N.V. Middenstands-Credietbank DE EEMBODE KATHOLIEK NIEUWSBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN DINSDAG 8 NOV. 1921. 35ste JAARGANG No. 65. KantoorLaagegracht 28, DE EEMBODE verschijnt Dingdag- en Vrijdagmiddag. ABONNEMENTEN kunnen elke weck In gaan, doch opzegging van abonnement geschieden voor den aanvang van - AdvertentiSn moeten Dinsdag en Vrijdag vóór 8 uur worden bezorgd. Een bepaalde plaats kan nlel worden gegarandeerd. Oorlog is do verschrikkelijkste verwoester dor maatschappij en zijn jammeren zijn het grootste vergif van het menschel ijk geluk. D* komende strijd. Er wordt geklaagd over malaise in de politiek. Men constateert matheid, niet alleen in het parlementair bedrijf zelf maar vooral in de belangstelling. Voor de komende Kamerverkiezingen is er nu nog weinig belangstelling en heelemaal geen spanning. Het valt niet te loochenen, dat na de pacificatie op schoolgebied de zuiver- principled" strijd in hel parlement en daarbuiten is gaan luwen. Niet in dien zin, dat de politieke besluiten, die sedert dien werden genomen, geenerlei verband houden met de beginselen, waarover de verschillende partijen zijn verdeeld. Wij leven in een atmosfeer eener evolutie, die den eenen niet snel genoeg gaat, den anderen als een democratische wervelwind voorbij stoiml; de politieke hartstochten der maBsa onberoerd laat. Zoolang regeeren beteekent: gezag voeren over menschen, kan de over heidstaak niet worden vergeleken met de leiding van een groot bedrijf, wi het voortbrengen der levenlooze ducten hoofdzaak is. De leiding der menschengemeenschap moet, om aan haar doel te beantwoor den, steeds geschieden naar va ginselen; maar het parlement wereld, die leeft van het compromis. Zonder.de hooge beginselen, die God heeft gesteld voor alle menschen en voor alle tijden, ooit maar een enkel oogenblik uit het oog te verliezen, heeft de katholieke staatsman rekening te houden met de werkelijkheid der poli tieke verhoudingen. Deze laatste zijn in ons land van dien aard, dat er Diet aan valt te denken het katholiek pro gram in alle onderdeelen met enkele slagen af te werken, zonder rekening te houden met andere volksgroepen. Het compromis bedoelt geleide lijke verwezenlijking van de program punten, die tot politieke rijpheid zijn gekomen, dat wil zeggendie practisch kunnen worden doorgevoerd zonder aanleiding te geven tot scherpe bot singen. Maar juist omdat deze scherpe, prin- cipieele botsingen de laatste jaren den vermeden, is de belangstelling 'l pailementair bedrijf gedaald. De sociaal-democraten gaan den stiijd in met de leuzengeen reactie voor socialisatie, voor ontwapening, Met de ontwapeningsleuze zullen zij succes be- een vaag begrip, als de sccia- s, loopt men t-letwarm. mag benieuwd zijn, met welke middelen de socialistische pers, die de arbeiders heeft opgevoed in de over tuiging, dat zij rood moeten stemmen, zal trachten de massa in 't geweer te brengen voor de papieren sociallsatie- plannen, aan welker verwezenlijking binnen afzienbaren tijd de meest nuch tere socialist niet dut ft gelooven. De Vrijheidsbond zal roepen om be zuiniging. Bekwame mannen met karakter, waar- ij de ons bekende ministers van dit Kabinet mecnen te mogen rekenen, kunnen door een geperfeclionneerde administratie-techniek inderdaad wel mil- lloenen bezuinigen. Maar bezuiniging in grooten stijl is wel degelijk e kwestie van beginsel. Immers beztii ging waarop Op militaire uitgaven of op maatregelen van aibeidersbescher- mingr Op onderwijs of op loonenr De bezuinigingseisch is hel oogver blindend décor, waarmede de oude liberale hoofdbeginselen, anti-clerica- lisme en staatsonthouding, worden ver borgen. En daarom achten wij het verheu gend, dat de Kegeeiing nog vóór het einde van den parlementairen zittijd de gelegenheid zal vinden, om de hceren van links tot kleurbekennen te dwingen, Hei wetsontwerp De Visser zal den li beralen de gelegenheid bieden ondub belzinnig te doen blijken, of het hun is te doen om de bezuiniging of om te verhinderen, dat de bijzondete school ou «prospereeren» bij de voorgestelde 'ijziging der Arbeidswet zal kunnen blijken of de Vrijheidsbonders de staats onthouding op sociaal terrein, die zij tegen wil en dank door de macht der feiten gedwongen waren prijs te geven, stellen boven de soepele toepassing van overheidsmaatregelen, waaraan een gezonde sociale gedachte ten grondslag 'ig«. Dr Wnklitdin in tiiiin lijf. door T. Pluim. Het was iederen baas streng boden een knecht zonder zulk een ge tuigschrift aan te nemen. Men wilde daardoor de minder ge wenschte elemen ten weren. Werd hij nu geplaatst, dan moest hij zich bij de overlieden op de gildekamer aanmelden om tegen eenige betaling in het register te worden inge schreven. Bij sommige gilden evenwel mocht de gezel zich ook direct bij den meester om werk aanmelden; bijv. bij de schil ders te Amsterdam. Had de meester in dit gild geen plaats open. dan ging hij met den gezel de andere bazen rond, en was ook daar geen dienst te vinden, dan ontving de gezel, als hij noodlijdend was, een reispenning uit de gildekas, om in een andere plaats zijn geluk gaan beproeven. De gezel was vrij om den dienst verlaten, wanneer hij verkoos (anders dus dan met den leerknaap)omgekeerd kon de meester naar goedvinden zijn knecht te allen tijde ontslaan. Evenwel was er van weerszijden een termijn van opzeggiDg vastgesteld. Scheidde de knecht in vriendschap, dan kreeg hij Binnenland. De Roomsche Hoogeschool. Van verschillende zijden werden het Secretariaat te Utrecht aanbiedingen gedaan van boekenverzamelingen voor de R. K. Universiteit. Drie aanzienlijke schenkingen werden tijdelijk onderge bracht in het Seminarie te Culeniborg, andere werd, omdat de i Culemborg beperkt is en de dingskosten hoog zijn, berging gezocht de plaats waar de schenkers Welk gewichtig onderdeel K. Universiteit de bibliotheek ook zij, toch is het gewenscht met verdere laubiedingen nog eenigen tijd Ie wach- en. Kan, nadat de uitslag van de geld inzamelingen bekend zal zijn, lot op richting der Universiteit worden besloten en is de plaats van vestiging vastgi steld, dan zal een afzonderlijke com- worden gevormd voor het biblio theekwerk. Hetzelfde geldt voor ethnologische i andere verzamelingen, die reeds werden aangeboden. Om tegemoet te komen aan aan vragers, die de adressen verloren, den hier nogmaals de namen meege deeld van de diocesane secretarissen i penningmeesters. De secretarissen verstrekken inlich tingen over de propaganda, chures, sprekers, enz. Secretarissen zijn: Voor het Aartsbisdom Utrecht: Atdeeling Gelderland, Utrecht, Hol land: mr. C. Prinzen, Joubeitwcg 2, Oosterbeck. Afdeelirg Overijsel: dr. J, Sassen, Dominicanenklooster. Zwolle; Afdeellng Drenfr, Friesland, Gronin- nmej, Cllr, Reinhart, Westersin'gel 27, Groningen. De gelden worden opgezonden aan de diocesane penningmeesters. Van ng u, naast het aldragen der gelden voor het stichtingsfonds, opgave d ien van de toegezegde jaarbij- agen voor het ^onderhoud. Niet het inst van de jaar: jdragen zal afhan gen, of tot slichting kan worden over gegaan, Ook met het oog hierop is door hel Doorluchtig Episcopaat zoo aangedrongen op persoonlijk bezoek van het universiteitscomité aan de pa rochianen. Bij andere vormen van geld- zameling is moeilijk die Jaarlijksche toezegging te verkrijgen. De adressen der penningmcestei Voor het Aartsbisdom Utrecht: Afdeeling Gelderland, Utrecht, Hol land Th. J. Bianchi, Hooglanderweg 5. Amersfoort. Men vergete niet. dal bij het slagen r actie, de comité's van blij venden aard zullen zijn. In een uil te geven jaarboek zullen alle comité's worden opgenomen met de nn bestuur, van bijdragen tot de stichting, van de toegezegde jaarbijdragen, enz. Ondanks den zwaren belastingdruk i den ongunstigen financteelen toe stand kan en zal het doel zeker be reikt worden, nis allen willen meewerken, als ieder geeft, wat hij geven kan Vragon. Kamerlid Weilkamp heeft aan Minister van Oorlog gevraagd; D het bericht juist, dat ter vanging van den chef van het Vreem delingendepot te Harderwijk, tot chef is benoemd een gepensionneerde ge neraal, die vrije woning plus f 13 toe lage per dag geniet, terwijl in voornoemd depot vrouwen en kinderen medege rekend, geen 20 menschen aanwezig zijn 2. Zoo ja, acht de Minister dit feit et in strijd met de zoo hoog nood zakelijke zuinigheid Het Tweede Kamerlid De Kanter, heeft tot den Minister van Waterstaat vragen gericht betreffende de uitkom sten van den dienst der posterijen en telegraphic en van de spoorwegen. Een uitvoerig antwoord komt in het kort hier op neer, dat het geraamde tekort voor 1921 op het postbedrijf :rmoedelijk van f13 219.000 zal slin ken tot f 12,357.000, als gevolg bezuinigingen. Wordt voortgegaan dan zal, in 1922 het tekort blijken minder groot te zijn dan in het thans loopende Wat de spoorwegexploitatie aangaat zijn geen vaststaande cijfers te gev inaar een tekort op den dienst is Het wordt vooral veroorzaakt door de vermindering van h«t goederenvervoer en door stijging van hel personeel van ■10.000 tot 48000 man, waardoor de salaris- en loonrekening alleen reeds van 104 tot 115 millioen is gestegen. Het lekort zal moeten worden aange zuiverd door den Staat. Gestreefd wordt ook bij Spoorwegen naar bezuiniging en Inkrimping van uitgaven. Het reizi- gerstaricf is nu sedert 1911 bijna ver dubbeld. voor Amersfoort en Omstreken AMERSFOORT. Lange Gracht no. 4 - Telefoon no. 304 Credieten - Incasso's - Deposito's Deposito rente van 3'/, - 5% Troonopvolging. Het vraagstuk van de troonopvolging is ingewikkeld bet bestaat uit verschil lende onderdeelen. Voor het oogenblik 'II natuurlijk de overgrootc meerder- hcid van de .Nederlander* den toestand houden gelijk die is. Dat spreekt van zelf, maar men moet de toekomst -gelen,;endatis heel moeielijk, omdat er natuurlijk tal van onzekere factoren zijn. De Staatscommissie heeft geadviseerd: an de kroon zullen nog komen de rechtstrecksche nakomelingen van Wil- helmina en de opvolging blijft beperkt, Indien namelijk uit mannen gekomen nakomelingen ontbreken, tot het tweede geslacht uit de laatst overleden koning gesproten. Bij ontstentenis van een troonopvolger zal door een volksstem ming overwogen worden of wellicht een andere staatsvorm gewenscht is. De Regeering nam dit advies over, behalve het slot. Zij wil in elk geval het koningschap handhaven keuze laten doen indien er geen op volger meer is. Is het eenmaal zóó ver, dan kun men altijd de Grondwet nog wijzigen, maar het lijkt de Regeering niet goed om in de Grondwet een aan duiding te geven naar de mogelijkheid van een andere staatsvorm. Dal is een begrijpelijk standpunt. Ze houdt dus vist aan het koningschap, totdat er gr en opvolger meer is en wie dan leeft, wie dan beslist. Reizen. De reizigerstarieven, die tot dusverre tijdelijk en percentsgewijs werden ver hoogd, worden thans, definitief herzien, De grondslag van 1911 wordt thans definitief op het dubbele gesteld, terwijl de prijs der abonnementskaarten een daarbij passende verhooging ondergaat en de werkmanskaalten vervallen. Ter vervanging van deze laatste kaarten worden bijzondere trajectabonne menten met één maand geldigheid in gevoerd, die niet tot werklieden beperkt, doch voor ieder verkrijgbaar zullen zijn. bewijs van goed gedrag mee, zonder hetwelk hij nergens terecht kon. Wilde een gezel (knecht) zich als neester» (patroon) vestigen, dan moest hij eerst eene proeve van bekwaamheid afleggen, daar het belang der gilden meebracht, dat geen onbevoegden zich in hun kring drongen. (Zulke onbevoegde bazen werden «beunhazen* genoemd i liepen bij bekeuring zware straf op.) Wanneer dus een gezel «meester» wilde worden, dan meldde hij zich bij de proefmeesters aan, die de overlieden (het bestuur) van het gilde met voornemen in kennis stelden. Op e bepaalde plaats, gewoonlijk ten hui van de proefmeesters zelf, moest gezel dan het vastgestelde proefstuk maken. Het waB hem streng verboden, daarbij bezoek te ontvangen, want llij zou misschien door zijn kennissen ge holpen kunnen worden. In den regel nas het proefstuk (ook wel «meesterstuk» geheeteo), nauw keurig bij de gildewetten omschreven, daardoor toch was voor allen het e xamen gelijk. Van deze proefstukken worden nog hier en daar exemplaren bewaard (o.a. gesmede sloten in het Rijksmuseum) Amersfoort Llatlerenavond van Mlscha-léon. 'n Zaal waar geen mens méér bi inkon I 't Podium zelfs geheel bezet Was 't wonder dat 't Amersfoorts publiek, op de internationale vermaard heid van deze tenor afgaande, in zo groot getal opkwam Echter, gróter wonder nog, dat geen enkele der hoor ders in z'n verwachtingen teleurgesteld werdMischa-Lcon is 'n zanger met ieder kunstgevoelige zonder be paald muzikale ontwikkeling kan leven en van wie ieder door ma :ij doen ons verbaasd staan over hei dergelijke en vaak kunstvolle werk het waren letterlijk en figuurlijk «meester stukken», d.w.z. stukken werk om den graad van «meester te kunnen ver krijgen. Natuurlijk ging dit examen niet zonder kosten gepaard de proefmeesters ont vingen een bepaald bedrag als douceur voor hun moeiten, terwijl de gezel zelf de grondstoffen van zijn meesterstuk moest betalen. Het spreekt dus zelf, dat niet ieder gezel zich aai meesterproef kon onderwerpen, zoodat het getal meesters niet te groot werd. Ieder, die dan ook een proefstuk had geleverd, waarover de proefmeesters tevreden waren, kon zich als mee dus als eigen patroon vestigen t entreegeld werd hij dan tevens als lid (»ioecster«) in het gilde opge nomen. Eerst nu trad hij in de volle rechten van het gilde. Immers hij had als leerknaap en als gezel wel onder de gildewetten gestaan, maar hij had niet den minsten invloed daarop kunnen uitoefenen alleen de gildemecster (de patroon) had het recht ter morgenspraak (de gildenvergadering) te verschijnen en in de andere voorrechten van het gild te daclen. j Doch hiertegenover stonden ook schrijven kan. Niet is Miacha- Léon verfijnde buiten-maatschappclike ar 'n man van vlees-en-bloed, in z'n volle, natuurllke menie- (Ikheid Van 't strijden tegen en over- i stem-techniese moelllkheden was niets te bespeuren opgenomen, organies gegreeid wis de techniek in z'n wijd-omvattend, diep menichelik, fijn-gevoelig, artiitxijn. Zoals we 'n mee.trr-schllderstulc «uit de verf» ooe- was deze kunst geheel «uit de techniek». En, spraken de franse, duilse engelse liedjes reeds onmiddelik Aon, i blezondere muzikale ekipressiviteit ren die déénse lledekes. Hoe over tuigend bleek weer bij deze, deense, zanger dat niets zo geüigerd is met-alle- krachten-der-ziel weergegeven te wor den als 't lied in de clgeolandse tale, 'k Noem enkel dat «Sne» met z'n r^kr teerheid, z'n reine maagdelijkheid en zilver-zuiver klankenschoon. Er ia geen beginnen aan, de heerlike emoties van ieder liedje-apart neer te schrijven, om dat alles puurste kunst was. De kunst tot natuur, de natuur tot kunst, vnn dit ideaal hebben we op de Mischa-Léon avond 't zeer-xeldsame voorbeeld gc- Nog komt 'n woord van eerbied en f toe aan de nccompagnateur Marcel tn Gooi. S. - De parochiale R. K. Kiesvereeniging St. Hcnricus vergadert Donderdag 10 November om 8 uur in het patronaat de Borstraat. Ie der parochie St. Ansfridur. op Woensdag 9 Nov, terzelfde tjjd In het gebouw St. Jozef. Benoemd tot ontvanger 'Ier directe belastingen, invoerrechten en accijnzen, te Amersfoort, J. Moll, ontvanger te Weesp. Aan de leden «Ier R. K. Midden- stands-verecniging de Hanze te Amcrs foort werd door het bestuur herinnerd aan het voorstel door een der Leden gedann naar aanleiding der restauratie In rlc Parochiekerk van Onze Lieve Vrouw Hemelvaart. Men meende 't voorstel te mogen doen, om ook door de R. K. Middenstands verecnlglng een raam te schenken, en aan het bestuur werd opgedragen in overleg met de Propaganda-commissie deze zaak verder uit te werken. Een mnm als hier bedoeld zal f600 kosten; in 't raam zal de naam der vcreeniging en zoo mogelijk de Pa troon-Heilige worden aangebracht zoo dat dit geschenk altijd een dankbare herinnering zal blijven, aan de betrok ken vcreeniging. De Propaganda-coin- issic zal zich belasten met de Inzv plichtingen. Zoo betaalde de gildebroeder een jaarlijksche cqptiibutle aan de gilde kas, Deze bijdragen vormden de vaste inkomsten imnrers entreé gelden en boeten waren meer toevallige balen. Wie zich als zelfstandig meester (als eigen patroon) wilde vestigen, moest natuurlijk ook over eenige geldmiddelen kunnen beschikken, al mocht hij ook gewoonlijk niet meer dan twee knechts houden, Het kwam dan ook soms v dat personen, die wel de meesterproef hadden afgelegd, zich genoodzaakt zagen als knecht te blijven werken. Zij werden evenwel ter onderscheiding van de gewone gezellen voortaan meester- knecht genoemd, en hadden bij aanbod van veel werkkrachten natuurlijk de voorkeur, la sommige gilden was vergund, dat een weduwe de zaak haar man mocht voortzetten, mits tij zich door een meesterknecht ter zijde liet staati. Verder genoten de oud geworden gildebroeders (de patroon* dus) uit de kas een zeker pensioen en bij ziekte een uitkecring. (Door het «kleinbedrijf» was toen van «rijk worden» geen sprake.) Hierdoor waren «busmeesters» aange steld. Zij moesten nauwkeurig den aard der ziekte onderzoeken wa» deze het gevolg vnn eigen schuld (vechtpartijen, dronkenschap, enz.) dan werd alle om er stand geweigerd. Eveneens hield alle onderstand op, als de busmeesters den ondersteunden gildebroeder in de kroeg hadden gevonden. Voorts moest leder, die ook van de bus wilde genieten (bij ziekte of ouder dom) er zich in koopen, Tegen een vastgesteld bedrag. Vervolgens moest men een jaarlijksche contributie aan de kas betalen. Ook kwamen in die onder steuningskas allerlei boeten In en einde- "k ontving zij nog toevallige inkomsten. _oo bijv. hadden sommige gilden voor gemeenschappelijk gebruik vrij dure werktuigen aangeschaftde huur daar van kwnm de kas ten goede. Men ziet het nogmaals: rijk waren de patroon* niet, daar zij zelf zieken fondsen hadden. Maar het wasjulatde bedoeling van het gildewezen ik herhaal het dat er geen grootbedrijl kwam, waardoor de kleine bazen zouden doodgedrukt worden. Tot de voorrechten van de gilde- broeders behoorde ook dat zij jaarlijks aan het gtldemaal mochten deelnemen. Laat Ik ii even den oorsprong daarvan vertellen.

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1921 | | pagina 1