V. Centrale Crediet- en Landbouwbank
Bel dan op No. 42
J.J. VAN HAMERSVELD
„EDMUND"
„J. A. P."motor
LJ.B.Posthouwer
DE EEMBODE
KATHOLIEK NIEUWSBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN
VRIJDAG 29 JULI 1921.
35ste JAARGANG No. 36.
Laocegracbt 28, Amersfoort
DE EEMBODE verschijnt Dinsdag- en
Vrijdagmiddag.
ABONNEMENTEN kunnen elke week In
gaan, doch opiegglng van abonnement moet
Ïeschleden voor den aanvang van een nieuw
wartaal.
Prijs per drie maanden 11.00 Buiten de
gemeente Amersfoort f 1.10. Afzonderlijke
advertceren.
AdvertentiCn moeten Dinsdag en Vrijdag
vóór 8 uur worden bezorgd. Een bepaalde
plaats kan niet worden gegarandeerd.
De behoudzucht zelfheeft nooit
iet/i behouden en menigmaal allee
in gevaar gebracht.
Dcsidtrius Grasmus cn de
Hervorming.
(Slot.)
De onderstelliog lijkt me niet ge
waagd, dat Luther, bij den aanvang
van zijn optreden tegen de Kerk de
geschriften van Erasmus niet kende,
althans niet had gelezen Maar even
min valt, dunkt me, te betwijfelen, dat
de echo van diens wijsgeerige en letter
kundige faam, door de muren der een
zame kloostercel heen, zijn oor had
bereikt. Het moest Luther bekend zijn,
welk een geduchten stoot Erasmus aan
de wederontluiking der Wetenschappen
had gegeven. Een man als Erasmus
voor zijn denkbeelden te winnen, kon
den hervormer in den dop niet onver
schillig zijn en de spreekwoordelijk ge
worden ijdelbeid van den Rotterdam
mer kennend, begon hij met volle
stroomen den welriekenden balsem der
vleitaal over diens gelauwerd hoofd uit
te gieten.
Bij het lezen van Luther's brief aan
den geleerde, wordt men keer op keer
in verzoeking gebracht, den briefschrij
ver te houden voor een in den Staats
dienst vergrijsden Secretaris, tweeling
broeder naar den geest van Macchia-
vclli, aan het hof van Lorepjo de
Medicis te Florence.
»Is het aiet droevig aldus luidt
Luther's epistel dat wij met elkander
in briefwisseling treden, zonder elkaar
te kennen? Waar is een landstreek op
aarde, die niet van Erasmus' naam ver
vuld is? Wie heeft geen onderricht van
hem genoten Wie, onder de beoefe
naars der Letteren, erkent hem niet als
zijn meester? Maar hoe, ik waag het
U gemeenzaam toe te spreken, ik de
onbekende, de arme, de verlatene, ver
oordeeld onder drogredenaars te leven,
en die zelfs de bekwaamheid mis, een
glorie als de Uwe, naar eisch te be
groeten Ware dit laatste niet het geval,
ik zou U al lang geleden lastig geval
len hebben met mijn brieven. Thans,
nu ik door Capito vernomen heb, dat
dank zij mijn grappen over de Afla
ten, mijn naam ter uwer oor gekomen
is, en dat mijn geschrift door U gelezen
werd en Uw goedkeuring mocht weg
dragen, blijft het mij toch steeds moei
lijk, in mijn barbaarschen stijl recht te
laten wedervar rn aan uw genie, Hoog
geachte Erasmus, zie neder op een
armen broeder, die onwetend als hij is,
slechts een vergeten graf verdient in
een uithoek der aarde, door den hemel
cn het daglicht vergeleneen vergetel
heid, naar welke ik siecds heb ge
streefd, njaar die mij, ik weet niet
waarom, ontgaat. Ben ik niet gedwon
gen in al mijn ongelukkige onwetend
heid te verschijnen voor hem, die de
geleerdste van allen is? Maar mijn
woordenvloed verveelt U en toch, ver
geet niet, dat men bijwijlen krank met
de kranken moet zijn«.
Erasmus' houding tegen den Refor
mator en diens leer, zal voor de Katho
lieken geschiedvorscher in menig op
zicht een raadselachtige, steeds een
diep betreurenswaardige blijven.
De oogen der geheele Katholieke
wereld zijn bij het begin van Luther's
opstand en nog lang daarna, op hem
gericht als op den man, wien weten
schap, vernuft en stgi in hun volle maat
ten dienste staan, om het pleit
de Moederkerk tegen de nieuwe leer,
met schitterend gevolg op zich te
"^Vrienden en geestverwanten bezwoeren
hem als om strijd den kamp tegen de
hydra der Dwaling aan te binden,
«Gij deelt in de schuld, zoo roept
de edele kampioen voor de verdrukte
rechten der Kerk, hertog George
Saksen, hem toe, wanneer Luther s leer
onaangevochten blijft en allengskens
overal in Duitschland binnendringt. Hel
faalde u tot heden aan moed. Op Eras
mus! God zal u bijslaan
Sadoletus, bisschop van Carpentras
en vertrouweling van Paus Leo X,
schildert voor het oog van dco in
loome rust verzonken Bataaf, in schrille
kleuren, de jammeren, die de alles om
ver werpen 'e leerstellingen van den Her
ier over- de Christenheid uitstorten
lindigt met de geestdriftige aan
sporing: «Moed gevat Erasmus! Kom
ons te hulp tegen de machten der
duisternis, waarin de Kerk dreigt ten
onder te gaan 1.
De humanist Bembo wijst hem bij
voorbaat op de dankbaarheid van een
opgetogen nageslacht en voorspelt hem
de oosterfelijkheid in de geschiedrollen
der komende eeuwen.
Maar een gezagvoller stem zal den
erdediger der Theologies, met zacht
verwijl in de ooren klinken.
den jare 1522, na de regeering
den kunstlievenden telg uit het
geslacht de Medicis, Paus Leo X, zetelt
op Sint Petrus' stoel, de Nederlander
Adriaan Floriszoon van Utrecht, een'
de leermeester van keizer Karei V,
kardinaal en bisschop van Toledo,
regent van Spanje, thans Paus Adriaan
naar ook, de strenge asceet, wars
pracht en praal, de vriend en
ter der armen, ongelukkigen en
misdeelden, de leniger hunner nooden.
Het jaar zal zijn kringloop nauwelijks
hebben voleind, of het liefdevol hart
dien Vader der Christenheid breekt
van droefenis qwer de rampen, welke,
orkaan gelijk, op de aan zijn zor-
toevertrouwde Kerk zijn losgebro
ken, en die zijn Apostolische ijver niet
vermocht te keeren.
De Paus herinnert zich Erasmus, den
tudiegenoot aan Leuven's Alma Mater.
Hij roept in zijn geheugen de gelukkige
dagen wakker, in vertrouwelijke ge
sprekken over de nooden der Kerk en
de middelen tot leniging en genezing,
et hem doorleefd.
Voorwaar, een heerlijke brief is het,
dien de verwende geleerde van zijn
pauselijken vriend mag ontvangen.
Zult gij nog langer aarzelen, Eras-
s, U te meten met den vleeschelijken
mensch, die de vrede der Kerk ver
stoort en zoo veel zielen in 't verderf
Rijs op, omgord U en snel de
Gods te hulp. Begraaf de talenten
U door den Heer geschonken.
Bedenk, dat het U gegeven is te redden
door Lutber aan 't verderf wordt
prijsgegeven. Wanneer gij meent, deze
laak beter in Rome te kunnen vol
kom dan tot mij, gezond van
lichaam en met vreugde in het hart.
De schatten onzer boekerijen wachten
U vol verlangen. Mijn persoonlijken
omgang en dien van alle geleerden in
Rome zij U toegezegd,.
Arme Erasmus Door zich blind te
staren op de gebreken, ondeugden en
uitspattingen van balsturige kinderen,
bleef zijn geestesoog gesloten voor de
hemelsche schoonheid, afstralend van
het lijdend, maar ongerept aanscbiju
der Heilige Moeder, ook in beproevin
gen en druk. Christus' vlekkelooze
Bruid, en de door ingehouden smart
bewogen stem van diens Plaatsbekle
der, vond nauwelijks weerklank in zijn
ontzenuwde ziel, onvatbaar voor dien
manoelijken, ontembaren moed,
alleen in het onwrikbaar Geloof zijn
onuitroeibaren wortel schiet 1
Eindelijk, als Erasmus, van alle kan-
n gedrongen, zich noode opmaakt
n den strijd des Geloofs tegen de
Reformatie aan te binden, dan weet
klinkt eente laat, door Duitschland'
gouwen.
Het gift der nieuwe leer is in d
hoofden en harten van tienduizenden
doorgedrongen, en de Hervormer zelf,
prat op zijn zegepraal, poseert met
hooghartige ironie tegenover den ge
leerde, om wiens gunst hij weleer
bedelde,
In waarheid, de bekeering en latere,
lang uitgestelde strijd tegen Luther
tn onzen eens zoo gevierden land
genoot, weldra gevolgd door zijn ster
ven te Bazel, vermochten het vele kwaad
door zijn dubbelzinnige en wankel
moedige houding in den kamp tegen
de Hervormers gesticht, niet meer te
vergoeden.
Zijn bekeering Het geestelijk testa
ment van den wijsgeer, kort voor zijn
verscheiden met eigen hand geschreven,
schenkt ons de troostvolle zekerheid,
dat hij, van wiens werken men zeide
»in eenige punten veroordeeld, in velt
verdacht, in alles behoedzaam te lezen«.
als geloovig en berouwvol kind,
schoot en aan het hart zijner Roomsche
Moeder, den bangen doodstrijd hi
volstreden.
Haarlem. JOS. P. H. HAMERS.
redenaar Malhcsius (editie Dr. Buchwald), of
uit een der andere bronnen over derc materie
ilic ik raadpleegde, is mij gebleken, dat vóór
den openlijken opstand van den hervormer
tegen de H. Kerk, Erasmus' geschriften door
n geler.
Binnenland
De Haagsche correspondent van
»De Tijde schreef over de reparatie
van het Kabinet het volgende
De regeering in haar geheel gaat
niet vrij uit. Zij heeft in 1918 uitgezien
naar een sterken Minister van Financiën,
loch zij heeft den sterken man, den
heer Trip, niet gewild, toen hij zij i
eischen stelde. Inpiaats van deze den
heer De Vries vragende wist zij, dat,
als hij bleef, wie hij was, zijn minister
schap op niets moest uitloopcn. Zij
is, hem kennend en hem eerend, feite
lijk schuldiger dan hij en zij heeft in
haar geheel dan ook den duren plicht
de fout in het verleden, die op haar
in haar geheel rust, in het vierde jaar
goed te maken. Men vertelt in den
Haag, dat de begrooliog, zooals zij
oorspronkelijk is ingediend, sloot .met
een tekort van ruim honderd millioen
gulden. De Regeering zal dit tekort
hebben weg te werken.»
Luitenant-generaal Burger, gouver
neur der Residentie, commandant van
het veldleger, is met ingang van 1
Augustus e.k. eervol ontslagen uit den
militairen dienst. Hij is bevorderd tot
commandeur in de Orde van den Neder-
landschen Leeuw.
Nu jhr. mr. D. J. de Geer de porte
feuille van Financiën op zich neemt,
zal hij aftreden, als lid der Tweede
Kamer. Zijn eerste plaatsvervanger, de
heer B. J. Gerretson, heeft reeds zitting
als opvolger van den heer mr, A. F.
de Savornin Lohman, zoodat inplaats
van den heer De Geer tot lid van de
Tweede Kamer zal worden gekozen
J. Ankerman (c. h.).
Thans woeden weer veenbranden
in Drente: te Bargercompascum,
buurt van Orazijedorp, Nieuw- Weer-
dinge en aan tfe grens van Emmen
Odoorn.
Te Aalten is een man, terwijl hij
reeds te bed lag, door zijn zwager
met een bijl de hersenpan verbrijzeld.
Te Overleek is, doordat jongens
lucifers speelden, brand ontslaan
:en hooiklamp. Het vuur sloeg door
den harden wind over op de woni
i korten tijd lag de boerderij
asch en werd de boerderij daar vlak
door het vuur aangetast. Ook
deze ging in vlammen op. De
over liggende boerderij, eveneens
kom van hel dorp, ging getjeel
den grond, zoodat drie gezinnen i
paar uur dakloos waren.
Een juffrouw in de- Tollenstraat te
Rotterdam heeft bij de politie aangifte
gedaan, dat haar bovenburen de afvoer-
van den W. C. hadden afgesneden
e leiding naar haar bed hadden
gevoerd, waardoor dit geheel
dorven.
ARNHEM
TWELLO
SOEST -
UTRECHT
STEENBERGEN
Rentevergoeding voor Deposito's
Direct opvorderbaar 2'/i pet. Met 10 dagen opzegging 3 pet.
Een maand vaat 4 pet. Drie meenden opzegging 4'/j pet.
Een jaar opzegging 5 pet
N'°.c,
dagen geleden is te Etten
boerderij afgebrand. Een
dag daarna ontvingen, volgens de »N.
R. Ct.o, drie landbouwers van den eige-
dezer boerderij een brief, waarin
gezegd wordt dat zij, wilden zij hun
huis niet zien afbranden, ieder f 500
aangewezen plaats
deponeeren. De politie werd gewaar
schuwd en thans is in verband hier
mede aangehouden en naar Breda ge
transporteerd een man, die de vorige
week uit de gevangenis te Rotterdam,
r bij 14 maanden wegens diefstal van
had doorgebracht, ontslagen was
Na veel gewurm is het ministerie
r compleet geraakt. Het
krachtiger geworden door verwijdering
departementshoofd, die de
taak hebbend, niet de groot
ste klacht kon ontwikkelen.
Minister De Vries is als r
financiën vervangen door Jhr. mr, D. J.
de Geer, lid van de Tweede Kamer
thans burgemeester van Arnhem. Lu
generaal Pop gaat heen als
van Oorlog, zijn plaats zal worden
genomen door J. J. C. van Dijk, direct
in de topografische inrichting.
De Geer is, naar men weet christelijk
hislorisch, terwijl Van Dijk behoort
anti-revolutionnaire partij.
De nieuwe ministers staan bekend
s zeer bekwame mannen
Hun wacht veel en moeilijk werk.
Amersfoort
verdeeling is vastgesteld
De Burgemeester is in het bijzonder
belast met de voorbereiding der werk
zaamheden betreffende Politie, Brand
weer, Groodbedrijfcn Wetgeving en is in
den regel voor het publiek ten Gemeen
tehuize te spreken des Woensdags en
Zaterdags van iedere week van des
voormiddags 10 tot 12 uur.
De Wethouder N. Veis Heyn is in het
bijzonder belast met de voorbereiding
der werkzaamheden betreffende Gasfa
briek, Waterleiding, Electriciteilsbedrijf,
Openbare Reiniging en Ontsmetting en
is omtrent die zaken in den regel voor
het publiek te spreken ten kaotore van
de Bedrijven (Gasfabriek) des Dinsdags
van iedere week van des voormiddags
11 tot 12 uur.
De Wethouder J. W. Jorissen is in
het bijzonder belast met de voorberei
ding der werkzaamheden betreffende
Maatschappelijk Werk en Onderwijs en
is omtrent die zaken in den regel voor
het publiek te sprekea ten Gemeente
huize des Woensdags van iedere week
s namiddags om 2 uur.
De Wethouder C. Ruitenberg is "in
het bijzonder belast met de voorberei
ding der werkzaamheden betreffende
Openbare werken. Bouw en Wonin-
toezicht en Woningbedrijf en is omtrent
die zaken in den regel voor het publiek
spreken in het gebouw Achter Da-
vidshof No. 2 des Vrijdags van iedere
week" des voor middags van 10,30 tot
11.30.
De Wethouder J. Hofland, benoemd
i de Raadsvergadering van 19 Juli 1.1.,
in het bijzonder belast met voorbt--
:iding der werkzaamheden betreffende
Financiën, en is omtrent die zaken in
den regel voor het publiek te spreken
Gemeentehuize des Woensdags van
iedere week des voormiddags van 9,30
tot 10.30 uur.
Benoemd tot ridder in de Oranje
Nassau-orde mej. A. A. Bruning (zuster
Almunda), directrice van hel
jonge dames pensionaat Mariënburg te
Bussum, van de Congregatie der Eerw.
Zusters van O. L. Vrouw alhier.
Avondvak- en Vakteekenschool te
Amersfoort verbonden aan de Am
bachtsschool.
Voor den cursus 192122 hebben
:h aangemeld voor de le klasse 83
leerlingen voor de 2e klasse 40 leer
lingen voor de 3e klasse 15 leerlingen
voor de 4e klasse 26 leerlingen voor
de 5e klasse 15 leerlingenvoor enkele
lessen 5 leerlingen afdeeling schoen
makersvakgroep 8 leerlingen afdeeling
typografen vakgroep 30 leerlingen
totaal 222 leerlingen.
Aan het toelatings-examen der le
klasse moesten zich 70 leerlingen onder
werpen.
7 leerlingen kwamen niet op, zoodat
:t examen is afgenomen aan 63 can-
didaten, waarvan 41 slaagden.
cursus voor opleiding in den
R. K. Kerkzang, gesticht door hel be-
n het zangkoor der parochie
O. L, Vrouw Hemelvaart, liep dezer
dagen ten einde.
De cursisten mochten het genoegen
smaken als aspirantleden van genoemd
zangkoor te worden toegelaten.
Den leider van dezen curs
heer A. C. Beijer, werd door de leer
lingen als souvenir een dirigeerstok
aangeboden, waarbij was gevoegd een
schrijven van waardeering en dankbaar
heid voor zijn goede zorgen.
Moge 't bestuur in dezen geest blijven
voortgaan, om zoo koorzangers
kweeken, bezield met den waren geest
voor den R. K. Kerkzang.
De Minister van Oorlog heeft een
bijzondere tevredenheidsbetuiging ge
richt tot de troepen van het garnizoen
te Amersfoort en omgeving, welke
hebben deelgenomen aan het tegengaan
van de bosch- en heidebranden
eken dier stad.
Hebt U een
Taxi of Auto noodig
Amersfoort,
Zaterdags na 1.00 uur
worden geen bestellingen
meer aan huis bezorgd.
Hoofdagent „Amstel"-Bieren.
met
en VEEREND FRAME slechts
f 990.-.
Utrechtschestraat 25 Tel. 81
Amersfoort.
Burgemeester en Wethouders bren
gen ter kennis, dat de volgende werk-
Het is krachtens de politieverorde
ning hier ter stede voortaan verboden
aan kinderen beneden den leeftijd
16 jaren galanteriën, m
facturen, huishoudelijke artikelen, bloe
men, snuisterijen, papier, potlooden,
lucifers, zeep, garen, chocolade, vruch
ten ot andere kleine koopwaren, hetzij
op of aan de straten of wegen, hetzj
aan de huizen te koop aan tc bieden
of daarmede te venten, behoudens ver
gunning van B. en W. afgegeven. Mede
het, behoudens vergunning van B.
W. verboden, bij het te koop aan
bieden of het venten van kleine koop-
in het voorgaande lid' bedoeld,
kinderen beneden den leeftijd van 16
jaren mede te voe-en.
De R. K. Middenstandsvereeniging
„De Hanze" deelde aan de leden het
volgende mede
„Daar het bestuur na onderling over
leg met de Vereeniging Handel en
Nijverheid heeft besloten deel te nemen
aan de Winkelweek en Etalagewedstrijd,
acht 't bestuur zich verplicht, dit ter
kennis te brengen van de leden en allen
te verzoeken eenparig deel te nemen
n bovengenoemde plannen.
«Gevormd is een Garantiefonds waar-
e een ieder naar draagkracht en be-
:ven kan bijdragen,
»Het bestuur rekent op aller mede
werking daar deze Winkelweek veel
publiek naar de Gemeente zal trekken,
ook in verband met de verdere feeste
lijkheden, welke bij die gelegenheid, n.l.
het 20-jarig bestaan van Handel en
Nijverheid, zullen worden georgani
seerd. 't Kan niet anders of deze plan-
zullen ten goede komen van de
Amersfoortsche winkeliers.
Het belooft schitterend te worden
als allen maar medewerken in't belang
in den middenstand.
«Dinsdagavond 2 Augustus, 's avonds
uur, Ledenvergadering. Patronaats
gebouw Elleboogsteeg. Aller opkomst
zeer gewenscht».
Men meldt ons:
In de maand Augustus a.s. zal de
Eerw. frater M. Thomas de zes jaren
van zijn Directeurschap alhier hebben
voleind. Z.Eerw. gaat alsdan over naar
de St. Jozef-kweekschool te Utrecht.
Opvolger als Directeur der Eerw.
Fraters zal zijn de Eerw. frater Wil
helmus.
Jubileumvlucht Amersf. Postduiven*
veteeniging ,,De Luchtpost".
Ter viering heeft genoemde vereeni
ging voor haar leden en aspirantleden
