DE EEMBODE
KATHOLIEK NIEUWSBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN
DINSDAG 5 OCT. 1920
34ste JAARUANO No. 54.
Kantoor Laofogracht 28, Amersfoort
1>B BBMBODB verschijnt Dinsdag- en
Vrijdagmiddag.
ABONNBMBNTBN kunnen elke week In
gaan, doch opzegging van abonnement moet
geschieden voor den aanvang van een nieuw
kwartaal.
PrBi per drie maanden 10.90 Bulten de
gemeente Amersfoort 10.95. Afzonderlijke
nummers 10 C».
ADVERTENTIBN 25 cent per regel. Billijke
tarieven voor handel en nijverheid bij geregeld
adverleeren.
AdvertentlCn moeten Dinsdag en Vrfldag
vóór 9 uur worden bezorgd. Een bepaalde
plaata kan niet worden gegarandeerd.
Hen je aambeeld, wees lijdzaam
ben je hamer, sla toe.
B«t Huisgezin.
Bij da Ullooze vereenlglngen, die
tegenwoordig dag aan dag verrijzen, bij
de algemeene zucht, vooral onder de
jeugd, om uithuizig te zijn en In het
gewoel der wereld, waartoe de zoo ge
makkelijke middelen van vervoer in
onze dagen zooveel aanleiding geven,
heeft het familieleven heel wat geleden
en dreigt al langer hoe meer te ver
dwijnen. Wij kennen niets gelukkiger en
voor de maatschappij niets wensche-
Iijker, dan een braaf familieleven. Hier
op mogen wij met recht toepassen de
waorden van den Psalmist>0 hoe
goed is het en hoe aangenaam als
broeders samen te wonen l« Inderdaad,
waar kan men redelijkerwijze gelukkiger
zijn dan bij zijne dierbaarste panden,
ouders bij hunne kinderen, kinderen bij
hunne ouders, broeders en zusters met
vader en moeder bij elkander. Wie 't In
den braven huiselljken kring niet naar
zQn zin is, waar zal hij het vinden f Die
het bij zgne naaste betrekkingen niet
vinden kan, is wel te beklagen. Dea
meesten tijd toch van zijn leven moet
hij doorgaans met hen doorbreogen en
dan met en bg hen niet gelukkig zijn,
ig wel een jammerlijke toestand.
Maar dit heeft men in een goed huls
gezin niet te vreezen.
Daarom is het zoo noodig goede huis
gezinnen in stand te houden.
Van het huisgezin gaat een ontzag
lijke invloed uit voor het geluk van
eiken mensch en voor het heil van
Kerk en Staat.
Als elk huisgezin goed is, dan is de
geheele maatschappij goed, want deze
wordt uit de verschillende huisgezinnen
gevormd. Het huisgezin beslist voor
een zeer groot gedeelte over de toe
komst van den mensch.
Men kan het aanstonds aan de kin
deren merken, in welk soort van huis
gezin zij zijn opgegroeid. Of daar de
godsdienst in eere was en belangstelling
voor alles, wat goed isof daar de
deugd werd behartigd en orde
beid en tucht.
Gelukkig het kind, dat van zijne eerste
jaren is opgevoed in de vreeze des
Heeren en heeft leeren leven onder
eene wijze tucht. »Het is goed vooi
man, zegt de H. Schrift, dat hg
jongs af het juk gedragen hebbe», dat
hg niet alles hebbe naar zgn zin gehad,
dat hg van zgne jeugd af geleerd hebbe
zich zeiven te overwinnen, want »zin
en gedachten van het menscheigk hart
sjn van af de^geboorte tot het kwade
geneigd». Daarom is het zoo noodig en
heilzaam voor den mensch, dat zgne
neigingen van den beginne af tot het
godsdienstige en het goede gekeerd en
geleid worden. »De jongeling toch zal
op zgn ouden dag den weg niet ver
laten, dien hg in zgne jeugd is inge
slagen». Deze woorden der H. Schrift
worden ons door de dageigksche onder-
Waf volgt hieruit. Dat er nauweüjks
iets beiers, iets nuttigers kan gedaan
worde> dan goede huisgezinnen te
vormen. En als dit du hoofdzakeigk
afhaftgi van de ouders, dan bigkt het
mee* ,»n genoeg, dat ig het gewicht
en «Ie vaarde van hunnen staat wel
dienen te beseffen. Men leest dikwgis
bg hr: overigden van een vader of
moèiitr op het bidprentje: «Kinderen,
waf jJ van mg geleerd en ontvangen
en 'grioord en in mj gezien hebt, doet
dit^ er de God des vredes zal met U
zgl< Deze woorden van den grooten
Apocel doelen daar op een braven en
wgra vader, op eeoe deugdzame en
zorgvuldige moeder, die gepoogd heb
ber te doen wat mogeigk was, om
door toezicht, door woord en voorbeeld
bu-ne kinderen godsdienstig en deugd
fair.i op te voeden en se daardoor
■rarüjk gelukkig te maken. Het valt
net te betwgfelen, of zg, die zoo kon
den tpreken, zullen daarin ook wel
>oor een goed deel geslaagd sgn.
Dese woorden moesten. In waarheid,
p 't bidprentje van eiken vader en
ïoeder kunnen geschreven worden,
vinding bevestigd. t Is wel de grootste lof, die aan een
Die uit een braaf hulsgesin kom», of moeder kan worden gegeven,
die van zgn vroegste jeugd af gods Geld en goed, schoone en eervolle
dienstig en deugdzaam is opgevoed, (He betrekkingen, aansieoüjke namen, weid-
i zgne omgeving, van zgne oud§< »che titels nalaten aan *gnc
en afschuw te hebben van het kwaad,
geeft niet zclde", onder Gods hulp, in
oogenblikkrn gevaar de noodlge
kracht, om ricli te overwinnen en stand
•astig te blijven In den strfd.
De gedacht1" »*t zuilen mgne ouders
t van zeggen, wat zuilen zij bedroefd
zgn en misschien verontwaardigd, als
ik dit doe, ais ik dat nalaat; deze ge
dachte zal menigmaal genoeg zgn voor
zulk kind, o<n het te weerhouden van
daden of ztappen, waartoe de gelegen
heid wordt geboden of waartoe het
door ouderen «."ordt aangezocht. Het
verlangen, rijn* ouders niet te mis
hagen, hun geen oneer of verdriet aar.
te doen, zal niet de vreeze Gods, en
in dat oogenblik misschien meer zelfs
dan de vreeze Gods, aan hetzelve moed
kracht geven, om bun dat leed te
besparen.
Dit zal dan het gelukkig gevolg zgn
en de heerst belooning der ouders
voor hnnne gezegende opvoeding. Ken
ldnd uit een godsdienstig en braaf huis
gezin is geniakkeigk te leiden. Het loopt
als van zelf op den goeden weg. Alles
werkt samen, om het goede te besten
digen en te bevorderen.
Het tegenovergestelde ondervindt
...en veelal in huisgezinnen, waar de
godsdienst wnrit verwaarloosd of wei
nig in eere gehouden, waar deugd en
tucht niet hoog staan aangeschreven,
ernstig toezicht op hetgeen ver
keerd is en het goede voorbeeld schier
geheel ontbreken. Dat uit zulke omge
ving en zulke opleiding heilloote vruch
ten zullen geboren worden, wie zal dit
durven tegenspreken t De dageigksche
ondervinding getuigt hier op jammer-
igke wijze. Met kinderen uit ^ulke ge
zinnen is dikvgis niet veel aan te van
gen, Zij zgn meestal weinig vatbaar
voor liet goede en wat men er goeds
tracht in te brengen, gaat spoedig weer
verloren door gebrek aan steun in het
huiselijk leven, zoo niet, eo nog meer,
door het slechte voorbeeld. Kerk en
school mogen doen wat <g kunnen, het
mogelijke en onmogeigke beproeven,
als fcc«n hulp vloden bg ouders en
hulJgeuooten, de uitkomst zal bewgzeo,
dat zij, zoo alet geheel dan toch groo-
tendcels vergeefs hebben gewerkt. Het
huisgezin Is de groote en voorname
bron van 'i mensch en geluk. Wat het
kind eens wezen zal, wordt voor een
goed deel door het huisgezin beslist
en wel voornameigk in de eerste jaren.
In het huisgesin zit eene kracht ten
goede en ten kwade, die men nergens
anders aantreft. Daar is een geluk te
vinden, dat men vruchteloos elders
zoeken j?zl, maar ook een verderf, dat
misschjen meer dan elk ander diep
vooral, niels anders dan goed gezk-
en gehoord heeft, is daardoor als «a
zelf in hooge mate in het goede gr-
vestigd eo gesterkt.
De eerste indrukken vaoral gaan dip
in het jeugdige, nog zoo ontvankelfye,
gemoed.
Wat men in zgne eerste jaren heft
aangeleerd en zich gewoon geraakt,
vergeet men niet licht In 't latere Wen
en is men geneigd, steeds vast te hotden.
Er is derhalve voor den menscf veel
aan gelegen, dat zgne eerste opvoding
goed zg ea dat zg kome uit het huis
gezin, vooral wel van de ouders elven.
Die goede Indrukken maken let
schuldige kind genegen voor ales wat
deugdelijk is en bevreesd vtor het
kwaad. En het weten, dat) vider en
moeder ook zoo denken en steeds
toonden prfls te stellen op deugd
kiu«ieren,
zgn, volgens de wereld, geen te ver
smaden saken. Een zekeren welstand
n hunne kinderen bezorgen, als 't
Setgk is, moet zelfs als der ouderen
t beschouwd worden. Maar
goede opvoeding is toch heel wat
anders.
De goederen der aarde kunnen don
mensch niet gelukkig maken, en zeker
niet zonder eene goede opvoeding. Zg
kunnen hem eenig genot verschaffen,
dat een ander mist, maar geen tevre
denheid. Zg kunnen zgne verlangens
prikkelen, geigk »g meestal doen, maar
niet versadigen. Dit kan God alleen,
naar het woord van den H. Augusti-
nus: »G) hebt ons geschapen, Heer,
naar U en ons hart kan geen rust vin
den dan in U.«
Minister De Visser sprak dezer dagen
een vergadering van Christel|ke
Onderwgsmannen.
Uit het midden van ons volk, telde
bg, moet veel warmte komen voor de
ontwikkeling en vorming van het op
komend geslacht. Op ruimere schaal
dan tot heden, dienen minnen en
vrouwen zich te organiseeren tot bet
verkrijgen van een degetgke opleiding
voor Jong Holland. In «fit opzicht kan
eeoe samenspreking en taznenwerklng
met de onderwgsers vwl goeds uit
werken, waarbij men niet tegenover
elkaar staat als patroon eo knecht,
als broeders die éénzelfde be
lang dienen, Zelfs kunnen de onder-
wgzers als de deskundigen in deze
leiding geven, mits door ben met tact
en beleid worde opgetreden. En dien
weg moet het op, omdat nimmer
de gelegenheid zoo schoon, was
door middel van het onderwg«,
opkomend geslacht te dienen als
thans.
Hoe langer hoe meer wint het stre
ven veld om op de schoot de grond
slagen te leggen voor de aigehcele
vorming der persoonigkheid. Ook de
HchameUjke opvoeding wordt meer en
meer naar voren gebracht en dit Is
dkarom zoo noodig, omdat wg hier te
doen hebben met het leggen van
algemeenen physieken grondslag, i
op dea te beter de intellcctueele zoo
wel als de moreele en religieate vor
ming kan worden opgebouwd.
De beginselen eencr algemeene
irmlng rullen bovendien voortaan op
de lagere school veel meer dan vroe
ger tol hun recht kunnen komen, nu
de 7 Jarige leertgd wordt ingevoerd en
in dat 7de leerjaar eerst met het leeren
eener vreemde taal wordt begonnen.
Hoe langer zoo minder wordt de
lagere school als een op zichzelf staand
instituut, los van eiken anderen vorm
van volksontwikkeling, beschouwd. Zg
wordt alt bet wme mgeschakeld in
andere onderwg»-inrichtingen, zonder
dat haar zelfstandig karakter wordt
aangetast. De jeugd zal niet meer voor
een bepaald examen worden afgericht
en het middelbaar- en voorbereidend
hooger-ondetwgs zullen de lagere
school niet langer denatureeren en toch
tal er een verband zgn, naar beneden
tnsscben bewaarschool en lagere school,
en naar boven, tusschen deze laatste
en «le school voor uitgebreid lager
of vervolg onderwgs, of ook de am
baehtschool of de scholen van middel
baar en voorbereidend hoogetondewg*.
Als algemeene voorbereiding, van
welke vakstudie ook, komt het laiger-
onderwgs op een hooger niveau. Van
hoeveel belang dit is voor de volks
ontwikkeling in het algemeen behoeft
spr. niet nader toe te lichten, maar wel
sprak hg den wensch uit, dat ook hieruit
voor allen duideigk bUjke, hoe nood-
zakeigk het is, dat men zich allerwege
meer aan het volks-onderwgs laat ge
legen liggen dan tot beden het geval
was. Niet alleen ons christeUjk beginsel,
maar ook, ja vooral ook de veranderde
onderwgs-inrichtiogen en de door velea
beoogde oaderwgs-hervormingen moe
ten ons dringen wakker de band aan
den ploeg te slaan.
Wg hebben de taak niet de open
bare school te bestrgden, maar zgn
geroepen uit groote trouw om eigen
weik te doen en te laten zien, wat
onze onderwg» inrichtingen-
voedings-methoden, gedrenkt met dén
christeigken geest waard sgn in
leven. In laatste instantie wordt
schootstrgd beslist in de school zelf
met de daarop volgende practgk
het leven. De ervaring zal uitmaken
waar de degeigkste burgers, de beste
ntenschen en christenen voorts worden
gevormd.
Gg onderwgeers,, aldus besloot spr.,
hebt een grooten voorsprong, wfll ge
de dragers zjt van de kosteigke en
onvergankeigke beginselen in het Chriz
tendom. Het komt er nu slechts op
die beginselen uit te dragen en ie
hun volheid toe te passen. Het
komt er nu slechts op aan. dat uit
allerlei standen en kringen zich jonge
menschen opmaken om voor onder-
wgzer of ouder wgseres te worden op
geleid en de edele taak op zich nemen
de opleiding van jong Holland.
Sazazowzrklng van hulagetln school
Onder 't opschrift «Een gelukkig vcr-
scbgnscl» heeft de heer J. P. v. B. een
artikel in 't nummer van 24 Sept. 1.1.
gcachreveo, waarin hg de belangrijkheid
van de oudera-avonden bepleit en mede
aan de ouders de belofte kan doen.
dat tde onder wgzers niets liever wen
schen dan aan die inlichting»- en be-
sprekingsavonden hun daadwakelgkcn
steun te verleen en.
Met het onderstaand stukje hoop ik
het vertrouwen van «te ouder op me
dewerking van de onderwgsers voor
de belangen hunner kln«leren, nog te
verstaken.
Nu heel-ln-'t-algemcen ova deze sa
menwerking ie geschreven, meen ik
daarop te kunnen voortbouwen met
Iets te «eggen over 'n onderwerp d»t
ook in belangrfkheid onmiddellgk op
zgne algemeene uiteenzetting volgt
In 't kort komt 't hierop neer Ouders,
stelt, zoo lang mogcigk, vertrouwen in
de opvoeding door het personeel da
school aan uwe kinderen te geven.
Immers, tullen de opvoeding in het
gezin en die in «Ie school elkaar aan
vullen, dan ia noodsakeigk, dat de oudas
de ondawflzers en de ondeiwgxer* de
ouders wedakeerig als mede-op voeders
erkennen en waardeeren.
Is dit 't geval, dan sal het kind nim
er (zooals nelaas I voorkomt) te hooren
krggen, dat ouders en onderwgsers
tegenover elkaar staan, wat medebrengt
een vermindering van gezag voor beide
parigen.
Tengevolge daarvan gaat b| het kind
s gepast gevoel ova zich «elf, zich
ontwikkelen tot eigenzinnigheid, koppig
heid, ongehoorzaam beid.
En om deze zoozeer nadeelige ge
volgen voor de opvoeding ie 't, dat 'k
en schreefOudas, stelt vertrou-
En, vooraleer hun uit vaststaande
ernsiige feiten gebleken i«, dat de on
derwgier hun vertrouwen niet waardig
is, zullen «g dit hem niet opzeggen.
Niet zonda reden zeg ik vaststaande
feiten, want hoe dikwgiz ia 't niet ge
beurd, dat een ouder zich 'n scherpe,
afkeurende kritiek veroorloofde,
gaande op hetgeen hun kind thu
vertellen wiet ova de school.
Niet zoo veelvuldig zou a maar op
ak ge- en vaoordeeld worden, als
ouders 't kind in 't algemeen en
hun kind lo 't bg«onder beta kenden I
'n Paar voorbeeldjes uit het dagc-
igkseh leven, mogen de weinige lezers
of UsirezZet», dte tot tegenspreken ge
neigd sfn, tot andere gedachten brengen.
'n Jochie kwam haast dag-in dag uit
eiken morgen 'n kwartier te laat op
school. Daw het belang van het kind
eischt, dat 't zoo goed mogeigk alle
lessen bgwoont, en het belang van de
geheele klasse, dat 't ondawgs soo
min mogcigk storingen ondervindt van
op ongeregelde tgden binnenkomen,
had de onderwgza door strenge va-
maning getracht, om het te laat komen
tegen te gaan. Als laatste middel zei
hg op zekaen dag toen de jongen
weo ova tgd wat»Ga naw hut», en
vraag je moeda 'n briefje met de reden
erop, waarom Je te laat ben gekomen I»
Bedrukt druipt 't ventje af en komt
schreiend thuis. Op de herhaalde Vraag
van moeda, suiora hg naw huis ge
komen Is, antwoordt hg ten laatste met
De meester heeftjme „zoomaw" I weg
gestuurd.» En aanstonds begint moeder
uit te vwen, in woorden hla miw
liever eiet af te drukkenDan
troost ze, streeleod, het jongetje en
einiligt metVanmiddag sad 1c 't hem
wel eens goed zeggen, hoor om zoo'n
jongetje maw zoo naw huis te sturen.
Onderwgi komt de heele buurt a op
af alt wespen op 'n taartje, en soo niet.
dan zorgt moeder a wel vnoc door se
er bg te roepen en met woeste gebwen,
vengnig mondvertrekken en vinnige
woorden wordt 't ieder die maw hooren
wil, toegeschreeuwd, dat die-en-die
meester Jantje maw wegstuurt Anderen
komen ook met vahalen, dikwgis zuiver
fantasie, eo zoo wordt onder gezellig
buurtjezgekwek een roman gedicht, die
als te ht «Iruk kwam, stellig op den
Index sou worden geplaatst. Én de
onderwgza heeft de eer (lawin de held
te zgn I
In plaats van werkellk naw school
te gaan en bij den ootterwgza tc In
formeeren, bigft de boozc moeda thuis
wrokken. Gaat ze naw school om er
over te praten, dat valt se dikwgis met
zulke woorden en op coodanlgen toon
uit. dat iemand met 'n ietsje nuchterheid
[u
I Hurt!
van Maninvald
nrtcklscksslrtil issrlwt
Hoofdagent der I
Amstelbrouwerij I
Achterigkbeid, naderhand ook door de
schoolarts vastgesteld, was dawvaa de
oorzaak. Zeer prgxenswaardig wis 't
dan ook van den vader om «elf 't kind
thuis voort le helpen, Dit was zoo
eenigen tgd gegaan, echter zonda ook
maw één kea met de juffrouw over den
jongen te spreken. En wat was In dien «gd
Niettegenstaande de volhw-
dendste ijver van den braven veder,
maakte het Idnd niet de minste vorde
ringen. Waa "t niet menacheigk, dat de
goede raan na 'n reeks vageefache
pogingen om 't kind 'n ietsje bg te
brengen, in drift opvloog en in wan
hoop vroeg: «Maar helpt de juffrouw
je dan niet?» Wawop het kind (niet
achterUjk in de kunst lich voor igfs-
gevsw te dekken) om mcdelfdcn op te
wekken, stamelt: «Neennooit!»
Maw, terwjl in werkelgkheid, aan hem
nog meer zorg wad besteed dan aan
één da overige 39, die tech mui niet
éétie lea ling mochten worden
opgeofferd, antwoordde 'I jochie bg
iedere vzderigke driftopatuieing trouw
Nee,... nooitVooral toen de be
zorgde vader hem eiken morgen de op
dracht gaf, te kgken, wat de juffrouw
uitvoerde, 't Waa van dien tgd af pa
ne doet niks I» Nu vraag "k
U: Is a wel doeltrrffenda muidel om
de kinderen alle achting voor «le op
voeder in school te doen vallenen en
daardoor het opvoedingswerk onvrucht
baar tc maken, dan zoo'n opdracht f
Tdeh. lezers, het geval Is historischJ
Gezaghebbende personen, die de onda-
wgzerts van nabg als 'o plichtbetrach-
read meisje keadeo, konden 't den man
niet uit 't hoofd pralen I
Geachte lezers, als It bg degenen
onda U voor wie dit wenschcigtt gr
acht kan worden, bereikt heb, wat ik
me te bereiken had voorgesteld, n J.
doos betoog en voorbeeld n te verdui-
deigken de hooge opvoedkundige sur
de van 't «Stel vertrouwen» voor de
goede samenwerking tuaachen huisge
zin en school, dan tal 'k daarmee n>gn
kleine moeite ruimschoots beloond
achten.
oordeelt, dat twggen maw 't beste is.
Maar, oudat, is uit soo'n gevalletje,
'n heel gewoon slechts, niet de con
clusie en les tc trekken Wilt ge uw
kinderen tot leugenaws opvoeden, hcckt
dan onmiddelijlt en onvoorwawdeigk
geloof, aan wat se U ova de school
vnrtellen
Gelukkig, het getal van sulke onbe
zonnen oudas, is «ea gering verge
leken bg dat da verstandigen. En toch,
onda zommigen van hen, komt 't voor,
dat se te spoedig een veroordeeling
uitspreken, the steunt op te zwakke
gegevens.
Laatst nog moest 'n kollego 't vol
gende ondervinden.
In haw klas van pl.m. 40 leerlingen
zat 'n jongen voor 't derde jaar reeds.
Amersfoort
Midden desa maand zal de hea
Smulders uit Utrecht voor de R. K.
Kiezers (vrouwen en mannenda po-
rochie van O. L. Vrouw Hemelvaart
een politieke rede komen uitspreken,
De samenkomst is belegd door de pw.
afdeding da R. K. Kiesva. .Recht en
Orde.»
De Ned. R. K. Handelzrrizigas
vereeniging »St. Theod. v. Km den» te
Amersfoort zal eene groote propagandm-
ontwikkclingsvcrgadering houden op
Vrgdag 22 Oct. «ls. Alle R. K. Man
delareizigers uit Amersfoort en Omatre
ken worden verzocht deze belsngrgkc
'crgadering bg te wonen. Plaats en uur
zullen nader worden bekend gemankt.
Erna Rubinstein, de geniale jeugdige
violiste, die op het Eerzte abonnements
concert van het Concatbureau Hans
Augustin, zal optreden op Dondatlag
7 October in Amicitia heeft het vol
gende programma samengesteld Tar-
tini Sonate G gr. L. Mendelsohn Viool
concert op. 04 E kl. t.vada waken
van Chopin, Huboy, Paganini Mozea-
Fantasie (op de G.-snaar) en Vieux-
tempt.
Te Lceuwwden heeft de gemeente
raad den pr$s van het ga* gebracht
voor gewoon ga* op 18 en voor munt-
gas op 19 cent pa kub. M.
Op de tnwkt
Vppelen f 18 4 f 23 p. H.. Peren f 20
30 p. H-, Zandawdappclen f5 if 7
p. H-, Kippen 12 4 f3.30. Kuiken* f 4
W 5 30, Piepkuikens f 1 A f 1.30, Oude
eenden f130 4 f2, Tatnme koogoen
f2 4 f3.30. Duiven f 1.30 t f 1.80 p. p..
Magere vwkena f 70 4 f 100, Zeugen
drachtige f330 4 f400. Biggen f 25; 4
f45, Guste zeugen f200 4 f300.
A ais gevoerd waren 70 heet. appelen,
30 heet. peren, CO heet. zandaardappe-
len, 23000 stuks «ierzn
kens, 300 biggen, 40 s
