Bezoekt de Amersfoortsche Winkelweek
Giro en chequeverkeer met
alle plaatsen van ons land
van 1 tot en met 6 September Etalagewedstrijd heden en morgen
DE EEMBODE
KATHOLIEK NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN
KANT OOR LANGEGRACHT 28, AMERSFOORT
VRIJDAG 29 AUG. 1919 33* JAARGANG No. 44
DE EEMBODE verschijn! Dinsdag- en
Vrijdagmiddag.
ABONNEMENTEN kunnen elke week in
gaan, doch opzegging van abonnement moe!
geschieden vóór den aanvang van een nieuw
Stenografisch Raadsvcrslag der gemcenle
Amersfoort dén gulden per jaar.
ADVERTENTIEN 2(1 cent per regel. Billijke
tarieven voor handel en nijverheid bij geregeld
adverteeren.
Advertentivii moeten des Dinsdags en des
Vrijdags vóór 10 uur worden bezorgd.
6odsdicnst=<jtscbit<tenis
«n leer.
EERSTE GROOTE TIJDVAK.
Wij zeiden reeds, dat men dit tijdvak
noemen kan de geschiedenis van God
den Vader. En wel om de volgend*
reden. In de Geloofsbelijdenis de:
Apostelen of de Twaalf Artikelen des
Geloofs wordt de schepping der wereld
bizonder toegeschreven aan God den
Vader, en de Kerk heeft dit altijd blij
ven doen,
Deze geschiedenis nu begint met de
schepping, die in zekeren zin nog steeds
voortduurt. God n.l. regelt en bestmirt
alles door zijne alwijzc Voorzienigheid
Htj houdt alles irt stand door zijn al
macht. Trok Hij oogenblik Zijn
hand terug, alles zou in 't niet ver
zinken. Het eerste tijdvak «Ier geschic
denis; waarin de schepping de voor
naamste plaats inneemt, heet dus terecht
het tijdvak van God den Vader.
Omdat alle voorname personen van
het Orde Testament in een of ander
opzicht gelijkenis verleunen niet Chris
tus of zijn voorafbeelding waren, sprei kt
men ook van de geschiedenis van Chris-
tus in vooralbceldingen.
Tenslotte, omdat de Joodschc wet en
tempel slechts de voorbereiding waren
van de volmaakte Wet en Keilt van
't Nieuwe Verbond, kan de joodschc
geschiedenis ook genoemd worden ge
schiedenis der Krik in haar vooibc-
reiding.
Gsds bestaan en volmaaktheden.
Vóór de schepping van hemel en
aarde bestond er buiten God niets
geen plaats, geen minste, geen tijd,
alltcH it'il, Hij alleen, 't oneindig, vol
maakt, al wijn, almachtig Wezen. Hij
moet noodzakelijk bestaan vanaf all'-
Dit zegt reeds ons gezund veist.ind,
Alles op deze wereld is eindig en
moet dus een maker gehad hebben.
Was deze op zijn beurt ook eindig, dan
moest ook hij weer 'n volmaaktere
oerzaak gehad lubben. Zoo opklim
mend, komt ons verstand tot een
Maker, die oneindig volmaakt is en
onbegrensdGod, God moet ook van
eeuwigheid af bestaan hebben. Anders
zou Hij immers in den lijd ontstaan
zijn, dus eindig, dus afhankelijk, zoodat
ook vóór Hem een machtige- geweest
zou zijn.
Zoo zegt ons verstand, dat er een
onafhankelijk Wezen van eeuwigheid
af noodzakelijk zijn moet, Dat alle vol
maaktheden in den hnogstcn graad be
zitten moet, om alles te kunnen voort
brengen, n.l. God. De H. Schrift be
vestigt die uitspraak van 't menschelijk
verstand: «Voordat aarde of wereld
werd gevormd, zijt Gij, O God, van
eeuwigheid tot eeuwigheid.» (P*. 89, 2).
God nu, één in wezen, is drievuldig
in Personende Vader, de Zoon en
du H. Geest, en toch maar één God.
Dit is een groot geheim, dat ons eindig
verstand niet kan begiijpen, manr dat
we aannemen op 't onfeilbaar woord
van God zeiven. Als ons eindig ver
sland Gods Wezen kon doorgronden,
dan zou Hij immers niet oneindig zijn I
Tot zijn eigen verheerlijking heeft
God alle schepselen gemaakt, opdat
elk n 1. op zijn eigen manier zijn on
eindige goedheid, almacht en wijsheid
zou verheerlijken. De redely kt schep
selen (engelen en menschcn) zouden
daarduor ook huu eigen eeuwig geluk
verdienen.
Toepassing. Laten we aan dit doel
einde der schepping, n.l. de verhecrlij
king Gods, beantwoorden door Zijn Wil
alles te volbrengen, door de geboden
onderhouden. Daardoor zullen we
hier den vrede des harten bewajen, en
vooral hiernamaals voor altijd geluk
kig zijn.
Binnenland
Tot inkeer.
In .Het Volk, schreef dr. Th. v. d.
Waerden nog
.Wanneer dan ook morgen aan den
dag alle bediijvcn door den Staat wer
den genaast, gesocialiseerd, en niets
anders gehemd.-, dan dat de wins'en
der kapitalisten, der industrieelen, agra
riërs, reeders, banken, enz., boven een
zeker percentage (dat hun als schade
loosstelling werd gelaten) aan de ge
meenschap kwam, clan zou de lang
erwachie hemel op aarde alleen be
staan in de massa smart eener verloren
.Socialisatie is dc leus. Doch dr. Van
der Waerdcn waarschuwt ervoor, dat
en er niet in gaat zien het toovcr-
oord, waarmee onmiddellijk deopeui' g
in Sesam kan worden geforceerd.
,De stilstand der p.-odiiclic, de optering
l vernietiging dei voorraden, du ver-
nesting der landstreken, de vermoor
ding van de bloem der arbeiders bij
millinencn, de massale invaliditeit, dc
vernicling van fabrieken, machines en
werkplaatsen oin maar nirt te spre
ken van den schuldenlast, dien het
wereldmilitarismc cn zijn vijfjarige vuur-
spuwing op dc volkeren der beschaving
heeft geladen heeft een verarming
der wereld, van allen, rijk en arm, ge
bracht, die met geen cijfers te bena
deren is. Onder elk systeem, onder
het kapitalisme zoowel als onder het
socialisme, zal moeten gearbeid worden
elke teruggang der productie is ver
grooting van de misère der massa'
Nu dc 8-urendag in de wet is 1
gesteld, komt het den schrijver
minder dan een misdaad voor, in deze
verarming der wereld als onmiddellijk
bereikbaar voor 'te spiegelen van nor
male bediijvcn een aibeidsvcrkorting
tot zes of nog minder uren, en daaimee
de arbcids schuwheid te bevorderen in
plaAts van te bestrijden.
,,Want wij staan vink voor groote
dingen. En de slapheid der atbeiders
ten opzichte van den aibcid ook
bij den achturendag sou bettekenen
een algeinecne demoralisatie, een ont-
fulling en vcrslijmeiing van het edelste,
de energie.
„De weerzin legen het werk, dat een
tonig en geestdnodend was in ile af-
ing van vele uren, is misschien
lu-fboom geweest voor den wet-
telijken achturendag. I)e arbeiders kon
den gecii mcnsch worden, zoolang na
het werk geen vrije uren overbleven
voor rust, ontspanning cn vooral voor
ontwikkeling. Die uren zijn er nu.
„Wij zullen nu moeten werken, want
wij willen geen ociahsatie der ellende,
concludeert dr. Van der Waerden, en
hij eindigt zijn voor de meeste lezers
van -Het Volk- ongetwijfeld harde
preek met de verzekering", dat de strijd
het socialisme eigenlijk niet gaat
meer stoffelijk voordeel uit den
arbeid, maar om meer vrijheid."
Van een landbouwer bij Hoofddorp,
:n schelf tarwe, bevattende de op
brengst van 2 hectaren, ter waarde van
ongeveer f2000 en slaande op het
land, door kwaadwilligen in brand ge
ste ken en geheel in vlamincm opge
gaan. De tarwe is niet verzekerd.
Volgens mededeeling van prof, P,
G. Groenen, is het aantal K. K. Stu
denten aan de Universiteiten als volgt
Leiden 96 van 1829Utrecht 194
van de 1724; Groningen 35 van 668;
Amsterdam 240 van de 1571.
Het aantal dames, welke studeeren.
vormen ruim 24' pCt. van de siu-
denten het aantal R. K. daroetstu Jen-
ten bedrAagt ruim 3 pCt.,
Aan de Technische Hoogrschool te
Delft zijn R. K. nog geen 9 pCt.
Dc HandeUhoogeschool te Rotter
dam heeft R, K. studenten ruim9pCt.
Aan de Landhouw-Hoogeschool tc
Wageningen zijn 5 pCt. R, K, Studenten,
De Ver-artsenijkundige Hoogeschool
te Utrecht heeft 170 studenten, waar
van 25 R. K. ol bijna 15 pCt.
Tc Druten is opnieuw een drijfriem
gestolen in tie steenfabriek. I)e drijf-
-*n heeft f250 waarde,
Te Wagen ngen is het lijk gevon-
van een onbekend man, die al een
paar dagen gezworven had. Hij leed
delirium tremens Den dag te vo-
had hij nog een ll;sch spiritus leeg
gedronken.
Nadat mr. Paul Reijmer had ver
klaard niet voor een benoeming als
wethouder der gemeente Hilversum in
aanmeiking te willen komen, wees de
Kath, fractie als haar canchdaat voor
het wethouderschap aan H. Brouwer.
De Amsterdamsche gemeentewer
kers hebben een dagje gestaakt om
kracht bij te zetten aan diverse eischen
en verlangens.
Noch de Christelijke noch de moderne
organisaties keurden deze onbeholpen
beweging goed. Maar van anarchistische
ijde weid deze daad verheerlijkt alt
ecu uiting van revulutionalr voelen.
Het tramvcikeer stond geheel stil
uizenden die middels dit vervoerm
>:1 naar werkplaats en kantoor moeten,
werden gedupeerd,
Ook anden: gemeentebedrijven liepet
min of meer in de war, dom het wille
keurig wegblijven van een groot dee
der beambten.
In het geheel namen ongeveer 6000
pesonen aan de beweging deel.
Ook in andere bedrijven beïnvloedde
de beweging of liever hstilstaan vele
zwakhooldigen, die geen leiding willen
volgen. Ken aantal havenarbeiders heb
ben het werk neergelegd, terwijl 50
van dc fabriek -Trompenburg-
eens de fabriek hebben verlaten
omdat zij niet wilden werken op ma-
is, die door den besmetten stroom
gedreven werden I
Ook cenige diamantbewerkers heb
ben om dcz- lfdc redenen het werk ge
staakt, tciwij! een aantal bouwvak
arbeiders, die aan de overzij van het
IJ werken, het werk hebben neergelegd
omdat zij niet met andere booten, dan
Je gemeente-veerponten over het IJ
llcn gebracht worden.
't Dwaas bediijf der anarchistisch
gezinden is weer afgespeeld. Het leert
echter hoe weinig er noodig is tegen
woordig om de zaken in de war te
sturen, tot groot nadeel van allen.
Op de Amsterdamsche vliegerij
tentoonstelling werd zoonis reeds is
medegedeeld ook gedaan aan tpara-
chutceroc-, dat wil zeggen stappen uit
een vliegtuig cn dalen met een v
scherm. Bij de laatste nedrrdaling m
ce.iigtzio» vfe.mJ to:geg'
zijn. De vaUchcrmman, een Belg. i
bang en durfde niet. Door zijn mano
vres bracht hij het leven der t«
vliegeniers in ernstig gevaar, wijl het
vliegtuig dreigde te kantelen. Daarom
werd de bange man als 't ware ge
dwongen uit tc slappen. Na een val
van een honderd meter werkte pas het
valscherm, zoud it He behouden neder-
daling een gelukje was.
De politie herlt nu dergelijke geval
len verboden.
Het publiek beloopt niet meei
direct het gevaar door een vallende
achinc verpletterd tc worden.
COMMANDITAIRE BANKVEREENIGING
H. L. A. DULLAERT Co.
Amersfoort - Soest - Utrecht - Steenbergen - Noordbroek
Buitenland.
Terwijl liet vredesverdrag metOosten-
tijk ieduren dag verwacht kan worden,
worden te Parijs de besprekingen over
den vrede met Bulgarije voortgezet-
Dat vereischt heel wat passen en meten
want dc wenschen en begeerten van
Bulgarije'* naaste buren kloppen niet
met de belangen der groote mogend
heden.
Dc Bulgaren gaan voort met nota's
in de vredesconferentie te overhan
digen, waarin zij zich verzetten tegen
het afstaan van gebied aan Servië.
De Serviërs zijn over die nota's na
luurlijk allesbehalve te «preken, zijn
bang, dat de winst hun ontgaan zal en
de Servische gezant heeft zich beklaagd,
dat ten slotte dc Bulgaren nog meer
profijt van den oorlog zullen hebben
dan de Serviërs.
Zou er ten «lotte wel één partij zijn,
die niet teleurgesteld is over den afloop
van den oorlog? Maar met dat al blijft
het door de ontevredenheid aan alle
kanten, een bijna onbegonnen taak om
daar in den Balkan een toestand van
rust te scheppen.
Het lijk van den Russischen groot
hertog Sergiu», van de groothertogin
Elisabeth en van dc andere leden van
de familie Komanof, die in het vorige
jaar bij Perm aijn vermoord, zijn opge
graven cn opgezonden, Het lijk van
Tsaar is in stukken gehakt cn onmid-
dehjk na de misdaad verbrand.
Een .hevige storm heelt Mecheten
gi teistenl. De cycloon heeft aan ver
schillende stadskwartieren groote schade
toegebracht. De daken werden
hulzen geslagen en ploften in de stra-
De oorkaan woedde vooral op de
Graanmarkt waar verscheidene perso
nen van den grond werden getild ea
meters verder werden neergegooid. Een
jongetje, dat zich in een portiek in
veiligheid wilde brengen werd overhel
hoofd van een voorbijganger heen meer
dan 1 meter ver weggeslingerd.
Deuren en vensters werden uit de
kozijnen geslagen. Tallooze schoor-
«teenen stortten naar beneden. Karren
en wagens werden omvergeworpen en
de inhoud over de straat verspreid
Door de schrik bevangen, sloegen ver
schcidene paarden op hol.
De verliezen, in den oorlog geleden,
drukken Frankrijk wellicht zwaarder d»n
eenig ander land. Op het slagveld zij'
1Vi millioen Fransehen gebleven, ter-
wijl tijdens den oorlog het gebi
cijfer tot de hsllt gereduceerd is.
Sedert meer dan een eeuw
Frankrijk onder het steeds afnemende
geboortecijfer, doch gedurende den
oorlog heeft deze dalende beweging
heel andere afmetingen aangenomen.
In 1913 werden 604.800 kindsn
geboren, in 1918 361.500.
Amersfoort
Maandag 8 September is het 12'/, Ir
jaar geleden dat de Zcereerw. Hstr f
J. L. M. Hoorneman, destijds pastoor
der landelijke parochie Wijnbergen door j
Z. D. H. don Aartsbissohop van Utrecht I
werd benoemd tot herder der parochie I
den H. Franciscus Xaverlus te
de/er stede, als opvolger van wijten
Pastoor M. Berk.
Amersfoortschs Winkslwstk.
Vandaag begint de Amersfoortsche
Winkelweek, op touw gezel door de
middenstandsvereeniglngen »l)e H»nze« I
en «Handel en Nijverheid» en gesieusd I
door gemeente-autoriteiten, particulieren I
~l corporation.
Door samenwerking van vele krachten j
erdt deze winkelweek ontegenzeggelijk 1
een fnssche attractie voor Amersfoort 1
zonder twijfel zullen ook uit den
omtrek velen opgaan naar hier om te
bekijken en te bewonderen wat koop
mansgeest en ntclamc-iin. gepasrdasa
goeden smaak hier wrochtten.
Diefstal werd ontdekt in de woning
dr. Groneman, die afwezig is we
gens vscantic. De dieven waren nati-
ijk» vertrokken toen hun misdri|f I
werd opgemerkt. Alles lag in wanorde
en alles was doorzocht. Door het actief
optreden van den epeurd'.enst arrdtn t
de dieven, een paar Utrechrsch'j jet-
gelui, uit het locaaltje gehaald, waar
mede ze met hun buil in manden an
handkoffer» gepakt, naar de Domstad
dachten terug te keeren.
Tot 3 September is de verkoop «n
vuurwerk verboden. Ook is tot 6 Sep
tember onthclting verleend van het
gebod der winkelsluiting.
Tot schoolverpleegster is benoemd I
mij. C. G. van Essen.
HET KIND DER ARMOEDE.
«Het is even alsof ik Kathinka's
schaduw ginds aan het venster zie,«
fluisterde hij, zij is daar cn ik mag
'et bij haar komen
«Waarom niet vroeg Feodor.
>Zjj is onpasselijk en wil heden
niemand zien l«
Wederom bespeurde Alexander het
I overwinnend, maar toch smartvol lachje
niet, dat over Feodor's gelaat vloog
:n even snel verdween.
«Bemint zij u?« vroeg hij.
«Dat moet ik eerder aan u vragen I»
I antwoordde de Graat. «Het schijnt toch,
I alsof zij u haar bizonder veitrouwen
I geschonken heeft. Op de soireën van
I haar vader ziel men u steeds in de
I nabijheid van Kathinka, die voor u
alleen woorden bezit. Feodor, sprak
hij zachter, en greep zijne hand, «Feo-
dor wij zijn vrienden, en in dc vriend-
I schap is nooit geene verontwaardiging.
■Daarom wil ik u bidden, dat gij uwen
■invloed op Kathinka gebruikt, opdat
Isij spoedig hare toestemming geeft.i
J «Deed zij dat nog nict?« vroeg
Feodor driftig.
j «Zij verzocht mij tijd om te berand-
A slagen.*
»F.n toch gaat gij op reis om b*-
schikkingen voor uw huwelijk te gann
maken
«In onze vroegere jeugd zijn wij
reeds voor elkander bestemd, zij
wordt dc mijne, maar ik hoop uit haar
vrijen wil."
Ook de liefde is een dwangmiddel j
en geene vrije keus I-.
-.Wilt gij dus met haar spreken en
uitvorschen of zij u bemint
»Ik wil?« antwoordde Feodor thans
wiit ernstig.
«Ik dank u,« riep Alexander ver
heugd, «en gij zult het mij schrijven I
Geef dc hand hierop.'
«Volgaarne
«Nu tot het gewichtigste, Feodor!
Ik mag het u slechts beduiden, want
mijn woord bindt mij, ik mag niet alles
zeggen... En dichter aan het oor van
zijnen vriend geleund, duisterde hij
«weet dan, dat een Pool kan lachen,
wanneer het in hem bruist, dat hij
zwijgend kan verdragen, maar hij zat
op wraak denken, hij kan zijn dierbaar
vaderland zien vertrappen en knarse
tandend jegens den verwoester, den
barbaar viicndelijk wezen, een Pool
Iran alles slechts niet vergeten.
Langzaan» maar zeker broeden zij op
hunne plannen tot wraak, cn wanneer
h-t juiste uur gekomen is, dan breekt
met vereenigde kracht dc zamenzwe- dat pralend woord op de lippen, ia
ring uit. Allen voor één, en één uwe boezems bekrompene slaven van
voor allen, dat Is dc leus der Polen uw eigenbaat zijl.
Heil mij, dat ik een Pool benl« Dc Polen, het volk van Polen, het
De jongeling scheen Je nabijheid moet vrij zijn, wanneer Polen het zijn
van zijn vriend vergeten te hebben, enzal. Alleen wanneer het volk vrij is, is
net uitgebreide armen ging hij voort, ook het land vrij I Geeft aan uwo
-de lijd van hoon moet eindigen, Polen boeren vrijheid, laat hun gevoelen, dat
zal weer vrij zijn I Neen, gij dwaalde, zij menschen zijn, dan zullen zjj, van
dappere Kosciusko, uw uitroep «Finls I hunne menschen waarde bewust, uit
PoloniacL zal niet bewaarheid worden, eigen keus hunne heeren dienen, voor
een vrij volk willen wij doen opstaan, hen en het vaderland strijden en den
een vrijen vorst op onzen grond zien dood trotseeren
hcerschenU «Nooitriep Alexander driltig. «Wij
«Zoo is het en zoo zal het altijd alleen zijn heeren, terwijl zij slaven zijn,
zijn l« zeidc Feodor. «Niet om Polens zoo moet het blijven I Wij sullen over-
wil, niet voor het onderdrukte land, winnen zonder hen I Feodor, gij soudt
maadvol vertreden
nahteit begeert gij te strijden, inanr
bijzonder om dc versmade voorrechten
der aristocratie. O, schande over dit
pronkend enthusinsme voor de vrijheid,
hetgeen niets anders is, dan egoïsme I
Dacht gij, Alexauder, in uwe vrijheids-
koorts aan uwe lijfeigenen
«Deze hebben niets met de vrijheid
van Polen gemeen. Zij blijven wat ze
zijn, lijfeigenen U
«Voorwaar, riep Feodor woest op
den grond stampend«dan roep ik met
KosciuskoFinis Poioniae I Schande
nver u, gij vrijheidshelden, tl!
ook wel anders spreken, wanneer gij
Pool waart,«
Wie nu zegt u dan, dat ik er
geen ben
«Uw naam reeds I Eu daarenbi
hebt gij mij niet gezegd, dat in Gallicë
uwe woning is Leeft daar niet op een
landgoed uw oom, die u studeeren liet,
cn wiens erfgenaam gij eens worden
moet
Feodor schudde vol beteekenis het
hoafd en zweeg.
Op dit oogenblik steeg de maan
langzaam uit de bazen op en de volle
schijf virUchttc het giliït van dc
jongeling. Een diepe weemoed lag in
zijne trekken, en cenc smaitvolle, ang».
tigc beweging vertrok zijne lippen. Vol
gedachten staarde hij In het koude,
bleeke maanlicht, en richte daarna
langzaam het nog op zijn vriend. En
er lag zooveel liefde en vriendschap,
en hierbj sooveel zachte droefheid in
zijn oog, dat Alexander verrukt hem
in de armen sloot.
Vast en krampachtig klemde Feodor
zich aan hem. -Bij den «enigen God,«
riep hij luide, ik heb u llïfl Neen,
ruk ii niet los; blijf aan mijnen boe
zem, het is misschien voor het laatst
dat mijne armen u omvatten!
Voor het laatst herhaalde Alexan-
der verschrikt. «En gij beloofde, nuj
spoedig op mijn landgoed tc volgen,
I en wilt gij Feodor, gij, de vriend mij-
I net jeugd, geen getuige zijn van mijn
geluk, van mijn huwelijk
i «Wanneer gij het na dezen avond
j nog zult wenschen t*
•Spreek s.»o niet, mijn vriend I Kan
verschil van gedachten ons vervreem.
den Laten dc boeren vrij zijn of sla-
1 ven, onze vriendschap bahaefl «r niet
door te lijden l«
•O, daarover handelt het niet,
Alexander I Ik beloofde u mijn ver-
wil ik dit doen. Maar Alexander -
vervolgde hij en zijne stem was klagend
en zacht, g vooraf nog eeninsal,
dat gij mijn vriend zijt.'
•Ik ben uw vriend, Feodor, «n zal
hel eeuwig zijn l<
•Gelooft gij van mij heizelfde?'
Ik geloof het waarachtig!*
Gij bemint mij?*
Als mijn besten vrisudl'
•Zoo hoor dsn I Zet u op deie ,1
bank. ik plaat» mij aan deze linde 'T
tegenover u, dan schijnt de masn In
uw gezicht, en ik kan uwr nekken
onder mijn verhaal gadeslaan. Will gij
echter beloven Alexander, mij tot het S
einde aan te hooren
I -Ik beloof het.»
Mijn verhaal is eenvoudig. Alexan-
derhet bevat geene daadzaken, geene J
poëtische schilderingen, geen gravsn- X
titels of voisicn-kronen, het is een
vouJig als dc bloem op de weide. .1
waarop ik a's knaap «peelde, arm «Is
de hut mijn» vader», waarin ik net
licht der wereld aanschouwde.»
«Wat zegt gij vroeg Alexsnder P
verschrikt.
Feodor echter vervolgde, sllerinnsrl -j
gij u. Alexsnder, toen gij al» jongeling
•net uw vader zijn bezittingen in Gallioië
W" v £J