DE EEMBODE
KATHOLIEK NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN
KANTOOR LANGEGRACHT 28, AMERSFOORT
DINSDAG 18 JUNI 1918 32E JAARGANG No. 23
nil Blad verschijnt Dinsdag- en Vrijdag-
middag. Prijs per drie maanden 65 ct.;
builen de stad Amersfoort 75 ct. Afzonder
lijke nrs. 5 ct. per exemplaar. Abonnementen
kunnen elke weck ingaan, doch opzegging
van abonnement moet geschieden vóór den
aanvang van een nieuw kwartaal.
Stemt op No. 1.
Ai zou de candidaat der Roomschc
Staatspartij uw verbitterdste vijand zijn,
gij moet op hem stemmen, omdat gij
verplicht zijl naar al uw kracht mede
te werken aan onze zege.
Persoonlijke voorkeur, plaatselijke
belangen, al deze dingen moeten thans
geen gewicht in dc schaal leggen, om
dat deze verkiezing is een politieke
verkiezing.
Ieder Katholiek is verplicht Katho
liek te stemmen, dat is: tegen de Anti-
clericalen, tegen dc Liberalen, Radica
len en Socialisten, die ons land niet
moeten regeeren. P.
HET ZAL ER SPANNEN,
want na de stemming zal men heel
het land door de stemmen tellen vóór
de li. K. candldatcn uitgebracht en
iedere stem gegeven aan onze candi-
daten zal mede getuigen, dal het volk
van Nederland niet den kant op wil
der Liberalen, Radicalen en Socialisten,
doch dat het geregeerd wil worden
volgens de beginselen van Christus,
onzen God, Wiens gezag wij ook in
liet Staatsbestuur wenschen erkend te
Iedere stem, uitgebracht op een lid
der Roomschc Staatspartij, zal getuigen
dat ons volk voorgoed moe is de Vrij
zinnigen, dat het zich te weer gaat
stellen tegen het verfoeilijk anti-cleii-
calisme, dat ook hier aan het opko
kende" menschen van vrijzinnige huize
om hun naïviteit, want we erkennen
hun goede treuw.
De godsdienst en de politiek, mee-
:n ze, hebben niets met elkaar te
maken, en zij „betreuren" het, dat
de godsdienst nog steeds de groote
scheidingslijn tusschen de partijen vormt. i
Laten we nu eens voor'n oogenblik
de zaken veranderen, enmet en
en op hun candidaten stemmen,
want daar is 't toch om te doen,
Zoo komt er dan in de Tweede Kamer
iz. een overgroote vrijzinnig-socialis
tische meerderheid.
Dón, als voorheen, de Katholieken
verdere geloovigen, maar vooral
de Katholieken, om hun godsdienst
juist uit landsbetrekkingen gehouden.
Dan de Christelijke, de Roomsche
opvoeding der jeugd totaal onmogelijk
gemaakt, want hoe en wanneer zijn
de subsidiën gekomen
Dan de „Roomschen" uitgeknepen
s citroenen, waarvoor met weinig
oeite vele bewijzen zijn aan te brengen.
Roomsche Kiezers, denkt daaraan en
smt van lijst No. 6 de eerste candidaat.
Naar de stembus.
De godsdienst los van alle staats
beleid is een leuze wtlke een recht
zinnig christen niet aanvaarden mag.
Dat zulks ook wel eens door libe
ralen wordt gevoeld en beseft, bewees
de volgende uitspraak van den vrijzin
nigen prof. Holwerda, die bij een vroe
gere kiescampagne o.m. verklaarde
„Geen menschclijke vereeniging, ook
de staat niet, kan bestaan zonder zede
lijke grondbeginselen, en iemand, die
godsdienst heeft kan dien godsdienst
niet van zijn zedelijke begrippen en
daarom ook niet van zijn doen en lalen
als staatsburger scheiden."
Al dat liberaal gezwets over ver
menging van godsdienst en politiek is
■naar larie.
l)e geboden Gods richten zich tot
den gcheelen mci.sch, dus ook tot den
menfch als staatsbuiger.
Denkt daaraan en helpt het ook
deren herinnereu in deze dagen.
Stemt op No. 1 van lijst 6.
GODSDIENST EN POLITIEK
hebben niets met elkaar te maken. Hi
jammer toch zoo verzuchten de
„denkende" leiders, dat die twee
zaken met elkaar worden verward.
Wc bewonderen die zuchtende „den-
Gemengde berichten.
Oorlogsberichten
Indien ooit, dan is er thans reden
spanning, want men mag wel zeg
gen dat de gevechten op het westelijk
front, sinds 21 Maart ontbrand, tot dc
geweldigste wereld-gebeurtenissen bc-
hooren.
Dit voorjaar heeft Duitschland de
raarle van zijn geheelen legermacht
op liet westelijk front geworpen cn
moet Frankrijk zich schrap stellen tegen
den gtduchten vijand. Met bewonde
renswaardige hardnekkigheid vecht 't
dappere Fransche volk om zijn bestaan,
en nu bemeiken de Duitschers dat dc
voorstelling als zou hel Fransche volk
gedemoraliseerd .zijn, een waan is ge-
eest.
Ook Duitschland brengt offers. Al
wordt het Duitsche land niet verwoest,
het Duitsche volk lijdt meer dan het
erkennen zalontberingen, moreele
depressie cn verwildering en het verlies
in zijn beste, krachtigste zonen.
In de gevechten aan het westelijk
front, is sinds enkele dagen wederom
n toestand van evenwicht ingetreden.
Wanneer men op 't door de Duitschers
verkregen resultaat terugblikt, dan is
dit niet erg bemoedigend voor de Duit
sche wapenen.
Lang heeft het Oostenrijksche offen
sief op zich laten wachten, zoo lang,
allengs begon te twijfelen aan
'schijnlijkheid dat het dit jaar
nog losbreken zou. Maar nu het begon-
is, worden dc Italianen, die op
sommige punten van hun defensieve
linie door Fransche en Engclsche troe
pen ondersteund worden, ook over een
er breed front aangevallen.
De winst der Oostenrijkers is niet
bizonder groot en hun vorderingen
Twintig duizend Italianen werden ge
vangen genomen.
De Oostenrijkers missen ditmaal den
Duitschen steun en dat is aan het ver
loop van den slag wel te merken.
Ongeveer 10.000 man Russische
benden die van Jeisk kwamen, in de
golf van Mins aan de noordkust van
de Zee van Azof landden en tot den
aanval op Taganrog overgingen, zijn
door de Duitschers vernietigd. Afdee-
lingcn van de:i vijand die op booten
vlotten trachtten te ontkomen, wer-
i in het water in elkaar geschoten.
Te Bladel zijn ten nadeele van twi
landbouwers vier koeien, ter waarde
ongeveer f 2000 gestolen. Eén is
de Belgische grens teruggevonden,
de andere drie zijn er waarschijnlijk over.
Een 19-jarlge bakkersknecht te
Schaesberg viel op het kermisterrein
uit een luchtschommel. Denzelfden
nacht overleed de jonge man aan In-
'endige verbloeding.
De minister van landbouw heeft
verboden hut vervoeren van kippen-
cendeneieren. Dit verbod is niet
toepassing op het vervoer binnen
de grenzen cener gemeente.
Nabij het waaggebouw te Leeuwar
den kwamen twee wielrijders met elkaar
botsing. Een sloeg met het achter
hoofd togen het Waaggebouw en over
leed tengevolge van een schedelfractuur.
Minister Treub heeft in de Eerste
Kamer verklaard, dat een nieuwe staats-
leening onvermijdelijk is.
Gedurende schietoefeningen in het
kamp van Laren werd het dochtertje
van een harmonicaspeler door een ver
dwaalden kogel ernstig in den buik
getroffen. Men hoopt het kipd te be
houden.
Te Heerlen is te
inval gedaan. Karrenvrachten vol
goederen weiden in beslag genomen,
manufacturen, peper, leer, rubber en
nog tal van andere artikelen. De in
beslag genomen goederen vertcgen-
roordigen een waarde van f 100.000.
- Nu in Heerlen geen kermis mocht
plaats hebben, werd de kermis ver
plaatst naar liet mijndorp Hoensbroek.
De drukte was er enorm. Duizenden
guldens werden noodeloos uitgegeven.
Ér werd gevochten om een plaats in
stoomcarouscl, luclitschommels, vlieg
machine enz.
De groote Fransche filmfabrieken
hebben besloten, het bedrijf stop te
zetten. Daardoor worden ruim 30.000
personen van hun broodwinning be-
Men heeft de grootste
dc vele Fransche vluchtelingen uit het
pas door de Duitschers veroverde ge
bied van melk te voorzien. Zelfs vooi
de kleine kindeicn is het bijna niet tc
krijgen.
Vijftig Amerikaansc'ie
eenigingen hebben besloten,
macht dc Duitsche cultuur in Amerika
tc verdringen. Haar strijd licht zich
allereerst tegen Duitsche bladen, Duit
sche tekstboekjes, Duitsche muziek en
Duitsche taal.
Mitchell Palmer, beheerder van het
ijandelijk eigendom in dc Verecnigde
Staten, heeft verklaard, dat er binnen-
jr 800 millioen dollar Duitsch
eigendom in beslag genor en zal zijn.
De groentenoogst is in Duitschland
in vollen gang. De aanvoer op de
markten der groote steden, zooals Ber
lijn en Keulen, is af en toe zoo groot,
dat het aanbod de vraag ver overtreft.
In Berlijn was de aanvoer van asperges
n, dat de verkoop aanmerke
lijk beneden den maximumprijs plaats
had. In Keulen moest een groot ge
deelte van den groeotenaanvoer voor
liefdadige doeleinden gebruikt worden,
daar de bevolking reeds meer dan ge
noeg had. In heel Duitschland zijn de
en druk aan het conserveeren
den winter. Nooit is er zooveel
groenten in Duitschland „ingemaakt"
als dit jaar.
Van heden af zal weer geregeld
plaats van de motorboot evenals
vroeger de trekschuit van Assen naar
Veerhuizen varen.
Een inwoner van Loosdrecht, tot
dusver recht van lijf en leden, verscheen
dezer dagen op straat met een bochel
op zijn rug van je welste. Groote ver
bazing bij de dorpsgenooteo. Bij de
politie was deze verbazing echter ge
mengd met argwaan. Zij liet den bo
chel zich ontkleeden en kwam tot de
ontdekking dat onze vriend, evenals
voorheeD, zich nog mocht verheugen
in een onberispelijk rechte ruggegraat,
doch dat de uitwas ontstaan was door
30 pond kalsvleesch, die hij op zijn
ug had gebonden.
Iemand te Hoensbroek laat zijn
fiets aan de deur van een winkel
l. Toen hij buiten kwam was ze
verdwenen. De bestolene gaat op on
derzoek uit, en een paar straten verder
ziet bij een persoon op den weg lig-
gen, bloedende uit een gapende hoofd
wonde, met de gestolene fiets naast
hem. De dief was zóó dronken, dat
hij van het rijwiel was gevallen.
Een 60-jarige timmermen te Peize,
bij 't losbreken van een plank in
een bedstede achterover gevallen
was terstond een lijk.
De bekende firma de Gruijter Ie
Den Bosch viert 19 Juni haar 100-
jarig bestaan.
Op nog bescheiden voet begonnen
breidde de zaak zich in het verloopen
tijdperk zoodanig uit dat thans dc
naamlooze vennootschap «Industrial
en Handelsmaatschappij P. de Gruijtei
en Zoon tot in het buitenland bekend
is als een der eerste op industrieel
In Nederland zijn 70 winkels
Gruyter gevestigd, terwijl nog 30 filia
len spoedig zullen worden geopend.
Ook in het buitenland heeft dc
Maatschappij haar verkoophuizen.
De politie te Groenlo heeft de
hand gelegd op een gevaarlijk sujet.
Hij gaf zich uit voor Belgisch uitge
wekene. Een landbouwer onder Lich
tenvoorde werd voor f2500 de dupe
tijn bedriegerijen. Een portret
den wand was het middel, waardoor
hij zich den gunst van dien
zijn gezin wist te verwerven. Het stelde
de zuster van den boer vo
België in een klooster vertoefde en
daar eenige jaren geleden door oorlogs
geweld om het leven moest zijn ge-
Bij zijn bezoek vertelde hij, de
zuster in zijn armen uit het in brand
geschoten klooster tc hebben gered.
De goede lieden eindigden met den
man op aflossing f2500 te geven, waar
mede hij in den omtrek een kleine
boerderij zou beginnen. Toen de man
zich niet meer zien liet, begon de land
bouwer argwaan te krijgen en waar
schuwde hij de politie. De oplichter
hield zich sedert schuil in een verdacht
huis in de omgeving van Groenlo. Bij
zijn aanhouding, waartegen dc bewo-
van dit huis zich krachtig verzet-
had hij nog slechts f40 in zijn
bezit.
Een misbruik, dat nu, wat de katho
lieken betreft, voor immer tot het ver
leden gaat behooren is, volgens Rector
de Haan, wel dit, dat men aan kinde
allerlei vreemde namen 'geeft als
gedoopt worden. Somtijds beseffen
de ouders zelf niet, vraarom de priester
aanmerking maakt en weigert zulk een
vreemden naam als doopnaam te aan
vaarden.
;euwe Kerkelijke wetgeving
heeft bevolen, dat alle doop- en vor
melingen de namen moeten aannemen
van heilige mannen of vrouwen, die
in het katholieke martelaarsboek te
vinden zijn. Elke dag des jaars geeft
namen aan van heiligen der Kerk,
het kind den naam te geven van
den heilige, gevierd op deszelfs ge
boortedag, is zeer te prijzen.
De gewoonte, dat het kind naar
peter of meter of wel naar een der
bloedverwanten genoemd wordt, Iets,
dat begrijpelijk is, heeft er toe geleid,
dat sommige namen in duizendtallen
vermenigdvuldigd zijn en vele namen
van groote mannen en vrouwen geheel
in het vergeetboek geraakt zijn. Namen
als Aloysius, Stanislaus, Stefanus, Lau-
rentius, Bonifacius, Lucia, Anastatis,
Barbara enz. enz. hoort men zoo zeld-
n men schijnt een afkeer te
hebben van namen van heilige mannen
vrouwen uit het Oude Testament,
meenend dat zulks Joodsch is, iets
wat toch niet bet geval is, omdat ook
zulke tot die der Katholieke Kerk be
hooren. Zijn Abel, Mozes, Aaron, Jere-
mias, David, Zacharias, Eva, Sarah,
Rebecca, Judith, Ester, geen namen
van voortreffelijke en heilige mannen
en vrouwen Er hier over uit te wijden
zou te veel zijn, doch iedere naam
heeft ook eene beteekenis, en zal ook
met den naam, het leven en de daden
van de heilige leeren en wat daarin
voor een iegelijk is na te volgen,
om een God gevallig leven t«
Zijn er echter redenen waarom doo*
peliug of vormeling den naam van een
bloedverwant krijgt, dan is het zeer
raadzaam, als tweeden naam een naam
tc kiezen van bem of haar, wier ge-
dachtenis door de kerk op geboorte
dag of vormdag gevierd wordt, en
waardoor oude en vergeten namen
wederom in het geheugen gebracht
worden en eene navolging vinden.
Alsdan zal men ook eens in den
dagelijkschen omgang andere namen
hooren klinken dan Jan, Piet, Klaas,
en men zal ook eer de namen van de
apostelen hooren noemen, en tenminste
van Katholieke zijde het voorbeeld
geven, dat men op zulk eene wijze de
namen van groote mannen cn vrou*
EENE JAARMARKT IN DE EERSTE
II) HELFT DER ZESTIENDE EEUW.
Hoewel een soldaat zijnde, waren
zijne ootmoedigheid, dienstvaar
digheid en zedigheid boven alles uit
stekende, nog uitgenomen zijne liefde
tot de armen, aan wie hij alles gaf
wat hij bezat, voor zich zeiven slechts
een weinig behoudende, om dagelijks
vaD tc leven.
«Eens ontmoette dc heilige krijgs
man in de poort van Amiens een
schamelen arme,- die ineen gedoken
nederzat en bijna niets had om zich tc
dekken. Martinus, niets hebbende om
hem te geven, bedacht zich geen oogen-
b!inhij nam zijn zwaard, sneed zijn
mantel in tweeën en gaf de helft aan
den armen man. Daarvandaan komt,"
zeide Leendert vervolgens, dat liet
Utreclitsche wapen, schuins doorsne
den, rood en wit vertoont, naar den
gedeclden mantel van St. Maarten.
.'s Nachts daarna,» ging hij vooit,
zag onze heilige patroon den Zalig
maker niet de helft van zijn mantel
bekleed, zeggende tot dc Engelen
«Martinus, die nog maar een geloofs-
leerling is. heeft mij met dezen man
tel bedekt*. Doch dit maakte Item
geenszins hoovaurdig alleen gaf het
hem meer en vaster betrouwen op de
goddelijke barmhartigheid. Maar het
zou mij onmogelijk zijn, het gchetlr
leven van dezen Bisschop, zoo rijk aai
allerlei lotgevallen, zoo werkzaam
zoo heilig, op deze plaats te verhalen
en in zulke korte woorden samen te
vatten, ik wil u alleen nog maar zeg
gen, dat hij gedoopt weid, diaken ge
wijd, dat hij kloosters stichtte, een
doode verwekte, cn dat men hem door
onschuldige list uit zijn klooster
lokte, om hem tegen wil en dank tot
Bisschop van Tours te verheffen. Een
van de wonderen, welke om hem ge
schiedden, wil ik nog verhalen. Eens
tze heilige zich verplicht
Valentianus te gaan, om ie
vragen. De keizer echter hem hetgeen
hij vroeg niet willende toestaan, wei
gerde hem te ontvangen. Toen wachtte
Martinus zeven dageti, waarna hij, op
bevel van een Engel, ongevraagd tot
des keizers vertrek doordrong. Deze,
hierover verstoord zijnde, wilde hem
niet groetenmaar God liet loc dat
zijn zetel aanstonds in volleu brand
geraakte. Toen stond de keizer op.
omhelsde St. Martinus cn gaf hei
Het verdere leven cn de dood vooral
van onzen heiligen schutsman, zoowel
van de gchecle stad als van dc Kctk,
is alles even schoon en stichtelijk
maar stelt u voor ditmaal tevreden,
want onze goede heer Gislbert, in
wiens gezelschap ik het leven van St,
Maarten heb gelezen, heeft mij beloofd
over ccnigen tijd, mogelijk op den
sterfdag van den heilige, een gehec
er zijn leerri leven te
houden. «Ik boc-p dan mijt St. Maar-
lens-mannen.' zcide hij, «eens aan het
verstand te brengen, dat het hun ro
moet zijn, moedig en barmhartig
zen, en vooral moedig in het be
ren en verdedigen van het geloof,
vereeniging met den Paus, onzen
geestelijken vader cn de Kerk, onze
zorgvolle moeder.» Op het laatst van
zijne redenecring verhief Leendert zijne
item een weinig, cn Jan ontwaakte uil
lijnen slapcrigcn toestandhij sloeg
net zijne vuisten op tie tafel, dat de
bierkannen opvlogen.
«Dat is gelogen riep hij, lafl
handlanger van de papen.» Je kei
al heel aardig precken," zei Aait, die
altijd achteraan kwam, 't is jammer
dat jc nog een half uur uit het water
blijft." De vrouwen werden bleek
van schrik, voonatnclijk Godeliva, bij
wie het angstig vooigevoel vernieuwd
opkwam inaar Meester Evcitz, die
door zijn gezag de orde spoedig
meende te hei stellen, stond op en
sprak eenige vermanende woorden tol
Meindertz.
Doch dit was olie in het vuurwant
daar Jan dacht dat hij hem al een
goed eind heen voor dc nieuwe ge
voelens gewonnen had, kwam de te
leurstelling bij de boosheid en de ja
loezie. «Houd gij uw mond,« schreeuw
de Meindertz,» oude veinsaard I als ik
het niet liet om uwe dochter, dan brak
ik u op staauden voet den hals.Dit
Ga zulke praatjes in - de blauwe»
hen» verkoopen.» zeide Marlijn, en
vijf of zes mannen stonden als door
ééne ingeving op, namen Jan Meindertz
bij de schouders, zett'en hem buiten
en schoven den grendel voor de deur.
Met Aart had men heel geen moi
want nauwelijks bespeurde hij wa
gaande was, of hij sloop weg. Jan
stond nog eene poos te bonzen en te
kloppen en ging toen al vloekende en
morrende heen.
Het gchecle gezelschap was een
weinig verslagen, cn een half uur later,
toen Leendert naar de Hieronymis-
school ging. vroeg Liva met nadruk
aan haren vader, »of zij niet naar hnis
zouden gaan,» -Waarom?" zeide
Evertz. -Livaatje, kind, denkt gij dat
cr op kermis niet eens méér zoo iets
gebeurt Of meent gij dat wij kinderen
zijn die gaan lonpeti Zoo ver is het
nog niet gekomen,» Het groen
woei zoo vriendelijk langs de breede
ramen, die in de kolfbaan uitkwamen,
's avonds werd het in eene herberg
het vermakelijkste in 't kort hoe
dikwijls Godeliva smeekte, meester
Evertz was niet te bewegen.
V.
Voor het huis Hazenberg, het
welk naderhand voor stadhuis werd
gebruikt was een eenigszins verheven
tooneel opgeslagen en alles voor dien
tijd doelmatig ingericht, het redeys met
zeilen overspannen, vier stads trompers
i cr neven, om de poorters voor
ia de voorstelling recht feestelijk
de ooren te streelen de leerlingen van
de St, Hieronymus school zouden cr,
zoo als wij reeds gezegd hebben, een
«Mysterie* spelen, ditmaal zou het de
parabel van den Barmhartigcn Samari
taan zijn, welke men ging vertooncn.
Eene groote menigte was daar ter
plaatse verzameld; want niet alleen
dat het volk zeer gesteld was op zulke
openbare tooneelvoorstellingen, maar
er werd ook nog vlak bij de schouw
plaats eene loterij gehoudeneen en
ander had dus veel menschen bijeen
Allerlei praatjes werden er voor en
na gehoudenwant het duurde een
geruimen tijd, alvorens het spel begon.
«Dat had van morgen eene leelijke
ruzie kuuneu worden,* zeide Joost de
goudsmid, die met Aart en Gerrit en
nog anderen op een groepje stond
te bluffen.
«Ik wenschte wel dat ik er maar bij
geweest was," zeide Pier, een gemeenc
mandenmaker, die zich bij deze gele
genheid eens wilde laten gelden. Zij
zouden mij zoo licht niet tot zwijgen
gebracht hebben.
Wordt vervolgd.