DE EEMBODE
KATHOLIEK NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN
KANTOOR LANGEGRACHT 28, AMERSFOORT
DINSDAG 27 MEI 1919 33* JAARGANG No. 17
Verschijnt Dinsdag- en Vrijdagmiddag. Prijs
v per drie maanden 75 cl. Afzonderlijke nrs.
5 ct. Abonnementen kunnen elke week in
gaan, doch opzegging van abonnement moet
geschieden voor den aanvang van een nieuw
kwartaal.
Stenografisch Raadsverslag van Amersfoort
f I.— per jaar.
Advertentign 15 cent per regel. Billijke
tarieven voor haadel en idustrie bij gere-
Seld adverteeren. AdvcrtentiCn moeten Dins-
ags en Vrijdags vóór 10 uur worden bezorgd.
De Hmersfoortscbe
Raadsverkiezing.
(Ingezonden.)
Dank zij de leugcncanipagnc van dc
S. D. A. P. en het plichtsverzuim van
vele Katholieken zullen 6 zetels in den
Gemeenteraad met rood worden be
kleed.
Gelukkig Amersfoort, en vooral gij,
arbeiders, want voor u zal nu een lijd
van aardsch geluk aanbreken, jammer
dat gij nog niet meer kracht hebt kunnen
ontwikkelen om ook de rechuche en
vooral de Katholieke zetels te bemach
tigen, want dan was de toekomst voor
u misschien nog schitterender dan in
de gemeente Zaandam
Immers alleen van de S.lï.A.P'ers
hebt gij heil en steun te verwachten,
zooals een Rcomsch Katholieke Ar
beider in een ingezonden stuk van hel
verkiezingsorgaan Stemt Rood der afd
Amersfoort van de S.D.A.P. duidelijk
Dat zoo'n ingezonden stuk en nog
wel van een Roomsch-Ksthoüeken Ar
beider (wie lacht daar?) in den smaak
viel van de rocde-alleen-gcluk-aar.-
brengende partij, blijkt uit het onder
schrift dat de redactie als van zelf
sprekend daaronder meende te moeten
plaatsen.
Volledigheidshalve laat ik hieronJer
dat ingezonden stuk met onderschrift
volgen, omdat ik vermoed dat niet alle
Katholieke arbeiders Stemt Rood voer
de verkiezing hebben ontvangen, want
dan zou zeker de Roomsehe lijst, vul
gens de opvatting althans van de S.D.
A.P'ers, veel minder stemmen hebben
bekomen.
I da
....s ernstig den toestand onder de oopen
te zien, waaruit wij dan onze conclusies
moeten trekken, ten einde te bepalen, wie
wij snze stem zullen geven.
Bij dit onderzoek moeten wij overwegen,
wat de verschillende raadsleden voor ons,
arbeiders, ten uitvoer hebben gebracht.
Na een en ander overwogen te hebben,
moeten wij wel toegeven, dat juist die can
didates die ons tot in den treure vanaf den
preekstoel aanbevolen worden, altijd, zoodra
zij eenmaal door de arbeiders gekozen in
den raad zitting hebben genomen, tegen
diezelfde arbeiders sta3n, wanneer er voor
de arbeiders iets te bereiken is.
Zoo hebben wij voor kort geleden nog
gezien, hoe de bij uitstek reactionaire
heeren KROES c. s. stelling nemen tegen
de gemeentewerklieden, toen het voorstel
ter sprake kwam om voor die categorie van
arbeiders den a c h t u r e n d a g in te
voeren. Volgens die heeren waren de kos
ten te groot voor de gemeente.
Zouden nu diezelfde arbeiders weer hun
stem uitbrengen op die reactionaire raads
leden, die niets anders op het oog hebben
en wiens eenigste doel is d* arbeidende
klasse er onder te houden
Dal zou toch wet verregaand dom zijn!
Neen mannen, laai U niet misleiden, maar
stemt allen die candidaten die zelf ook ar
beider zijn en onder leiding van een arbei
derspartij staan.
Dat zijn de candidaten der S. D. A. P.
Nu zult ge zeggen.Maar wij hebben
toch ook onze arbeiders op de lijst staan
VICTOR.
Met zijn achttiende jaer in eene
wijnhandelzaak getreden, was hij latei
eigenaar van verschillende wijnbergen
in Frankrijk en aan den Moezel ge
worden en dreef thar.s eigen zaken op
groote schaal. Men kan gemakkelijk
raden, dat Van Mcenen hem de ver
zorging van zijnen wijnkelder opdroeg
Doch Majoie nam deze opdracht niet
aan, dan onder voorwaarde, dat Victor
en Guste vooraf naar Chaudfoutainc
zouden komen, om eeu -onderzoek in
loco«, zooals hij 't noemde, naar het
gehalte zijner wijnen in te stellen. Van
Meencn moest deze voorwaarde aan-
Den volgenden morgen maakte de
dokter het zoo kott mogelijk met zijn
krankenbezoek. Zjjne afwezigheid werd
door Majoie ijverig benuttigd, om de
loftrompet over zijn beste vriend te
steken.
»En weet gij, mevrouw, dus besloot
hij zijne lofrede, -wat zijn hoogste
titel op eene onbegrensde hoogachting
blijft Victor heeft eencn man van mij
gemaaktaan zijn voorbeeld en om
gang schrijf ik het beetje goed toe,
dat er misschien in mijne Walenborst
te vinden is. Victor is eigenlijk mijn
Doch dat zijn arbeiders, die aan den lei
band van hun remmende superieuren loopen.
In de Tweede Kamer zitten ook de
Katholieke arbeiders vertegenwoordigers,
doch wat deden zij toen het voorstel tot
verhooging van het ouderdomspensioen ter
sprake kwam? Toen lieten zij ook de arme
oudjes met een aalmoes afschepen, zonder
-;n woord van profest te doen hooren.
Hef moet eiken arbeider toch wel ver
dacht voorkomen, dat hij eiken Zondag weer
opnieuw van den kansel hoort verkondigen,
dat wij in katholieke organisatiea moeten
en op katholiek* candidaten moeten
.nen en daarbij op de meest leugen
achtige wijze dc S. D. A. P. hooren be
lasteren.
Dan moet men ten laatste toch wet be
seffen, dat het niet alleen bezorgdheid is
voor de ziel van den arbeider, maar meer
angst voor dc macht der arbeiders en be
zorgdheid voor den geldzak van den
arom katholieke arbeiders nioogt gij u
laten gebruiken alt stemvee voor
de geldmannen, maar moet ge uw stein
uitbrengen opeenrooden candidaat,
omdat hij alleen uw belangen kan beharti
gen, aangezien het ook z ij n belangen zijn.
EEN ROOMSCH KATHOLIEK ARBEIDER.
Onderschrift. Het spreekt vanzelf
at wc dit artikel, dat ons door een katho
liek arbeider werd toegezonden met het
verzoek dit in ons 2de verkiezingsblaadje te
plaatsen, gaarne opnemen. We mesnden dit
artikel voor onze propaganda te moeten
aanwenden, omreden O. 1. daarin zoo duide
lijk naar voren komt, dat er tenminste onder
de katholieke arbeiders ook nog mannen
gevonden worden, die begrijpen, dat aan de
b. D. A. P. de arbeidersbelangen volkomen
zijn toevertrouwd.
Katholieke arbeiders, Stemt Rood.
Hebt gij het gelezen, Roomsch-Katho-
lieke Arbeiders
Welnu rijt gij liet dan niet met -mij
:ns dat dit stuk eene grove beleedi-
ging is voer den R. K. Aibeidsstand
en dat dit stuk van A tot Z gelogen
Is en alleen kan vloeien uit een schrij-
verspen der Partij van Haat, Revolutie
en ongeloof r
Die Rocmsch-KathoPekc-Atbeider-
Inzcnder weet wel beter wat van den-
kansel in onze Kerken als een waar
schuwend woord tegen de S. D. A, P.
wordt vei kond- gd. tenminste als hij wel
eens iu onze kerken komt, doch dat
betwijfel ik en ik vermoed dat die
Roomsch-Kathcüeke-arbeider inzender
alleen bestaat in hit brein van di
S. D. A. P., of dat hier een vergissing
in het spel >s cn het geen Roomsehe
doek een Rooden arbeider zal zijn.
Enfin, vergissingen zijn menscheljji
zegt Troelstra. Ik verdenk tenminste
geen enkelen Roomsclien Arbe:der van
zulk onwaardig en onwaar geschrijf,
Neen, dit schrijven moest dienen om
aan dc Roomsch-Katholicken afbreuk
te doen en helaas, wij moeten con-
eren dat de snoode toeleg maar
al te goed is gelukt.
)i heeren van de S. D. A. P., gij
hebt een smaad geworpen op de
Roomsch-Katholieke-Arbeiders, doch
daar trekt gij U niets van aan, immers
bij U geldt de leuzeHet doel heiligt
dc middelen.
Gij hebt in Uw vuistje gelachen om
de oanooz-lhiid van enkele Roomsehe
Arbeiders, doch gelukkig wisten de
sten hunner wel beter wat de R K
Raadsleden voor hen hebbeu gedaan
nog steeds doen wanneer het hun
belang geldt.
In uw verkieziagsorgaan -Stemt
Rood., wordt dan g.zegd:'
Zoo hebben wij voor kort geleden
nog gezien, hoe de bij uitstek reactio
heeren Kroes c.s. stelling namen
tegen de gemeentewerklieden toen bet
stel ter sprake kwam om voor die
categorie van arbeiders dm achturen-
opvoeder geweest, meer, duif ik zeg
gen, dan Monsieur Lamy.-
Van Mecnen deed des namiddags
zijnen gast tot Arnhem uitgeleide,
waarheen een dringend schrijven van
den eersten gasthuisdokter hem ont
boden had. Na eencn warmen hand
druk en een hartelijk »tot weerziens*
met Majoie gewisseld te hébben,
spoedde hij zich naar het hospitaal.
De eerste dokter kwam hem reeds
buiten de poort te gemoet.
Een zonderling geval, collega*,
begon hij, «dezen morgen werd hier
een soort van landlooper binnenge
bracht, die in zijn nachtverblijf van
den achtsten rang, terwijl hij met de
vlakke hand de vliegen op den witten
muur doodde, eenen spijker voor een
dier insekten aanzag cn er met kracht
zijne hand indreef.
Men moest den spijker uit den
uur rukken om de hand te begrijden
men trok hem uit de wonde, doch de
hand begon ep te zwellen en vervol
gens de arm. Ik heb den armen drom
mel beide moeten afzetten, om bloed-
rrgiftiging te keeten, docli 't was
reeds te laat. De man is reddeloos
verloren. Sedert hij zelf daarvan over
tuigd is, roept hij den ganschen tijd
u, en beweert dat bij verloren,
dag in te voeren.
Volgens die heeren waren de koeten
te groot voor de gemente."
Neen, Arbeider*, dit ie gelogen. In
die Raadsvergadering heb ik gezegd
omtrent toeslag en arbeidsduur het
volgende
Dat de nood hoog is, erkennen wij
daarom heb ik op een vorige raads
zitting ook gezegd, verhoog den toe
slag voor die salarissen die bet werke
lijk noodig bebbeu cn waarvoor ook
een noodtoestand is geschapen ge
worden, enz.
.,Dan M. de.V. hebben wij hier in
het schema alleen rekening gehouden
met de salarisherziening, maar ik geef
u toch de verzekering, dat wij binnen
korten tijd misschien zullen moeten
komen juist laDgs geleidelijken weg,
zooalt de heer Nieuwendijk gezegd
heeft met een 8-urendag.
,,Maar dat u dat op zijde zet, althans
niet in behandeling wenscht te nemen,
dat heeft tnijn volle sympathie.
„Hoe gaarne ik ook daaraan zou
ilicn mede wetken om dat gedaan
te krijgen, dien 8 urendag, geloof ik
toch, dat voor de geheelc gemeerte
Amersfoort, dus waaronder ook be
grepen zijn de werklieden, wij dezeD
eisch vcorloopig buiten bescbouwiDg
moeten laten, totdat wij betere gegevens
hebben omtrent den economischen toe
stand over ons gcheele land.
„Want is de economische toestand
in ons land in disorde, dan zal toch
de werkman erkennen dat ook zijn toe
stand in disorde is en niet goed kan zijn."
Uit deze wootden van het steno
grafisch verslag blijkt duidelijk genoeg
dat door mij, ten opzichte van den 8
urendag, geen woord is gesproken over
de groote kosten van de gemeente en
dat ik niet ben tegen den 8-urendag,
doch gaarne zal medewerken
tot invoering daarvan, mits langs ge-
leidelijken weg.
Deze verklaring heb ik ook afgelegd
in een der vergaderingen van de R. K.
Kiesvereeniging en op dat standpunt
sta ik nog en blijf ik staan. Wanneer
eenmaal openbaarheid zal worden ge
geven aan de gehouden besprekingen
in de vergaderingen der Raadscommis
sie van de Rechtspositie en Salaris
regeling der Ambtenaren en Werklieden
en in de gecombineerde vergaderingen
van die Commissie met het Georgani
seerd Overleg waarvan ik Rapporteur
ben, dan zal het arbeiders en amb
tenaren voldoende blijken, dat er ook
nog andere Raadsleden en zeker niet
het minst de Roomsehe voor uwe
belangen waken en ze verdedigen dan
die van de S. D. A. P.
DieRoomich-Katholieke-Arbeidcr in
„Stemt Rood" zegt verder
„Daarom Katholieke arbeiders moogt
„gij u niet laten gebruiken als stemvee
„voor de geldmannen, maar moet gij
„uw stem uitbrengen op een Rooden
„candidaat, omdat hij alleen uw belangen
„kan behartigen, aangezien het ook zijn
„belangen zijn."
Wat een hoogmoed, zelfverheffing en
egoisme spreken uit deze woorden.
Ter wille van de waarheid ben ik
verplicht U een ander bewijs te leveren.
In de Raadsvergadering van 13 Nov.
1918 wsrd door B. en W. een voorstel
ingediend om een crediet vanf 25.000
toe te kennen voor steun aan de thuis
komende militairen bij het wederkeeren
eeuwig verloren is, wanneer bij vódr
zijnen dood u niet spreken kan.«
-Zijn naam vroeg Van Meenen
met zekere spanning.
»'t Is een zekere Strauch, een Duit-
scher die betere dagen moet gekend
hebben.*
Het gelaat van Victor betrok, eene
diepe plooi werd in zijn voorhoofd
thans zichtbaar en zijn oog klikte
somber.
<Ik giste het reeds*, zeide de gast
huisdokter, »die man voelt zijn gewe
ten uwen opzichte belast.*
Hij is de booze geest van mijn
leven geweest 1* riep Victor uit.
Wees gij de goede geest van zijn
uiteinde,* hernam de andere, »hoe
groot zijne schuld mag wezen, bedenk,
collega, dat de stem onzer passiCn
voor de sombere majesteit van den
dood moet verstommen.* Von Mecnen
drukte hem de hand.
»Gij hebt gelijk,* sprak hij met be
wogen stem, »breng mij bij den onge
lukkige ik voel de kracht in mij, hem
te zien en hem voor alles vergeving te
schenken.*
Eenige oogenblikken later stond hij
de afdeeling der kosteloos verpleeg
den voor eene eenvoudige ijzeren krib.
Eene laatste levensvonk kleurde het ia-
in de burgermaatschappij.
Het zou mij te ver voeren indien ik
al het gesprokene hierover zou ver
melden en daarom deel ik alleen mede
dat door mij werd voorgesteld voor dat
doel een blanco credit/ te verleenen en
dat dit voorstel door B. en W. werd
overgenomnn en door den Raad z. h.
st. werd aangenomen.
Dit was dus geen voorstel van een
Roode maar een Roomsehe en nog wel
van de zoo reactionaire Krees zooalt
„Stemt Rood" zich uitdrukt. Ook het
geschrevene in „Stemt Rood" omtrent
de Schoolvoeding en kleeding ie geheel
verdraaid.
Waarom «temde ik tegen School
voeding van het kind I Omdat ik dit
systeem in lijnrechten strijd acht met
mijne opvatting ten opzichte van het
gezinsleven, hetgeen ik meerdere malen
in de Raadsvergaderingen heb uiteen-
Waarom verzwijgt gij te zeggen wat
gij toch weet Omdat het dan zou
blijken dat ik voor het schoolgaande
kind nog meer wilde doen dan het
voorstel vroeg, doch oader voorwaarde,
dat dit werd gegeven thuis door mid-
lel van de oudera om de liefde en
ichting van het kind ten opzichte van
zijn ouders te behouden.
Maar dat is juist iets wat niet in uw
kraam te pas komt, neen, het kiod
moet reeds in zijn prille jeugd leeren
beseffen, dat anderen beter voor hem
zorgen dan zijn ouders, dat kweekt iets
anders dan liefde.
Wijs mij ecna aan waar het staat, dal
door de heeren Koning, Ooaterveen,
Stadig en mij op de woorden van Wet
houder—Verhoef „die kinderen lijden
gebrek gezegd is „Wat gaat o i» dat
aaD." Dat kunt gij niet, omdat het niet
waar is.
Raadpleeg het Stenografisch verslag
van den gemeenteraad betreffende de
zitting van Dinsdag 27 Nov. 1917 en
ge leest op het stuk kindervoeding het
volgende door mg gesproken
„Ik ben er niet op tegen, dat er extra
voeding wordt verstrekt, maar wel heb
ik bezwaar tegen de wijze waarop
zal geschieden en dat te meer, omdat
de ouders verplicht zijn hun kinderen
voldoende te voeden. Wanneer hun de
middelen of de gelegenheid daartoe
ontbreken, M. de V., dan zou ik toch
niet anders toegewezen willen zier,
dan zooals in het voorstel van B. It
W. Dan zou ik het teominste door
middel van die ouders aan de kinderen
verstrekt wilen zien, omdat het gevoel
van plicht door dit systeem zoo licht
wordt weggenomen.
„Wij kunnen hetzelfde op een andere
wijze zeer gemakkelijk bereiken, waar
wij toch in het bezit zijn van een cen
trale keuken. Vroeger werd door middel
van de spijsuitdeeling ook spijzen ver
strekt aan kinderen van behoeftige
ouders en wanneer wij op diezelfde
wijze voortgingen met bet eten tenr
ste in de gezinnen te verstrekken
niet op school, dan zou ik er mede
accoord kunnen gaan. Tusschen de kin
deren onderling geeft het ook eenigs-
zins een wanverhouding. Men heefi
kinderen, die reeds in hun prilste jeugd
een soort eergevoel bezitten, waardoor
zij zich schamen om aan de school
voeding deel te nemen. Dat is ook wel
gebleken. Kinderen, die het werkelijk
noodig hadden bleven er van weg,
omdat zij van kindsbeen af een diep
gevoel van eer hadden. Ook de liefde
tot hun ouders wordt op deze wijze
verminderd. Een kind voelt zich
eenmaal altijd aangetrokken tot diegene
die het verzorgt of die het b.v. lekker
nijen geeft.
„Daarom stel ik voor de volgende
motie
„Ondergeteekende atelt voor, aan be
hoeftige gezinnen, waarvan school
gaande kinderen, ter bevordering van
het onderwijs, extra voeding behoeven,
voor die kinderen het voedsel uit de
Centrale Keuken gratis te verstrekken."
Voorloopig zal ik het bierbij laten,
doch ik hoop R. K. Arbeiders die zich
door „Stemt Rood" en door andere
propaganda middelen van de S. D. A.
P. hebben laten misleiden, tot andere
gedachten zullen komen en in de toe-
komit het Roomsehe vaaDdel trouw
zullen blijven, want vergeten wij toch
niet, dat alleen door eendrachtig samen
werken door ona een sterken dam kan
worden opgeworpen tegen den rooden
vloed, die steeds hooger «tijgt en niets
ibeproefd zal laten om om vaderland
een zee van ellende te doen ondergaan.
Dit gevaar wordt helaas nog niet
genoeg gevreesd, zelfs niet door die
genen die aan anderen, door buane
positie in de Maatschappij, een voor
beeld voor trouwe plichtsvervulling
moeten geven. Werd dit beter begrepen,
dan zou het toch niet kunnen voor,
komen, dat Roomsehe burgers, zooal*
bij de laatste verkiezing is gebleken,
zonder eenige reden hun stemplicht
hebben verzuimd. Beseffen zij hunne
ntwoordelijkheid nu nog riet, nu
alle kanten de gevaren ons, dut
ook ben, omringen f
Dat hunne handelwijze groote onte
vredenheid heeft verwekt ie dan ook
begrijpelijk want ook aan hen is het te
wijten dat de S. D. A. P. de sterkste
part) in onze gemeenteraad is geworden.
Het ia treurig, maar waar.
H. KROES.
Amersfoort, Mei 1919
gevallen gele gelaat van den man, die
daar reeds met den dood worstelde.
Wellicht had de beklagenswaardige
gaarne de band, die eens de schilderij
van Victor verscheurde, die zijnen sol
datenrok ontstal want die diefstal
was ook het werk van Olto Strauch,
zooals hij aanstonds aan Van Meenen
zou bekennen, de hand, die einde
lijk aan de politie deu weg naar het
ouderlijke huis te Kranenburg zou
wijzen, misschien herhaal ik, had hij
die hand gaarne smeekend tot Van
Meenen opgeheven, doch bij bezat z<
niet meer 1 Strauch had echter zijn
spraak nog behouden. Hij kon voo'
den door hem zoo vinnig gehaten'
diep verongelijkten de belijdenis,
zijner schelmstukken doen en hem om
vergeviog smceken.
En van Meenen weigerde se hem
ook niet.
»Otto Strauch,» sprak hij, «alles zij
u van harte vergeven. Moge God
mij genadig zijn l«
Amen*, besloet de gasthuisdokter,
die van dit aangrijpend tooneel ge
tuige was.
eindigen, want wij kennen thans haren
Amersfoort
De Raadsverkiezing.
De uitslag der gehouden stemming
ior den gemeenteraad is voor ons,
Katholieken, niet bevredigend.
Dat wij ons bandhaven met vijf zetels
niet in overeenstemming met hetgeen
j zouden vermogen, indien er meer
lensief^ras gewerkt.
Ken zekere lusteloosheid kenmerkt
den politieken toestand gedurende 't
laatste jaar, en de menschen die zich
arm maken voor veikiezingszaken
n maar luttel in getal.
De noodzakelijkheid eener goed ge
leide actie over de geheele linie van
het Roomsehe terrein ten behoeve
rrationeele vertegenwoordiging van
het Roomsehe volksdeel in de bestuurs
lichamen wordt niet voldoende beseft.
Velen zijn maar al te zeer geneigd
it verkiezingswerk en bagatelle te
beschouwen knutselwerk voor men-
ichen die er hun zinnen op hebben gezet.
De ontstellende aanwas van het
socialistische element in onze bestuurs
lichamen moge hen leereo, dat 't tijd
wordt voor eene algenieene samen-
erking, opdat de Katholieke partij flink
kwaliteit en kwantiteit moge toene-
en en aansterken.
Niet bevorderlijk voor de Roomsehe
eenheid en voor eene behoorlijke Room
sehe machtsontplooiing is ook het ge
harrewar tusschen personen, groepen
en standen, hetwelk dc zaken vertroe
belt en oorzaak van wrok en wrevel
afloop voor de beide personen, die
daarin hoofdzakelijk betrokken waren
doch dit tafereel is te somber, om als
5lottableau dienst te doen.
Zeggen we dus tot besluit dat er
eene groote blijdschap heersebte in het
huis van dokter Van Meenen, toen
Mama Ostrowits overkwam, en dat
Mevrouw Guste het met hare welspre
kendheid zoo verre bracht, dat bij de
eerste week eene tweede, en later bij
deze nog eene derde en vierde werd
gevoegdzoodat mama eene volle
maand logeeren bleef.
Toen, tegen het einde dezer maand,
een brief uit Dusseldorp de heuglijke
tijding bracht, dat majour Grovestins
riiet langer op zijne schoonzuster
wrokte, en tot bewijs daarvan, voo*
twee dagen met Mi'chen zou over
komen, toen steeg de vreugde ten top,
en scheen het wel, dat geene enkele
wolk den hemel van Victors geluk
oog ooit verduisteren sou.