DE EEMBODE
KATHOLIEK NIEUWSBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN
DINSDAG 6 APRIL 1920.
34ste JAARUANÜ No. 2.
Kantoor: Langegracht 28. Amersfoort.
DE EEMBODE verschijnt Dinsdag- en
Vrijdagmiddag.
ABONNEMENTEN kunnen elke week in
gaan, doch opzegging van abonnement moet
ieschiedcn voor den aanvang van een nieuw
wartaal.
Prijs per drie maanden (0.00 Buiten de
gemeente Amersfoort f0.95. Afzonderlijke
s 10 ct.
Amersfoort voorgcabonncerdenf 1.25 per jaar.
ADVERTENTIEN 25 cent per regel. Billijke
tarieven voor handel en nijverheid bij geregeld
advcrteci'cn.
ertentlün *.noeten Dinsdag en Vrijdag
De waarheid alleen in 't
heugen, is gelijk aan hel. zwaard
in de schede.
De Bolsjewiken.
Over Rusland. Russische toestanden
en vooial over liet communisme dat
thans in .Rusland toepassing vindt wordt
veel geschreven en veel gesioken.
Als gevolg daarvan ook T el ver
keerd uitgedrukt en veel misverstaan.
Een /.eer klare verhandeling over
een en ander leverde de/er dagen prof.
Slotcmaker de Bruine uit Utrecht, be
kend democratisch anti-revolutionair,
man van Christelijk beginsel.
Als Christen :n lever, wij mee met
wat zicli op de wereld voltrekt, zoo
zeide Prof. Slotcmaker, om te onder
zoeken welke onze taak is.
Er zijn menschen die het bolsje
wisme op een ontzaglijke manier toe
juichen en er zijn er, die het geweldig
haten.
De twee groepen waarover het in
Ruslaod ga=il zijn de menschen uit het
landbouwbedrijf en, uit het industrie-
leven. Het merkwaardige van het Rus
sische volk is, dat het voor dc over-
groote meerderheid bestaat uit men
schen van den landbouwenden stand,
boeren dus. Maar als men van Rus
sische boeren spreekt, dan moet men
in tegenstelling met ons land, denken
aan proletaries. Onder de Russische
boeren zijn er, die geweldig radicaal
ziju, en er zijn meer voorzicbtigen, die
stap voor stap vooruit willen. Naast
die boerenwereld bestaat in Rusland
sinds twintig jaar een kring van indu-
sUicarbcidcrs. Dc menschen op het
land zijn voortdurend in aanraking met
God's groote schepping, zoodat er in
hen ecu zekere rust is, terwijl dit bij
den voortgtjaagden stedeling'niet het
geval is.
Twee jaar geleden is cr nu bo
dien de sowjet-republiek gekomen. Het
woord sowjet bestaat uit twee halve
woorden, n.l. uit boer en arbeider. Men
is van sowjet gaan spreken, omdat mer
in Rusland is gaan gevoelen, dat dc
leiding in dc handen der arbeiders er
boeren motst komen, in November
•tfareti de menschen, die voor
sowjet-regeerir.g waren in dc grootste
meerderheid.
Wal doen deze menschen nu
de macht welke zij hebben
Er zijn vier elementen :rhei radicale,
dat zijn de menschen die niet
iiauwktuiig wikke t-n wegen zijn, die
ir.ue ziju V3n het bestaande.
De sociaal democraten zijn tegen het
bolsjewisme, omdat zij hm niet moge
lijk achten, in de ontwikkeling van de
wereld één groot, bepaald tijdperk over
te springen, hetgeen de bedoelde radi
calen willen. Ten tweede de vrijheid.
In Rusland is het te doen om de vol
komen vrijheid, waardoor zullen breken
nlle banden door menschen gelegd om
menschen.
Op dit oogenblik heerscht in Rus
land echter geen vrijheid, maar wel de
crschrikkelijkste dictatuur doch dit
heet voor de bolsjewisten de over-
gangsweg. De vrijheid, zeggen zij, kan
allereerst komen in het gezin. Verblin
ding en scheiding gevoelen dc bolsje
wisten ais een onnoodigen dwang, en
wat de kinderen betreft, gelooven zij
dat mogelijk is, hen op te voeden
zonder eenig gezag, Ten derde willen
de bolsjcwiki gelijkheid, dat er geen
onderscheid van rang en stand zal
zijn. Hel land is den boeren
gegeven gelijkheid ook in de industrie,
waarin voortaan niets dan arbeiders
zullen zijfi, al zijn, zij verstandig ge
noeg geweest om bedrijfsleiders én
controleurs te houden, ais hoedanig
de arbeiders afwisselend optreden. Ten
vierde is er het schrikbewind. Dat dit
Rusland heerschen moet, gevoelt
ieder, die het vorenstaande heeft be
grepen.
Om zich te handhaven, zijn b.v. de
rechtbanken politieke instrumenten, die
volgens mevi. Roland Holst een aantal
doodvonnissen vellen, dat niet te ramen
De vrijheid van drukpers, van ver
eeniging en vergadering beslaat er
thans met, omdat, zegt mevr. Roland
Holst, liet in abnormale tijden niet
logelijk is, die vrijheid te handhaven.
Een soortgelijke knotting heeft het
siemrecht ondergaan stemrecht hebben
voor het oogenblik alleen zij, die het
met de bolsjewiki eens zijn.
ZietiJaar de Russische leer van de
rijheid, gelijkheid en hm schrikbewind.
Wat bekoort nu in Nederland men
schen in dit stelsel In de eerste
plaats trekt het natuurlijk de schurken
,n, die elk troebel water aantrekt.
Dan heeft incn 'n kleine groep ar
beiders in Nederland, die door de leuze
vrijheid en gelijkheid enz. wordt
bekoord,
de derde plaats is er de groep,
die zich de hersenarbcidcrs noemt,
studenten, die inderdaad van tijd tot
ijd met hun hersens werken, verder
'ijsgeeren, dichters, kunstenaren, die
lien het werkelijke leven niet precies
kennen en twee meier boven den be-
ganen grond leven. Waarom gevoelen
zij voor het bolsjewisme Natuurlijk,
omdat zij er naar hijgen eindelijk eens
radicaal te zien, omdat zij beu zijn
ai die voorzichtige en nauwkeurig
wegende menschen en politici, omdat
rij vragen naar een paar mannen en
rrouwen die doen, die uitgaan boven
het gewik en geweeg en gepas.
Bovcndieu gevoelen zij voor het
bolsjewisme omdat de nieuwe wereld
aanstaande is, de nieuwe dag van de
groote heerlijke verlossing.
Daar is nog een vierde, n.l, dat het
bolsjewisme eigenlijk zoe humaan is,
in dien zin, dat het voor de mensch-
heid voelt, voor allen het schoonste
beste bedoelt. En dan ten laatste
dit bolsjewisme is een daad. En
al deze dingen geeft men zich
hartstocht aan het bolsjewisme.
Dc economische kant van de zaak
is de vraag of men in Rusland op deze
ier' te eten heeft. Deze euikant van
leven is van zeer groote beteekenis.
1,1 DUBBELE REDDING.
Ik merkte wel dat liet over de grenzen
ging, mijn angst werd steeds grooter,
ik kon nauwelijks bidden reeds waren
wij eenige uren ver gereden, toen een
der mannen mij voorstelde oin den
doek uit den mond te nemen, indien
ik hun beloofde niet te zullen roepen.
Ik knikte toestemmend met het hoofd,
daarop bevrijdden zij mij van den doek,
die mij groote pijn veroorzaakt had
sleepen, gaven zij mij geen antwoord,
maar gelastten mij rustig te blijven.
Vervolgens gaven zij mij brood en
brandewijn, doch liet smaakte mij als
gal, ik zag steeds duidelijker dat ik onder
wervers was; op mijne vraag of ik
soldaat moest worden, was cr i
mij antwoorddedat het eene
tot den soldatenstand te behoort
jongman die hart en hoofd op de rechte
plaats had, kon eerst in dien stand aan
geld cn eer,.geraken, ja zclis wel gene
raal worden, lit had daar echter weinig
ooren naar, en had mijn toestand wel
met den mnisten boerenknecht willen
Des avondh kwamen wij in eene
heiberg. Daar was alles vol rekruten.
eu beschonken, ik had
afgrijzen van hen, docli zij lieten
mij geen rust, ik moest met hen eten
en drinken, zij schreeuwden den gan-
schen nacht door, eerst met den dage
raad werd het stil, ik had nagedaclil
of er geene mogelijkheid zou zijn om
te ontvluchten, doch wij werdeu zeei
streng bewaakt, niettegenstaande hunne
waakzaamheid zou mijne poging
ontvluchting gelukt zijn, indien me
hond uit de herberg door zijn geblaf
mij verraden had, ik was reeds over
den tuinmuur, doch toen ontwaakten
door het blaffen va
hondzij hepen mij na, langs
korlercn weg en haalden mij in. Daarop
iloegcn zij mij onbarmhartig en dreig
den mij met den dood, indien ik nog
eenmaal poogde te ontvluchten; ik
werd van af dien lijd ten scherpste
bewaakt en steviger dan de overigen
gebonden.
Onze troep groeide gestadig aan,
wij telden meer dan 100 koppen toen
Kassei kwamen, aldaar werden
de kazerne ingekwartierd,
monteenug gestoken, en moesten den
geheclen dag cxerceeren. Toen
tamelijk geoefend waren, was het
•Voorwaarts 1 naar Amerika, tegen de
rebellen.
Een onderzoek naar de vraag of men
op het oogenblik in Rusland te eten
heeft, bespeurt men niet bij wijsgeeren
studenten. - Het is een groote fout,
men praat .over een sociaal-revo-
lutionnaire revolutie, die vraag onaan
geroerd te laten en dit temeer omdat
en vooruit had kunnen weten dat het
is zou loopen.
Voor het oogenblik heeft men zich
Rusland gedwongen gezien gewel
dige dwangmaatregelen te nemen om
de menschen aan het werk te krijgen.
Buitengewoon onverantwoordelijk is het,
dezen tijd te zeggen, dat het kapi
talisme cr uit moet, dat het socialisme
oor in de ..plaats moet komen.
Niemand kan er in slagen aan te toonen
dat wij een kapitalistische samenleving
hebben. Alsof socialisme en kapitalisme
naast elkaar liggen, cn alsof deze beide
dingen voor het grijpen zijn, wordt er
gezegd dat men moet kiezen.
t is van een naïviteit die meer
dan verbaast, als men gelooft aan eeD
samenleving waarin geen rechters
eer zijn. Van een merkwaardige
ïviteit is het te gelooven aan de
opvoeding van kinderen door kinderen.
Van een buitengewone naïviteit is het,
de boeren morgen den grond te laten
vcrdeelen en te gelooven, dat zij het
onder elkaar dan wel eens worden.
Dat alles is nog maar klein goed,
al is het onmogelijk en onbegrijpelijk
naïef. Maar er is een reden oin zich
vierkant tegen het bolsjewisme te stellen
die veel dieper ligt. Het bolsjewisme
is het meest absolute anarchisme, dat
beteekent een haat- en gezaglooze
samenleving, waarin geen machten
stuwen, maar waarin allen zich vrij
bewegen kunnen naar de inspraak van
het hart en den wil.
Als morgen niemand meer over ons
heerscht, zullen wij in nog veel grooter
dan thans de slaaf zijn van onze
hartstochten, van onzen bedorven wil.
In stille uren zuchten talloozeu veel
erger onder hun eigen slavernij, dan
onder de slavernij der menschen.
Anarchisme beduidt, dat het slechtste
ons naar buiten komt, beteekent een
grooten strijd van allen tegen allen.
Daarom is er in deze wereld gezag
□oodig, een overheid. Een consequent
anarchist kan bovendien niet bliji
bij liet meiischeogezag, en m
komen tot verwerping ook vau
Godsgezag. Zonder God kan niemand
leven.
Wie nog iets weet van de afhankelijk
heid van God, zal niet kunnen komen tot
daad. die den chaos en de duisternis
brcngl. Dit bolsjewisme heeft bovendien
de overtuiging, dat 't het paradijs
kan maken, dat uit dc wereldrevolutie
het paradijs zal voortkomen.
Absoluut verwerpelijk voor een chris
ten zijn de dus drijt'veeren van hel
bolsjewisme.
Een Christen bedankt er voor bols-
wist te wezen hij bedankt er echter
>k voor, dc dingen te laten zooals
zijn. Prof. Slotcmaker wil meedoen
roet alle kracht aan het roepen om
handhaving van de orde, maar hij be
dankt er voor, om tevreden te zijn,
als de orde er is, omdat deze een ge-
'eldige wanorde in de verhouding der
menschen kan dekken. Deze orde moet
niet dc dingen dekken, zooals zij zijn,
iar ons brengen tot zooveel als er
igelijk is van vrijheid en gelijkheid.
Wee als de christenen voor de re
iGoddank ais de christenen
den vooruitgang staan.
Hoe wij ons daar tegen
laat zich nauwelijks beschrijven,
ons gejammer, onze gramschap c
klachten hielpen niets, zij die zich het
hevigst beklaagden dat zij bedrogen
waren, werden krom gesloten, en sc
migen hunner zelfs doodgeschoten,
dit maakte de overigen bedaard. Wij
werden ingescheept naar Engeland ei
hielden ons daar slechts een korlei
lijd op. Zoodra de vloot en de geheeli
legermacht bijeen was zeilden wij naa
Amerika, reeds op zee hadden wij veel
door storm en ziekte te lijden, doch
toen wij aan land kwamen leden wij
uog meer, het ontbrak ons aan hei
noodzakelijkste. Wij hadden dikwijl!
weken lang niels dan slechts brood er
vuil water, en moesten daarbij de moeie
lijkste tochten door cindelooze bosschen
en moerassen maken weldra kwam het
tusschen ons en de Amerikaneu tot
gevechten, wij zegevierden in de meeste
ontmoetingen, ofschoon niet zonder
groote verliezen. Deze gestadige zege
pralen maakten dat wij de Amerikanen
spoedig minachten, doch wij moesteD
onze minachting cn zorgeloosheid duur
betalen. Washington, de veldheer der
i Amerikanen, overviel ons in het midden
van den winter bij Trenton, versloeg
ons geheel, en nam 23 officieren
IN PLAATS VAN CIRCULAIRES.
MAISON HaRTEL
KORTE GRACHT 6
HEEFT DE EER BIJ DEZEN HAAR
GEACHTE CLIENTELE KENNIS TE
GEVEN VAN HARE
SEIZOEN-OPENING.
UITGEBREIDE KEUZE COSTUUMS
MANTELCOSTUUMS, MANTELS,
WOLLEN JERSYS, ENZ.
STOFFEN PER METER.
Binnenland
Men kan op onze bankbiljetten le-
„de Nederlandsche Bank betaalt
Toonder tien gulden" en er staat
op de Oostenrijksche biljetten, dat de
bank of de Staat zooveel kronen en op
de Duitsche zooveel marken betaait.
Een bankbiljet, van welk land ook,
dan ook geen geld, maar slechts een
belofte om geld te betalen en wel in
de landen, die een goudbasis hebben,
om goudgeld te betalen. Die belofte
houdt thans geen enkele bank, ook de
onze niet. Men trachte maar eens 100
gouden tientjes voor een biljet van
flOOO te krijgen.
Feitelijk is dus geen enkel bankbiljet
ter wereld, voor het oogenblik, iets
waard, want het ontleent zijn waarde
alleen aan de belofte om bij aanbieding
zekere som gelds uit te betalen en
die belofte wordt niet gehouden. Ieder
bezitter van een bankbiljet staat nu
de vraagin hoeverre mag ik
vertrouwen dat de bank of het Rijk,
dat thans niet in staat is zijn op bet
bankbiljet uitgedrukte be'ofte te houden,
die later houden zal
Het vertrouwen in het fatsoen
geen enkele bank is nog geschokt
behalve misschien in dat van de Rus
sische staatsbank want men kent
:en zekere waarde aan ieder bank
biljet toe, een waarde die nihil zou zijn,
als men aan den wil tot het houdeD
der daarop uitgedrukte betahngsbelofte
twijfelde.
De depreciatie der waarde vai
bankbiljetten is dus niet het gevolg van
twijfel aan den wil, maar is het gevolg
van twijrel aan de mogelijkheid
tot. uitbetaling.
Er blijft slechts ééne schattingsmoge
lijkheid van de waarde der Duitsche
Oostenrijksche bankbiljetten o\
n.l. deze welke kans heeft de arbeids
kracht en arbeidswil der Duitschers
waarde, die uitgevoerd wordt de waarde
ingevoerd wordt overtreft, met an
dere woorden, dat zij meer gaan ont
vangen dan uitgeven, want eerst als
dat geschied is, zal aan den wil om de
op de bankbiljetten gedrukte betahngs
belofte gevolg te geven, voldaan kun
De waarde van een bankbiljet hangt
dus af van de productie van het land,
dat de bankbilletten uitgeeft en aar.gc-
de productie zelf het product is
kapitaal en arbeid, drukt hij, die
van beiden schaadt de waarde
:ijn eigen bankbiljetten.
De depreciatie van banbiljetten is
iets ernstigers en niet door looosver-
hooging goed te maken, want heeft het
geld eenmaal in waarde belangrijk ver-
loreo, dan wordt ook het loon in deze
verminderde waarde uitbetaald. Loons-
verhooging bij verminderde waarde van
het geld is slechts schijn. De ioonen zijn
in Duitschland ontzettend gestegen, maar
zelfs de best betaalde arbeider aldaar
voor zijn tegenwoordig loon lang
koopen wal hij voor zijn vroeger
loon koopen kon.
En ook hier te lande is de waarde
in het geld afgenomen en het éénige
middel om die waarde weer te doen
stijgen issparen door de bezitters, om
kapitaal te vormen, en arbeiden door
de arbeiders, want alleen het product
van kapitaal en arbeid, en niets andera,
kan de waarde van het geld weer op
het vroegere peil of daarboven brengen.
Als de arbeider een beter bestaan
dan moet hij ook het eenige mid
del, dat daartoe leiden kan aanwenden
dat isarbeiden. Is dit niet vol
doende omdat de bezitters niet willeu
sparen, dan moet hij van zijn macht
gebruik maken om hen daartoe te dwin-
want niet alleen het intact-bouden
het kapitaal, ook de vermeerdering
daarvan is in de allereerste plaats van
belang voor den arbeider.
De arbeider die staakt om het nu
reeds beter te hebben dan vóór den
oorlog handelt uiterst dom want thans
is dit eenvoudig onmogelijk en daar
zijn staking het kapitaal aantast (kapi
taal is geen geld, geld kan alleen ka
pitaal d. w. z. aanwezige grondstoffen
:nz. verschaffen) snijdt hij zichzelf de
nogelijkheid tot toekomstige positie-
'erbetering af, doet de waarde van het
geld dalen cn brengt zich zelf onver
mijdelijk in denzelfden toestand als waar
in zich thans de arbeider in Duitschland
en Oostenrijk bevindt.
Ongetwijfeld kleven er aan het on
beperkte kapitaalsbczit ernstige fouten
en algemeen is men overtuigd, dat er
meer rechtvaardige verdeeling van het
product van kapitaal en arbeid zal komen
dan thans, maar om iets te kunnen ver-
deelen moet men het eerst bezitten
geen systeem, hoe vernuftig, ook, kan
100 gulden op zoodanige wijze verdee-
len dat meer dan 10 personen daarvan
ieder mrer dan 10 gulden krijgen. Wil
ieder méér dan 10 gulden ontvangen,
dan is het eenige middel, er voor te
zorgen, dat er meer dan 100 gulden te
verdeelen is.
1000 soldaten gevangen.
•Onder de gevangenen was ook ik,
en voerde ons in triomf naar Phila
delphia, waar men ons ten spot door
de straten sleepte en brutaal behan
delde. De vreugde over onze gevangen
neming was des te grooter, omdat
de Hessen, veel meer vreesde da
Engelschen.
•Wij werden in kleine troepen op
het land verdeeld, doch daar wij zeer
slecht bewaakt werden, gelukte het
velen (e ontvluchten, ook ik liep weg
op zekeren nacht met drie kameraden,
ven diie dagen door bosschen
ssseu, en vreesden gedurig in
handen der Iodianen te vallen. Wij
in zonder wapenen en zonder kennis
de landstreek, slechts een brood-
stond ons lep dienste, onder on
uitstaanbare ontberingen waren wij hei
eindelooze gebergte doorgedrongen,
toen ons op eenen nacht de Zwart-
(Indianen) overvielen. Mijn kame
raad Kasper werd terstond door hen
gedood, mij bonden zij met handen en
voeten aan een paard en zoo sleepten
zij mij voort; acht dagen in de folte-
rendste onzekerheid (want ik had bij
die gruwzame Indianen ieder oogenblik
den dood te vreezen) bracht ik bij hen
door. Gelukkig kwamen eindelijk eenige
blanke jangers in hun legerkamp, mijne
vreugde van landslieden weder te zien
was onuitsprekelijk, ook zij stonden ver
baasd mij aan te treffen. Smcekend hiel
ik de handen naar hen op, verhaalde
in het Engelsch mijn ongelukkig
:n bad hen mij te bevrijden. Zij
antwoordden mij dat zij Spaansche
pelterijkoopers waren en alles in het
werk zouden stellen om mij te bevrij
den, in ruil voor een geweer met eentg
kruid en den toom van een paard werd
ik werkelijk vrij gelaten. Mijn gejuich
en mijne vreugde kenden geene grenzen,
ik volgde mijne redders op hunne moeie-
lijke en gevaarlijke zwerftochten, gedeel
telijk ruilden zij pelterijen in bij de
Iodianen, gedeeltelijk gingen zij zeiven
ter jacht langs meeren en rivieren, op
bevers, otters, herten, reeën en andere
dieren, die bontwerk opleverden.
Zij. die dezen handel dreven waren
omstreeks een dertigtal mannen, ik werd
spoedig met hen bekend en leerde door
hunnen omgang de Spaansche taal
later zal ik u wel de bijzonderheden
mededeelen van dit afwisselend avon
tuurlijk cn gevaarlijk leven.
