Giro en chequeverkeer met
alle plaatsen van ons land
DE EEMBODE
KATHOLIEK NIEUWS. EN ADVERTENTIEBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN
KANTOOR LANGEGRACHT 28, AMERSFOORT
VRIJDAG 23 MEI 1919 33* JAARGANG No. 16
Verschijnt Dinsdag- en Vrijdagmiddag. Pi Ijs
per dnc maanden 75 ct. Afzonderlijke nrs.
,i cl. Abonnementen kunnen elke week in
gaan, doch opzegging van abonnement moet
geschieden voor den aanvang van een nieuw
kwartaal.
Stenografisch Raadsverslagvan Amersfoort
11.— per jaar.
Advertentii-n 15 cent per regel. Billijke
tarieven voor handel en Idustrie bi] gerc-
Ïcld adverteeren. Advertenlien moeten Dins-
ags en Vrijdags vAór 10 uur worden bezorgd.
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
EERSTE BLAD.
militaire dienstplicht.
In De Tijd werd het vraagstuk der
militaire dienstplicht besproken. Baron
van Voorst tot Voo sl verdedigde liet
stelsel en beweerde o.m.«Dat een
dergelijke wet voor het algemeen wel
zijn niet noodzakelijk is. is allerminst
gebleken. Integendeel, in de laatste
jatcn is men vrijwel tot algemecnen
dienstplicht gekomen, wat toch wel niet
geschied zou zijn, al; de noodzakelijk
heid er niet toe gedrongen had.»
Tegen deze opvatting komt Pastoor
Van Bcikel uit Winterswijk in verzet.
Op die manier, zeidc hij, zouden duik-
bootcnaanvallcn op passngierschepen,
gasbommen, gijzelaars, deportatie vr.n
burgers en alle andere schandelijke
excessen van hel militaiii&n;e goed te
praten zijn met de noodzakelijkheid, die
er toe drong, wijl het anders niet zou
geschied zijn. Ook algemecne dienst
plicht is een exces van liet militairisme.
wat nu in deze dagen, nu de volkeren
gedecimeerd door den oorlog naar
redding uitzien onder den zegen van
onzen 11. Vader den Paus, die beper
king der militaire lasten op zijn ver
heven program gesel»even heeft, ondet
het christenvolk met alle kracht mag
bestreden worden.
Ecu eerlijke strijd om langs wettigen
weg afschaffing van conscriptie tc ver
krijgen is een poging, die door alle
vredelievende christenen mag worden
gesteund. Wordt echter die poging ge
waagd, dan zullen wij ondervinden, dat
werkelijk hiervoor gestreden zal moeten
wordengestreden tegen hen, die con
scriptie willen b .jioudcri. en die verde
digers der consciiptie zullen we vooral
ook vinden onder onze officieren.
Ook deskundigen, zoo beweerde de
heer v. V. t. V., die den laatsten lijd
hunne tneeniag in het openbaar hebben
geuit, zoo bijv. de majoor van den
gcneralen staf van Dam van Isseli in
de verccniging tot beoefening van dc
krijgswetenschap spreken van geen be-
perkirg van den dienstplicht.-
De bewegmg tegen conscriptie zal
wel op de laatste plaats steun vinden
bij de heeren hoofdofficieren, die zoo
ongeveer in dezelfde verhouding staan
tot het militairisme. als wijnhandelaien
en distillateurs tot het alcoholisme.
Willen wij practisch resultaat hebben
van een beweging tegen conscriptie,
dan moeten wij niet eerst aankloppen
bij een verccniging tot beoefening var
ile krijgswetenschap, maar dan moctct
wij ons richten tot die rangen en stan
den der maatschappij, die gedwongen
onder het ijzeren juk der conscriptie-
slavernij, met duizenden en millioenet 1
hunne kinderen hebben zien sterven et
verminken op het slagveld, waar eei
krankzinnig mililaiiisme haar krijgswc
tanschap beoefende. Dan moeten wi
ons richten tot de machtige vak-otga
nisatics onzer tveiklicden en hen dt
vraag stellen: «helpt ge mede met uv
invloed om een wet tot stand tc bren
gen, die geheel ons leger doet bestaan
uit mannen als r.u zijn dc marechaussee
en dc politiemannen, die vrijwillig die
loopbaan verkiezen en naar de mate
hunner geschiktheid wordeti aangesteld.
Dan moeten wij ons richten tot dc
steeds meer en meer georganiseerde
middenstandsvcrcenigingen en hun de
vraag stellen steunt ge onze int
tionale actie, om tc beletten, dat
zonen gedwongen worden niet alleen
tot een paar maanden militaire oefe
ning, maar soms tot een jarenlang!
geestelijke en lichamelijk*
ring in de loopgraven vat:
dcrr.cn ootlog I
Dan moeten wij ons richten tot de
machtige vrouwenorganisaties,
moeders en cchtgenooten van Europa,
die nog billcrder oorlogswee hebbin
gedragen dan de mannen, en hen dc
vraag stellen helpt gc ons mee om
te komen tot een toestand, dat dc
legerscharen tienmaal kleiner zullen
worden en uwe mannen en zonen ten
minste niet meer tegen hun zin zullen
worden weggesleurd uil uwe atinen
naar het slagveld I
Dan moeten wij ons richten tot on:
zen H. Vader den Paus van Rome,
tot de mannen, die dc 11. Geest als
bestuurders van Gods Keik heeft aan
gesteld, tot onze bisschoppen, en hen
de vraag stellen -als wij stiijden voor
dc afschaffing dezer conscriplie-alavtrnij,
ontvangen wij dan uwen zegen of uwe
afkeutirg
En pas ten laatste, ais wij een over
tuigend antwoord van deze verschil
lende zijden hebben ontvangen als in
de Rijksdagen en volksvertegenwoordi
gingen van alle volkeren van ons
weielddeel deze cischen van een door
het militairisme vertrapt Europa zul
len hcbb-.-n weerklonken, dan pas zal
het de tijd zijn met ccnig succes ook
tot onze officieren de vraag te stellen
als door den wil van het volk de
dienstdwang toch verdwijnt, zoudt ge
er dan geen kans op zien, een wel
veel kleiner leger, maar dan toch een
geschikt leger saam te stellen van
mannen, die, zooals gij zelf, vrijwilli
gers zij-,
De heer van Voorst tot Voorst de-
biteerde ook nog dat bij een conscrip
tie-leger de oorlog niet zoo spoedig
zal uitbarsten dan bij een leger van
vrijwilligers. «Want, de natie zal stren
ger rekenschap vragen, wanneer zij
haar eigen kinderen cffert, dan wan
neer huuilingea, die immers ervooi
betaald worden, in bet vuur worden
gebracht.
Waarom zijn vrijwilligers geen eigen
kinderen van dc natie Het officieren
corps bestaat toch ook alleen uit vrij
willigers cn ofschoon deze allen een
grooter cf kleiner salaris genieten, zou
tnen ze toch niet gaarne huurlingen
willen noemen, die omdat re ervoor
betaald worden, eerder in het vuur
moeten gebracht worden dan de con-
criptie-soldalen.
niodde-
Binnenland.
Het tweejarig zoontje van den a
beider K. uit Ulft, dat zat te spelen
ii'jï stroo. hetwelk door c.
kameraadje werd in b&nd gestoken,
bekwam daardoor zooveel brandwon
den, dat het aan de gevolgen overleed.
e kazerne te Hoorn, bevolkt
door Tuchtklasse, is een bcgi
brand ontdekt. Men heeft een zrer sterk
vermoeden, d it kwaadwilligheid
Door een kleine onachtzaamheid
-raakte in de werkplaats van den heer
3. aan den Amcrsfoortschen weg te
Doorn, een benzinebus in brand. De
van O. wierp de bus naar buiten,
het noodlottig gevolg. datmcj.N.,
die juist ntct een kinderwagen passeerde,
golf brandende benzine in hel ge
laat kreeg. De brandwonden waren ge
lukkig van geen ernstigen aard.
In Den Haag, waar de atgemcene
reiligheid nog al tc wenschen overlaat
:n de baldadigheid groot is het
vorige jaar is alleen aan gemeente-
eigendommen voor een kapitaal van
f 33.000 vernield zal de politie
uitgebreid met 3 inspecteurs.
11 brigadiers en 230 agenten (onder
cchercheurs), terwijl voor de
politic 100 fietsen zullen worden aan
geschaft.
Op den vooravond van de slem-
ir den gemeenteraad te Kerk-
rade kregen twee candidaten voor den
raad twist met elkaar over de door
licti gevoerde propaganda. Resultaat
bloedneus en bewusteloosheid.
Op den stemmingsdag moes
raadscandidaton voor de Maastrichtsohe
Rechtbank terecht slaan wegens diefstal.
Een hooggeacht katholiek Amster
dammer, L. M, Bonnike, is op nood
lottige wijze oni het leven gekomen,
.pende in de Raadhuisstraat op weg
r zijn huis aan de Heerengracht,
geraakte de heer Bonnike, uitwijkende
i tram, ernstig bekneld tusschen
de tram cn een vrachtwagen. Hij kwam
tc vallen met het noodlottig gevolg,
dat een wiel van den vrachtwagen
zijn hals ging. wsa door hij zwaar werd
gewond. De dood trad bijna onmid
dellijk in.
mogelijk, nog voor dit belastingjaar
(1919-1920) tc dom gelden.
Barneveld
Onder Kootwijk is het woonhuis met
schuur van C. v. d. Hoek door een
ibekende oorzaak geheel afgebrand.
Bijna niets gered. Laag verzekerd.
De landbouwer Ring heeft de
hofstede »De Briellacrd uil de hand
ikocht aan M. Dekkers tc Tcischuur.
Verkrijgbaar van 26 tot 31 Mei op
bovenste bon 4 van het vleeschboekje
2 ons Am. spek; - bon 50 drie ons
bruine boonenboa 124 een ons rijst;
bon 125 een half ons aardappelmeel
bon 126 twee ons kaas; bon 127 cn
bon 63 der kindersuikerkaart 3'/a ons
su'kervan 27 Mei3 Juni op bon 3
der normaalmargarine 2'/] ons dezer
margarine.
De schuur van Mastenbroek in het
nabutige Luriteren is door onbekende
ooizaak totaal afgebrand. Eenige land
bouwwerktuigen en een partij stroo
werden mede een prooi der vlammen.
Ook een varken is verbrand. Bij de
vergeefsche pogingen om dit beest te
redden, bekwam de eigenaar-bewoner
hevige brandwonden nan arm cn hand.
Gde
Alhier sprong een.militair, even voor
dat de trein stopte, daaruit, met het
gevolg, dat hij op den grond smakte.
In bewusteloozen toestand werd hij het
station binnengedragen en later per
brancard naar de kazerne vervoerd.
Omtient den brand in het vlieg
kamp bericht men het volgende
De hangard, waarin 's nachts dc
vliegtuigen zijn geborgen en w;
de manschappen der bewaking verblijven
zijn van electrisch licht voo,zien. De
geleiding was slecht. Men vermoedt,
dat door het schuren der d-aden kort
sluiting is ontstaan, althans ontstond
boven in een der hangards brand. Aan
blusschen viel, aangezien men in het
vliegkamp geen ander brandbluschmid-
heeft dan zand. niet te denken. De
.vlammen grepen snel om zich heen,
allerijl werden door een tiental militairen
i Burgers een tweetal vltegmach
i een automobiel buiten liet ter
tn den biaud gebracht.
Doordat een stuk braudend zeil op
een andere hangard viel, vatte ook drze
vlam en brandde met eerstgenoemde
hangaid in een kwartiertje ;>f.
Behalve een vliegmachine, zijn ook
:n aanhangwagen, eenige nieuwe auto
banden, een rijwiel enz., alsook de klee-
der bewakingsmanschappen ver
brand, benevens de niet minder kost
bare hangards.
Van deskundige zijde beweerde
dat de door den brand aangerichte
schade naar schatting f 75.000 bedraagt.
Gemiu»
Burgerlijke Stand.
Overleden Willem Hoofd, 72 jaar,
ichtg. v. J. Hilhorst.
Soest.
ize gemeente
prooi der vlammen ge-
:r den oorzaak van den
nen oog in het onzekere,
de omtrek kon
Uit den Omtrek
Baarn
Door het bestuur der R.K. Kies
verceniging is aan den Gemeenteraad
een adres verzonden, verzoekende de
verordening betreffende de heffing
plaatselijke inkomstenbelasting zooda
nig te wijzigen, dat daarin wordt be
paald etn zeker bedrag voor de z.g kin
deraftrek, welk bedrag zij gaarne zou
den zien op f50 per kind. Den Raad
wordt in overweging gegeven, die aldus
gewijzigde verordening, indien zulks
Roomschc kerken, Amersfoort is een
stad met Katholieke kloosters en niet
tellen Roornsche instellingen van
liefdadigheid, Amersfoort is een Stad
en bloeiende Koomsche arbeiders
organisatie maar de roode vlammen,
schroeiend, strekken hun slingerende
worden,
brand ta
Tot ver
hoogc rookkolommen waarnemen. Aan
blusschen viel niet te denken, te
Soesttrbcrg
Eemgen tijd geleden wi
rechercheur-politie gewaa-, dat grootc
partijen schoenen werden verhandeld,
waarvan de beikomst vermoedens
diefstal deed tijzen. Het bleek later,
dat dezelfde persoon die de schoenen
kocht, ook levensmiddelen kocht,
een hoeveelheid, dat dit de t
dacht trok. Verdere nasporingen brach-
jan het licht, dat éa schoenen én
levensmiddelen kwamen uit het kamp
Zeist, maar aan dat doel werden
onttrokken om in Utrecht verhandeld
worden. Een adjudant-onderofficier
bevindt zich in arrest, ook een Itoogere
rang, bij wien beslag werd gelegd
een gtoote som gelds, moet bij
dezen diefstal betrokken zijn. De ver
koop van schoenen en levensmiddelen
geschiedde op militaire ordet-briefjes,
zoodat het voor de buitenwereld den
COMMANDITAIRE BANKVEREENIGING
H. L. A. DULLAERT Co.
Amersfoort - Soest - Utrecht - Steenbergen - Noordbroek
Amersfoort
Als smeulend vuur, zijn ze voortge-
kropen, binnendringend, listig en valsch
rer warmend haardvuur in de wonin-
van onze arbeiders, wegvretend
langzaam de Roornsche tevredenheid,
spottend met het Roornsche het heilige,
brandend uit het hart het Roornsche
plichtsgevoel, haatwekkend tegen werk
gever en bezitter.
Roomsch Amersfoort heeft niet ge-
icrkt, heeft niet kunnen werken.
Waar zijn de propagandisten.'
Ik heb eeibied voor de jongens, die
met vereelte handen, zwoegend aibetdsn
vcor het dagelijksch bestaan en die
ids nog sloven, voor wat zij voor
itbeidcr het beste wetenhet
Roomsch Katholiek zijn.
Ik heb ecibied voor de jongens, die
heel den dag bezig, met zorg-
hoofden tobben en trachten voo
aardsch bestaan, en, moegewerkt, hun
vlijen tijd wijden aan de hoogere plich-
en van katholiek-zijn. Ik heb eerbied
mor die jongensRoomsch Amersfoort
s hun dank verschuldigd en zij die tn'
clilcnd op hen neerzien laten
zelf werken. Steekt uitje handen, als je
durft.
Maar kinnen deze jongens, kinnen
e. '.vat gedaan moet worden
Heel hun geestdrift, zouden ze ov
■ilten gieten in gloeiende stroomen
dc harten van hun genontcn. Verlangend
ir de minste wenken
hun leiders, om te winnen wat tc
zij hebben niet het
zag, waatdoor gedwongen wordt tol
Roode stellingen van ontevredenheid
i bcgeeren naar bezit vinden ingang,
aar cn doc-r wie ze verkondigd wor-
der. Geestelijk en hooger voedsel dieut
toegediend met kennis, langzaam en
r.houdc:id en met zinnen die duidelijk
doen voelen en begrijpen, door men-
schcn waarvan gezegd wordt: die kun
nen het weten door menschen waarvan
gevoeld wordtdie slaan hooger en ook
zij willen het goede, het hoogere, maar
toch h«t aardsche beter voor al wat
leeft en gekneld is nog in de brute
omarming van materialistische over-
heersching.
De jongere intellectueelen en midden
standers moeten aan liet werk.
Ik leef in een stad, waar vele jonge
utelleciucelcn wetken aan al wal het
jong idealisme voortoovert en voor
spiegelt, waar de metsten niet voor
zichtig loopen langs den voet van den
berg en zonder moe te woiden, maar
ook zonder vreugde, den ovetkant be
reiken, maar bemoedig stijgen, met
vaste stappen naar den top, kijkend niet
naar beneden, niet naat omhoog, maar
recht voor zich uit, tot ze hoog boven,
hun inspanning beloond zien cn juichend
van vreugde begroeten de onmetelijke
grootheid van het eeuwig goede dat
lij rond zich zien.
Dan kom je in Amersfoort en je zoekl
en je zoekt. Waar zijn jullie jongeren
Moet het oude, stoere geslacht van
goede Roornsche stuurlui uitsteiven?
Hebben ODze ouden dat aan ons ver-
De ouderen van het middenstands-
patronaat, aan jullie is liet wellicht een
jonge propagandacluü te vormen, dan
moet je gaan naar hen dioden berg van
Roomsch idealisme tc hoog vinden en
nu onder aan den kant, in het dal met
voetballen hun tijd stuk
'au de tegenwoordige jeugd dan
Zondags naar de kerk en een schouder
ophalend »Api4s nous Ie délugex.
Jongeren van Amersfoort, vergooi je
'rijen tijd niet met stil zitten en niets
doen ik ken er die zich vervelen,
geeuwend vervelen heele lange
avonden door die in een kroeg of
sociëteit altijd weer wachten tot het 12
uur slaat hier, waar zóó veel te
werken is.
Laat sport niet je laatste doel zijn,
vergooi je beste lev-nskrachten niet aan
idealen-doodende niks-nutterijen en
fiirtpartijen.
Leef je Roornsche leven uit, het
geeft voldoening, groot en goedhet
geeft geestdrift, die anderen aansteekt
cn die Amersfoort behoeden zal voor
de roode rosse vlammen, die lekkend
opvreten het doode en brakke Roorn
sche zielen veld dood eu braak lig
gend, niet het minst door de schuld
de jongeren.
HEIN VERMOLEN.
Na dan «lag.
De roode vlammen lekken, hooger
en hooger, en de storm van ontevreden
zijn, waait an woedt en drijft ze op,
brullend en victorie krijschend, met hun
brutaal vurige tongen.
Amersfoort is een stad met vier
gooien.
Hun moet gezegd, worden dat sport
zoo mooi is en zoo edel, als ze beoefend
wordt om het lichaam en den wil te
stalen tot hooger strijd, maar
verflauweud is en laf zelfs, als
gaat uls hoogste jongensideaal. Hun
moet gezegd worden, dat God meer
Amsterdam, Mei 1919.
- Binnen korten tijd hopen B. en W.
de plannen voor den bouw van een
brug bij de Biocmcndalsche
poort aan te bieden. De voorb ireiding
vordt vertraagd door de ondeihande-
ingen met het Israülietisch Kerkbestuur
iver den aankoop van een stukje
grond, hetwelk noodig zal zijn, indien
de gemeeute ter plaatse een brug,
voldoende aan de bestaande en te
verwachten vcikecrseischen wil bouwen.
Teneinde aan het ongerief, door het
sluiten voor het rijverkeer van de
oude brug aan de bewoners der Bloe-
mendalschc straat toegebracht, tege
moet te komen, is besloten die brug
tijdelijk te versterken door het aan
brengen van noodvoorziening.
Het kwam B. en W. voor, dat het
beter was ten spoedigste tot den bouw
van eene nieuwe brug over te gaan.
Gevraagd is of het niet mogelijk is,
tot den tijd, dat nieuwe brug gereed
zal zijn, toe te staan, dat rij- en voer
tuigen door het plantsoen vanaf de
Coninckstraat tot de Bloemendalsche
straat gaan.
B. en W. hebben een onderzoek
doen instellen op welke wijze dat ge
deelte plantsoen voor berijding ge
schikt is te maken, daar zonder het
Aanbrengen van veiharding het plant
soen spoedig onooglijk en onbegaan
baar zal worden.
Gebleken is dat het plantsoen tijde
lijk verhard moet worden met straat-
klinkets ter breedte va.i 4 M„ waarvan
de kosteu f5000 zullen bedragen. Deze
bestrating zal weder opgebroken en
met klinkers voor een ander doel ge
bruikt worden kosten ongev. f 1CO0,
ongeacht verlies aan materiaal.
Het berijbaar maken van het plant-
len is niet aanbevelenswaardig.
Allereerst toch wijzen B. en W. op
de draai, die gemaakt zal moeten wor
den bij het tijden vanaf de Conincks-
brug in het plantsoen langs de school,
waardoor er niet gering gevaar voor
de schooljeugd kan outstaan. Voorts
blijft voor een dtukken verkeersweg,
vooral op marktdagen, een weg door
het plantsoen, waar dit op sommige
gedeelten betrekkelijk smal is, minder
gewetischt, daar het rijverkeer bij den
mg cn het einde der markten,'
ongeveer samenvallende met den aan
vang en het einde der schooltijden
voor de passage van schoolkinderen
door het plantsoen, moeilijkheden kan
opleveren.
Doch bovenal is een goede toegangs
weg naar de Bloemendalsche straat op
eenvoudige wijze te verkrijgen door
spoedige verbetering der bestrating van
de Teut, waartoe reeds is besloten.
Wel moeten de rij- en voertuigen dan
een omweg maken, doch aangezien
deze toestand slechts van tijdelijken
aard is, meenen B. en W. het over
bodig te moeten achten tot verharding
van het plantsoen over te gaan.