DE EEMBODE
KATHOLIEK NIEUWSBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN
DINSDAG 2 AUG. 1921.
35ste JAARGANG No. 37.
Kantoor: langograehl 28, Amersfoort
DE EEMBODE verschijnt Dinsdag- er
Vrijdagmiddag.
N kunnen elke week In
gaan. doch opzegging van abonnement m
geschieden voor den aar
kwartaal.
Prijs per drie maanden 11.00 Bullende
gemeente Amersfoort 11.10. Afzonderlijke
nummers 10 ct.
AD VERTENTIÈN 25 cent per regel. Billijke
tarieven voor handel en nijverheid bij geregeld
adverteeren.
Advertcntidn moeten Dinsdag en Vrijdag
vóór 8 uur worden bezorgd. Een bepaalde
plaats kan niet worden gegarandeerd.
Ween liever onbeleefd, dan on
oprecht.
Binnenland
Te Zwolle vergaderde de Hanze
uit het Aartsbisdom. Bevredigend is
de toestand der R. K. Middenstands
organisatie in het Aartsbisdom niet.
Er werden veel klachten geuit over
het bestuursbeleid, terwijl ten slotte een
commissie van onderzoek werd be
noemd. Deze commissie bestaat
uit de heeren Haarhuis te Hengelo,
Willenborg te Amersfoort, v. d. Linden
te Zeist, Oostermeijer te Hengelo en
Berger te Utrecht.
In Marokko werden de Spaaosche
bezettingstroepen door de Mooren ver
jaagd. In 't geheel heeft Spanje, be
halve den arbeid van eenige jaren, een
15000 manschappen en den geheelen
munitie voorraad bij de onderneming
ingeboet. Erger is evenwel voor Spanje,
dat het verspeeld heeft het ontzag
't welk de woeste stammen van Noord-
Afrika voor de geregelde Europeesche
troepen hebben. Het zal jaren duren
en zeer veel moeite en opofferingen
kosten, voor Spanje teruggewonnen
heeft wat het heeft verloren in een
paar dagen tijds, indien het er ooit in
zal slagen.
Te Roermond heeft een verschrik
kelijk onweder gewoed, gepaard met
een hevigen orkaan. Ruim 500 boomen
zijn in Roermond en in den omtrek
afgeknapt of beschadigd. Op verschil
lende plaatsen zijn de daken der huizen
tientallen meters weggeslingerd, terwijl
zeer vele straten bezaaid waren met
afgewaaide pannen. Op één plaats is
de bliksem ingeslagen. Ia de heide
werd iemand door den bliksem gedood,
terwijl een persoon licht werd gewond.
Een vonk uit een schoorsteen. Een
rieten dak. Felle wind. Watergebrek.
De brand scheen niet te blusschen.
Dadelijk, 's ochtends om 9 uur, staan
vier huizen in het oude Sprang bij
Waalwijk in lichte laaie. Het vuur slaat
over naar andere huizen in de nauwe
straat. De brandweer uit Waalwijk staat
machteloos. Tien (woningen verbranden
met schuren en hooibergen. Gelukkig
geen persoonlijke oogelukken de ma-
lerieele schade is lang niet gering. Ook
de schoenfabriek van Zwart brandde af.
Tabak mag iu den vervolge alleen
daar worden verkocht, waar het woord
«Tabaksvergunning» de goegemeente
duidelijk verkondigt, dat de tabakswet
den verkooper daartoe machtigt.
Voortaan zal men f 100 in plaats
van f50 direct, na teekening eenei
quitantie bij de Rijkspostspaarbank uit
betaald kunnen krijgen. Met dien ver
stande, dat men niets meer dan dit be
drag in zeven dagen kan ontvangen.
Vorig jaar hield in een logement
een Duitscher verblijf, zich M. noe
mende. Onmiddellijk nadat deze ver
trokken was miste het dochtertje haar
zilveren armbandhorloge. De Duitscher
werd achterhaald en opgesloten teDoe-
tinchem. Bij fouilleering werd evenwel
""et vermiste niet op hem gevonden
n hij werd over de grens geleid. Deze
'eek ontving de logementhouder een
schrijven uit Marokko, van een vriend
van den bewuslen Duitscher, wi
werd medegedeeld, dat de laatste bij
hem op de boerderij werkzaam was
doch bij een aauval van Marokkanen
op de farm doodelijk was getroffen.
De laatste wensch van den getroffene
de opdracht aan S. te melden dat
hij inderdaad de dief van het horloge
en dat men dit terug kon vinden
en spleet in den muur van het
arrestantenlokaal. De plek werd in een
bijgevoegde siluatieleckening nauw
keurig aangeduid. Hij hoopte, dat het
verlorene zou worden gevonden en
vroeg namens den gestorvene vergeving
r diens daad. Tengevolge van e-n
den loop van het jaar ontdekte
poging tot ontvluchting door een arres
tant was bedoelde spleet echter dicht
gesmeerd. Men vond het geval evenwel
merkwaardig genoeg om een nader
onderzoek te doen en besloot den muur
plaatse uit te hakken. Precies op
de aangegeven plek kwam het horloge
uit de katkmassa, waarmee het vast
verbonden was, te voorschijn. In het
bewuste schrijven werd nog medege
deeld, dat de naa n M. valsch was.
ware naam werd nu ook verzwe
gen. Alleen werd medegedeeld.dat de
dief behoorde tot den ouden Duitschen
adel en afkomstig was uit Oost-Pruisen.
Het voorspel. Zaterdag 17 September
zal te Utrecht een vergadering worden
gehouden van de voorzitters en secre
tarissen der Rijkskieskring-organisaties.
Op deze vergadering zullen o.m. de
volgende voorstellen worden behandeld
lo. De definitieve groslijsten zullen bij
het Bondsbestuur vóór 15 December
tijn ingediend. 2o. De vergadering,
waarin het politiek advies zal worden
rastgesteld, zal worden gehouden in
le eerste helft van Januari 1922. 3o. De
afgevaardigden uit de Rijkskieskring-
organisaties voor de onder 2o. bedoelde
vergadering [zullen vóór 15 December
moeten worden gekozen. Medegedeeld
wordt voorts, dat vóór 15 Octobei
verschillende politieke vlugschriften
zullen worden uitgegeven, en dat het
houden van een politieken landdag In
voorbereiding is.
Voorhands, zooiezen wij in De Tijd,
hebben hier te lande de revolutionnaire
socialistische dogmatici, ten minste voor
wat de landspolitiek betreft, in de
S.D.A.P. nog de ,oveihand. Maar wij
verhelen ons geenszins, hoe zwaar de
itrijd tegen het socialisme ook in ons
land zou worden, wanneer eenmaal de
reformisten (type wethouder Hofland)
een overwegenden invloed op den gang
van zaken in hunne partij mochten
doen gelden.
Men heeft wel eens de stelling gepo
neerd, dat de niei-revolutionaire par
tijen er belang bij hebben, de sociaal
democraten tot medewerking aan de
overheidstaak te bewegen.
Wanneer de werkelijk knappe man
nen, die toch ook bij de soci:
craten te vinden zijn zoo redeneert
men hun deel nemen in de regee-
ringstaak, dan zal hun de lust tot revo-
lutionnaire uitspattingen of gevaarlijku
socialisatie-experimenten spoedig ont
gaan, omdat de verantwoordelijkheid
van het gezag den knappen staatsmar
van alle dwaasheden en ontijdige proef
nemingen weerhoudt.
En toch is deze redeneering o.i. ge
heel onjuist. Men verliest te veel uit
het oog dat de gematigde houding niets
anders is dan een »reculer pour mieux
sauter». Door een tactisch optreden in
politieke vraagstukken van den dag
willen de hcerev alleen de werfkracht
hunner partij verhoogen. Door hun op
treden in de regeering pogen zij ter-
zelldertijd de «kapitalistische stelling»
van binnen stormrijp te maken om op
een gegeven oogenblik met meer kans
hun slag te slaan.
De lessen der historie zijn daar, om
is te overtuigen, dat, mocht eenmaal
die dag - anbreken, het niet de gema
tigde elementen, maar dc mannen van
uiterst-links zijn, die zich van dc leiding
Te Amsterdam is op 67-jarigen
leeftijd overleden de bekende theoloog
prof. dr. H. Bavinck, lid der Eerste
Kamer en hoogleeraar aan de Vrije
Universiteit.
!n een weide bij Warmond zijn van
slager van een achttal daar loo-
pende schapen er zes doodgejaagd of
doodgebeten. Men vermoedt dat hier
n bloeddorstige hond aan het werk
Medegedeeld wordt dat het ontwerp
'n zake de lichamelijke oefening der
ijpere jeugd zoo goed als zeker zal
worden ingetrokken.
Als R. K. Universiteits-comitc voor
het Aartsbisdom, afdeeling Gelderland.
Utrecht-Holland, werd te Utrecht ge
ïnstalleerdF. W. Swane te Utrecht,
'oorzitter; Mr. C. Prinzen, Joubertwcg
I te Oosterbeek, secretarisTh. J. H.
Bianchi, Hooglnm'scheweg 9 te Amers
foort, penningmeesterMgr. dr. A. M.
J. A. Ariüns, pastoor te Maarsen, G. H.
Bodewes te Lobith, L. Bot te Apel
doorn, H. Brouwer te Utrecht, A. F.
Koenders tc Zeist, Dr. L. v. Romundc
te Utrecht, Mevr. F. Steenberghe-En-
geringh, P. Steeohoff te Baarn en L.
n van Voorst tot Voorts te Twello.
Amersfoort
Partij-programma's.
Volgens' officieel «Toorts«-bericht
meende de afdeeling Amersfoort der
S. D. A. P., dat de wethouderszetel van
Verhoef door een partijgenoot
st bezet worden, indien de overige
fracties wilden medewerken aan het
lerwczenlijken van 't volgende program.
1. Krachtige terhandneming van den
voningbouw.
2. Verzorging van kraamvrouwenen
zuigelingen. Hulp van gemeentewege
de huishouding bij ziekte en bevalling.
3. Permanente werkloozenzorg. Pro
ductieve werkverschaffing.
4. Hervorming van de gemeentelijke
belastingheffing, waarbij met alle mo
gelijkheden der wet rekening wordt ge
houden in 't belang der lagere inkomens.
5. GeO'ganisecrd overleg.
Bevordering van het algemeen
lager onderwijs door kleinere klassen.
7. Armenzorg onder gemcenlebc-
licer, grooter invloed van de arbeiders
op het beheer.
8. Stichting van een badhuis et
openbare zweminrichting.
9. Uitvoering van werken in
beheer.
10. Stichting van een gemeentelijk
iekenhuis.
Diverse fracties zeiden loyale mede
werking toe, in zooverre hun principes
zulks veroorloofden.
En op deze weinig beduidende
feitelijk nietszeggende verklaringen
Stapte Raadsheer Hofland in 't schuitji
-n B. en W. met stuurman V.
Bexijkt men 't verlanglijstje goed, dan
it men dat, een enkel puntuitgezon-
derd. 't louter van de wijze van uit
voering zal afhangen of de rechlsche
fraction haar steun zullen verleenen.
Ook de treurige staat der gemeente-
flnancién zal nog jaren een beletsel
blijken voor de uitvoering:van menigen
wensch, die op 't programma paradeeit.
Speciaal onze Roomsche raadsleden
hebben alle voorstellen te toetsen aan
eigen programma, waarop ze ge
kozen zijn door hun kiezers.
Vóór 1923, het jaar der nieuwe ge
meenteraadsverkiezingen, zal aan de
kiezers wel gelegenheid worden ge
geven dit programma te wijzigen en
het te brengen in overeenstemming
met hun wenschen en verlangens.
Maar tot dkn gelde het oude pro
gramma nog als richtsnoer.
Wethouders en raadsleden zijn geen
mandatarissen van hunne partij, maar
ms politiek leven kunnen zij zich
de weelde veroorlooven geen acht
te slaan op hetgeen leeft in de partij
aaruit zij voortkwamen. ROMANUS.
Scholenbouw.
In Amersfoorisch Dagblad sputtert
dc redactie tegen de uitvoering der
onderwijswetten, voor zoover de uit
voering dier wetten het bijzonder onder
wijs opheft uit jarenlange flnancieele
miserie en de gemeente belast met de
kosten verbonden aan de behoorlijke
huisvesting der bijzondere scholen.
Gelijkstelling van onderwijs is door
alle partijen geaccepteerd bij onderling
accoord, en wel voor een niet gering
deel door toedoen van wijlen dr. Bos,
den vrijzinnig-democratischen partijlei
der, een man, wiens rechtvaardigheids
besef blijkbaar ver uitging boven dat
van 't Vrijzinnig Democratisch orgaan
der stad onzer inwoning.
In daden omgezet beteekent de aan
vaarde gelijkstelling natuurlijk: offers
brengen.
Eerst nu kunnen de vrijzinnige macht-
Hebbers van weleer eens ondervinden
welke reusachtige offers het Christelijk
volksdeel bracht voor zijn ideaalde
bijzondere school.
Na eerst door betaling zijner belas-
tingpenningen te hebben mogelijk ge
maakt dc veelal onbekrompen inrichting
van een openbaar onderwijsinstituut dat
zijn kind niet kon benutten, offerde 't
Christelijk-denkend deel der natie blij
moedig jarenlang schatten gelds voor
de godsdienstige opvoeding der jeugd.
i na jareniangen harden strijd
:n zorg rechtvaardigheidshalve
zijn weggenomen, klaagt en lamenteert
vrijzinnig koor!
We zijn ons bewust dat hier en daar
m de gemeente-besturen zware finan-
cieele iffers worden gevraagd, maar
buitensporig zijn die offers Diet. Onre
delijke verlangens kunnen met de wet
de hand worden afgewezen of be
snoeid, Generaliseeren, en 't voorstellen
alsof dc bizondere schoolbesturen al
azen op geld is niet nobel,
i van onkunde en smal br grip ge
tuigt stellig de volgende uitlating van
't Amersf. Dagblad
'De parochie St. Henricu» is ook al
klaar. Het betrekkelijk nog nieuwe
schoolgebouw wordt niet uitgebreid, wel
neen, de gemeente moet het toch be
talen, dus maar een geheel nieuwe
school aangevraagd, We zijn hier nog
pas aan 't begin, buiten twijfel zal de
gemeentekas nog herhaaldelijk worden
aangesproken voor rlen bouw van
lie uwe scholen.»
De parochie St. Henricus maakt gc
'oon gebruik van eene wettelijke be-
oegdheid en is er zeer stellig niet op
lit om de gemeentekas zonder nood-
aak te ontlasten.
De bestaande school is absoluut te
klein. In geen enkele openbare^school
hier ter stede zou men zich willen be
helpen zooals men zich óé&r behelpen
moet door gebrek aan ruimte. Zes
overvolle klassen door vier onderwijs
krachten in drie lokalen te verzorgen
geen toestand.
Uitbreiding van het gebouw is niet
wel mogelijk. De bovenlocaliteit is als
patroDaalszaal onmisbaar voor de vor
ming der schoolvrije jeugd.
Daarbij komt, dat de bevolking van
het Soesterkwartier zich snel uitbreidt,
zoodat binnen afzienbaren tijd daar ook
tal van ouders bijzonder uitgebreid
lager onderwijs voor hun kinderen
zullen wenschen.
t is mogelijk die U.L.O. School
dan te huisvesten in de drie lokalen
e nu vrijkomen.
Het gemeentebelang wordt dus abso
luut niet geschaad, en van een oobe-
suisden aanval op de gemeente-gelden
geen sprake.
De gemeente Amersfoort heelt jaren
lang geprofiteerd van 't feit dat hier
het Kath. bizonder onderwijs nog al
uitgebreid werd verzorgd, waar
door de kosten van het openbaar on
derwijs laag bleven.
"u is de toestand anders geworden
dankbaar zij hier erkend dat de
stedelijke autoriteiten zonder voorbe
houd en met ruime opvatting de wet
toepasseo, wanneer van onze zijde
daartoe billijke verzoeken inkomen.
ROMANUS.
Uitslag Jubileumsvlucht Amers-
foortsche Postduiven-Vereeniging »de
Luchtpost».
Bovengenoemde vereeniging hield
Zondag j.l. haar jubileum vlucht vanuit
Mechelen (België) afstand 140 K.M.
hemelbreed met jonge duiven. De dui-
werden gelost te 7 uur, met gun
stig weder en zuid-westen wind. De
vlucht had een regelmatig verloop. la-
geschreven duiven 155. De eerste prijs
winnende duif arriveerde 9 u. 50 m,
sec., de laatste 10 u. 30 m. 31 sec.
De prijzen werden behaald als volgt
C. J. v. d. Riet le 5e 36e prijs J.
d. Brom 2e 29e 39e 42e 49e prijs
G. Morre 3e 21e prijsChr. Baartman
4e 25e 47e prijs G. v. d. Riet 6e 13e
14e 26e prijsB. Lablans 7e 10eC.
v. d. Heuvel 8e 11e 15e 34e 41e; A.
M. Neerincx 9e 40e 43eB. v. Plate-
ringen 12e 28e 30e 31Jac. v. d. Heu
vel 16e; J. Veer 17e 48eW. Sleeking
18e 19e 20e 46e 50e; G. J. H. te
Kulve 22e; H. J. Hol 23e 27e 37e;
W. Priem 24eH. van Ramselaar 32e
45eE. J. Arler 33e 38eJ. Boshui-
35H. Hartochsveld 44e prijs.
16 ONTDEKT.
Zou u niet hiermede wachten, totdal
ik 't rapport van den HeerLecoquevoor-
gelezen heb vroeg de heer Dawson.
Mijn vraag is kort «Waarom is
de geniale detective niet aanwezig?»
was de vraag van Guarlebro op een
toon, die de aanwezigen deed lachen.
«Mijnheer Guarlebro, de Heer Lecoque
zal over een kwartier verschijnen en
heeft mij verzocht het rapport voor te
lezen, daar zijn toelichting een geruimen
tijd in beslag neemt.»
«Laat hem 't zelf voorlezen
schreeuwde Guarlebro opgewonden.
«Juist,» riepen enkelen, «zeer juist,»
sttlte stilte sommeerden anderen,
terwijl een klein deel der aanwezigen
verzocht de vergadering te schorsen
totdat Lecoque aanwezig zou zijn.
De heer Dawson klopte een paar
malen met den hamer op tafel, doch
dit werd door de aanwezigen, die hevig
gesticuleercnd luid met elkaar spraken,
bijna geheel genegeerd.
De Heer Bruster stond op en zeide
met luide stem «Ik stel voor dat de
Heer Dawson 't rapport voorleest, dan
kunnen wij daarover in debat gaan of
wij ons nu opwinden, geelt absoluut
Maar de detective behoort hier te
zijn Of moet het wantrouwen in het
Beheer der bank nog vergroot worden,»
riep de heer Guarlebro uit.
Een lakei bracht een brief binnen,
die hij den heer Dawson overhandigde.
Het werd stilDe aanwezigen keken
allen naar den voorzitter. Te midden
van de stilte riep Guarlebro eensklaps
tot den Heer Bruster«Je zal 't hooren,
speur-genie heeft buikpijn gekregen
verschijnt daarom niet op de ver
gadering.»
De president stond op en sprak, ter-
'ijl hij zijn blik over de vergadering
liet gaan. «Mijne Heeren, ik ontving
daareven een mededeeling van
Heer Lecoque dat hij een zeer
wichtig bericht uit Amerika aangaande
onze zaak heeft ontvangen en dat hij
verzoekt dit rapport in le trekken
de vergadering een half uur le schort
dan zal hij persoonlijk een nieuw
vo ledig verslag van zijn werkzaam
heden uitbrengen.»
«Werkzaamheden Resultaten
moeten wij hebben,» riep de partij
den Heer Guarlebro.
Na een zeer rumoerig discours werd
eindelijk besloten op de komst van den
Heer Lecoque te wachten.
Even vóór tienen werd nu de Heer
Lecoque aangediend en binnen gelatr
De detective gaf den Heer Dawson c
hand, boog tot de vergadering en ging
aan tafel zitten. Het viel iedereen op
dat op het strakke gelaat van den de-
tive, een glans van overwinning lag
dat in zijn oogen een ondeugende
spot glinsterde.
«Mijne Heeren, het woord is aan den
Heer Lecoque,zeide de Heer Dawson.,
Alle oogen vestigden zich op Lecoque
e even in gedachten voor zijn dossier
gebogen zat en zich daarna tot den
voorzitter wendde met dc woorden
Mijnheer Dawson, ik zou het raad-
aam vinden alvorens ik tol het uit
brengen van het rapport overga, u
eenige vertrouwelijke mededeelingen te
Neen, daar zijn wij tegen,» riepen
een paar stemmen.
«Flink zóó,» interrompeerden Guarle-
o en B.-usler.
»'t Spijt mij dat de heeren daar een
bezwaar tegen hebben en ik zal dus hoe
ongaarne ik dit ook doe het rapport in
zijn geheel openbaar maken, doch ik
stel dan als voorwaarde dat niemand
de kamer mag verlaten vóór het ge-
heele rapport is uitgebracht Nu
dan mijne heeren, ik zal hel zoo kort
mogelijk maken en ik verzoek de
gadering mij zoo weinig mogelijk
de rede te vallen
Weer wachtte Lecoque en scheen
aarzelen eenklaps begon hij
-Evenals de heer Bruster, heb ik
t een nacht in Je Safe doorgebracht
ook is in mijn tegenwoordigheid
i kistje met goud gestolen, of beter
gezegd verruild.»
«Zoo ziet men dat men zelfs een
detective bestelen kan!» spotte Guar-
Lecoque deed of hij het niet hooide
i vervolgde. Zooals ik bij uwe
dracht reeds zeide, gebeurt er
geheimzinnigs en moest de kluis
geheime toegang hebben. Ik besloot
dc Heer Sandy op te zoeken en ver
nam dat hij ongeveer anderhalf jaar
geleden overleden was te Hornchurch
in tegenwoordigheid van een persoon,
die ik nog niet kan noemen. Die zelfde
persoon had het lijk van Sandy gekist
dit vooral vond ik een zeer vreemde
geschiedenis en ik besloot verlof te
vragen voor de opgraving van de kist,
welke vergunning ik verkreeg. Onder
getuigen liet ik de kist opgraven en
openen jen] zij bevatte niet het stoffe
lijk overschat van den Heer Sandy,
maar een paar zakken zand.»
«De opwinding was eensklaps
achtig Men riep om stilte er
werd geschreeuwd Hij houdt ons
voor den gek.»
«Wie waren dan die getuigenriep
Guarlebro, bleek van opwinding.
«Een van de getuigen was ik,» zeide
de Heer Dawson bedaard.
Dus de architect heeft ons bestolen.
De safe was dus niet veilig Wie
heeft die goed gekeurd,» riep een lange
jonge man woedend uit.
«Mijne Heeren, houdt u wat ik u
verzoeken mag bedaard tot de Heer
Lecoque gereed is,« verzocht de voor-
n nu mijne heeren, moet ik een
pijnlijk punt aanroeren, ik kwam tot
de conclusie dat de doodgewaande of
begraven gewaande architect in con
nectie stond met iemand die aan de
bank verbonden is.
-Wie is dat Is dat die jongen,
nu spoorloos verdwenen is?» vroeg
de Heer Bruster.
Mijn antwoord is noch bevestigend,
noch ontkennend Mijn rapport is
niet ten einde. Ik vervolgde mijn onder
zoek nu in een andere richting, name
lijk hoe werd het goud verzonden,
(Wordt vervolgd.)
