Rover
Giro en chequeverkeer met
alle plaatsen van ons land
Rijwielen
ADEK en UNION
Fa .L. A.A. v.HAMERSVELD
DE EEMBODE
KATHOLIEK NIEUWSBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN
VRIJDAG 7 MEI 1920.
34sle JAAROANd No. II.
KontoorLingcgricht 28, Amersfoort.
DU EEMBODE verschijnt Dinsdag- cn
Vrijdagmiddag.
ABONNEMENTEN kunnen elke week In
gaan, doch opzegging van abonnement moei
Eeschicden voor (Ten aanvang van een nieuw
wartaal.
Prijs per drie maanden f0.90 Bulten de
gemeente Amersfoort f0.95. Afzonderlijke
nummers 10 ct.
ADVBRTENTIBN 23 cent per regel. Billijke
tarieven voor handel en nijverheid bij geregeld
adverteeren.
AdvertentlCn moeten Dinsdag en Vrijdag
vAór 9 uur worden bezorgd. Een bepaalde
plaats kan niet worden gegarandeerd.
Wie overwinnen wil, moet leeren
verdragen.
Binpenland
Kanaalplannen.
Naast de spoorwegverbindingen
't Gooi en de ontworpen dubbel spoor
meltrambaan Baarn—Hilversum—Am
sterdam, aldus de heer J. J. Geldof in
de Gooi- en Eemlandervraagt^, de
communicatie te water de aandaent.
Er bestonden al geruimen tijd de
kanaalplannen door de Geldcrsche
Vallei n.l. AmsterdamAmersloort
RijnWaal, waarvoor de tweede ge
meente en de belanghebbende kringen
in de Vallei een zeer krachtige propa
ganda voerden en voeren. Door twee
oorzaken (kleinere daargelaten) zijn die
plannen, welke A'dam in directe ver
binding met den hoofdwaterweg de
Waal beoogen te brengen, een aan
merkelijk eind op den weg ter verwe-
zelijking gevorderd a. door de Droog-
leggingsplannen der Zuiderzee. Daar
door toch moest al een waterweg ge
graven worden, om de Eem, die de
natuurlijke monding door de Droog
makerij III noordwaarts verliest, een
uitwatering in Westelijke richting te
geven. Deze Verlengde Eern« in het
Lely-ontwerp van (ongeveer) Eembrugge
tot Miiideibergen vlak benoorden
Huizen en langs Naarden geprojec
teerd, is een ringkanaal, dat juist een
pand vormt in den grooten Scheep
vaartweg, dien de »Geldersche-Vallel-
Vereeniging» gedacht had. Zonder
Zuiderzeedrooglegging had de Eem
vanzelf de tegenwoordige bedding tot
in lengte van dagen behouden.
b. De aangenomen regeling der prov.
Gelderland en Utrecht over de vetbe-
terde afwatering der Geldersche Vallei
en de Neder-Veluwe waardoor de Eem
feitelijk een kanaal nu reeds
wordt, immers deze rivier verliest door
den sluisbouw bij Eembrugge, stichting
van een stoomgemaal enz. hare vrije
gemeenschap met 't buitenwater. Deze
verbeterde waterlossing gaat gepaaid
met een verruiming van de afvloeiings
bedding Roode HaanAmersfoort cn,
maakt men die verruiming in den
vorm van normaliseering enz. dan is
het derde vak in den nieuwen water
weg feitelijk ook gereed.'Geen wonder,
dal de trajecten MuiderbergEem
brugge; de Eem; AmersfoortRoode
Haan de kansen op het groote Mid
delland-kanaal naar den Waal aanmer
kelijk hebben doen stijgen.
Ér komt dan door den Noordrdrand
van het Gooi een cerste-rangs-w
verbinding, belangrijker dan het Mer-
wede-kanaal, waarop het voor Hilver
sum en Bussum niet moeilijk moet zijn
dansluitings(zij-)kanaal te dotn
ontwerpen
Van Amsterdam uitgaande, wordt
allereerst de afsluitdijk van Schelling-
woude gepasseerd, door een aldaar te
bouwen schutsluis, die schepen
het Noordzcekanaal op het peil vai
Zuiderzee brengt.
Het kanaaltracé volgt verder de
diepe Zuiderzee-kust, in een nagenoeg
rechte lijn, langs Muiden tot Huizen
en loopt vervolgens Zuidwaarts
buigend naar de Eem, die het, als
scheep vaart-waterafvoer weg tot voorbij
Amersfoort vervaagt.
Aldaar wordt een tweede schutsluis
gebouwd, die voert naar het tweede
kanaalpand, dat in een rechte lijn tus-
schen de bebouwde kommen van
Scherpeuzee! en Renswoude door, cn
Oostwaarts van de Emmikhuizerbcrg
blijvend, in een nagenoeg Z.-O. rich
ting naar Veenendaal loopt.
Het kanaal buigt zich verder bij
Veenendaal een weinig meer Zuid-
ts, om vervolgens meer Oost
waarts gaande, bij den mond van de
Wageningsche haven den Nerler-Rijn
te bereiken (verder naar Doodewaatd
op den Waal).
Het eerste pand zal, op genoemde
ijze aangelegd, in open gemeenschap
liggen met de Zuiderzee, later met de
afgesloten zee en tenslotte met het
peil van het Yselmeer. Het zal de
ringvaart van den toekomstigen Zuid-
Oostelijken Zuiderzeepolder vormen en
zoowei scheepvaart- en afwaterings
kanaal zijn.
Op den (vasten) oever van 't kanaal
.n de Zuid-zijde van Muiderberg
Huizen en Zuidwaarts naar Amersfoort
gedacht een breed weg-traject voor
snelverkeer.
In verschillende kringen beschouwt
en het kanaal in de naaste toekomst
als komende en in verband daarmee
wijst men op het volgende
le. In Veenendaal zij" complexen
grond waardoor het profiel van den
waterweg noodwendig moet komen,
aangekocht door zakenlui (terreinen
zonder bestemming aan het Griftkanaal
of Grebbe).
Ie. Eenige firmanten vaD een jute-
buillaken-industrie met flink wat
O. W. uit leveranties aan Duitschland
kochten pl.m. 4 maanden geleden voor
pl.m. 76.000 gld. gronden in het rayon
WoudenbergScherpenzee! en tegen de
Linicdijken.
3e. Een groot-kweeker uit Bussum
werd voor een paar weken eigenaar
een perceel 78000 gld. over
de geheele lengte gelegen langs de
Luntersche beek en in exploitatie
komend voor modern ingericht tuinder-
kweekerij-bedrijf. Deze Luntersche beek
valt voor d&t vak .juist in het pand
AmersfoortWageningen.
Dit alles is niet toevallig. Als een
behoorlijke afwatering middels een
breede kanaal bedding door de Vallei
tot stand is gekomen, leent deze land
streek zich uitstekend voor kweekers-
doeleinden en het verkeer te water is
daarvoor doeltreffend.
Amersfoort
Nog eens: 'n Cursus in R. K. Kerkzang.
Meenden we over den eersten avond
in dezen Cursus een meer uitvoerig
verslag te moeten geven, om ook in
kring nog nut te kunnen stich-
:r het behandelde op de drie
volgende avonden, waar meer de tech
niek van den zang hoofdschotel
kunnen we gevoegelijk korter zijn.
Klaar cn duidelijk zette de eminente
Zoon van St. Franciscus ons uiteen, op
welke wijze 'n zanger de slem behoort
te beheerschen en te gebruiken, hoe de
zoo gewenschte en doelmatige »Voix
mixte» kan worden ontwikkeld, Hoe
meesterlijk wist de Doctor dit
heterogene gezelschap van Directeuren,
Organisten, Tenor- en Baszangers ii
die weinige dagen te brengen tot eei
zacht-zuiver bidden van Onze Vader
en Wees Gegroet, ja hen een kwartier
rn langer nog 't Gregoriaansch te doen
recileeren, zonder ook maar even te
Een welgemeend applaus kon op 't
eind van eiken avord den Zeereerw.
Spreker overtuigen van den bijval der
gansche vergadering, zoo waar 't ging
rer uitspraak als over ritme.
Moeilijk valt ons te zeggen, waar het
glanspunt van heel den cursus lag: in
de magistrale iuleidingsrede of in de
artistieke vertolking van enkele mis
gezangen aan het slot. Om een gemeen
plaats te gebruiken: die vertolking was
ieder onzer eea openbaring. Ais ooit
het Frarische spreekwoord geldt, dat
de afwezigen ongelijk hebben, dan wel
Ongelijk hebben zij, die na zooiets
gehooid te hebben, nog het Gregori
aansch maar met mooi vinden, ja niet
mooi genoeg voor onze Kerken.
Ongelijk allen, die er niet de minste
moeite voor willen doen om tot betere
inzichten in zake kerkzang te komen.
Na voordracht van de Communio,
sarin de genezen blinde zoo roerend
vertelt van het wonder, aan hem ge
wrocht, volgde een oogenbhk van be
wonderende stilte, om ineens over te
slaan tot de meest spontane bijvals
betuigingen.
Wie zoo den Gregoriaanschen zang
weet te vertolken als Pater Dr. Caec.
Huygens wekt door zijn woorden alleen
reeds op tot ijverige studie en pogaa
t beter.
We zeggen het enkele Cursisten vol
mondig na»Zoo hadden we nog gaarne
eenige uren blijven luisteren* en voegen
er aan toeMochten het zoo ook eens
hooren al die Zangers en ook Mede-
gcloovigen, die door bun schamperen
spot en onbevoegde, afkeurende critiek
vaak aan goedwilligen den lust tot
grondige studie benemen. v. B.
Daar moet het heen.
Een verrassing van de meest be
moedigende soort mogen we gerust
noemen, wat Zondag i.l. 's avonds te
half-acht in 't Gerardus-Majella Patro-
a.d. Borstraat ten beste werd ge
geven. Er is voor de parochianen van
Henricus zoo zelden gelegenheid
zich eens in eigCD omgeving een
avondje te amuseeren, dat we elke
poging in die richting reeds daaiom
toejuichen. Doch de jonge tooneelver-
eeniging die hier de menschen ruim
uren prettig bezighield met de
icter ,.Het lokkende Ongeluk" van
Niele en de klucht Fotograaf-Telefonist
van W. Metz, (als toegift volgde nog
Sergeant en Recruut, 't oude thema),
die tooneelvereeniging is een onderafd.
van de nog zoo kort bestaande „Jonge
Werkman."
We weten allen, hoe de verkorting
in arbeidsduur den arbeider, den
jongen arbeider vooral, ten ver-
derve wordt, zoo hij niet leert z'n vrije
op gepaste wijze nuttig door te
COMMANDITAIRE B ANKVEREENIGING
H. L. A. DULLAERT Co.
Amersfoort - Soest - Utrecht - Steenbergen - Noordbroek
suden we onze jongens bijeen
door ontwikkelingscursussen en nuttige
ontspanning, zooaU ook een tooneel-
club biedt. Naar anti-godsdienstige en
revolutionaire propagandisten hebben
dan geen tijd te luisteren en behoefte
i Bioscoop- en theaterbezoek ken-
ze niet. Hulde de Commissie der
Werklieden ver. onder wier leiding de
„Jonge Werkman" staathulde vooral
ook den kranigen Regisseur (beschei-
denbeidshalve geen namen) die in zoo
korten tijd deze beginnelingen tot zulk
vlot spel wist te brengen.
Hulde der spelers zelf, die ons zoo
hoopvol de toekomst tegemoet doen
zien. De bemerking, die we ons nog
zouden veroorloven, dezemoge een
grooter aantal volwassenen in 't ver
volg door hun opkomst het nuttig
maatschappelijk werk van den „Jongen
Werkman" steunen, z'n leden ter aan
moediging, der St. Henricus-Parochie
bloei. J. P.
Voor de beschermelingen der pa
rochiale patronaten zal in de kerk van
O. L. Vrouw Hemelvaart aan de
Langegracht een drie-daagsche geeste
lijke oefening worden gehouden, die
Hemelvaartsdag besloten wordt.
Voor de te stichten vier parochiale
afdeelingen der R. K. Kiesvereeniging
Recht en Orde hebben zich voorloo-
pige besturen gevormd, die in eigen
kring een samenkomst van kiesgerech
tigden zuliei bijeenroepen om tot een
hechte en sterke organisatie te komen.
Uit elk der vier parochiale afdeelingen
wordt de Voorzitter en nog een wille
keurig gekozen bestuurslid aangewezen
om zitting te nemen in den Centralen
Bestuursraad, die de hoofdleiding houdt.
Het Kruisverbond „St. Franc. Xav.
hield een ledenvergadering onder leiding
den WelEerw. heer Broere. De
de orde zijnde bestuursverkiezing
werd tot later verschoven daar niemand
der niet talrijk opgekomen en een functie
wenschte te aanvaarden. Een nieuw
lid werd geïnstalleerd. Ook hadden zich
een tweetal aspirantleden opgegeven.
Middelen zullen worden beraamd om
de afd. te doen vertegenwoordigen op
het R. K. Drankweercongres.
Na de behandeling in de afdeelin
gen van het advies op bet voorstel
Noordewier c.s. inzake het weder
opnemen van de bepaling in de be
stekken van door de Gemeente aanbe
stede of nog aan te besteden werken,
dat de aannemers hunne werkkrachten
zullen moeten betrekken door tusschen-
de alleroudste en beste
Engelsche machines.
eerste klas Hollandsche
Rijwielen, uiterst stabiel
en lichtloopend
Uit voorraad leverbaar.
Utr. straat 25 - Amersfoort
komst van de Arbeidsbeurs deelen B.
W. mede dat hun standpunt in
deze, gezien hetgeen daarbij naar
voren werd gebracht, geen wijziging
heeft ondergaan.
He' hoofdmotief, n.l. als zou de
aannemer verplicht zijn de arbeids
krachten tegen het minimum loon aan
emen, is niet juist, die eisch is
ïer gesteld en kon ook niet ge
steld worden.
De aannemer beriep zich er op aan
de hand van de bestaande bepalingen,
dat de beurs hem op een gegeven
oogenblik niet die krachten kon
leveren die hij wenschte en daarmee
liep de vlotte afwerking van den bouw
van woningen in gevaar. Zoodra de
bepaling dan ook was opgeheven bleek
de -aannemer wel de door hem ge
wenschte arbeidskrachten te kunnen
krijgen in hoeverre hij op dat moment
meer oon heeft gegeven valt buiten
deze kwestie, wij hadden slechts te
beoordeelen of hij niet beneden het
minimum-loon ging en dienaangaande
kwamen ons geen klachten ter oore.
Zij zijn het eens met verschillende
sprekers, dat het gebruik maken van
de Arbeidsbeurs dient te worden be
vorderd, doch dit moet nier gaan ten
van de goede en vlotte uitvoe
ring van werken die door de Gemeente
worden tot stand gebracht.
Hij wilde niet tot den volgenden dag
wachten, om de vertrekken onder de
hoede der republiek te stellen, die,
zoo als hij vermoedde, verdachte pa
pieren moesten bevatten. Hij had aan
de bewoners van Ploüirneck twee
kamers ter beschikking gelatendie
van den markies, door de gravin be
woond, en die, waar de tooneelen
waien voorgevallen, die wij veihaald
hebben. Hij had in de kleine aangren
zende kamer een ledikant voor zich
doen opslaan. Wat het duistere kabi
net betreft, waar de heeren de Tiése-
guidy zich in verscholen hadden, hij
had het gelijk de andere kamers van
het kasteel verzegeld. Beneden had
men de eetzaal en de keuken voor de
dienstboden en voor de gerechtsdiena
ren van Rignard ter beschikking gesteld,
die er zijne twee maunen heen zond.
De eerste stralen van den dageraad,
die door de gothische vensters
kasteel drongen, beschenen e
derling indrukwekkend toonecl. Door
de vermoeienissen van den nacht uit
geput, afgemarteld door het innerlijk
zielelijden, had mijnheer deTréseguidy
zich op het bed geworpen, waarop de
gravin den nacht had doorgebracht.
Zijn sohoon wit hoofd rustte op zijn
rechterarm. Zijn gelaat droeg de sporen
eener diepe droefheid, en in de on
rustige beweging zijner oogledeD, kon
men den angst des harten bespeuren,
die zelfs in den slaap naar buiten
kzaam was. De kommissaris dei
republiek, zijne werkzaamheden ge
ëindigd hebbende, en ziende dat de
dag reeds aanbrak, had zich niet
zijne kamer willen begevenmisschien
had hij het plan den slaap van mijn
heer de Tréseguidy te bespieden, cn
loops eenige woorden op te van
gen, die somtijds in den droom ont
snappen. Hij had zich in een leuning
stoel bij het vuur nedergezet, en was
ingeslapen. Men zag onder zijn zwart
ruw hoofdhaar zijne bleeke en slechte
gelaatstrekken. Zijne twee lange
ontvleeschde handen klemden zich
zijne beenen vast, als of zij eene prooi
wilden grijpen. Van lijd tol tijd maakte
zich eene trillende beweging van zijne
leden meester, en deed hem op zijn
stoel sidderen. Ondervond die mn
den slaap de kwellingen, die hij
dag zijne slachtoffers deed verduren
God legt misschien deze ongekende
marteling aan de moordenaars op.
Maar hetgeen inderdaad schoon en
dichterlijk op die schilderij was,
Janekin, die zich met de twee helpei
van Rignard niet verwijderd had, Jam
kin had geen oogenblik aan den slaap
toegegeven. Hij lag op den grond uit
gestrekt met het hoofd tegen de deur
van het kabinet. Op het minste gerucht
zag hij oplettend naar het gelaat
Rignard, waarop het licht van een c
blijfsel der kaars viel hij bespiedde
de minste beweging zijner oogleden,
en was gereed mijnheer de Tréseguidy,
door welk teeken dan ook, als het ei
op aankwam, te waarschuwen. Het ge
beurde ook, dat de twee broeders,
tegen de verschrikkelijke vermoe
geworsteld te hebben, insliepen. Het
gerucht hunner ademhaling, dat van
oogenblik tot oogenblik luider werd,
deed zich weldra hooren. Het is onbe
schrijflijk te zeggen wat toen de
visscher leed. Hij wilde de rust
jonge lieden niet onderbreken, hij
dat zij in drie dagen en nachten geen
rust gehad hadden, en dat die rust
heilzame balsem voor hun lichaam v
maar hij begreep ook, dat Rignard kon
ontwaken en zijne slachtoffers zou ont
dekken. De man was vol angst, en
bleef onafgewend het gelaat van den
repubiiekein gadeslaan. Toeo de adem
haling der twee broeders de stilte var
den nacht onderbrak, voelde bij zijt
edel hart 3tilstaan toen Rignard
beweging in zijn leuningstoel deed,
voelde hij zijne haren te bergen riji
en het bloed in zijne aders stollen.
Die nacht was verschrikkelijk voor
allen hij was afgrijselijk voor Janekin.
De repubiiekein werd zeer laat wak
ker. Toen hij de oogen opende, waren
de heer Tréseguidy en Janekin reeds
op en de gevangenen gewaarschuwd.
Die dag liep spoedig ten einde, maar
tegen den avond, op het oogenblik dat
Rignard afwezig was, zeiden de jonge
lieden, dat zij van honger en dorst
i omkwamen. Die tijding ontstelde
trouwen dienaarnoch hij Doch
de markies hadden aan dit nieuwe
vaar gedacht. De opeenstapeling
gebeurtenissen hadden zoodanig hunne
aandacht afgeleid, dat dit eenvoudig
denkbeeld niet bij hen opgekomen was.
Wat zullen wij doen zeide de
geheele familie.
De markies zeide het eerst zijne
meeniog.
Indien wij eene opening i
deur maakten icide hij.
Zou het niet mogelijk zijn het
zegel te verbreken en het er vervol
gens weder op te maken f zeide me
vrouw de Tréseguidy,
Indien eenige pistoolschoten
die moordenaars konden verlossen 1
bromde Janekin.
Maar geen dier drie uitwegen was
uitvoerbaar. Het eerste middel bood
groote moeilijkheid aan, het
tweede was gevaarlijk, en het derde te
hevig en streed tegen de voorzichtigheid.
Wij zulleD tot morgen wachten,
zeiden de jonge lieden, maar morgen
moeten wij noodzakelijk levensmiddelen
hebben.
Eene wolk van droefheid zetelde op
het gelaat der familie, toen de repu
biiekein binnentrad.
Burger zeide hij tot den markies,
een schijnheiligen lach, morgen
vertrek ik naar Brest, waar mij staats
zaken wachten. Ik zal eenige mijner
lieden als zegelbewaarders te Floüer-
neck achterlaten. Gij zult zorg voor hen
dragen, niet waar Maandag tal ik
wederkeeren.
En gij zult het nest ledig vinden,
en de vogels zullen gevlogen zijn,
dacht de visscher.
Toen het nacht geworden was, ver
wijderde zich Rignard naar het aan
grenzend kabinetde markies begaf
zich in de kamer ter ruste.
Wordt vervolgd.