a.Ll!UnSVEU)
Motorbanden
DE EEMBODE
KATHOLIEK NIEUWSBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN
VRIJDAG 24 SEPT. 1920
jaarqano No. 51.
Kantoor i Laocsfracbt 26, Amanfoort
DB BBMBODB verschijnt Dinsdag- en
Vrijdagmiddag.
abonnementen kunnen elke week in
gaan, doch opzegging van abonnement moei
r den aanvang van een nieuw
geschieden voor d
nimmer* 10 ct.
^ADVBRTENT'Bn 23 cent per^c^el.BHIUke
Advertcnllfn moeten Dinsdag en Vrijdag
O gd. gt0 •-
:n nijverheid by geregeld
Ieder die zyn weeriin lenen
babbelzucht en kwaadsprekerij te
kennen geeft, doet cene edele daad.
€«n rampspoedig jaar poor
Amersfoort (1495).
door T. PLUIM.
n.
De oversten van het Sint Aagten
klooster hebben lange jaren van de
gebeurtenissen van de stad een vrij
uitvoerig dagboek gehoudendeze
kroniek is van groot belang voor de
geschiedenis der stad. Zoo vindt men
daarin over den genoemden brand het
volgende opgeteekend (in onze spelling
overgebracht)
„Toen de vlammen hoog opsloegen,
kwamen de vijanden voor de stad,
maar de burgers lieten hun huizen
branden en liepen naar de muren en
bewaarden hun stad zoodoende waren
wij in tweeërlei gevaar: n.l dat van
den vijand en dat van vuur. Er
brandde wel het derde deel der stad,
waaronder het Minderbroederklooster,
en van ons brandden vijf huizen en
twee hooibergen af. De brand begon
in de Teutstraat en daar er een sterke
Noordoostenwind woei, sloegen de
vlammen spuidig over op onze schuur
en twee hooibergen en op een dakhuis,
dat op den hoek der straat stond
daardoor tastte het vuur ook den zol
der van onze Paters aan en dien van
het Vrouwenhuis. Op den laalsten zol
der lag veel droge heide (dat was toen
een brandstof), waar de vonken op
vielen (zoo dicht) als sneeuw; maar
onze Zusters trapten het vuur me* J-
voeten uit, daar zij maar weinig v
hadden. De goot van onze kerk begon
binnen ons klooster eveneens reeds te
branden, zoodat men de vlammen zag
omhoogslaan en men er niet bij kon
komen. Maar door Gods hulp alleen
doofde het vuur vanzelf uit.
Naast onzen „reventer" (refectorium
of eetzaal) verbrandde het huis
onzen buurman, zoodat onze refter
de keuken groot gevaar liepeD, want
de vlammen sloegen reeds de dakvorst
(van buurmans buis) uit. Op den keu-
kenzolder lagen veel droge rijzen (twij
gen), waar de vonken op vielen. De
houten goot van de keuken brandde
aan de buitenzijde geheel af. Ook de
goot van onze refter vatte vlam, maar
onze Pater klom er bij en bluschtehet
vuur, met groot gevaar van zijn eigeu
leven, want bij was bijna gestikt door
den rook; ons turf huis bf de keuken
verbrandde ook, daar het met week dak
(riet of stroo) gedekt was, zoodat
klooster midden in het vuur stond
maar Onze Lieve Heer bewaerde het,
waarvoor wij Hem nimmer genoeg
kunnen danken, cn wij met den H.
Laurentius wel mogen zeggen „Io 't
midden des vuurs ben ik niet verbrand."
Uit dankbaarheid voor zulk een wel
daad van Onzen Lieven Heer en van
Maria, Onze Lieve Vrouwe, en van
onze Eerwaarde Patronesse St. Agatha
heeft onze Moeder, Zuster Aleyda, de
gelofte afgelegd, dat elk jaar op den
avond (d.i, den dag voor het feest) van
St. Agatha alle Zusters zullen vasten."
Uit dit verslag van den brand zien
wij, dat j deel van de huizen in de
asch werd gelegd, en daar wij in 't
begin van dit opstel uit een andere
brou dat getal op 300 zagen gesteld,
volgt hieruit, dat Amersfoort toenmaals
omstreeks 1000 huizen met ongeveer
5000 bewoners telde. Daar verder de
stad in den laatsten oorlog 3/t van zijn
inwoners had verloren, telde zij vóór
dien onzaligcn burgertwist ongeveer
20.000 zielen. Hieruit blijkt, dat Amers
foort destijds een aanzienlijke stad
mocht heeten.
Baarn, Sept. 1920.
Aan de Ganges.
30)
Hunne aanhangers hadden een slaap
middel in mijn wijn gemengd, en Die-
mand hoorde of bemerkte iets. Ik zocht
haar jaren lang, doch ik vond niet eens
een spoor. De worgers hadden haar in
hun onbereikbare schuilplaats verborgen.
Ik nam dun een andeicn naam aan en
noemde mij Macpherson, om beter tegen
hen te kunnen vechten, en ondernam
een blotdigen veldtocht tegen de sekte.
Honderdsn dier onmenschen vielen mij
in handen. Onder de verschrikkelijkste
folteringen liet ik hen sterven, maar
geen enkele verraadde iets. Vier lange
jaren zijn vervlogen, en nog altijd is
mijne dochter in dc handen dier on
menschen.* De kapitein kon zich niet
langer inhouden, ten tweeden male brak
hij in snikken uit.
In de verte viel een schot. Snel
sprongen beiden op en snelden
den oever. «Daar zijn zijriep BArata.
De oogen van den kapitein schoten
bliksems van wilde vreugde. Hij daalde
naar den oever af, en bemerkte op vijf
tot zeshonderd meter afstand een groote
kano, die met snelheid door het water
schoot. Aan boord bevonden zich eenigc
soldaten, met de bajonet op het geweer.
Ziet ge hem vroeg dc kapitein met
Binnenland.
Staten Generaal.
De sobere rede, waarmede de Ko
ningin de zitting der Staten-Generaal
opende, luidde als volgt
Wederom valt mij het voorrecht te
beurt, in uw midden te mogen spreken
werken des vredes. Al is de oor
logsfakkel in Europa nog niet geheel
gebluscht, zoo heeft God ons toch
vergund voortdurend werkzaam te zijn
tot herstel van het door den oorlog
erbroken evenwicht. Desniettemin
blijft de aanhoudende duurte van de
eerste levensbehoeften ook in hare ge
volgen zorgwekkend. Volle toewijding
en groot beleid zullen alleen de op
lossing kunnen brengen van de vraag
stukken, welke zij ons voorlegt.
Met vreemde mogendheden worden
betrekkingen onderhouden, die over het
algemeen tot voldoening aanleiding ge
ven. latusschea blijft de toestand in
Europa onzeker. Daarbij zijn de voor
uitzichten, welke door den Volkenbond
werden geopend ten aanzien van de
toekomstige statenverhoudingen, nog
niet in vervulling gegaan.
Oader deze omstandigheden blijf Ik
bedacht op maatregelen tot sterking
van de weerkracht van ons volk ge
paard met vermindering van den per
soonlijken en geldelijken druk van den
militairen dienst.
Ofschoon de Rijksmiddelen tot dus-
:r boven verwachting vloeiden, zal
toch versterking der inkomsten niet
kunnen uitblijven. Eenerzijds tnag stellig
gerekend worden op een voortdu-
van de zoo belangrijke stijging der
ontvangsten. Andeizijds nemen de
gaven in niet mindere mate toe,
wijl nog verschillende maatregelen in
voorbereiding zijn. die ook belangrijke
offers van 's Rjks schatkist zullen vragen.
Overtuigd, dat de onderscheidene be
lastingen een zeer zwaren druk op mijn
volk leggen, acht Ik de uiterste spaar
zaamheid geboden. In het vertrouwen,
dat ook de plaatselijke Overheid zich
doordrongen zal betoonen van dezen
cisch, wordt een verbooging van de
algemeeDe Rijksuitkeering aan de ge
meente bij wijze van noodmaatregel
voorbereid.
Ontwerpen tot gedeeltelijke berzie-
ning van de Grondwet zijn in dit i l -
tingjaar te verwachten. Een
scbe verbetering van de Kies
wet zal u bereiken. Algebeele herzie-
üg van de wet tot regeling van het
Middelbaar Onderwijs zal worden voor
gesteld. Eene wettelijke regeling van
Middelbaar en Lager Landbouwonder
wijs is in vergevorderden slaat van'
voorbereiding.
Ingediend zal worden een wetsont
werp inzake de huisindustrie, een ont-
wcrp-land-bouwongevallcnwet en een
ontwerp tot instelling van gezondheids
diensten.
Een wetsontwerp tot herziening van
grondslagen der gewestelijke
bestuursinrichting in Nederlandscb-Indië
is daar te lande in behandeling en zal
u in den loop van dit zittingjaar ter
overweging worden aangeboden. Mede
zullen u voorstellen bereiken tot ver
sterking der middelen van Nederlandscb-
Indiü en tot ontginning van de aard-
olie-bronnen van Djambi.
Met de bede, dat Gods zegen op uw
arbeid moge rusten, verklaar Ik de ge
wone zitting der Staten Generaal ge
opend.
De zomertijd eindigt dit jaar in den
nacht van Zondag 26 op Maandag 27
September. Dan worden de klokken
2 uur een uur stilgezet.
Er is een wetsoutwerp in voorbe
reiding, dat ten doel heeft alle jonge
mannen van 15 tot 19 jaar te verplich
ten aan lichaamsoefeningen deel te
nemen. De oefeningen zullen een zui
ver burgerlijk karakter dragen en zich
r.no mogelijk aansluiten bij de oefe
ningen, welke thans bestaaode sport- en
gymnastiekvereenigingen bcoogen. Zij
zullen, naar men zich voorstelt, in
toekomst behalve het voordeel van
betere physieke en geestelijke vorming
der jeugd ook belangrijke vruchten af
werpen voor ons leger en tevens de
persoonlijke militaire lasten aanmerke
lijk verminderen.
St. Franciscus-Gasthuis te Rot
terdam is ter verpleging opgenomen
de Hoogeerw. Pater Theissling, ma-
gister-generaal der Dominicaner-orde,
die op een doorreis te Rotterdam ver
toefde.
Een duidelijke kijk op de stijging
i de gemeente-uitgaven, tengevolge
i de verhooging van de loonen, geeft
de begrooting voor de Amsterdamsche
gemeente-gasfabrieken voor 1921. Daar
bij is gerekend op een toeneming van
het aantal ambtenaren van 380 tot 420,
iets meer dan 10 percent dus,
voor de jaarwedden is uitgetrokken rond
f 1.125.000 tegen 1685.000 in 1920,
bijna het dubbele dus. Daarbij komen
dan nog 115000 voor toeslag voo
wisselenden dag- en nachtdienst
Zondagsdienst, tegen f2000 in 1920 en
f40.000 voor extra-verhooging, gratifi
caties, extra schrijfwerk, tegen f20.000
in 1920, De geheele jaarweddepost is
nu geworden fl.200.(XX) tegen f725.000
in 1920.
Eenige dagen geleden werd te Os-
sendrecht bij Sneep een hengst gesto
len, een der prachtigste exemplaren
van Nederland, die verscheidene tien
duizend guldens waard wa3. Men had
dadelijk het' vermoeden dat het dier
naar België gesmokkeld was en inder
daad, de hengst is teruggevonden
Merxem bij Antwerpen in het bezit van
twee Polen, die beweerden het dier
voor 12100 gekocht te hebben
boer uit Zandvliet, die evenwel ver
klaart niet9 van de zaak te weten.
Te Voorburg is na 11 jaren een
desetteur ontdekt, die al dien tijd in
betrekking is geweest als «vrouwelijke»
dienstbode, waarvan vijf jaren bij eene
zeer hoogstaande familie aldaar. Het
was van dezen «vrouwelijken* man be
kend, dat zij zich soms eenige malen
per week liet scheren.
samengeperste tanden.
«Ja, kapitein,* antwoordde BArata.
»Iu ketens geklonken, zit hij op den
achtersteven tusschen twee soldaten,*
«Vlugl Vlugls riep de kapitein.
De groote boot verdubbelde haar
snelheid en landde naast den kapitein.
Zes flinke, gebruinde soldaten met
schitterende helm en knoopen, sprongen
aan land, achter hem volgden nog twee
soldaten, die dsn worger Negapatnam,
swaar geboeid, geleidden, 't Was een
kolossaal lange Indifir. Zijn gezicht was
sterk .behaard, koperkleurig en hoekig.
Zijne kleine oogen bliksemden als die
eener slang. Midden op de borst droeg
hij, omgeven door zeer vele onleesbare
tcekens, blauw getatoéerd, de slang mei
het vrouwenhoofd. Slechts om het mid
del droeg hij een klein smal schort.
Toen hij kapitein Macpherson bemerkte,
verschrok b|. Een diepe voor werd
zichtbaar op zijn voorhoofd.
«Kent ge mij?* vroeg de kapitein,
wien deze snelle verandering niet
gaan was.
«Gij rijt de vader der Tempeljonk
vrouw,* antwoordde de Indilr,
De kapitein werd bloedrood.
gij waet datl* riep hij.
«Ja, ik weet, dat gij kapitein Harry
Corisanth zijtl*
«Neen, kapitein Harry Macpherson.i
«Ja, omdat gc van naam vers'
hebt.*
«Weet ge, waarom ik u hierheen liet
«Ik vermoed, om me tot spreken te
brengen, maar dat alles zal vergeefsche
moeite zijn.*
«Dat 's mijn zaak. Naar de bengalow,
mijne dapperen, en wees op uwe hoede,
DeThoegs konden in de nabijheid zijn.'
Kapitein Macpherson laadde zijn ge
weer en stelde zich aan hel hoofd der
kleine colonne, terwijl hij een klein pad
door het bosch volgde. Reeds hadden
zij ongeveer een vierde mijl Bfgelegd,
toen zij hel luid gehuil van een jak litis
hoorden. De worger Negapatnam hief
bij dit gehuil levendig zijn hoofd op,
en wierp een snellen blik tusscben de
boomen.
«Opgepast, kapiteiulv zei Blrata.
«De Thoeg heeft iets gemerkt.
«Misschien de aanwezigheid van
vrienden
»'t Kon wezen.*
Hetzelfde gehuil weerklonk voor dc
tweede maal, Maar nu luider. De kapi
tein riep verbaasd: «Donder en blik
semt Dat is geen jakhals I*
«Opgepast,, riep de sergeant. «Dat
is een teekenl Versnel den pas 1«
N.V. Centrale Crediet-
en Landbouwbank
sÜSSKWt Kof,8Br' 6' T#'- Int-383
UTRECHT, Tel. Inierc- 460.
SOEST, Van Weedeetr. 206, Tel. Int. 6
8CHERPEH7SEL, Tel. latere. 6.
Telegramadres „Credo".
Imlnkkii n gmikkilijki mitiiriu ciMiilu ui to Into
Safe Deposit.
Amersfoort
Een gelukkig verschijneel
Zoo zouden we willen noemen de
steeds stijgende belangstelling der Ou
ders zelf in het vraagstuk der opvoe
ding hunner kinderen.
Verschillende factoren werkten daar-
e samen. We stippen slechts aan dc
talrijke klachten in de laatste jaren ge
hoord over de tuchteloosheid der jeugd
en de actie ter beteugeling hiervan. Te
vele werken sinds den aanvang der 20e
over kinderen en opvoeding, die
zooal niet las, dan toch met de
noodige reclame zag aangekondigd
tentoonstellingen van alles, wat met he
kind en zijne opvoeding verband houdt.
Lezingen en besprekingen in de pers
over Dr. Maria Montessorie, waardoor
nen alsPestalozzi, Rousseau
gemeengoed werden gemaakt.
Vergeten we ook vooral niet de veel
besproken en becriliseerde nii
derwijswet, waarin door voor- en tegen
standers om strijd belangstelling ge-
1 werd.
Is of net dat al de ouders zich
hun allereerste en voornaamste plicht,
dc zorg voor dc opvoeding hunner kin
deren weer beider bewust geworden
zijn. Men gevoelt hoe langer zoo r
dat de natuurlijk takt, door God
elk ouderpaar ontegenzeggelijk gegeven
om kinderen groot te brengen, moet
worden aangevuld met kennisneming
van al wat de menschelijke wetenschap,
die paedagogiek genoemd wordt heeft
vastgesteld als het heilzaamst voor de op
te voeden pupillen. De drang om met die
grondregels kennis te maken, noemen
een gelukkig verschijnsel van oazen lijd.
Voor hen, die reeds eer het vraagstuk
der opvoeding onder de oogen zagen
en hun kennis vergrooten door vele
jaren praktijk, is hier vruchtbaar werk
te doen.
De mannen der gewone lagere school
vocral lijken ons hier de aangewezen
menschen om dc belangstellende ouders
te kunnen bevredigen met voorlichting
en raadgevingen.
Reeds menige plaats in den lande
beeft z'n ouderavonden maar vooral de
onderwijzers het zijn, die van wat stu-
ervaring hun leerden,
Bates
Continental
Dunlop
Gaulols
Michelin
Moseley
Reflex Clipper
Warwick
Bates
Dunlop
Firestone
Fisk
Goodrich
Goodyaer
UIT VOORRAAD LEVERBAAR.
Filiaal: Utrechtschestraat 25.
De colonne liep voort ea richtte het
geweer naar de beide zijden van het
pad. Na tien minutea bereikten x| zonder
eenig ongeval de bengalow van kapitei
Macpherson.
De Redder.
Het verblijf van kapitein Corisanth
of Macpherson stond aan den liuker-
oevcr der Hoeghi, in de nabijheid van
een klcir.e baai. Het was een der kleine
paleizen, welke men in Engelsch Indië
bengalows neemt, eea mooi gebouw
van één verdieping. Links en rechts van
hel hoofdgebouw bevonden zich kleinere
huizen, verblijfplaatsen voor de soldaten,
benevens stallen, keukens enz.
Kapitein Macpherson betrad zijn ben
galow, Het de soldaten als wachtposten
uaa dc deur staan, liep voorbij een lange
rij eenvoudig, maar smaakvol ingerichte
kamers en begaf zich naar het zich
achter het huis bevindende terras. BArata
volgde hem met den worger Nega
patnam.
•Neem plaats, en spreken wij,* zei
de kapitein tot den worger, terwijl hij
op een bamboekussen wees.
Negapatnam gehoorzaamde en liet
de keteim rammelen, waarmede hij ge
boeid was. BArata nam naast hem plaats
ouders meedeelen. In menig tijdschrift
aijn de hooggewaardeerde artikelen
praktische opvoedkunde voor hun
hand.
Ouders van Amersfoort 1 Stelt U ge
rust. Ook de onderwijzers uwrr scholen
hebben volgaarne aan het verzoek hun
ner besturen, om ook bier Ouders-
avonden te organiseeren voldaan. De
eerste algemeene bijeenkomst zal U
eerlang worden aangekondigd. Toont
gij dan, dat.ook uw belangstelling in de
opvoeding uwer kinderen leeft en ialdoor
groeiende een zoo talrijk mogelijke op
komst. Het weinigje vrije tijd, dat ge
er voor ten offer moet brengen zal U
ruimschoots vergoed worden in de ver
ruiming van uw blik en de verdieping
uw kennis van uw eigen kind en
zijne behoeften. Moge èn van uwe zijde
èn van die der onderwijzers blijken, dat
„Oudersavonden" gewaardeerd worden
nuttig zijn J. P. v. B.
De Directeur van het levensmidde
lenbureau maakt bekend, dat de uit
reiking der Suikerkaarten 5e tijdvak
(aanvangende 5 October a.s.) plaats
heeft uitsluitend Levensmiddelenbureau
Groenmarkt
1—1200 Maandag 27 Sept.
1201—2400 Dinsdag 28
2401—3600 Woensdag 29
3601—4800 Dosderdag30
4801—6000 Vrijdag 1 Oct.
telkens van half 9 tot half 3.
6001 en hoogcr Zaterdag 2 Oct.
van half 9 tot 12 uur.
Onder devele cursussen dezen winter
vanwege de Volksuniversiteit der ge
meente Amersfoort te ge ven,.is er een
door dr. F. M. J. A. Roels, te Maars-
r Psychologie en beroepskeus;
voor leiders van patronaten en jeugd-
vereenigingen van groot belang.
Macpherson en hij legden beiden een
koppel pistolen voor zich neer.
«Ge hebt gezegd, dat ge mij kent,*
zei de kapitein, een doordringenden
blik op den Indiër werpende.
sik zeide u, dat gij kapiteis Harry
Corisanth rijt; de vader der jonkvrouw
van den heiligen tempel,* s«i de worger,
«Van waar kent gij mij?*
«Ik zag u verschillende malen in
Calcutta. Op 'n goeden nacht heb ik
u zelf gevolgd, om u te worgen, maar
de aanslag mislukte mij.*
«Ellendeling I* riep de kapitein bleek
van toorn.
«Maak u niet boos over zulk eene
kleinigheid,* antwoordde de wwger
lachtnd.
«Herinnert gij u nog den nacht, toen
mijne dochter geroofd werd)*
«Alsof 't gisteren was. Het was in
den nacht vin 24 Augustus 1853. Nega
patnam was altijd nummei een bij alle
ondernemingen der Thocgs,* zei de
Indiër trots. «Ik was het, die het venster
vei brak en uw dochter roofde.*
«Maar beeft ge dan niet, als ge zulke
zaken veitelt aan dei» vader van het
ongelukkige meisje)*
«Negapatnam beeft nooit.*
(Wordt vervolgt.)