DE EEMBODE
KATHOLIEK NIEUWSBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN
DINSDAG 17 AUG. 1920
34ste JAAROANQ No. 40.
Kantoor: l.angcgmcht 28, Amerafoorl
DB EEMBODB verschijnt Dinsdag- en
Vrijdagmiddag.
ABONNEMENTEN kunnen elke■-
n aanvang van een nieuw
gaan, doch opzegging van abonnement moet
{eschleden voor den a
wartaal.
Prijs per drie maanden f0.90 Buiten de
gemeente Amersfoort 10.95. Afzonderlijke
nummers 10 ct.
ADVERTENTIEN 25 cent per regel. Billijke
tarieven voor handel en nijverheid bij geregeld
adverteeren.
plaats kan niet worden gegarandeerd.
Gemeenschapsgeest wordt ge
vormd door onmiddfUijke deelname
aan hel openbare leven. Hij home
voort uit de liefde voor de ge
meenschap, waarvan men lid is,
en worde door deze tot vader
landsliefde.
Binnenland
Bijzonder geslaagd is hel Sobrietas
congres. De aanwezigheid van Mgr
Diepen, die het sociale werk der drank
bestrijding typeerde als een missiewerk
en van aanvoerders als Minister Ruys
en dr. Arlëns, heeft bezielend gewe kt.
Uit Rome werd het volgend schrijven
ontvangen
»Z. H. de Paus heeft met voldoening
vernomen, dat de leden van de fede
ratie Sobrietas, in het 25e jubeljaar van
haar bestaan in 's Hertogenbosch een
congres zullen houden.
Het is voldoende bekend, wat groote
nadeelen uit het onmatig drinken te
vreezen zijn voor geloof en zeden
want het is een niet te blusschcn haard
van zonde, een voortdurende oorzaak
van twisten en ondergang van huisge
zinnen, want altijd blijft waar, wat ge
lezen wordt in het boek Ecclesiasticus
de drankzuchtige werkman komt niet
tot welvaart» en bij Isaias »Wee u
die 's morgens opstaat om naar drank
te jagen en te drinken tot aan den
avond om u door wijn te verhitten.»
Daarom prijst Z. H. terecht dit uw
streven, vertrouwend dat dit middel
des te krachtiger zal zijn, naar male
het gezag en het voorbeeld der besten
meer vermag.
Ga dus voort, gelijk gij begonnen
zijt, met toenemenden ijver er naar te
streven, dat na de onmatigheid in alle
rangen der burgers te hebben verdre
ven, door de christelijke matigheid het
algemeen welzijn meer en meer
vorderd worde.
Hiertoe sporen u aan niet alleen de
bisschoppen, naar ook de Opperherder
zelf.
Z. H. smeekt van God voor u de
noodige hulp af en als waarborg der
hemelsche gaven en onderpand zijner
vaderlijke welwillendheid, verleent Hij
aan alle leden en vooral aan hen allen,
die de vergadering zullen bijwonei
volgaarne den Apostolischen zegen.
De gemeenteraden onbevoegd i
financieele zaken
De gemeente-secretaris van Amers
foort, de heer A. R. Vrenslra, wijst in
een eerste artikel over het crediet der
gemeenten op de noodzakelijkheid om
te voorkomen dat de gemeenteraad tot
maatregelen besluit, waaraan achteraf
blijkt, dat de daaruit voortvloeiende
kosten niet dan zeer bezwaarlijk kunnen
worden gedekt, en nog erger, dat die
maatregelen niet meer te niet kunnen
worden gedaan.
Een drietal maatregelen zijn noodig
In de eerste plaats zal de verhouding
tusschen raad en burgemeester en wet
houders moeten worden gewijzigd. De
raad kin en m4g niet meer het lichaam
zijn, dat de volle bevoegdheid heeft
ieder oogenblik en los van de begrooting
maatregelen van financieelcn aard te
nemen, die de begrooting en dus de
financiën in de war kunnen sturen,
de raad kan niet bij machte worden
geacht de financiën te kennen en op
elk tijdstip te overzien. Dat kan hij
hoogstens dan, wanneer hij wordt ge
roepen de begrooting te behandelen en
deze aldus wordt samengesteld, dat zij
een goed overzicht biedt. Daarom moet
de begrooting een ander karakter krijgen,
zij moet meer "bindend zijn voor een
bepaalde periode, waarbinnen zij niet
dan in bijzondere gevallen wijziging kan
ondergaan en dan nog slechts met in
achtneming van bepaalde voorschriften.
In de tweede plaats zal daarom de
financieele administratie der gemeente
huishouding naar een geheel ander be
grip moeten worden opgetrokken.
En in de derde plaats en dit
houdt verband met de beide vorige
punten zal het hooger toezicht anders
moeten worden geregeld.
Het is hier niet de plaats deze punten
uit te werken. Mijn doel gaat thans in
andere richting. Maar wie het crcdiet-
vraagstuk wil behandelen, zal zich van
deze en nog meer andere punten
terdege rekenschap moeten geven. Want
zal het credietvraagsluk kunnen worde.i
ipgelost, duurzaam opgelo'st, dan moet
■ast staan, dat het beheer der gemeente-
financiën zoo deugdelijk mogelijk is
igericht. Thans zal leder ingewijde
moeten erkennen, dat dit nog niet het
geval is.
Het is misschien te sterk uitgedrukt
aar ik voel neiging om te zeggen
het beheer is veronachtzaamd, omdat hei
redmiddel belastingverhooging steeds bij
de hand was.»
De schrijver verdedigt voorts deze
stelling
Het moet wenschelijk worden ge
acht, dat de autonomie van de ge-
ten zoo weinig mogelijk wordt
aangetast
De gewijzigde omstandigheden als
een gevolg van de methode, naar welke
de gemeenteraden worden verkozen, als
mede van de voortdurende uitbreiding
de taak der gemeenten, maken het
«chclijk zoo niet noodzakelijk, dat
de uitoefening van die autonomie macht
wordt gesteund door een deugdelijk
financieel beheer met een financieele
controle, naar een preventief stelsel
De Staat is mede verantwoordelijk
voor het budget van de gemeenten.»
Op de vraag of het een algemeen
belang is, dat de gemeenten worden
geholpen, dan wel de zaak op haar
beloop kan worden gelaten, antwoordt
de hcej Vcenstra
Wanneer de werkelijke oorzaak van
de leeningsmocilijkhedcn is gelegen -in
de houding, die sommige gemeente
besturen aannemen, dan wordt het
gevaar daarvan niet opgeheven, enkel
door te weigeren de gemeenten aan
geld te helpen. Dan kan het niet anders
if een botsing moet komen, met als
lindpunt den strijd om de autonomie
Die strijd reeds n
ir mijn meening
lOgelijk worden voorkomen. Wam
hij kan slechts twee gevolgen hebben
de Autonomie blijft toegekend, m.v
de Staat moet nu voor de noodi.
leeningen zorg dragen, of de autonon
wordt afgenomen en het zelfbestutn
wordt ingevoerd. Wordt niet iDgr
grepen, dit is mijn vaste overtuiging
gevolgen acht ik fataal en in strijd mn
het algemeen belang.
Maar ook al zien we dit cindresul
taat niet, dan toch zal dit moeten
worden erkend 'Jrlret oogenblik tfSSi
dat de gemeenten niet meer kunnen
leenen dan zal de Staat moeten helpen
op welke wijze dan ook. Dat kan niet
anders.»
In een volgend artikel zal Secretaris
Veenstra trachten aan te geven, hoe
hij zich die organisatie denkt en op
welke beginselen die organisatie moet
steunen.
Naar wij vernemen bestaat er kans,
dat in 1921 de thans zoo hoog opge-
loopen spoor'.arieven worden verlaagd.
De bond van R. K. Burgerjonge
lingenvereenigingen in het aartsbisdom
houdt eene algemeene vergadering
Maandag 6 September te Zwolle. Op
de agenda kom» o.m. voor bestuur*
verkiezing wegens periodieke aftreding
van den weleerw, heer J. Dopheide en
den heer mr. Th. WUstenbcrg en be
danken van den heer J. Verhoeven.
Als spreker treedt op de weleerw.
heer J. Hooyman, kapelaan te Almelo,
met het onderwerp »Het Ideaal voor
den R.K. Burgerjongeling». Vervolgens
wordt eep gedachtenwisieling gehouden
over het onderwerp: Onderling gezellig
verkeer in onze Burgerjongelingen-
vereenigingen.
Te Ermelo kwam een motorrijder
aldaar in botsing met een wielrijder,
met het gevolg, dat hij tegen een
boom opreed. Met ernstige hoofd
wonden is hij in bewusteloozen toestand
naar zijn woning vervoerd. Het motor
rijwiel was geheel vernield.
Een inwoner van Bussum is in den
trein naar Amsterdam een portefeuille,
inhoudende f 235,ontrold.
M. L. en S. L., te Rotterdam waren
met een roeiboot gaan visschen. Sedert
L. S.
Bij deze hebben wij de eer U mede te deden dat
door mij ondergeteekende is heropend de van ouds bekende
KOKSZAAK EN%BANKETBAKKERIJ
voorheen firma R. de Haas
Langestraat 87, Tel. no. 50.
Amersfoort.
Aanton, l Vonk> Wzn
waarvan een botsing ontstond. I-'eld
werd zwaar gewond naar het Zieken
huis te Muiden overgebracht, waar bj
overleed.
Voor de betrekking van penning
meester van het pas nieuw gevormde
Hoogheemraadschap Noordhollands
Noorderkwartier, op een jaarwedde van
f 4500 - 6000, hebben zich ruim 4G
sollicitanten aangeboden.
Naar wordt medegedeeld, bestaat het
voornemen, om in de Amsterdamsche
parochies, waar ze thans nog niet zqn.
Armbesturen op te richten. Elke paro
chie heeft dan eigen armbestuur met
eigen armverzorging. Een Centraal be
stuur beheert fondsen en eigendommen.
Bij Kerkrade schoot bij een huise-
lijken twist een jongeling zijn ouderen
broeder dood. De moordenaar werd
gearresteerd, doch weer op vrije voe
ten gelaten.
Onweer. Tijdens een hevig on
weer werden 2 arbeiders, 19 en 20
jaar oud, die van hun werk huiswaarts
keerden, op den weg bij Eschweder
door den bliksem gedood.
Burg. en Weth. van Leeuwarden
lubben den Raad ter vaststelling aan
geboden, het ontweip van een veror
dening, waarbij op Zondagen en chris
telijke feestdagen het verkoopen van
sterken drank strafbaar wordt gesteld.
Nu is het lijk van den eersten bij
Ouderkerk a. d. IJssel, opgehaald.
Hoezeer de prijzen der huizen ge
stegen zijn, mag blijken uit het vol
gende Onlangs heeft de Bank van
Zuid-Amerika het perceel Heerengracbt
438 (bij de Lcidschestraai) gekocht
voor drie ton, ten einde daarin haar
kantoren te vestigen. Aardig is
hierbij te vermelden, dat hetzelfde huis
in 1895 voor f 48.000 in veiling is
opgehouden.
Te NVijk-bij-Duurstede bedroeg, vol
gens het »Hbld.» de totale opbrengst
der boomvruchtverkoopingen f 9025
(vorig jaar f 282,895) en te Cothen
f 5135 (v. j. f 170,250).
Op den weg van Laren naar Mui
den heeft een motorongeluk plaats
gehad, Feld uit Amsterdam kwam
zijn motor fiets uit Laren, toen uil
richting van Muiden een boerenwagen
kwam aaniijden. Waarschijnlijk door de
duisternis misleid, weken beide voer
tuigen denzelfden kant uit, tengevolge
Amersfoort
De Kerkbode der Ned. Herv. Ge
meente te dezer stede meldt het vol
gende naar aanleiding van de door de
kerkvoogden der Ned. Hcrv. Gemeente
gestelde vraag „Wat nu betreffende
het belangrijke tekort.
„Een oud-Amersfooiter, thans buiten
de gemeente woonachtig, maar
verder onbekend wil blijven, heeft die
vraag, gelijk aan de Gemeente reeds
werd meegedeeld, beantwoord met een
gift van duizend gulden."
Blijkens advertcntlen in dit blad
heeft de heer J. Vonk heropend de
goed befaamde kokszaak en banket
bakkerij van de vroegere firma R. de
Haas. De vakkundige leiding van den
wen eigenaar zal deze bekende
zaak stellig tot nieuwen bloei voi
Geboren Hendrik en Peter Aoto-
nlus, zns van H. Mossing en W. G.
Kammeijcr. Cornells, s. van J. Hooft
en J. M. Delforterie. Johan, z. van
J. v. d. Brink en J. G. W. Keems.
Overleden Geertruida v. d. Heuvel,
52 j., echtg. van J. Meijer. Agatha
H. de Ruiter, 4 j,
- De Commissaris der Koningin beeft
in H. Visser, Arts, alhier, vroeger te
Leuaden, eervol ontslag verleend ala
Hd der Gezondheids-commissie voor
Baam c.a.
Aan ^de AmersfoorUche Processie
naar Kevelacr zullen ruim tweehonderd
personen deelnemen.
Op den te Harderwqk gehouden
korpswedslrijd sal werd de 3e prijs toe
gekend aan de Rijschool Amersfoort,
vertegenwoordigd door de opperwacht
meester Veen, v. Tilburg en Pienk.
De 5e ptgs viel aan de Ve Inf. Brig.
Amersfoort, vertegenwoordigd door den
adj. onderoff. Katerberg, t.m.i. De Vries.
2e luit. Viersen.
Een kind van R. uit de Waliker-
steeg, had 't ongeluk de waachketel
om te stooten, welke op een driehoek
stond. De kleine was overdekt met het
heete zeepsop en waschgoed en werd
deerlijk gebrand naar het St Elisabeths-
gasthuis gebracht
In deselfde straat trok eea kind de
heete soeppot om. Dit kon na hulp in
het Gasthuis bekomen te hebben weer
ar buis.
Voor het examen Engelach slaagde
ize stadgenoot M. Luijendljk.
De Propaganda Club Leo XÜI richtte
aan de Leden Her K. K. Werklieden-
vereemging de volgende circulaire
Zooals gij allen weet wordt er a.s.
Zondag 22 Aug. te Baam een Districts
meeting gehouden, waar als sprekers
zullen optreden de Zeereerw. Pater
Borromacus de Greeve en H. Brouwer,
Bondsvoorzitter.
De Prop. Club Leo XIII beeft het
plan opgevat daarheen een wandeltocht
orgamseeren met ontplooide banieren.
Zooveel mogelijk moet daaraan door
de Leden der Standsorganisatie worden
deelgenomen.
■WIJ doen daarom een beroep op
U om bfl deze gelegenheid nu ook
eens te toonen dat men als R.K. Organi
satieman naar bniten durft.
Wij rekenen op een groote deel-
ime.
Hoog de Koomsche Standsorganisatie
der Werklieden.
Zondag 22 Aug., 12 uur, opstellen
de Lieve Vrouwestraat. De om
liggende gemeenten zijn tot deelname
uitgenoodigd.»
- Op de markt
Zandaardappclen f 10 4 f 20 p. H.L.
Hoendereiercn f 15 f20 p. 100 st.
Grasboter f3.10 A f3.40 p. K.G.
Kippen f 1.50 4 f 3. p. st. Kuikens
f 2.50 A f 4.50 p. st. Piepkuikens
f0.40 4 fl.50 p. st. Oude eenden
f 1 4 f 1.50 p. st. Tamme konijnen
f0.75 4 f2.50 p. st. - Duiven f 1.50
4 f 2 p. p. Magere varkens f80 4
f120 p. st. Zeugen drachtige f250
4 f 400 p. st. Biggen f30 4 f50
Aan de Ganges.
19)
Slapen kon hij echter niet. Te mid
dernacht blBfte I'unthy driemaal.
•Iemand nadert,» mompelde Kam-
mamoerri. Punthy bemerkt het.
Nog driemaal liet de hond een zacht
gebrom hooren, cn wierp zich
tandenknarsend tegen de deur. Ook de
tijger was onrustig en knorde. Kam-
mamoerri, gewapend met een koppel
pistolen, keek voortdurend door hei
venster, maar zag niets, Een oogenblik
kreeg hij 't in zijn hoofd, een pistool
af te vuren, maar de vrees, dat hij'
hierdoor Tremal-Naik zou wekken, die
zich ongetwijfeld naar buiten zoi
spoed hebben, weerhield hem.
Hoe zonderling« mompelde hij be
vend van schrik. Verschillende uren
hield hij nog de wacht, maar overmand
door vermoeidheid en slaap, dommelde
hij in. Noch hond, noch tijger gaven
gedurende de rest van den nacht tec-
kenen van onrust.
Bij het eerste morgenkrieken ijlde de
Maharat naar buiten. Hij was er zeker
van, iets nieuws te ontdekken. En
kelijk, eenige schreden van de hut ver
wijderd, stak een dolk in den grond,
waaraan een klein blaadje papier be
vestigd was.
-O riep hij uit, iemand heeft het
gewaagd tot hier door te dringen.
Voorzichtig naderde hij beide v
werpen, trok den dolk uit den grond
en sloeg een blik op 't blaadje papier.
De geheimzinnige slang met het vrou
wenhoofd, en daaronder eenige schriit-
teckens zag hij, doch hij kon het schrift
ontcijferen. «Daar steekt een ge-
achter, dat de meester zal op
lossen mompelde de Maharat en ijlde
naar zijn meester, die met zijn hoofd
in de handen voor een venster zat, en
naar liet zuiden staarde,
Meester» zcidc Maharat.
Wat wilt ge vroeg de Indiër.
Laat uw gedachten voor een oogen
blik rusten. Hier valt een geheim te
ontsluieren*.
Tremal-Naik wendde zich levendig
om. Op het gezicht van den vreesdij-
ken dolk, dien Kammamoerii hem
toopde, werd hij bleek.
Wat is dat f» vroeg hij rillend. Wie
gnf u dit wapen
«Ik vond hem voor de deur I Lees
de/en brief, mees.cr U
Tremal-Naik rukte hem het papier
heftig uit de bevende vingers en wierp
er een nieuwsgierigen blik op. Hij Ins
•Tremal-Naik
De geheimzinnige godin, die over
geheel Indië heerscht, zendt u den dolk.
Een kleine wonde in de huid, veroor
zaakt met zijn in zwaar vergif gedoopte
punt. is voldoende, om u in het graf
te doen dalen.
Tremal Naik, gij moet van de aarde
'erdwijnen de godin wil het. Slechts
tot dezen prijs kunt gij verhinderen,
dat de bliksem haar treft, die verooi
decld werd. Hiden avond, bij zonsoi
dergang, verwacht Mantschadi uw lijk.
Gedurende het lezen was alle kleur
van Tremal-Naik'* gelaat gewrken.
Wat riep hij. Mijn leven - Mijl
leven, om den bliksemstraal af te wen
den van haar, die veroordeeld werd.
Wat beduidt die bedreiging f
Ik sterven Ik I*
Meestermompelde Kammam
die over geheel zijn lichaam beefde,
ons dreigt groot gevaar, ik voel liet.
Vrees niets, Kammamoerri,» zi
Tremal-Naik. De ellendelingen wilden
ons slechts schrik aanjagen.
Hij hield plotseling op. Een vr
lijke gedachte vloog door zijn hoofd.
Nogmaals las hij den brief. Een vree-
selijke schrik stond op zijn gelaat te
lezen. Een bliksemstraal is op het punt
haar te treffen die veroordeeld werd 1
Kammamoerri I»
Meester I»
Een vrouw werd veroordeeld -
s het
Wie? meester, wie?»
Zij hebben haar in hun handen
Maar wie dan?»
Ada! riep de Ind'fir».
Meester, het is onmogelijk dat zij
hanr dooden» zei de Maharat.
En als 't eens waar was En als
die onmcnschen haar eens doodden
Vrreselljk I
Tremail Naik had een geweer val
den wand genomen en wilde juist gaan,
toen Kammamoerri hem tegenhield.
Waar gaat gij heen, meester» vroeg
de Maharat.
Naar Raimangal, om haar te redden,
voor dat zij mij dooden
Maar weet ge dan niet, dat daar
ginder de dood grijnst? Weet gij niet,
dat er wellicht duitend personen op
Raimangal zijn, die uw bloed begeeren
Gij vergist u, gij zult juist haar dooden
in plaats van haar te redden. Want
zoodra gij verschijnt, zullen zij haar
dooden. Blijf kalm, meester, <n hoor
mij aan I Laat het aan mij over en
wil komen alles te weten, wie weet,
misschien hebben die lieden u slechts
vrees willen aanjagen.»
Tremal-Naik keek hem getroffen aan.
Misschien bad hj gelijk.
Ie» uur is nog niet gekomen om
tiaar dat verwcnschte eiland te gaan.
Ook gij zijt nog niet krachtig genoeg
hen te bestrijden,» ging de Maharat
rt. >Zij willen uw lijk, schrijven zij.
Nu goed, iij zullen het hebben, maar
een lijk, dat nog ademt en grflpt naar
de keel van hem, die den armen Aghoer
vermoordde. Laat dat aan mij over,
meester. De Maharat's zijn slim, gij
weet het.»
Wat bedoelt ge?» vroeg Tremal-
Naik, meer en meer gerust gesteld.
k meen, dat wij een mentch noodig
hebben, die alles vertelt, wat wij wen-
scheu te weten. Als het noodig is,
gaan wij morgen naar Raimangal.»
Een mensch hebben wij noodig?»
Ja, meester, en die mensch tal
Msntschadl fijn. Hoor mij opn.eikzaam
aan. Heden avond bij zonsondergang
zal ik u In den Dschoengel dragen, en
gij stelt u aan als of ge dood z^t. Ik
en Dsrma verschuilen ons eenige
schreden van u verwflderd in het bosch,
opdat u geen ongeluk overkomt. Komt
nu de schurk, die Aghoer vermoordde,
dan werpen wij ons op hem en nemen
hem gevangen.
Wordt vervolgd.