N.V. Middenstands-Credietbank
Credieten - Incasso's - Deposito's
DE EEMBODE
KATHOLI EK NIEUWSBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN
DINSDAG 15 NOV. 1921.
35ste JAARGANG No. 67.
Langetracht 28, Amer
DE EEMBODE verschijnt Dinsdag- en
Vrijdagmiddag.
ABONNEMENTEN kunnen elke week in-
.■gging van abonnement moet
ADVERTENTIÈN 25 cent per regel. Billijke
tarieven voor handel en nijverheid bij geregeld
adverteeren.
Advertentiün moeten Dinsdag en Vrijdag
vóór 8 uur worden bezorgd. Een bepaalde
plaats kan niet worden gegarandeerd.
gebracht.
De Katholieken zijn en blijven ge
hecht aan het Oranjehuis. Niet omdat
j; het *g.n. Protestantsch Christe
lijk karakter der natie bewaart wie
arr ver zoo spreekt, is in strijd met de
:rk lijkheid en geeft zich over aan
draconische droombeelden.
Oranje heeft lief en leed gedeeld met
>s volk, zich gegeven aan het nationale
reven, zonder zich partij te stellen.
Vooial geschiedde dit onder Koningin
Wilhelminn, die steeds een open oog
•oor de belangen d;r natie en die
daardoor een voorbeeld is voor Prinses
Juliana, hoe een Vorstin een zegen kan
zijn v
Na a/loop
raad.
welen de dwaze*
Binnenland.
Prov. Staten.
De winteizitting der Prov. Stall n van
Utrecht zal worden gehouden Dinsdag
6 December. In die zitting zullen de
Staten om. aandacht schenken aan eene
regeling der subsidie voor de lectuur
voorziening van het Platteland. Door
voering van hel nu gevolgde stelsel voor
de gtheele provincie zal ruw geschat
f30.000 'sjaars kosten.
Van. Eeden.
Naar wij vernemen zal de be kende
litterator D Pre denk van E.den
waaischijnlijk tegen Kerstmis a.s. lol de
R. K. Keik overgaan.
De Schuldigen.
De daders van den bomaanslag in
den Haag zijn gesnapt en zullen de
straf voor hun misdaad ondergaan.
Maar de eigenlijke aanstichters tul deze
krankzinnige daad. n.l. zij, die maanden
lang de agitatie hebben gevoerd, w
door een onevenwichtige lot een
slag op het leven van zijn evenmensch
werd gebracht, ontsnappen aan de han
den van het gerecht. Met een berekende
sluwheid hebben zij bun opruiendi
manifesten in 't vage gehouden en zit
de misslag eenmaal is begaan zullen
zij wel den moed missen om het aa
deel hunner veranlwooidelijkheid op
cischen.
Monarchie.
Bij de voortgezette beraadslaginge
over de Grondwetsherziening zeide de
R.K. afgevaardigde mr.van Schalk o.t
De katholieken beschouwen de vn
onder welken vorm een land m
worden bestuurd, als een vrije vra
niet een vorm van beginsel. Paus 1
XIII heelt hcihaaldelijk de uitspraak
gedaan dat de Katholieken niet tegen
over de lepubliek stonden en aan dien
Regeenngsvorm alle recht doen weder
varen. Deze uitspraak heeft waarde,
omdat de Paus zich daarbij uitsprak
over de wijziging van den Regeerings-
vornt in Frankrijk, van ntonaiclne in
Het moet dus niet verbazen dat, waar
het gaat over verandering van Staats
vorm in de toekomst, spreker zich on
bewogen kan toonen. Voor ons zal dus
bij het uitsterven der regeerende dynastie
de vraag, of het Koningschap bestendigd
moet worden, zijn een vraag
praclische politiek, een vraag van li
belang dus. Uit den aard wordt daatbij
niet uit het oog verloren, wat de
monarchie voor ons land goeds heelt
Grondwetsherziening.
De kaï s dus Hal het land aan hel
eind van zijn aspiranten-vorsten komt.
i verkleind in den loop der bchande-
,ng van de Troonopvolging. Dit feit
^af Troelstra aanleiding een protest-
amendement in te dienen dat dc p
volging deed eindigen bij Prinses Juliana,
"it amendement werd verworpen.
Ziedaar resultaat van vele dagen
discussie.
Het volgende punt bclrcfi het inkomen
der Kroon. Aanvankelijk liet de Re
geering dit onverai d' rd, maar op aan
drang uit de Kamer stelt zij verdubbeling
minister kwam met een verklaring,
die inderdaad meikwaardig niocl hceten.
H. M. de Koningin had veikliiord, zoo
zeide de premier, dat Zij meende in
den geest van het Kabinet en hel volk
handelen, wanneer zij bij dc ont
vangst van vreemde staatshoofden en
bij bezoeken in het land weer denzeliden
Di Weiklieden in tin|tr lijf
dook T. Pluim.
Gedurende de Middeleeuwen (500 lot
1500) was het kerkelijk leven zób sterk
ontwikkeld, dat er geen wereldlijk»
vereeniging tot stand kon komen, o
ook de godsdienstige belangen moch
ten terecht niet verwaarloosd worden.
Zoo wordt het duidelijk, dat dus
gilden ook elkanders zrelchi.il trachtten
te bevorderen. Men koos daarom een
Beschermheilige, naar wien het gilde
gewoonlijk genoemd werd; bijv. de
timmerlieden hadden St. Joseph (die
timmerman was) gekozen, en
hun vakvereeniging heette dan ook
meestal het St. Juscphgilde. Zoo sprak
men van het Si. Lucasgilde (de E
gclist St. Lucas wordt als schilder v
gesteld)het St. Eloyengilde (zie ntiji
vroegere opsomming der gilden vai
Amersfoort) heette naar St. Eloy of
St. Eligius, een Evangelie-prediker
goudsmid; het St. Pieteisgilde was
heeten naar S\ Petrus die een visscuer
wordt genoemden van het St. Chris-
tcffclgilde te Amersfoort hebben wij
reeds den naam vroeger verklaaid.
Voor den Beschermheilige van het
gild was in de kerk een altaar geplaatst,
en onverschilligheid op te roei'
De neutralen zullen dezen hezuir igir
maatregel het meest hebben te I
De hulde, van deze zijde aan or
geestelijke adviseu's gebmcht, mag w
lier d gehceten worden. Maar ze
minder belangrijk om.
rolk.
87 jarigen oudcrdi
wensten was gedurende een zeer
lang-- reeks van j >ren dc zul van de
'ging in DuiltcVand
D't leven var. veel/ij l gen aib d ir.
God, Kerk cn vaderland,
7 toen dc prins 73jtar
btkroord met zijn
als
ir, waar bij in 1908 de heilige
'ijdirg ont< o g. Vriendelijkheid
bescheidenheid, vroomheid cn eenvoud
van dezen grooten door God
bijzonder gez.eger.dcn en uitverkoren
Duitschen edelman naast zijn otitzet-
kkracht en onvervaard initiatief
op elk g'bied van het katholieke leven
de kennieikende eigenschappen.
Te Beets is het lijk van een mans
persoon gevonden. Het ts heikend als
i 67-jirigen schipper. De
klei
4 gaan voc
i als vóór 1914.
ide was verhooging van het
inkomen der Kroon gewenscht. Echter
H, M. bij het putten uit de ver
hooging de meest mogelijke zuinigheid
betrachten.
Wat beduidt dit Zal de tweede
ton slechts naar behoefte worden
1 Van Ravestein wil jaarlijks bij
het inkomen vaststellen. De
komsten uit het Kroondomein moe
vervallen. Zijn betoog berustte o.a. hier
op, dat het Oranjehuis zeer groote
komens had en zeer weinig ten b
van hel land uitgaf.
De Kamer, van wie teder bezuiniging
ag verwachten, vei hoogde het inkoi
der Koningin ttiel fbOO.OOO 'sjaarr
steu dc in meerdciheid den minister
weigerde eenige opgave te doen van
de door de Krouri bovendien genoten
derde ir komsten van de Kroon
domein goederen.
Geestelijke adviseurs.
»De Handeldrijvende Midden
orgaan i
Middenstands
'ereeniging bespreekt de bi
zuiniguigspUnnen der Rcgeering. Ht
blad betreuit de voorgenomen ophttïvg
het inst tuut der Rijksmiddeustands
iseurs en schrijft dan o.a.
Allereerst staal dan vast, dat de zoo
genaamde neutraal georganiseerde mid
denstand het gevoeligst getroffen wordt.
De katholieke middenstandsorganisatie
beschikt over hare geestelijke adviscuis
•al deze heeren op wetenschappelijk
gebied presteeren, is oveibekend. Duhr,
de R. K. midden; tandskringen, heeft
:n voorlichting voor het grijpen. De
Christelijke middenstanders hebben,
naast een meer overzichtelijke organi
satie, hun gemeenschappelijk geloof als
lanknoopingspunt. maar de neutralen
ijn nu genoodzaakt, zonder eenige hulp
Qemengde Berichten
Pal
Ka.
t Do.
:r-k!o
i Ldwenstcin.
er te Keulen
ei leden. Prins
t D.ir
erkloi c
Zeer
voor Amersfoort en Omstreken
AMERSFOORT.
Lange Gracht no. 4 - Telefoon no. 304
Depositorente van 3'/,-5%
icbijnlijk is dc man te wa
heeft zch daar uitgcwerki
kou omgekomen.
Schipper W. V. was wegens dron
kenschap veroordeeld door den Haag
n rechter tot f 15 boet*. Beklaagde
verontwaardigd over het feit dat
hem vau dronkenschap beschuldigd
had. Hij was een vijand van sterken
drank en ging in hooger beroep.
Toen diende zijn zaak voor de recht
bank te 's Gtavenhage.
De presidentje was toch dronken
en je opgepakt werd.
Beklaagde E'ïelathtbare, ik ben een
iridcrhng. Ik ben spiritist.
De presidentVanwege de spiritus
Beklaagde Vanwege het rekenen.
Ik houd van meetkunde Edelachtbare.
En dan vragen mijn vrienden mij mee
tar de kroeg, om die dingen van mij
hooren.
Dc presideu'.Maar daarom behoeft
u toch niet dronken te zijn.
Beklaagde Mijnheer de president.
David schreef reeds in den 130e psalin
God schiep den wijn tot vreugde der
De officier van justitie vroeg beves
tiging van het vonnis.
Beklaagde Ik ben diep verontwaar
digd Edelachtbare.
Op dc Novcmbermaikl te Doetin-
chem kwam twist onder den invloed
van sterken drank tusschen twee
gets die zoo hoog liep dat de m
werden getrokken. Een schoonzuster
die trachtte de vechtenden te scheiden,
bekwam een steek aan den hals en
werd naar het ziekenhuis gebracht, waai
zij na eenige uren overleed. De ver-
slagene de 23 jarige G. Brugman, is
moeder van vijf kulden
Te Etigelum reed een m.nn tegen
een door den storm afgeiuklc draad
van het rlecltisch licht. Op deze draad
stond een stroom van 220 volt. De
man was onmiddellijk dood.
Te Woensdrecht is bij een spooi-
werker dc bliksem ingeslagen.
Namens een groep aandeelhouders
Paleis voor Volksvlijt is door mr. F.
K'.kosky een klacht bij dc justitie in
gediend tegen mr. F. A. van Hall,
'sidenl commissaris, wegens beweerde
•duisteiing van een bedrag van pl.m.
f 5CO.OOO. Mr. van Hall is gearresteerd.
We zijn zoo gewend geraakt aan
rroote cijfers dal we over mrlliarden
preken als vroeger over milhoenen.
Alles word: tegenwoordig in mrliarden
berekend men spreekt er luchthartig
Een bagatelMaar wie heeft er
eens een milliard gezien en wie
kan er zich zelfs een idee van vormen,
vraagt de «Figaro-. Weet men wel,
dat in bankbiljetten van duizend francs
een milliard een bibliotheek zou vormen
van tweeduizend declen elk van vijf
honderd pagina's?
In zilver zou e;n milliard vijf millioen
kilogram wegen. Een milliard Drom
mels. 'i is toch wel veel zoo'n milliard.
Een eeuw geleden, tijdens de restau
ratie. toeD in Fra krijk het wetsontwerp
werd ingediend om aan de emigre's
een schadeloosstelling van een milliard
te veriemen, schrok de openbare
Een milliard, mijneheeren, een
ard zoo riep van de parlements-
tnbune generaal Foy bedenk toch
d cr sedert Christus' geboorte
geen nu bard minuten verstreken
De generaal had gelijk. De chris
telijke jaartelling telde pas in 1902 een
milliard minuten,
Uit Colombo wordt bericht dat :en
uploffing heeft plaats gehad aan boord
in de Ncderlandsche onderzeeër die
i Vlissingen was vertrokken.
Een matroos ,werd gedood, l
den gewond.
Te Sittard zijn op klaarlichten dag
e parochiekerk due offerblokken
gelicht.
het gilde-altaar, d it voor rekening van
het gild op gezette tijden door een
Priester werd bediend tot zieleheil der
levende en afgestorven gildebrocders,
is had men in de nabijheid van dit
ar een eigen gildegrat, waarin de
ilider. gildebroeder door al zijn
medeleden werd bijgezet. Op den feest
dag van den Beschermheilige kwamen
al de broeders in het gildeltuis samen
en vertrokken dan in een kleurigen
optocht met hun banier naar de keik
om een plechtige Hoogmis bij Ie
Na all jop deden de overlieden rekening
en verantwoording van hun beheer t
werden de nieuwe bestuursleden g
kozen. Daarop volgde tot slot et
feestmaal, dat soms twee of meer dagi
duurde en waarop ook de vrouwen d
gildebrocders mochten aanzitten.
Ieder was verplicht te komenals
men verhinderd was, zond men
plaatsvervanger, en wie ziek was,
ving zijn deel thuis. Weelderig ging
het er soms toe, zoodat de stadsre-
geering vaak te kennen gal, dat men
beter deed met de gelden zieke of
oude gildebrocders te ondersteunen,
dan er maaltijden voor te houdeu.
De burgerij beleefde een gouden tijd
onder de gilde»etten. Had bijv. iemand
te klagen over het wcik van een mees-
dan wisl men, dat hij bij de ove-
den van het gilde terecht kon. De
die bijv. een aangenomen werk
liet liggen, betaalde boete aan het gild,
welks eer hij geschonden had. De
niet op tijd klaar was,
stond eveneens bloot aan een klacht
bij de overlieden. Scheen het geleverdt
werk niet goed, dan werden twee leden
bet gild door dc overlieden m>
onderzoek belastluidde de ui
spraak voor den leverancier ongunstig
dan vei beurde deze zijn loon en t
taalde bovendien een boete aan I
gild. Verkocht iemand slecht lak
zonder op d« gebreken te wij;.' d
werd hij beb iet. De verkoop v n i
dor ven koren svoor goed koopmans
goed* werd vernietigd behoud ms de
vastgestelde boete voor de geschonden
eer vart hel gild.
Men stilde er nl. een eer in, dat het
gilde goed werk of goede waar leverde.
In Leiden bijv. was de kcuriug van het
beroemde laken door de «staalmeesters*
zeer streng; verscheidene malen moest
hel stuk gekeurd worden, voordat ht
het looden zegel der stad verwiei
Geen wonder dus dat zulk laken gretig
aftrek vond.
Wie van de patroons schulden maakte,
Amersfoort
Het Centraal Bestuur der R. K.
svereemgirg
Recht i
Orde
mber 1921
iet gebouw
gidert Donderdag 1'
des avonds n
3t. Jozef.
1. Opening en notulen,
2. Vaststelling uitslag de- aanwijzing
van candidaten voor de groslijst
Tweede Kamer,
3. Mededeelingen omtrent in de af
deeimgen gewcnschle aanvullingen van
het Katholiek Staatsprogramma.
Samenstelling cn werkwijze der
Commissie herziening gemeentepro
gramma.
Bespreking der agenda van de
gadering Rijkskieskring Utrecht op
Zaterdag 19 Nov.
6. Vertegenwoordiging van Recht en
Orde op die vergadering.
Rondvraag en sluiting.
De arbeidsbeurs der gemeente
Amersfoort
verzond de volgende mededeeling
»rt wersgevers
Hcihaaldelijk blijkt, dat het doel en
e werkwijze van het instituut der
beidsbemiddeliog nog niet die bekend
heid heeft, noodig, voor een richtige
uilvoering van zijn taak.
toch is deze taak.' Niets meer
s minder dan en werkgever en
werknemer behulpzaam te zijn, om door
verzamelen van aanvragen en aan
biedingen met betrekking tot de arbeids-
i spoedig mogelijk en zoo
gemakkelijk mogelijk werkgever en weik-
elkand -T te brengen. Wil zij
haar t.ak goed vervullen, dan is mede-
srkii'g van beid partijen, werkgever
i werknemer, noodig.
De verplichting, den leden van werk-
loozenkassen opgelegd het grootste
inlage der werknemers toch is ge
organiseerd om zich in geval van
kloosheid bij de arbeidsbeurs te
laten inschrijven, verzekert den patroon
bij aanvrage om werkkrachten een
ruimere keus, dan bij adverteeren of
bij persoonlijke aanbiedingen der werk
zoekenden. Vervolgens zal, wanneer de
werkgevers als regel hunne aanvragen
om werkkrachten tot de beurs richten,
dit instituut doorgaans aan de aanvragen
nldoen, omdat de werknemers,
overtuigd van het nut en de nood
zakelijkheid der arbeidsbeurs zich bij
werkloosheid, of wanneer zij van be
trekking wenschen te veranderen, steeds
als werkzoekende zullen laten inschrijven.
Het voorafgaande is i iet alleen van
locale, doch ook van interlocale be-
teekenis. Immers de Rijksdienst der
arbeidsbemiddeling en de daaraan ver
bonden Districts- Arbeidsbeursen en
correspondentschap omvatten als een
net het terrein van de arbeidsmaikl en
kunnen dan ook met medewerking van
werkgevers en werknemers op de meest
bevredigende wijze de kwestie van vraag
i aanbod oplossen.
Ter verduidelijking een enkel voor
beeld
Doet een werkgever een aanvraag
om werkkrachten door middel van een
publicatie aan fabriek sf werkplaats of
wel door te adverteeren in plaatselijke
gewestelijke- of vakbladen, hij zal altijd
laar een deel van de arbeidsmarkt
In het eerste geval nl, bepaalt zich
et aanbod in b icfdzaak lot plaatselijke
etkzorkenden, in de volgende geva'len
kon niets meet koupe i. voor hij de
schuld had afgelost. Verscheen een
koopman met smeekolett of ijzer in de
stad en dc een of andere smid wilde
de gikacltte kolen of 't ijzer niet be
talen, dan wendde de koopman zich tot
de overlieden van het smtdsgiide. Du
bestuur verbood aanstonds den wan
betaler te weiken en deed het aanbeeld
van het blok werpen. De koopt
rustig op zijn geld wachten, want hij
nam onderwijl op kosten van den wan
betaler zijn i ilrek in een herberg.
7. DE WERKTIJD.
Het zal zeker niemand verwonderc
dal de gildewciten, die alles zoo nau
keung onischrevcD, ook den werktijd
a uigaven.
Nachtarbeid, en ui t algemeen wer
ken bij kaarslicht, was voor de meeste
bedrijven uitdrukkelijk verboden. Dit
werd vooral gedaan met het oog op
het brandgevaar, want in die tijden
waren de meeste huizen nog van hout
cn moest een brard allernoodlottigst
worden. Bijv. op 25 Mei 1452 weid
drie vierde deel van Amsteidam in de
asch gelegd.
Eveneens werd Zondagsrust streng
gehandhaafd, al waren ook enkele uit
zonderingen toegestaan. Zoo mochten
bijv. de lakenbereiders te Amsterdam
zoo r. "'dig ook 's Zondags weiken «om
het mnoe weer te gebruiken* (voor
drogen); eveneens verviel het ver-
vaii riathtatbeid voor wcikzaam-
en, w aai bij bijzondere haast was,
zooals het maken van rouwgoed,
en- en kinderaibeid waren oor
spronkelijk evenmin toegelaten; wel was
reeds vroeg de vrouwenha d werkzaam
bij de spinneiij en Wolkammer#, maar
dit behoorde tot de uitzonderingen.
K:rst later, in de 17e eeuw, kwam
hierin door achteruitgang van den ar
beidersstand verandering. Nieuw was
toen het samenwciken van mannen en
viouweu in grooterc werkplaatsen, bijv.
in katoendrukkerijen, die noodzakelijk
voor geen kleinbcdiijf geschikt waren
en waarvoor dus de gilde wellen uiet
langer golden, ten minste wat het
aantal gezellin betreftnieuw was toen
ook dc zware vrouwenarbeid in zware
cn oKg'-zonde takken van industrie, als
lompen bereiding (papiei fabrieken), zout
ziederij. patinenbakkciij, enz.
De g Idewelten maakten kinderarbeid
zoo goed als onmogelijk.
(Wordt vervolgd.)