DE EEMBODt
KATHOLIEK NIEUWSBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREREN
iDINSDAG 21 DEC. 1920
34*ta JAARQANQ Na. 76.
Kantoor i Lant*tractit 28,
DE EEMBODB verschijnt Dinsdag- en
Vrijdagmiddag.
ABONNEMENTEN kunnen elke week In-
esanii ?cl1 °Pze*ï'nf v*n abonnement moet
geschieden voor den aanvang van een nieuw
kwartaal.
Prijs per drie maanden fOJW Bulten de
gemeente Amersfoort 1095. Afzonderlijke
nummers 10 ct.
advertentiBn 25 cent per regel. Billijke
tarieven voor handel en nijverheid bij geregeld
adverteeren.
Advertentiên moeten Dinsdag en Vrijdag
vóór 9 uur worden bezorgd. Ben bepaalde
plaats kaq niet worden gegarandeerd.
Wijsheid is iets anders dan knap
zijn.
Wijsheid is niet door veelweterij
en vlugheid van begrip een zaak
snel inzien, maar met heel zijn
persoon zoo in en voor de taken
staan, als dat naar Gods wil moet.
(Dr. AKuyper).
Is dat »«k te Hmerttoort
en Omstreken mogelijk?
Er is priesternood in de missiedis
tricten. Bijna alle brieven van missio
narissen spreken dit laide uit'.
Reeds vóór den wereldoorlog was
het aantal missionarissen lang niet vol
doende, zelfs niet voldoende om de
reeds bestaande christengemeenten te
bedienen, Een paar voorbeelden ter
verduidelijking.
Geheel China met zijn ongeveer 40
missiedistricten had slechts 2245 pries
ters d. i. 250 priesters minder dan Ne
derland wereldgeestelijken heeft. En dat
voor een bevolking van meer dan 400
millioen zielen.
In Japan en Corea met 70 millioen
inwoners werkten 259 priesters, d.i. on
geveer een derde van de priesters, die
in het Bisdom Haarlem werkzaam zijn.
Dezelfde priesternood heerscbte in an
dere missielanden. Zoo was de toestand
vóór den wereldoorlog.
Door den oorlog echter, die een
2000 priester-missionarissen uit de mis
sielanden weghaalde is de toestand nog
treuriger geworden. Vast staat dus, dat
er tegenwoordig, meer dan ooit, drin
gende behoefte is aan priester-missio-
Nu moet aan inlandschen pries
termissionarissen de voorkeur gegeven
worden boven Europeescbe En vooral
aan inlandsche priester-missionarissen
is er groot gebrek. Paus Benedictus
wees erop in zijn missie-encycliek van
30 November 1919. ,,het is te betreu
ren«, zegt de Paus, «dat er nog land
streken gevonden worden, waar reeds
sinds eeuwen't Katholiek Geloof is ver
kondigd, maar nog steeds geen inland
sche geestelijkheid tenzj van onderge
schikte beteekenit aanwezig is «Waarom
is dit zoo te betreuren
Een Inlandsche priester toch, die
door afkomst, karakter, gemoedsaard
en gezindheid nauw verbonden is met
sijn landgenooten, vermag wonderbaar
veel, om het geloof in hunne zielen
wortel te doen schieten. Want veel beter,
dan ieder weet hij, op welke wijze zij
tot overtuiging kunnen worden gebrach'.
Vandaar gebeurt het dikwijls, dat
inlandsche geestelijken gemakkelijk
toegang hebben daar, waar vreemde
priesters niet vermogen door te dringen.*
Bovendien, wat de toekomst bren
gen sal, is een ieder onbekend,
maar wat wel ieder weet, is dat het
gist in alle wereldstreken en dat de
Europeaan, hoe langer hoe meer, als
«en overheerschcr gaat aanschouwd
worden. De inlandsche priester zal
unnen bijven, wanneer door opstaod
n de koloniën, de Europeesche mis
sionaris verdreven wordt.
Daarom is een inlandsche geestelijk
heid de kracht en de hoop van de
nieuwe kerkgebieden. En daarom is er
alle reden voor een Liefdewerk dat zich
ten doel stelt de gelegenheid te schep
pen voor inlanders om priester te wor
den. Dat is het «Liefdewerk van den
H. Petrus* hetwelk, in 1889 opgericht
door Madame Bigard, met zeer veel
moeilijkheden te strijden heeft gehad,
doch nie.tegenstaande dit alles 183
priesters geheel beeft opgevoed en voor
honderden gedeeltelijk de studiën heeft
bekostigd.
Geheel gereorganiseerd wil bet thans
een veroveringstocht gaan beginnen
over de geheele wereld. Paus Bene
dictus beval het Liefdewerk aan in Zijn
Missieenrycliek en bij decreet van 26
April 1920 werd het geheel afhankelijk
gemaakt van de H. Congregatie der
Propaganda. De Paus gaf 2 Juli vele
aflaten aan de begunstigers en schook
zelf een gift van 50 000 francs
ivolgingc.
Dit Liefdewerk, zoo weinig nog
bekend, moge ook hier vele leden
vinden, het lidmaatschap bedraagt
slechts 50 ceots jaarlijks. Wie de studie
kosten van een student per jaar betaalt,
geeft 250 gulden, terwijl de totale op
leiding van een inlandsch priester
missionaris f2500 kost.
Wij schreven hierboven »Is dit ook
Amersfoort mogelijk N Waot wij
lazen in »Het Centrum* 18 Dec. j.l.,
men te Arnhem voor enkele weken
5 zelstricen is begonnen, en dat
iu reeds meer bijeen is dan voor
de opleiding van twee inlanders tot
missionaris jaarlijks noodig is.
Voorzeker, Amersfoort is Arnhem
et. Maar als Arnhem binnen enkele
weken reeds een som bijeen heeft voor
de opleiding van twee -inlandsche
priester-missionarissen, zou Amersfoort
niet de studiekosten van één
student kunneo opbrengen Ia elk
geval: smen kan 't probeeren*.
Met de inzameling van vrijwillige
giften en de aanneming van leden voor
het St. Pet us Liefdewerk zal zich voor-
loopig belasten de WelEerw. Heer
W. Boerma, kapelaan Zand 31, totdat
definitieve regeling zal zijn getroffen.
Binnenland.
UolksUllüifl.
De eerste algemeene lelling werd in
is land gehouden van 31 December
1829 op 1 Januari 1830. Inhetb-trek-
kelijk Kon. Besluit van 1829 alsronde
in de wet van 1879 was bepaald dat
telkens om de 10 jaar eene algemeene
telling zoude moeten worden gehouden.
De 10e telling zou dus feitelijk ge
houden moeten zijn van 1919 op 1920.
Aangezien echter de ons omringende
landen telling houden van het tiende
op het elfde jaar, was het, teneinde
vergel ijkingen te kunnen trekken omtrent
de verkregen gegevens, wenschelijk dat
ook wij in bet vervolg de telling houden
van het tiende op het elfde jaar.
In 1919 werd de wet van 1879 voor
het houden van volkstellingen dien
overeenkomstig gewijzigd.
Ook voor de tiende telling is
gekozen de toestand in den nacht
31 Dec. 1920 op 1 Januari 1921. De
regeering meent, dat op dit tijdstip de
meeste menschen in hun werkelijke
woonplaats aanwezig zijn.
Oorspronkelijk had de telling alleen
ten doel het bepalen van het aantal
inwoners van het Rgk en het aantal
alhier tijdelijk verblijvende vreemdelin
gen. Langzamerhand ia het meer en
meer het doel geworden om statistische
gegevens te verzamelen.
Bg Kon. Besl. van 13 April 1920
zijn vastgesteld de gegevens welke ten
aanzien van ieder persoon moeten
worden gevraagd.
De opgaven hebben betrekking
1. op de namen (vraag 1)
2. de samenwoning (vragen 2 en
3. de geboorteplaats (vraag 4)
4. den landaard (vraag 5)
5. den godsdienst (vraag 6)
6. blind- en doofheid (vraag 7)
7. het beroep (vragen 11 tot 15).
Oppervlakkig zou men zeggen dat
het vragen van opgaven omtre
geboorteplaats, enz. overbodig is omdat
deze gegevens toch reeds in het Be-
'olkingsregister voorkomen.
Men moet echter niet vergeten, dat
de tegenwoordige wijze van boeking
der Bevolking het maken van fouten
gemakkelijk maakt. Vooral
personen, die dikwijls van woonplaats
veranderen omdat bovenbedoelde ge-
dan telkens moeten worden
overgeschreveo.
Krijgen wij dus juiste gegevens op
de telkaartcn, dan biedt de telling een
mooie gelegenheid tot herstelling
abuizen in het Bevolkingsregister.
Daarom is voorafgaande iDvulliDg uit
de Bevolkingsregisters aan de gemeen
tebesturen ten strengste verboden.
Vr. 5. Landaard.
Het is van groot belang te weten
hoeveel en welke vreemdelingen zich
land hebben gevestigd, van wie
bekend zal worden welk beroep zij
uitoefenen, waaruit weer valt af te
leiden, welken invloed het vreemdelin-
verkeer kan en zal hebben in de ver
schillende bedrijven.
Beroep.
Vooral nu er in de laatste jaren
zooveel veranderingen in de beroeps-
indeeling onzer bevolking zijn gekomen,
de beantwoording vaD deze vragen
i groot belang. Het is b.v. bekend
genoeg, dat de verhouding tusschen
het getal in een beroep werkzame per
sonen en bet getal beroepsloozen be
langrijk is gewijzigd, doordat het aao-
uwen, die een beroep uitoefenen,
ilijk is vermee.derd. Maar de
juiste maat van de toeneming van dien
'rouwenarbeid en vooral van den arbeid
-au de gehuwde vrouw kan eerst
astgesteld worden naar de uitkomsten
an de a.s. telling.
Is de beantwoording van de vragen
over het beroep in de eerste plaats
belang voor de overheid bij hr(
samenstellen van wetten, van niet
minder belang zgn deze opgaven voot
de particuliere verzekeringsmaatschap
pijen. Deze maatschappijen baseeren
hunne tarieven voor een groot deel op
de sterftekans die iemand loopt
omstandigheden waarin bij verkeert
werkt. Onder die omstandigheden neemt
het uitgeoefende beroep eene voorname
plaats in. Die maatschappijen nu zullen
verlangend zijn, na te gaan of de split
sing der bevolking naar bedrijfsgroepen
zooals deze telling die zal geven,
op zullen wijten, dat de aantallen
verschillende groepen vergelijkender
wijze voor- of achteruit zijn gegaan
d.w.z. dat de sterfte in bepaalde groe
pen is af- of toegenomen.
Samenwoning der bevolking.
In dezen tjjd van woningnood zgt
van bijzonder actueel belang de vragen
die gericht zijn op de kennis van de
bewoning en samenwoning. Het is te
verwachten dat de statistiek te dezen
opzichte sterk sprekende verschillen
zal opleveren met die van de vorige
telling. Het zal interessant zijn te ver
nemen hoeveel minder vertrekken
gemiddeld voor bewoning van gezin
beschikking zijn dan bij de
vorige telling, ingevolge van veelvuldig
voorkomen van samenwoning van ge
ien wegens gebrek aan woningen.
De Tweede Kamer heeft eene be
slissing genomen insakc de wetten be
treffende den woningnood en
huring van woningen.
De Huuraanzeggingswet beoogt tegen
te gaan het onbewoond laten van
woningen. Wie een woning opzettelijk
onbewoond laat staan, kan van de
buurcommissie een aanzegging" loj-
gen, dat de woniug moet worden ver
huurd. Blijft de eigenaar voor deze
aanzegging doof, dan kan de buurcom
missie de woning namens hem verburen.
Zij kan daartoe bijv. een plank: „Te
huur, te bevragen bij dehuurcommissie",
aan de woning laten aanslaan. De
buurcommissie heeft dau slechts tc
zorgen, dat de rechthebbende vooraf
wordt geboord, althans behoorlijk wordt
opgeroepen en dat zij een betrouwbaren
huurder vindt, dien zij voorts k
plichten, ecu waarborgsom te
of huur vooruit te betalen. De woning
kan aldus voor ten hoogste drie jaar
worden verhuurd.
Toch is de onwillige verhuurder niet
geheel aan de huurcommissie overge
leverd, want hij kan binnen 14 dagen
na de huuraanzegging bij de kanton
rechter in beroep komen. Staat en ge
betalen samen de kosten van
uitvoering en procedure.
Ook gedeelten van perceelen, voor
zoover die als zelfstandige woning zijn
ingericht.kunnenonder wettelijke pressie
verhuurd worden.
Uitgezonderd zjn de woningen, be-
hoorende bij bouw- en wetlanden,
kweekersen e.d. en de woningen
over Staat, provincie, gemeente of
waterschap de beschikking heeft, zoo
mede alle woningen, welker bouw is
aangevangen na de indiening
ontwerp (12 Febr. 1920.)
t nu toe moest elke verhooging
huurprijs aan de goedkeuring der
huurcommissie worden onderworpen.
Na de inwerkingtreding der gewijzigde
wet blijft een huurprijs van dien van
1 Jan. 1916 plus 20 pCt. of 1 Jan. 1918
plus 10 pCt. (voor duurdere woningen)
buiten de beoordeeling der buurcom
missie.
Voor het overige zal de huurcom
missie geleidelijke huurveihoogingen
kunoen toestaan tot 50 pCt, boven de
normale huurwaarde op 1 Jan. 1916.
—-i--™™» wu. verbou
wing voor de bewoniDg van meer ge
zinnen dan waarvoor if oorspronkeigk
bestemd wares, geschikt kunnen maken.
Verder kan op grond van deze wet
worden bepaald, dat zonder toestem
ming van B. en W. geen woningen
mogen worden onttrokken aan de be
stemming. welke deze op 1 Febr. 1920
hadden, noch zonder hun tof-*
mogen werden afgebroken.
ja, zij zal ook dit percentage nog
mogen overschrijden, indien door den
verhuurder ingrijpende verbeteringen
aan de woning zijn aangebracht
Buiten de huurcommisziewet blfven
evenwelovtrheidswoningen, woningen
van overheids-subsidie genietende ver-
eenigingen of stichtingen, woningen,
verhuurd iret bouw- of weilanden
kweekersen, enz. en tenslotte alle nieuw
bouw, aangevangen na 31 Dec. 1919.
Volgens de Woningnoodwet kunnen
groote perceelen worden onteigend,
odien ze onbewoond dan^wei verwaar
loosd zfn. Na de onteigening zal de
gemeente of de woningvcrccniging, te
wier behoeve de onteigening plaats bad,
Amersfoort
Hedenavond 7 __m
gemeenteraad. Aan de orde is o.m
Voorstel tot opheffing der R. F. S. R.
Commissie.
Voorstel om de Commissie van
Fabricage en Plantsoenen tot een tc
vereenigen.
Benoeming verschillende com missiën.
Benoeming ambtenaar Burgertaken
Stand, belast met het voltrekken vu
huwelijken (Vacature Baron van Har
den broek).
Benoeming van curatoren aan het
gymnasium wegens periodieke aftre-
1 ag van J. Viaacr en wegens bedanken
n Pastoor J. L. M. Hoorneman.
Voorstel vaststelling Verordening,
inrichting en samenstelling der plaatse
lijke Commissie van Toezicht op het
Lager Onderwijs.
Voorstel vaststelling Verordening,
samenstelling Commissie van Toe
zicht Nijverheidsonderwijs.
Verkoop school Mierevddstraat aan
Vereeniging bevordering van Christ eigk
Onderwijs.
Verkoop bouwterrein Anna Paulow-
n al aan 1617 M>, f 7300 aan R. H.
Boer.
Verkoop strook grood, 13911'f600;
Anna Paulownalaan aan J. Valkhoff Jr.
Kostelooze overname van 2 M' grond
Anna Paulownalaan van J. Valkhoff Jr.
Terug koopen bouwterrein Anna
Paulownalaan van Ifej. H. van Lennep.
In gebruikgeving grond bij de St.
Agath«straal aas H. van Keulen.
Verkoop van een strook grond aan
Zandbergen*.
Aankoop huis met grond Soest er-
weg ten bate der Volkshuisvesting.
Afwijzend advies op bet schrijven
van het Amersfoortsch Dr ank weer -
Comité om de subsidie over 1920 te
verhoogen met f 100.
Aanbieding van de gemeentebegroo-
ig 1921.
Geven van namen aan nieuwe straten
en wijsigen van de omschrfving voor
enkele straatnamen.
Vzrleenen van voorschot aan de
Woningbouwvcreeniging «Goed Wo
nen voor 145 arbeiderswoningen en
2 winkelhuizen.
HARRY SHARPE
alk ben niet van plan om weg te
gaan eer je mij verteld hebt, wie ik
ben, en verder alles wat je van mi)
weet,* zei Ben, zóó kalm, dat de
woede der vrouw er eenigszins dooi
bedaarde.
«Heb ik je dan nog niet genoeg
verteld vroeg zij.
Je hebt me nog heelemaal niets
verteld. Ik heb je nooit over mijn
vader of mijne moeder hooren spreken
ik weet niet van» waar ik kom, ik weet
nieta. Me dunkt dat ik nu oud genoeg
ben om alles te weten, en jij hebt
geen recht om mij zoo te exploiteeren.*
«Ik weet waarachtig zelf niet veel
van je,«
«Je weet toch wie mijn vader w
«Je zoudt niet erg trotscb op hem
zijn. ala je hem kende.*
«Ik wil toch weten wie hij ia.«
«Hij was een dronkaard en atieif
achter de tralies, eer jij een jaar oud
waart.*
«In welke betrekking stond hg tc
Jou. Hepsy?*
«Hj stond tot mg In geen betrekking
«Maar mgoe moeder! vertel m
dan wat van mgne moeder I*
Ben'a stem verzachtte zich toen hg
de laatste vraag deed. Op zgn om
zwervingen door de groote stad had
hg dikwijls gezien hoe moeders hare
kinderen kusten en liefkoosden, en dat
gezicht deed sltgd een zeer A ruwe
herinnering aan een dergeigke persoon-
igke ondervinding bg hem ontwaken.
Deze herinnering was rchter zóo vsag.
zóo geheel als een droom, dit hg
voor waarheid had durven
Toch kwam de gedachte er
i telkena bg hem op.
-Je moeder waa ook niet veel bg*
sonders,* zei Hepsy Hicks op ruwei.
toon.
'Waarom niet Zg was toch geen
dronkaard
«Zg liep weg van huis om je vader
trouwen, en toen hg sliert, bleef zg
als eene bedelaarster achter,* verklaarde
Hepsy bgna driftig,
«Hoe lang heeft zg nog geleefd na
den dood van mgn vader?* vroeg B:n,
In zgoe overgroote begeerte om meer
van zgn levensgeschiedenis te vernemen,
geheel v-'rgetende dat al wat die
vrouw hem vertelde, wellicht van het
begin tot het einde leugen was.
Hoe lang sg nog leefde weet ik
la, was Hepsy's antwoord.
Ben ik in New-York geboren?*
■Ten minste er dicht bg.«
Brn zweegzijne gedachten w
geheel vervuld met al wat Hepsy
Hicks hem verteld had, of liever, met
wat zg hem niet hAd verteld.
Eensklaps riep bg uit
«En jg tegt, dat je xooveel als
voogdes over mg bent
«Dat ben ik.«
«Dan zal daarvan toch wel een
welteigk papiertje opgemaakt zgn, tot
bewgs, is het niet
Ik ben zelfs door den rechter aan-
Waarom koos hg jou daaitoe uit?*
Omdat ik nog familie van je was
omdat ik je moeder opgepast heb,
toen uit mgzelf aanbood om ook
>r jou te zorgen.*
<Ik denk dat de rechter niet wisi
dat je zooveel van rum h'eldt, anders
bad hg mg stellig mgn eigen bo >tje
wel laten besturen, in plaats van dit
jou op te dragen
5, maar toeft was ik nog heel
braaf ea goed,* sel Hepsy, op aan-
doenHjke wijxe haar oogeo omhoog
slaande«men is heel hard en on
eebtvaardig tegenover mg geweest. Ik
teb een verduiveld moeieigken tgd
gehad, een verduiveld moeieigken tijd I'
Ben had haar echter te dikwgis in
sulk een aandcenigke stemming gezien,
dat dit nu vooral met zgne
nog steeds zoo pgnigke vingers
zgn medeigden kon opwekken.
«Je behoeft niet te gaan grienen,
hoor,* zetde hg ongeduldig, «ik trek
er mg toch niets van aan. Ik geloof
dat je mg een hoop leugens verteld
hebt, en ais dat waar is, dan zal het
binnenkort slecht voor je uitzien. Ik
nu een vriend, die mg in alles ter
zgde staat, en hg kan er dadelgk
achter komen ot je liegt of dat je de
waarheid spreekt. En nou vooruit, ga
weg van die deur en laat me door!*
Ik wou zoo graag dat je nog wat
lier b'eeft, Benry,* zei de vrouw op
•licrdcigk overrtdenden toon.
«Waarom wou je dat
«Omdat ik je straks nog wat te
-ggen hrb, en ik voel me niets goed,
ik ben bang alleen te bigveo. Je zult
toch een arme zieke vrouw niet alleen
laten sterven, hè
<Ik zfcl het er op wagen, ik geloof
eerder, dat jg alle fatsoenigke lui van
New Yoik suit overleven,* set Ben.
■Je bent nog maar een kind, Ben,
en je weet self niet wat je zegt. Zet
eens wat koffie, dan zullen we heel
gezellig samen koffie drinken. Ik be
loof dat ik niet meer zoo akelig veel
ram zal drinken. Ik kan het natuurl|k
ineens laten, maar ik sal het m)
langzaam trachten af te wennen.*
Hepsy sprak op vlei enden toon,
terwgi zg Ben haar beide handen
toestak.
«Ik bigf hier niet langer, hoe eerder
dat goed begrgpt hoe beter,* zei
:n. En dit zeggende, vatte hg haar
bg een arm en trok baar eensklaps
>or de deur weg.
Als een weerlicht zoo snel draaide
de vrouw zich om en een regen van
vuistslagen viel op sgn borst en
hoofd. Zg sloeg in den blinde op hem
los, met zulk een feeksachtigc weed*
:n kracht, dat zelfs een sterker man er
liet tegen bestand sou zgn geweest
Ben trachtte niet cezis haar de vuist
dagen terug te geven; hg had een
soort van ridderigicen eerbied voor
haar geslacht, welk een ellendig staaltje
sg er ook van was. Hg dead slechts
sgn best haar slagen te pareeren, te-
gcigkertgd trachtende haar armen ta
grijpen, wat hem dan ook eiodelfk
gelukte, waarna hg, sterk gespierd als
hg was, haar vao de deur wegtrok en
tegen den tgmuur der kamer duwde.
(Wordt
W WI U'I UJIUJI'* (JffllVW II-
