DE EEMBODE
KATHOLIEK NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN
KANTOOR LANGEGRACHT 28, AMERSFOORT
DINSDAG 14 JANUARI 1919 32E JAARGANG No. 89
Vers:liijnt Dinsdag- cn Vrijdagmiddag. Prijs
per drie maanden 75 cl. Afzonderlijke nrs.
"t. Abonnementen kunnen elke week ingaan.
luini nboudia itor Full. li. 1. Hngiili
Vut „Eiloil ui Witenscbip'"
7 Januari 1919.
Onderwerp: 't Onderbewuste,
Ken ii atk'Cm is een ethische
levenswet, en bedoelt het doorzien van
:ijn karakter; de zelfkennis. Moeilijk
heden, tegenspoed en lijden, harde
botsingen zijn in ons leven soms noo-
('ig om ons tot die kennis te brengen.
l)e heiligen zijn ons in de zelfkennis
oorbeelden geweest.
Nog in een andere betcekenis, de\
jsychologischc, moet het »kcn u zeiven»
beschouwd worden.
Deze psychologische betcekenis zou
spreker verder behandelen.
't Eigen zieleleven kennen, niet
alleen in zijn bovenste lagen, en ver
der wat er woelt cn stormt, maar tot
in het diepste, hel onderbewustzijnis
van belang voor breeden kring.
Wat bewustzijn is, kan niet gezegd
worden, maar ieder woord dat de
mcnsch uitspreekt, is een voorstelling
van het bewustzijn, dus een bewijs van
het bestaan ervan.
De mensch weet niet alleen, maar
weet ook, dat hij weet; hij kent het
bewustzijn.
In ons bewustzijn kan men vele
trappen orderscheiden, 't Hoogtepunt
is de aandacht, 't kan dalen tot nauwe-
lijksch besef; in den siaap heeft het
bewustzijn het nulpunt bereiktin den
droom is het iets hooger.
Het bewustzijn is in rusteloos be
weeg het is als een levende film,
waarop bet leven aan ons voorbij gaat.
Het is eigenlijk de eenig ware bios
coop.
Naast het bewuste staan hi.t onbc-
Wöstc cl het onderbewuste.
ia de wezens met bewustzijn zijn
factoren, die in het geheel geen invloed
uitoefenen op de bewustzijnsinhoud
onbewust-, en niet gekende factoren,
die wel invloed erop uitoefenenon
derbewust.
Nemen we b.v. een woord, dat niet
is uitgesproken tot nog toe, (b.v. post
kantoorUtrechtsche dom). Blijkt nu
dat dit onuitgesproken woord geen in
vloed had op de bewustzijnsinhoud van
den toehoorder dan lag dit er onbe
wust in blijkt het dat het er wel in
vloed op gehad beeft, dan is dat on
derbewust.
Ons leven is vol van die dingen b.v.
het tikken van den klokèn zooveel
wat vroeger aangeleerd is met inspan
ning van alle krachten, maar wat we
thans machinaal verrichten.
Zoo bereikt de natuur door oefeuing
een maximum van arbeidspracstatie.
met een minimum van krachtgcbruik.
Duidelijker nog openbaart zich de
invloed van het onderbewuste in ons
gemoedsleven. Waaruit komen die tal
van stemmingen in ons gemoedsleven
voort? Vele komen voort uit aangena
me of onaangename gewaarwordingen,
vele echter niet, z.a. b.v. de z.g.n.
morgenbui, de inspiratie of intuitic d. i.
een plotseling vol bewust worden van
dichter, schilder enz.
De oorzaken zijn in physische en
psychische richting beiden te zoeken
en niet in physische of psychische rich-
ting afzonderlijk z.a. velen leeren want
juist moet geacht worden de leer van
Aristoteles en St. Thomas, dat de
mcnsch in dit leven een zelfstandig
geheel is, zoodat bij de dood het li
chaam niet overblijft als een leeg huis,
r ecu wezens verandering heeft
plaats gegrepen, waardoor van het
lichaam niets anders overblijft dan een
agglomeratie van stofdeelen, die ter
stond beginnen uiteen te vallen.
Ons orgauisme ondergaat vandaar
itoffclijke cn geestelijke invloeden. De
materialistische stelling: „de mensch
i, wat hij eet", is een weinig waar,
rant ons zieleleven is afhankelijk van
ns physick organisme (alcohol, opium).
De indrukken van onze eerste jeugd
leven nog na. Wat we thans zijn, is
het resultaat van al onze levensjaren.
Een andere factor ligt uitgedrukt in
deze woorden„de mcnsch is een ci-
van zijn voorouders, want z. a. we
uiterlijke eigenschappen op onze
ouders gelijken, evenzoo ook in allerlei
geesteseigenschappen.
Zoo zijn er dus tal van factoren, die
e slechts uit de verte kannen, welke
op ons psychische leven inwerken.
Sommige hebben het „onderbewust
zijn" opgevat als een tweede bewustzijn,
zoodat zij aannamen een dubbele per
soonlijkheid in den mensch. Het eerste
wordt dan genoemd 't superliminaire
(bovendrempeligc) het tweede sublimi-
lire (ondcrdrempelige) bewustzijn.
Uit dit tweede bewustzijn komt allerlei
t onze eerste persoonlijkheid toege
stroomd. Deze werkzaamheid is te ver
gelijken met die van een soufileut.
Nog wordt in panlheistische zin eeri
verklaring gegeven.
Een eiland schijnt gesepareerd te be
staan, maar dit is slechts schijn, het
behoort ook tot den eene aardbol als
allen ander land.
Onzo persoonlijkheid bestaat even-
in gesepareerd maar valt in laatste
stantie samen met de individuliteit
m het alwezen.
Het onbewuste b hier het hnogero
bewijs.
Abnorn.ale verschijnselen die bij
sommige menschen worden waargeno-
ziju de feiten, die het contra be
wijzen.
Deze verschijnselen zijn: lehet dub
bele geheugen, 2e het automatische
schrift, 3e de post hypnotischcsuggcstie.
die spreker, met tal van voorbeelden
i getuigenissen van medici, toelichtte.
Deze abnormale verschijnselen, brach-
n aan het licht, dat er veel is, wat
werkt op ons bewustzijn zonder dat wc
de factoren grondig kennen, en ze be
wijzen de onzin van de theorie der
dubbele persoonlijkheid.
te groot zijn. Onze behoeften zijn te veel
aan schommelingen onderhevig. En dan
steeds op het juiste oogenblik en in de
juiste mate in te grijpen, ongerekend
nog mogelijke leugens het vóórtrekken
van vriendjes, onbekwaamheid van som
mige ambtenaren zelf etc. etc. 11
Maar cr is nog iets anders: Wordt
eenmaal het sein tot jnvoering van
staatssocialisme gegeven, dan staat dit
gelijk met het sein tot revolutie, die
naar het woord van den grooten Joseph
de Maistre een duivelsch karakter draagt.
Hoe zou de groote massa, zóó tuk op
buit wanneer zij eenn-1*1 in opgewon
den toestand verkeeit, zich gedragen
Van overleg, van gehoorzaamheid aan
bevelen geen sprake meer! En de lei
ders zelf? Hun persoonljjke eer- en
hecrschzucht, waarvan zij vol zijn, zou
hen onderling naijverig maken om dc
beste baantjes voor zich te krijgen. Fn
de kapitalisten Zouden zij hun pro
ductiemiddelen zoo maar vroolijk weg
afstaan Zij zouden zich met hand en
tand verdedigen. En de anarchisten,
die van huis uil naar cene geweldda
dige revolutie streven, zouden zij de
tammere socialisten niet in hun vaart
medeslepen, om niet alleen dc produc
tiemiddelen, maar „elk eigendom" in
bezit te nemen?
Wie onzer is zoo ounoozel, om te
niceneu, dat alles ten slotte vreedzaam
aan den staat zal komen, die het ver
mogen cn de voordct len van de ge
meenschap aan goeécren gelijkmatig
eal verdeelen aan dc leden der gemeen
schap? Zie maar naar Rusland!
Uit het Buitenland.
Uit Kante.
Wilson heeft tijdens zijn verblijf te
Rome ook een bezoek gebracht aan het
Vaticaan, waar hij geruimen tijd door
Z. H. den l'aus in particuliere audiëntie
werd ontvangen. Er zijn cr die trachtea
het groote belang van Wilson sbezoek
te verkleinen, door ei op tc wijzen, dat
geen groote tieteekeuis geheclit moet
worden aan het bezoek van Wilson bij
het hoofd van de Kathoiieke Kerk.
Natuurlijk hadden die liever gezien, dat
Wilson het Vaticaan met met een be
zoek zou hebben vereerd om een san
mer.komst van de beide vredesaposte
len, die elkaar in hunne beginselen zoo
nabij komen, te vermijden. Het parti
culier gesprek van V'ilson met Z. H.
heefl geruimen tijd geduurd cn zeker
is wel, dat de Paus getracht zal hebben
den president nog vu-igcr tc stemmen
voor het sluiten van een rechtvaardigen
vrede, waarbij egoïsme wordt buiten
gesloten.
Tegen de Rooden.
De invoering van den socialistischen
staat zou een groote ramp zijn. Wan-
al wat noodig is tot voortbrenging
levens- en handclsbehoeften door
den Staat beheerd wordt, welk
ondragelijke last zou dit niet voor
burgers medebrengen 1 Zoo'n staat
niets anders zijn dan een gereglemen
teerde slavernij. Men zou geketend lig-
tan dc banden der Staalsambtc-
die .alles voor u cn mij zouden
regelen, maar die toch onmogelijk
den kunnen weten, wat wij precies
loodig hebben. Daarvoor zou haar zorg
Een Missiehuis in nood.
Velen hebben, God zij dank,
lijn noodkreet voor het Missiehuis
Wernhoutsburg, gem. Zuudert (N. Br.),
gehoor gegeven.
Mijn opioohten dank aan allen, die
is door hun bijdragen hebben willen
Vooral diegenen, die mij een gift
ondsr letters N.N. hebben gezonden
en die ik niet per brief heb kunneu
bedanken, wil ik door middel van dc
Pers mijn oprechten dank toeroepen.
Onze nood toch is groot cn tot mijn
leedwezen moet ik verklaren, dat de
Binnenlandsche Berichten.
ingekomen giften nog lang niet vol
doende zijn, om in onze behoeften te
voorzien.
Daarom doe ik opnieuw een beroep
op de edelmoedigheid van alle missie-
vrienden.
Het geldt hier toch de opvoeding
in missionarissen, door wie zoovele
duizenden zielen gered worden.
Als het heil van ééne ziel zooveel
waard is, zegt de H. Vincentius a Paulo,
men zijn aardsche leven daarvoor
t wagen, hoe kan men dan ter
besparing van cenigc kosten een zoo
groot aantal aan haar rampzalig lot
overlaten
De Missionaris offert zijn leven voor
het heil der zielen.
Hij zegt vaarwel aan zijne familie,
zijn vaderland, hij stelt zich dikwijls
bloot aan de grootste gevaren, lijdt
e ontberingen en sterft soms den
marteldood tot bevestiging van het
geloof onder de heidenen.
Maar zonder Uwe hulp kan hij niets.
Helpt hen dan aset Uwen steun, op
dat het hem gegund moge worden, met
vrucht tot heil der zielen te werken.
J. DULI.AERT, Lazarist.
Giften worden nog dankbaar aan
vaard door J. Dullacrt, Lazarist, Zutphen
en het Utrechtsche Missie-Comité (Th.
Smit, Pastoor te Groenlo en Dr. J. Smit,
seminarie Rijscnburg), zoo ook door
het diocesane Missie-Comité van Den
Bosch (Mgr. A. Hermus, Instituut voor
Doofstommen, te St. Michiels Gestel).
Niet aanbevelenswaardig
het vermeerderen van accijnsplich-
ligc bedrijven.
Het accijnsplichtig bedrijf moet niet
alleen aan een stronge contróle onder
pen zijn (men denke aan de con
trole op branderijen en suikerfabrieken
ook
Amersfoort.
regel borg gesteld dient tc worden
den accijns, 't bedrijf veel grooter kapi
taal hebben. De fabrieken en werk
plaatsen moeten daarbij in den regel
aan verschillende vereiscnten voldoen,
noodzakelijk voor de accijns-controle.
AI deze factoren werken in de hand.
dat de minder sterkere bedrijfsorgani
satie, de zwakke, den strijd om het
bestaan moet opgeven, en de trust
vorming in de hand wordt gewerkt.
Dit is gezien bij de suikerfabrieken,
de zoutziederijen, de bierbrouwerijen,
en we zullen het straks zeker bij nieuwe
accijnsplichtige bedrijven zien. Dit zal
le sterker werken, omdat de meeste
bedrijven toch in het toekomstig tijd
perk een moeilijke periode tegemoet
gaan.
Nieuwe lasian.
Mr. de Vries, Minister van Financiën
noemt o. a. als nieuwe indirecte heffing
een rijwiel-aankoopbelasting, 't Is typee
rend; men is voortdurend aan het be-
toogen geweest, dat de heffing van ezn
belasting op rijwielen in de Wet op
dc Personeele Belasting niet op zijn
plaats is, omdat een rijwiel nu eenmaal
geen weeldc-artikel meer is.
Thans wil men niet alleen de per
soneele belasting op rijwielen handhaven
maar nog een extra rijwiel-aankoop-
bclasting gaan instellen.
Die wet zal óf draconische straf-be-
palingen inhouden, öf te cenenmale
onvoldoende wezen.
Hedenavond half acht recollectie
voor oud-rc'.raitanten, leden van retraite-
penningvereenigingcii enz., derAmei*.-
foortschc parochiOu in dc kerk van O.
L. Vr. Hemelvaart aan de Langegracht.
De Handelsschool is nu aan dc ge
meente overgegeven. Dc voorzitter van
het schoolbestuur, de heer Crcmcr, hield
een korte rede en directeur Peper schet
ste dc geschiedenis der school, waarna
de buigemeester namcrr het gemeente
bestuur deze onderwijsinrichting aan
vaardde.
Tot Iccraar smeden cn vakteekenen
--.I de Ambachtsschool en Avondvak
school is benoemd dc heer A. Goud
Leeuwarden.
Burgemeester cn Wethouders heb
ben besloten de Centrale Keuken te
sluiten,
In de verordening op het Rookver
bod, waarin aanvankelijk de leeftijds
grens beneden 15 jaar bepaald was,
komt wijziging met ingang van 1 Jan.,
zoodat aan jeugdige personen beneden
16 jaar thans geen rookartikelen mogen
worden verkocht of geleverd; het is
aan deze jongelingen verboden in het
openbaar tc rocken.
Op het station viel een wissclwach-
ter tusschen een goederentrein. De trein
ging over hem heen, maar door zich
plat op den grond te leggen, werd hij niet
gegrepen cn kwam met den schrik vrij,
De gemeente kocht een aantal wo
ningen aan het Monnikenpad voor
f 13,920. De verkoopsonkosten vermeer
derd met provisie bedragen f 1009.
Wegens gebrek aan brandstoffen
zullen op de lijn AmersfoortZeist en
de overige lijnen der Ooster Stoomtram-
Mij. Zondags geen trams rijden.
Aan het plantsoentje begin Hoogc-
weg wordt een politiepost gebouwd.
'jc kosten woru<ugcraamaopil2(X,u.
Voor de Openbare Werken, der
gemeente worden opgeroepen sollici
tanten voor de benoeming van tijdelijk
Opzichter-teeken sar, voor het aanleg
gen van wegen met riolcering. Het
salaris bedraagt f 110 per maand met
toeslag.
Tot ambtenaar belast met het toe
zicht op de invordering der belasting
op tooneelvcrtooningen en andere open
bare vermakelijkheden is benoemd J.
M. Reitiboud-
Vermoedelijk zal de heffing 1 Maart
aanvangen.
Dc bewoners der gemeentewonin-
aan den Woestijgerweg wiilen niet
beiusten in de min of meer afwijzende
beschikking op hun verzoeken. Zij vorm
den een buurtvcrceniging en zullen
,deze zaak met kracht doorzetten."
Het Bestuur dtr R. K. Kiesveree-
niging „Recht en Orde" is nu samen
gesteld als volgtH. Kroes, voorzitter
S. Kraan, vice-voorzitterF. Laporte,
penningmeesterC. Tuithof, 2c secre
taris W. van Koelen, commissaris
J. J. Thicn, s
De R. K. Handels-, Winkel- cn
Kantoorbedienden-Verccniging verga
derden onder presidium van den bonds
voorzitter Van Hamersvcld.
Er werden eenige nieuwe leden door
Vluchtelingen vin bil giggle leger.
Doch indien gij door uw verblijf bij
ons van gedachte verandert, handel
dan niet heimelijk maar spreek steeds
met mij gelijk met een oprechten
vriend.
Julius drukte de hem aangebodene
hand cn ontwoorddc hartelijk. Het zal
zoo geschieden.*
Olga, wier lief aangezicht, gedurende
deze samenspraak, dikwerf zoo bleek
als ccn lelie geworden was, voelde nu haar
hart door ccn groote smart aangedaan.
Tranen verduisterden hare groote, ont
roerende oogen en daar zij deze niet
kon bedwingen, verhief zij zich van
haren stoel cn verliet de eetzaal.
Julius bad die tranen in hare oogen
bemerkt, en op haar gelaat gelezen,
wat in haar omging. Hij werd ontroerd,
en toen Iwan, hem een zilveren beker
met edelen wijn gevuld toereikte beefde
deze in zijne hand.
De gravin vermaande nu het avond
maal te beginnen, en verwijderde zich.
Toen zij kort hierna wederkeerde, scheen
zij aangedaan, en verontschuldigde de
afwezigheid van Olga.
•Dit is het teervoelig meisje ook
waarlijk niet ten kwade tc duiden."
lachtte Iwan «want de schrik, die haar
bij het zien van cencn wolvenmuil
bevangen hebben, zou op een llink
soldaat nog wel uitwerking kunnen
hebben l« Treurig lachende knikte de
gravin met het hoofd, en het onder
houd bleef na Olga's afwezigheid on
opgeruimd zoodat toen men zich weder
zijds «goeden nacht* wenschte, allen
blijde waren, eindolijk ongestoord vrijen
loop aan hunne gedachten tc ktinni
laten.
X.
De ringen.
Drie maanden vervlogen, sedert Ju
lius op het slot der graven Dologoro-
witsch een vriendelijke gastvrijheid ge-
het treurig lot, dat hef groot
leger in het ijzig Noorden trof, door
geheel Europa bekend.
In den ellendigsten toestand keerden
dc krijgers, in iiun vaderland terug.
Nieuwsgierig schaarde zich oude en
jong rond hen, een ieder werd voor
deze vragenden een doodsbode.
Eindelijk richtte zich het Duitsche
volk, dat zoolang verdrukt geweest r
op. Men schaamde zich zoolang
geduldig dc boeien des overweldigers
gedragen te hebben.
In deze algemeene dagen van droef
heid stapte uit een, aan den Donau
gelegen landhuis, cenc in 't zwarte ge-
kleede vrouw, vergezeld van een jonge
laagd, zij gingen naar een kerkje in
:n liefelijk dal van Beieren gelegen.
De dochter, droeg ook het rouwge
waad. Eene geheime, diepe smart
scheen op dit jeugdig hart te drukken
Bij dc kerkdeur viel haar blik op
n soldaat, die een beicrschcn uniform
droeg. Zijn linker arm rustle in eene
doek in zijne rechter hand droeg hij
een stok waarop hij zijn vermoeid
lichaam steunde.
deze man, dc vrouw
ontdekte hij het hoofd cn zcide«Een
Rusland verongelukte smeek u om
Gods wil om ccn aalmoes l«
Dc oudste der vrouwen nam hare
beurs, neigde zich cn het ccn daalder
in zijne muts vallen daarop ging zij
zich in dc kerk.
Toen dc heilige dienst geüindigd was,
stelde dc priester een algemeen ge
bed voor de gesneuvelden in Rusland
voor. Overvloedig stroomden er tranen.
Toen de in 't zwarte gckleede vrouw
met bare begeleidster uit dc kerk trad,
groette haar de soldaat dankbaar. 'Wie
is die zwartgckleede vrouw, die daar
aan dc zijde dier jonge maagd gaat
vroeg hij aan een der voerbijgaanden.
»De baronnes W'aldbcrg» antwoordde
men hem.
De soldaat verschrikte en riep hem,
c zoo even dezen naam genoemd
had, na, zeggende»Acb, mijnheer,
veroorloof mij nog cene vraag.*
«Waarmee kan ik u dienen vroeg
deze.
Heeft de vrouw barones niet twee
zonen
Ja mijn vriendzij trokken met het
leger naar Rusland, en omdat zij nog
niet teruggekeerd zjjn, en ook geene
tijding van hen gekomen is, trok de
arme moeder den rouw aan.«
•Kent gij den naani harcr zonen
«Ik geloof antwoordde de gevraagde,
en het niet ontging dat de soldaat
veel belang in deze familie stelde. »de
de eene Theodoor heet. Zoo ik mij
niet vergis is hij dc jongste. Men zegt
dat de jonkvrouw, die gij zoo even
aan de zijde der barronnes gezien hebt,
tot zijne bruid was.<
•Dan moet dit arm schoon kind
Augusta heetcn
Dat is haar naam,* zeidc dc andere
snel. Julius heet de oudste der broeders,
•Juist, gansch juist,» onderbrak hem
de soldaat; »en nu nog een verzoek.*
•Spreek
Waar woont de barones?*
Niet ver van hier. Ziet gij op gin-
schen groenen betg, liet landhuis st.ian,
door een pijnwoud half kringvorm om
geven
Ja mijnheer.*
Nu dit behoort baron Waldberg. In
i half uur kunt gij het gemakkelijk
bereiken.
•Indien ik goede voeten had, ja
doch wanneer men de teenen mi9t,
heeft men wel driemaal meer tijd noodig,*
lachttc de soldaat smartelijk.
De soldaat zette zich, om wat tc
rusten, op eenen mos bedekten steen.
Duister en treurig was zijn oog naar
het landhuis gerichttwee gouden en
een ijzeren ring uit zijn zak hglende,
verhief hij in weemoedige gedachten.
•Zoo moet ik dus deze goede vrouw.
zeidc hij smartelijk bewogen, «voor
haar grootmoedig geschenk, het hart
met nieuwen weemoed vullen. De
eenigs troost die mij mijne zending
verlicht, is toch, dat de rijke beklagens
waardige vrouw reeds hare zonen als
dood beweent. Het middagmaal za'.
haar door mijne boodschap toch niet
verbitterd worden.* Zoo sprekende
opendchij den afgediagcn ouden mantel,
liet zich door dc warme lentezon be
schijnen.
Wordt vervolgd.
