DE EEMBODE
KATHOLIEK NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN
KANTOOR LANGEGRACHT 28, AMERSFOORT
DINSDAG 4 JUNI 1918 32E JAARGANG No. 19
r\it Blad verschijnt Dinsdag- en Vrf
middag. Prijs per drie maanden 61
builen de stad Amersfoort 70 cl. Afzonder
lijke nrs. 5 cl. per exemplaar. Abonnementen
kunnen elke weck ingaan, doch opzegging
van abonnement moet geschieden vóór den
aanvang van een nieuw kwartaal.
GOED DOEL.
Ongeveer 400 soldaten, waaronder
vele Katholieken, minder ernstige
zieken, zijn op het oogenblik opgenomen
in het Hospitaal in het Patronaat aan
het Zand en „Eben Haëzer" in de
Muurhuizen, welke beide gebouwen als
Hulp-Hospitaal dienst doen. Bijna bij
ieder bezoek aan deze inrichtingen
geven velen der patiënten aan onder-
geteekende hun verlangen te kennen
naar goede lectuur, vooral boeken.
't Is te begrijpendag in dag uit niets
te doen. En waartoe leidt deze verve-
ling bij zoovele jongelui van den sol
daten-leeftijd
Gaarne dot ik daarom een beroep
op de goedheid van de Lezers van dit
blad voor Amersfoort cn Omstreken.
Velen van U hebben wellicht voor dit
doelverschaffing van goede lectuur
aan de zieke soldaten van het garni
zoen Amersfoort, een kleinigheid over.
Anderen hebben thuis nog boeken die
zij gemakkelijk kunnen missen al zijn
ze niet mooi meer, het komt er niets
op aan.
Weest zoo goed, wat gij geven wilt
te bezorgen aan de R. K. Militairen-
vereeniging Zand 37. (geopend des
avonds van 4'/j— 9'/a uur).
Namens de zieke soldaten U dankend.
Amersfoort, Juni 1918.
den winter om er papier-turf van te
maken. Als 't eenmaal zoo ver is. zal
ik wel zien of hooren, wat ik doen
moet, redeneeren ze.
Dat de Katholieken 'n eigen beginsel
program en een program van uitgebreide
werkzaamheden hebben, welke ten doel
hebben de verhooging van 't geestelijk
"i stoffelijk heil van volk en land, daar
in weten ze heelemaal niets af.
Op vele punten is het volk wel politiek
aangelegd, maar in 'n anderen zin. Dit
natuurlijk niet als grief bedoeld, want
zijn honderd verklaringen voor. Voor
de meesten is St. Paulus' woord ook
op dit gebied waar„hoe zullen ze
gelooven, d.i. iets van de zaken af
weten, als hun niet gepredikt wordt."
Velen houden niet van politiek.
De meest eenvoudige uiteenzetting
in evenredige vertegenwoordiging
maakt velen al wanhopig.
Op vergaderingen duikelden zwaar-
•ichligc spietsen over slapende hoof
den heen. Ze hebben meegeklapt en
meegetrapt als 't ging over de „gouden
deuren van de diamanten eeuwigheid,"
aar soesden dan maar verder.
Daar moet dus gewerkt cn hard ge
werkt worden om met gezamenlijke
inspanning het groote leger van Room-
schc kiezers te bereiken.
Vóór de Stembus.
Kapelaan Van Dorp wijst er in „De
Bazuin" zeer juist op, dat er nog veel
en hard moet worden gewerkt aan de
voorlichting der kiezers, die straks zul
len aanwijzen, hoe of de Tweede Ka
mer zal zijn samengesteld.
De groote massa weet van politieke
zaken zoo weinig af. Vooral de om
standigheden hebben bijgedragen, dat
de mecsten zich al bitter weinig lieten
gelegen liggen aan 't geen in de Tweede
Kamer verhandeld werd.
Men hield hoogstens Posthuma z
beetje in de gaten en de genrobiliseerden
hoorden 'n enkelen keer den naam
Loudon noemen, maar overigens
de aandacht meer gevestigd op de rijst
en boonen van de regciring dan op de
regeering zelve.
Men weet heel vaag, dat de leden
van de Tweede Kamer nu eens
anders dan anders gekozen zullen
den, dat nu veel meer personen het
kiesrecht hebben, hoogstens dat ze
verplicht zijn om te kiezen, wijl er an
ders iets met ze gebeurt, misschien wel
rechtszaken, maar hoe dat heele zaakje
nu precies in mekaar zit, weten ze niet
Misschien hebben sommigen 'n boekji
gekocht over evenredige vertegenwoor
diging, maar, hoe gemakkelijk te vat
ten ook alles geschreven was, 't ging
toch alles nog boven hun pet. Ze
gen zooveel cijfcrljes dansen, dut
"t boekje of blaadje maar weer weg
gooiden of bewaren voor den komen-
Gemengde Berichten.
Diefstallen alom.
ij het politiebureau te Rotterdam
ligt op het oogenblik voor f12 000
bont opgeslagen, bij de groote br-nt-
diefstallcn van verschillende firma's daar
ter stede ontvreemd.
Te Heerenveen is gevankelijk bintjen-
gcbracht een persoon, verdacht van
inbraak en diefstal van ongeveer f 10.000.
Een zevental verdachten van den
grooten manufacturen-diefstal en ver
scheidene inbraken te Tilburg het
ontvreemde beloopt een bedrag van
f 10.000 zijn ter beschikking gesteld
van de justitie te Breda.
Op een scheepswerf te Vlaardingcn
is een 33-jarige scheepstimmerman,
toen hij werkzaam was op een boni-
schip, overboord geslagen en verdron
ken. De man laat een vrouw met 7
kinderen achter.
Op 4 en 20 Juni zullen van Tiel
cn op 7 Juni van Oldenzaal telkenmale
400 veulens per extra-trein naar Duitsch-
land worden verzonden.
Naar wordt medegedeeld, moet liet
aantal militairen, die uit klein verlof
vrijwillig naar den troep zijn terugge
keerd, reeds ongeveer 160Ö0 man be
dragen. Dc groote werkloosheid en bij
velen zelfs de groote moeilijkheid, om
behoorlijk aan woning, voeding en klee
ding te komen, zijn oorzaken, dat men
de kazerne of het kantonnement pre
fereert boven het eigen huis.
Wegens totaal gebrek aan grond
den zijn thans alle fabrieken der
na Gelderman te Oldenzaal gesloten.
Circa 1400 arbeiders zijn daarbij be
trokken, waarvau sommigen nu grond
werk voor firma verrichten.
Te Maastricht is een 10-jarige jon
gen, die door een ouderen met
steen op het hoofd was gegooid,
het spelen, des avonds in het ziekenhuis
dc gevolgen overleden.
Amersfoortsche
Nieuwsberichten.
Zaterdag zal het besluit betreffende
den vrijen Zaterdagmiddag voor ge
meente-werklieden in werking treden.
Politiezaken.
Er werden weer eenige rijwielen ont
vreemd, o. a. een bij het distributie-
Tegen drie personen is prcces-verbaal
opgemaakt wegens overtreding der
Trekhondenwet.
Tegen een man die een overtreding
in de Motor- en Rijwielwet pleegde cn
op vordering niet van zijn rijwiel af
stapte is proces-verbaal opgemaakt.
Verder tegen twee personen wegens
mishandeling en tegen een derden we
gens belecdiging van een politieagent.
In arrest gesteld is 's nachts ccn
zwerver, die bij bakker Stoové een
winkelruit had ingegooid met een zwaren
steen.
Ds. H. Teerink herdenk'. 6 Aug. zijn
25-jarig predikambt in de Geref. kerk.
21 jaar was hij te Amersfoort in be
diening.
Naar aanleiding van het raadsbe
sluit be" ende oprichting gemcente-
winkei, zal door „Handel en Nijverheid"
,de Hanze" een protcslvcrgadering
worden belegd in „De Keizerskroon"
op Woensdag 5 Juni a.s. 's avonds 8 uur.
Dc vergaderde aandeelhouders der
Middcnstands-Credietbank voor Amers
foort en Omstr. hebben de Balans, winst
verliesrekening 1917 goedgekeurd.
Het dividend werd bepaald op 5 pCt.
Dc hecren A. R. Veenslra, E. van
Vollenhoven en H. Noorman werden
als commissaris herkozen.
Donderdagavond wordt bij gunstig
het eerste zomer-conccrt op Ami-
gegeven.
Begin September zal alhier het
23ste Gezondheidscongres worden ge
houden onder leiding van den burge-
cester van Amsterdam.
Het congres zal behandelen De in
vloed van den oorlog op de sterfte in
Nederland cn het ontwerp voedscl-
Ingeval er tijd beschikbaar is, zal op
verzoek van de gezondheidscommissie
te Briclle de wenschelijkheid worden
besproken, dat wettelijk de bevoegdheid
der gezondheidscommissie zal worden
vastgesteld om zich een technisch
ambtenaar toe te voegen voor het toe
zicht op de uitvoering van dc woning
wet en de Bouwverordeningen.
Een grootsche hulde werd school
opziener Stamperius Zaterdag in Aini-
citia gebracht bij de herdenking van
zijn 40-jarige werkzaamheid bij het
onderwijs.
Onder het zeer groote aantal vrien-
:n cn vereerders, werkzaam bij bet
onderwijs in en buiten het arrondisse-
of staande daarbuiten, merkten
o.m. op de heeren Verhoef, wet
houder van Onderwijs te Amersfoort,
Veis Heijn, als voorzitter van het Chr,
Onderwijs, een deputatie van het bestuur
der R. K. Jongensscholen, dc Eerw.
broeder-overste van „St. Louis" met
'enige broeders, de burgemeester van
Soest, de comm. tot wering van school
verzuim en leden van het Plaatselijk
Schooltoezicht in deze gemeente.
't Was den voorzitter der Feestcom
missie een groot genoegen, zoo'n tal
komen, die den jubilaris hulde en sym
pathie kwamen betuigen.
Talrijk was het aantal sprekers, die
allen, als om strijd, den lieer Stamperius
huldigden als onderwijsman, als letter
kundige en als pnedagoog. De lieer
Onvlee, hoofd der Chr. School te Baarn,
sprak namens het onderwijscorps in het
Arrondissement. Hij prees in den heer
Stamperius den schoolopziener, vriend
en paedagoog. Hoog worden in den
heer St. gewaardeerd, den ijver en takt,
waarmee hij optreedt, en zijn volmaakte
onpartijdigheid.
De heer Kielstra, arr. schoolopz. in
Utrecht, sprak op treffende wijze den
jubilaris toe namens de schoolopzieners
uit het District Utrecht.
Namens de afd. „Amersfoort" van
Hoofden van openb. scholen in Neder
land trad op het podium de beer Prins
van Amersfoort, die de verdiensten
beschreef, welke de schoolopziener had
op gebied van practische opvoedkunde,
cn kinderlectuur, welker baanbreker de
heer Stamperius is geweest.
Dc heer van Buijtencn, Hoofd der
R. K. Jongensschool aan de Borstraat,
irad op voor de R. K. Onderwijzers.
Hij als een der jongstcn van dezen tak
van onderwijs, heeft door invloed van
den heer Legdeur (Wcleerw. Frater
Andreas) den schoolopziener leeren
kennen als den oapartijdigcn school
opziener, en hij spreekt den wensch
uit, dat dit voorbeeld navolging inoge
vinden tot 's lands raadszalen in den
Haag.
Tal van heeren, vertegenwoordigend
organisaties of corporaties op onder
wijsgebied, huldigden schoolopzienei
Stamperius achtereenvolgens, o.a. d<
heer A. Veen, namens de Commissie
it wering van schoolverzuim, die hem
rijdde een warm woord van waardeering.
Groot was het aantal sympathie
betuigingen, dat telegrafisch was toe
gezonden.
Goed bedacht was het, dien stroom
m complimenten af te wisselen mei
enkele sclloone zangnummers, die on
der directie van den heer H. Hazen-
donk werden uitgevoerd door een ge
legenheidskoor van onderwijzers cn
onderwijzeressen.
Voor de sluiting dankte de heer
Stamperius, zichtbaar getroffen voor
al die bewijzen van belangstelling,
voor dc prachtige cadcaux en bloemen
hem geoffreerd.
Bijzonder in den smaak viel dc hulde
gebracht door jongejuffrouw Pluim, die
namens de kweekelingcn van de Rijks-
normaalschool alhier, een prachtige
gravure aanbood.
Dank bracht hij zijn leermeester v. d.
Lcij, en ook bijzonder den heer Kielstra
i de otticieele vertegenwoordigers
in gemeente- en schoolbesturen.
Hiermede was de plechtigheid
einde. Namens het ondcrwijzerscorps
uit dit arrondissement werd den feeste
ling aangeboden een prachtig bureau-
itre en een album, waarin de na
der schenkers, een waar kunststuk,
gecalligrafcerd door den heer Horns-
veld uit Baarn.
De vrijzinnig-democratische kiesver-
eeniging Amersf. Gemeentebelang, heeft
besloten in den kieskring Utrecht in het
bijzonder tc werken voor de candida-
ur van Van Bcrcsteyn.
Tot bestuurslid is gekozen C. Rui
tenberg.
In een der lokalen der openbare
school aan de Beekstraat is een mili
tair tehuis geopend voor soldaten die
niet in een der confessionecle tehuizen
willen komen. Wethouder mr. dr. Ver
hoef verheugde 't bij dc opening dat
het Dag. Bestuur der gemeente een
steentje heeft kunnen bijdragen. Doch
dit lokaal is 6lcchts tijdelijk in gebruik
gegeven en met 1 September a.s. zal
eigen gebouw worden ingericht.
Vrijdag sloeg een paard op hol,
dat door de Zevenbuizen de Hof op
rende. Plotseling sloeg het tentwagentje
waarvoor het paard gespannen was om,
zoodat het een eind werd medegesleurd.
Het paard werd door twee mannen
voor den winkel van de Jager tot staan
gebracht. De beide inzittenden, een
boer met zijn dochtertje, werden er uit
geslingerd. Gelukkig bleef de man on
gedeerd, het meisje werd den winkel
ran voornoemde firma binnengedragen.
- Toen de heer J. A. v. M. zich na
illoop van 't voetballen op het Rapi-
dilas-veld wilde verklecdcn, vermiste
hij zijn nieuwe portemonnaie, bevattende
ruim f 16. Ofschoon hij lang bleef zoe.
ken, niets werd teruggevonden. Blijk
baar vonden dc dief(ven) het tc ge
vaarlijk het horloge mee te nemen,
omdat de naam vau den bezitter er in
gegraveerd is. Althans men had het
geopend op eenigen afstand weggewor
pen. Dit is niet het eerst, dat uit de
gardc-rob: iets is verdwenen.
Door den architect Van Schaik werd
Utrecht onder genoodigde aanne-
rs aanbesteed het bouwen van een
fabriek aan de Eemstraat, alhier, ten
behoeve van het Ingenieursbureau Huy-
gen en Wessel te Rotterdam.
Ingeschreven werd als volgt (meten
zonder verfwerk)
Kok. Utrecht f78.800 en f76,400;
L. J. Hemels, f 79,723 en f77,163; J.
van Aken, Utrecht f80,449 en f77,549;
Van Oord, id. f80,210 cn f77,440; Bre-
dero, id. f81,600 en f78,200; Jernsen,
id. f81,900; v. d. l'luijm en Gielen,
Rotterdam f81.960; Hoogeveatf82,126
en f77,400; Bollen, Utrecht f82,320;
Ruitenberg, f82,426 en f78,400; Noor-
f82,980 en f77,650; van Alphen
Doesburg, Utrecht f83,000 en
,000; Pontsen, id. f83,824 en
180,924; Wiesinan, id. f84,449 en
f81,300; Woudenberg, id. f85,000;
van Oostrum, id. f85,140 cn f82,100;
Nachtegaal, id, f86,450 cn f81,950; A.
C. Beijer f95,000 cn f90,400; Van
Ooijcn, Utrecht f96,780 en f91.982;
Gebr. Westerhout, id. f104,000 en
f99,000.
In aansluiting met 't bericht betref
fende een hollend paard, kunnen we
nog melden, dat de oude man die op
den Weverssingel bewusteloos is neer
gevallen Zaterdag is overleden.
- De Amsterdamsche Bank geeft voor
'ijf millioen gulden nieuwe aandcelen
lit.
- Vrijdagavond vergaderde dc „Jonge
Wacht in de bovenzaal van den R. K.
Volksbond. Aanwezig waren 35 leden.
EENE JAARMARKT IN DE EERSTE
6) HELFT DER ZESTIENDE EEUW.
„Het is maar, dit moet je gelooven
cn ddt moet je gelooven, en wai
vraag ik je?"
„Ik weet het niet," antwoordde Be
rend onnoozcl, „ik denk omdat de Paus
„Och kom, altemaal gekheid 1 Dc
Paus weet niet eens dat we in de wereld
zijn. Menschelljkc vondenDe Bijbel
alléén moet het fondament van ons
geloof zijn."
Daar Jan zag dat Berend onbewe-
gelijker was dan hij gedacht had, zeide
hij, als tot een zeker lokaas„Als de
nieuwe leering ingang vindt, wordt de
oorbiecht ook afgeschaft."
„Daar zou men al veel om doen,"
zeide Berend, die in zijne kortzichtig
heid niet begreep dat de biecht alleen
tot heil der mcnscheu is ingesteld en
geenszins het minst voor de leeken,
en niet tot ccne straf.
Het gesprek, waar de onnadenkende
kuiper bijna niets van begreep, begon
hem hartgrondig te vervelen, er
was alleen de nieuwigheid cr var
hem het geheim van Lecndert eenigtn
tijd had doen vergeten, en terwijl Jan
hem dikwijls plaagde, wist hij er toch
wel róóvcel van, dat hij hem nu
eens ecne onaangenaamheid kon
doen, cn daarom begon hij met zulk
een ernstig gezicht als hem mogelijk
...Maar wil ik je nu eens wat
tellen
„O ja wel," zeide Meindertz, die
stellig meende dat hij het een of ander,
tnieuweleer betrefh-nde,zou vernemen.
„De blccke Lecndert, die toch een
knappe man is, zal dezen avond
Godeliva, de mooie dochter van mei
Evertz, dansen."
Meindertz stond als versteend en liet
het gloeiende ijzer uit de tang vallen
van verbazing en gramschapdaarop
zeide hij„Het mocht wat, praaljes,
men heeft u wéér wat op de mouw
gespeld, onnoozcle bloed!"
„Zoo," zeide Berend, „en Leenden
heeft het daar zoo even mij zelf gezegd."
„Dan slaat hem de donder!" zeide
dc smid en sloeg met den hamer op
het aanbeeld dat het dreunde. „Dac
zal ik beletten. Als dat waar is, dan
heeft die oude nachtuil er ook de haud
inwant buiten zijne toestemming zal
Godciiva zoo iets niet beloven. Daar
zal je mcér van hooreu," zeide hij met
eene geheimzinnige grijns, en toen ging
hij zich als eeri razende haasten,
de paarden beslagen te krijgen.
„Kom," zeide Berend, die, toen hij
zijn kwaad zaad uitgeworpen had, zijne
gehccle kracht had verloren, „ik zal
mij eens wat gaan opknappen I"
„Je kunt voor mijn part naai
duivel loopen, als je wilt 1" grauwde
Jan hem baloorig na.
ra.
Toen Godeliva -net hare dienstmaagd
de kerk binnenkwam, was deze reedi
geheel bezetwant vele vreem
delingen, vooral uit den omtrek, namen
deze gelegenheid waar oin ccn:
stad" in dc kerk tc gaan en het patroon
feest of de gedachtenis aan dc inwij
ding der kerk godsdienstig te vieren,
alvorens zij de jaarmarkt, die bij deze
gelegenheid gehouden werd, bezochten,
zich de noodige dingen, waarvan
toen ter tijde vele het geheele jaar
ar niet nicer te krijgen waren, aan
te schaffen. Bij voorkeur bezochten zij
de Buurtkerk, dewijl Gisebcrt van Hacrle,
de onderpastoor, het sermoen zoude
houden en hij voor een schooncn pre
diker. vooral in die dagen, te botk
stond. Zij bereikten echter met weinige
moeite hare plaats, daar bijna ieder
voor het lieve nici9ju uit den weg ging
en (le meeste aanwezigen haar kendcr
cn wisten dat haar stoel, wanneer e
dienst gedaan werd, bijna nooit onbe
zet bleef,
Nauwelijks lag Godeliva geknield, of
de tooncn van „een klein Posilieflcen"
rolden zachtkens door de gewelven vai
de in alle opzichten stichtende kerk.
Al de geestelijken, die aan dc kerk
verbonden waren, met nog drie of vier
genoodigden, die gekomen waren om
het kerkwijdingsfeest op te luisteren,
kwamen met statigen tred de kerk
binnen. Vele bloemen en kleine sieraden
weiden gebruikt, die door Godcliv:
zelve bewerkt waren. Ohoe verhcugdi
haar dit, en hoe opgetogen volgde zij
dc ceremoniën van dc plechtige Mis,
cn met hoeveel ijver deed zij haar
gebed, hetgeen trouwens door de meeste
aanwezigen met niet minder ingetogen
heid werd verricht 1
Na het Evangelie beklom hecrGisc-
bert het spreekgestoelte. Aller oogen
waren op hem gericht, velen met deel
nemende aandacht bezield, eenigen
nieuwsgierige vitlust bevangen,
eens te hooren wat de priester in deze
dsgen van beroering wel wagen zou
te zeggm. Na met waardigheid het
tuckcn des kruisen gemaakt te hebben,
sprak hij onder de diepste stilte „Zclus
Domus Dei comcdit me, dc ijver voc~
hethuis des Hecren heeft mij verslonden.
Wij zullen enkel liet hoofdidee c
sommige punten van zijne rede wcé.
geven. Te lang toch zou voor ons
bestek de schooiie toespraak duren,
dewijl heer Giscbert zich weinig scheen
tc bekommeren of zijne boorderen j
later dan gewoonlijk het geval wa
de markt hunne zinnen aan ijdclheden
zouden vergapen.
Hij schetste in het algemeen hel
verdienstelijke en het grootsche, om
prachtige tempels en torens, als bijzon
dere woonhuizen Gods, te stichten of
met eigen hand te helpen bouwen.
„Verre vau ons," zeide hij, „dat wij
in een volstrektcn zin God in onze
tempels zouden willen besluiten, doch
hoe zielverheffend is het niet, wanneer
eene stad of een dorp nadert cu
verre dc spitse aanschouwt met
haar kruis, en hier op onzen prachtigen,
niajestucuzen Dom onzen beminden
St. Maarten ziet, die, als een voorbid
der tuschen den Hemel en onze stad,
met zijn gedeeldcn mantel ons als be
schermt „Hoe vertroostend", zeide hij
verder, „is het te denkende mieren
hebben hare holen, dc musch heeft
haar dak. wij hebben onze kleine wo
ningen, God heeft zijn zetel in ons
midden I Fier mogen wij wijzen op den
prachtigen bouw, wiens voltooiing wij
lieden herdenken. Gelukkig hij, wien
het gegeven was er met eigen hand
aan tc arbeiden, en, al stond ook niet
het „bid voor hunne ziel" achter hunne
namen geschreven, wij zouden zc toch
niet vergeten in ons gebed, nu zij reeds
lang op het dichtbij gelegen kerkhof
rusten. Hopen wij dat zij in den Hemel
het loon voor hunne werken zullen ge
nieten I Ook zij, vervolgde hij. die door
fraaie werken te schrijven of andere
giften hunnen cijns brengen, ijveren
voor het huis des Heeren".
Wordt vervolgd.