, Burian. Ook de chef van den generalen staf, generaal von Arz, bevindt zich in het gevolg des Keizers. Men mag dus aannemen, dat in het hoofdkwartier gewichtige aangelegenheden besproken en beslui ten genomen zullen worden en ver moedelijk staan wij aan den vooravond i zeer belangrijke beslissingen. Roemenië mag volgens de vredes- bepalingen slechts een leger van ruim 30.000 man op de been houden, het krijgt een munitierantsoeneering, het aantal patronen wordt per geweer uit geteld, en al het overige oorlogsmateri aal zal door de Centralen tot na het sluiten van den algemeenen vrede wor den „bewaard". Oostenrijksche ca Duit sche oorlogsbodems zullen den Donau mogen bevaren en aan den Roemeen- scben opperbevelhebber wordt een officier van den generalen staf der Cen tralen toegevoegd. Gemengde Berichten. OORLOGSBERICHTEN. Een nieuwe Engelsclie aanval, uit sluitend op Ostende gericht, is uitge voerd met gebruikmaking van een rook gordijn. Een schip dat bij den vorigen aanval, het stoute stuk ondernam de Biitsche landingstroepen naar den pier van Zcebrugge te brengen, en dat door dc beschieting van de Duitsche batte rijen zwaar geleden bad, is ditmaal met beton geladen door dc Engelschen vooi het kanaal van Ostende tot zinken ge bracht. Evenals na de vorige onder neming zijn ook nu beifle partijen het niet eens over het succes. Bedoeling van dat alles is het uitvaren beletten der gevreesde duikbooten. - Tc Essen verschenen in een der volkstcholen twee gewapende als mili tair geklcede personen en een pseudo- politieman en namen alle schooltasschen en draagriemen der leerlingen in beslag, waarvoor ze onderscheidenlijk 50 pfen ning en 1 mark betaalden. Bij onder zoek bleken deze bezoekers oplichters zijn, die reeds sedert eenigc dagen deze wijze bezig waren de scholen te plunderen. Te Den Bosc1- hebben brutale die- eene in de weide grazende koe ge slacht en weggevoerd. De kop en de igewanden van 't rund lieten ze achter. Bij de Regeering zijn plannen aan hangig tot het laten vervaardigen van eenheidskatoen. Het ligt in de bedoe ling bepaalde fabrieken te verzoeken zich met fabriceeren te belasten, waarna het tegen een vastgestelde» prijs in den handel gebracht zal worden. Het totaal verlies der Duitschers aan gesneuvelden, aan wonden of ziekte overledenen en gevangenen (de gewon den er buiten gelaten) aan de velschil lende fronten wordt voor den ganscheu duur van den oorlog lot dusver geschat uim 5 millioen. Teneinde het slachtverbod te ont gaan, slaan sommige veehouders de pooten van hun varkens en runderen stuk, om hut slachten als noodslachting doen voorkomen. De Minister heeft bepaald, dat dergelijke slachtingen niet als nood-ilachting kunnen aangemerkt worden, terwijl tegen overtreders pro cesverbaal opgemaakt moet worden. Amsrsfoortsche Nieuwsberichten. Donderdagavond vergadert de Geheelonthouders Jongensbond iSt. Franciscus Xaverius in de Militairen Vereeniging aan het Zand. Het pro gram belooft veel van wat een jon genshart begeert. EENE JAARMARKT IN DE EERSTE l) HELFT DER ZESTIENDE EEUW. Op den dag, waarop ons verhaal aanvangt, vierde men te Utrecht de gedachtenis der inwijding hoofd- of Domkerk. Bij gevolg werd cr dan ook, zooals dit overal geschiedde cenc kermis, gelijk men het noemde, gehouden, en werd er in de gezegende Domkerk, die aan den H. Martinus was toegewijd, eene zeer plechtige Mis ge zongen, terwijl er in alle andere of on- derhoorige kerken dienst werd gedaan. De dag der kerkwijding viel in het jaar' van het verhaal, dat wij voorne mens zijn tt doen, op den lOden Juli het was dus midden in den zomer en het schoonste weder Hat «non zich denken kan. Reeds des morgens vroeger dan vijf ure schitterde dc blijde zon aan den hemel en weerklonken reeds de vurige hamerslagen, onderbroken door c verward geroep, op de Mariaplaats, wekten de bewoners ongewoon vroeg uit hunnen slaap, dien zij anders achter de vriendelijke boompjes, waarmede dit lieve plekje beplant was, zoo rustig Senoteu. Het waren dc marskramers, e heideus, de horoscooptrekkers en dc uitventers van kleine koopwaren van allerlei soort, die, uitgelokt door het sclnone jaargetijde, en de beroemd heid der Utrechtsche markt, in buiten gewoon getal waren toegeslroomd en dc laatste hand legen aan hunne stella ges, kramen en versieringen. Zij wa bezig met werkzaamheden, te veel noemen, '.en einde op dezen :n zoo gewichtigcn dag dc boe poorters zoo goed mogelijk te vermaken cn eenig geld uit hunne beurs lokken. Een weinig bez jden af van de plaats, waarop zulk een hevig gerucht gehoord werd, ligt de dusgenoemde Walsteeg, die echter in den tijd, waarvan wij schrijven, veel minder bebouwd was Han thans het geval is. Aan het einde van die steeg stond eene, voor dien tijd althans, allerliefste burgerwoning, welke de cenigszins naar hetorgincsle overhellende eigenaar, een leêrwerker en lcérverkooper, zich had uitgekozen, om den grooten hof, die cr achter ge legen was, naar zijne wat grillige nier van doen te beplanten en te bruiken. Het vioolijk rumoer had zich ook al een weinig op deze anders zoo stille plek kenbaar gemaakt en de bewoners bijzonder vroeg 0p de been gebracht, zoodat de lastige leêrwerker, die een zeker welgevallen in dit alles liet blijken, een eindje was opgestapt, om al die zwetende, sjouwende cn zingende men- schcn eens van nabij op te nemen. Wij zullen ons zijne afwezigheid ten nutte maken en zijn huisje Eigenlijk had het slechts ééne ver dieping, welke tot woning was ingericht, terwijl de zolderkamers tot berging van lcér, gereedschappen en andere be- noodighedeu gebruikt werden. Alleen een klein kamertje, dat een zeer schoon uitzicht had over den stadswal wij de beschrijving ons eenige oogenblikken later voorbehouden, bewoonbaar. Wanneer men van de straat inkwam, bevond men zich in een welingerichte» bloeiende» winkel, waar alles, wat n leder gemaakt wordt (en er werd die dagen nog al vrij wat va stof vervaardigd), in overvloed handen was. Er waren kolders, zwate handschoenen, kaatsballen, schootsvel len en nog vele voorwerpen, waarvan wij tegenwoordig nauwelijks het ge bruik zouden gissen, in menigte aan wezig. Het eigenaardige om in het looiers- of, gelijk men toen zeide, in het „lauwersgeslag" te wonen, dat op de oude gracht nabij de Waardpoort was gelegen, had meester Evertz om bovengemelde reden prijs gegeven en was in „het smedengeslag" getrokken. Ia den winkel bevond zich een w onderhouden raampje, met glaasje 't lood gezet, waardoor men, in ruime kamer zijnde, die van achteren met deur en ramen in den hof uitkwam, in het voorhuis kon zien. De venster tjes die in de hof uitkwamen, des zomers meestal geopend, zoodat zij de liefelijke buitenlucht naar ge noegen lieten doorspelen. In een deze hing eene tinnen kooi van fraai maaksel, waarin twee tortelduiven, als levende barometers, door droefgeestig kirren dc weérsveranderingen te kunaen gaven. Eene in die dagen algemeen in ge bruik zijnde eikenhouten gesneden tafel, eenige stoelen met lederen zittingen, eene eikenhouten schappraai en eene fraaie pronkkast, prachtig besneden en die van den welstand des eigenaars ge tuigde, maakten de voornaamste meu belen uit van het groote vertrekmen kende toen nog niet al die kleine voor werpen, meer van weelde dan nut, welke een huis zoo onbehagelijk vol maken. Éen sierraad was er echter aanwezig, dat wij niet stilzwijgend mo gen voorbijgaan.Tusschen de schappraai de pronkkast namelijk, stond boven te eenvoudige bidbank een ebben houten kruis, met een ivoren Christus beeld van groote schoonheid, hetwelk als een erfdeel uit de familie der over leden vrouw in groote eer werd ge houden. De personen, die dit huis bewoon den, waren (de oude dientmaagd er onder begrepen) slechts drie in getal. De meester leêrwerker en leêrtouwer tevens, een vroolijke man van zi veertig jaren, die licht en gaarne lachte en de zaken zelden donker en nii heel diep inzag, was kort en dik gestalte m«t levendige oogen en bruin haar maakte hij op meest alle men- schen, ook door zijne goedige voor komenheid, een aangenamen indruk. Goddiva, zijne eenige dochter, was zijn lust en zijn leven, en sedert den dood zijner vrouw het voorwerp zijner geheele liefde. En zij was die ten volle waardig. Van nature met een fieren geest begaafd, gebruikte zij dien nooit om te hcerschen zij was de bevallige eenvoud in eigen persoon, en hoe schoon ook, wist zij zelve het niet, en ineer men eene edele gemaligheid haar gelaat zag zetelen, vergat men alle andere eigenschappen, oni alleen hare lieftalligheid te bewonderen. Go- deliva mocht bij dit alles, voor dien tijd en voor eene burgerdochter, tame lijk beschaafd heetcn. Zij kon lezen en had ccne uitstekende stem, zoodat haar vader haar eenig onderricht in den zang had doen geven door meester Jsn, den orgenist van de Domkerk zij maakte veéren, bloemen ter versiering het altaar en stikte fraai op zijde kunst, die zij van de adellijke jonkvrouwen in het St. Servaas-klooster leerde en tot eene redelijke volkomen heid had gebracht. Door dit alles te zamen was het zeker niet vreemd te noemen, dat deze lieve verschijning als de parel der parochie werd aan gezien ea, hare gegoedheid in aan merking genomen, het middelpunt van veler wenschen en genegenheid was. Wordt voortgezet.

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1918 | | pagina 1