N.V. Middenstands-Credietbank
R.H.W.Fruit-Soda
A. W, Timmernms
P. J. Landman
L.J. Hemels
Aanbesteding.
raien en ötaKen.
S. H. Massa
L. W. J. te Kloese
DE EEMBODE
n m.
R. K. Nieuwsblad voor Amersfoort en Omstreken
Dinsdag 20 Febr. 1923 - No. 92
Laog.gracht 3$, A-.rrf.ort
iS1" D"""-
abonnementen kunnen elke week in.
gun, doch opzegging van abonnement moei
'oor den aanvang van een nieuw
Prjs per drie maanden 11.00 Bulten de
aummens to cf* M'10, A,I0nderl'k«
AOVBRTBNTlfiN 25 cent per regel BlIIOkr
advcrfeeren''60 n,verheld ld
Advertent'ien moeten Dinsdag en Vrfldag
v6ór 8 uur worden bezorgd. Een bepaalde
plaats kan niet worden gegarandeerd.
Een der levensteekenen is warmte.
Kan men de lieden levend noemen,
die zoo kond zyn voor al het
edele en groote, zélfs voor het
allergrootste, voor God en den
Godsdienst f
R«t stelsel van maltbus.
(Slot)
Werd in de dagen, dat Malthus' werk
zijn rondgang onder de staathuishoud-
kundigen maakte, de economische ge
dachte, die er aan ten grondslag ligt,
door slechts weinigen bestreden, later
bleek al spoedig, dat zijn berekeningen
allerminst als algemeene wet konden
aanvaard worden.
In de daartoe tot oordeelen bevoegde
kringen, worden thans de stellingen van
Malthus bijna niet meer gehandhaafd.
Niemand minder dan de oud-minister
Professor Treub schreef in riji «Sociale
Vragen*, dat Malthus' bcvolkingswet
niet de natuurwet is, waarvoor bij haar
aanzag en uitgaf.
»Zij is aldus onze op economisch
gebied in den ruimsten zin zoo bij ui
stek lot oordeelden bevoegde landgi
noot ten hoogste een et voor een
bepaald tijdperk van maatschappelijke
ontwikkeling, dat gelukkig achter ons
ligt. Voor zoover deze economische
theorie zich nog vastklampt aan de bevol-
kingswet van Malthus, is zij even onhoud
baar geworden als deze wet zelve.*
Het zou ons moeilijk vallen om hier
niet de volgende schoone woorden aar
te halen van den economist Romagnosi
»In waarheid zoo uit zich dtze
liberale geleerde er is niet veel ver
stand toe noodig en men behoeft geen
landen af te loopen om te zeggen, dat
men zou moeten sterven als het voedsel
ontbrak en dat alleen zij in het leven
zouden blijven, die het wèl bezitten.
Maar ik kan niet inzien, hoe men in
't algemeen wil, dat de Natuur of liever j
de Goddelijke Wijsheid, zoo
zichtig zou zijn geweest om
schelijk leven niet in evenwicht te bren
gen met de middelen tot onderhoud.
Ik begrijp zeer goed, dat menschen in
een schip opgehoopt en ver van elk
land, moetenstervcn wanneer descheeps-
beschuit ontbreekt. Maar ik begrijp niet,
hoe het menschelijk geslacht, dat van
landbouw, jacht, visscheiij veeteelt, leeft,
zijn granen in Amerika haalt en zijn
arbeid ruilt tegea de levensmiddelen
van alle volkendat in staat is zich
daarheeu te verplaatsen waar levens
middelen zijn, bij het toenemen der
bevolking, naar de pest zou moeten
verlangen, of de armen tot een ge
dwongen celibaat zou verootdcelen.*
Met gedwongen celibaat der armen I
Op dit terrein ontmoeten wij weder
den >menscblievenden* Malthus.
Tn Rome.
Het graf van St. Petrus wordt over
welfd door den beroemden koepel, een
der geweldigste kunstgewrochten van
Michel-Angelo. Dc bouwmeester telde
reeds 72 jaren, toen hij dit wonder van
bouwkunst dorst ondernemen »uit liefde
tot God en uit eerbied voor den Prins
der Apostelen*. De koepel is 142 M.
hoog en heeft 42 M. middellijn. Van
den grond af ziet men honderd drie en
twintig nieter de hoogte in! Voor den
Utrechtschen Domtoren is er dus nog
ruim plaats in. Vier zware pijlers (ieder
71 M. in omvang!) dragen dit «Pan
theon in de lucht*.Ia ieder der vier
wordt een gedeelte der groote lijdens
reliquiën bewaard (o.a. de doek van
Veronica, de lans en een groot stuk
van het H. Kruis), die op feestdagen
aan het volk worden vertoond. In een
nis staan tegen de pijlers de beelden
van Veronica, Longinus, Helena enl
Andreas. Boven hun hoofden leest men
langs den koepelrand de woorden door
Christus tot Petrus gesproken«Gij zijt
Petrus en op dezen steenrots zal Ik
asija Mark beuweal*
Wij zullen zijn menschenmin even
de duimschroeven aanleggen, ten einde
de kwaliteit van dit artikel, dat hij in
zijn mars draagt, er uit te persen en
wat meer van nabij te bezien.
Ofschoon Malthus zich steeds te weer I
gesteld heeft tegen de beschuldiging,
als zou hij den arme tot een gedwongen
ongehuwden staat hebben willen ver
plichten, zoo vloeit deze verplichting
logisch voort uit zijn leer.
Immers, het huwelijk der armen is,
volgens hem een maatschappelijk mis
drijf.
Maar wanneer zulks het geval
in zou de Staat het recht hebben hier
in te grijpen om dit huwelijk aan
bodsbepalingen te onderwerpen.
Staat toch bezit het recht, ja, heeft tot
plicht, maatschappelijke misdrijven zoo
veel in zijn vermogen is, tegen te gaan.
huwelijk der armen nu is uiteraard
geen maatschappelijk misdrijf. Want er
bestaan natuurwetten, waartoe het recht
om te huwen behoort, die ouder zijn
dan de Staat en onafhankelijk van zijn
verbiedende (we zeggen niettot op
zekere hoogte regelende) bemoeiingen.
Luisteren we een oogenblik naar den
•menschlievenden* Malthus, waar hij
die instellingen van openbare en parti
culiere liefdadigheid afkeurt, opgericht
en in stand gehouden, om ouden van
dagen onderstand te verleenen of ver
laten kinderen op te nemen.
Laten wij zoo orakelt hij
vierde deel, achtste hoofdstuk van zijn
dien schuldigen man over aan
de straf die de natuur hem oplegt. H(j
heeft tegen de stem der rede, die zich
duidelijk genoeg aan hem bad laten
hooren, gehandeld. Hij kan niemand
beschuldigen, maar moet de schuld aan
zich zelf wijten, wanneer de door hem
bedreven daad noodlottige gevolgen
zich sleept. De toevlucht tot de
openbare ondersteuning der gemeente
moet voor hem gesloten zijn. En wan
neer de particuliere liefdadigheid hem
eenige hulp verschaft, dan ehcht het
belang der menschheid gebiedend, dat
deze niet al te overvloedig zij. Hij
moet leeren ondervinden, dat de wetten
der natuur, d.w.z. de wetten van God
hem veroordeeld hebben om in kommer
te leven, ten einde hem te straffen voor
bet overtreden er van; dat hij legen
de maatschappij geen enkel soort
van recht kan laten gelden, om het ge
ringste voedsel meer te bekomen, dan
hij zich door zijn arbeid kao verschaffen.*
Menschcnminncnde, hartverht ffende
taal, niet waar
Echter, we zijn er nog niet.
In de eerste uitgave van zijn boek,
prijkte van nog inniger liefelijkheid over
vloeiende regels.
Wakker geschud en opgeschrikt door i
gloeiende verontwaardiging aller- j
wege gewekt, schrapte Malthus de
'olgende woorden in de latere uitgaven
•Een mensch, die in een reeds be
zette wereld wordt geboren, heeft niet
het minste recht om eenig deel van
voedsel te vragen, wanneer zijn familie
niet in staat is bem te voeden, of wan
neer de maatschappij uit zijn aibeid
geen voordeel kan trekken. Hij is over
tollig op aarde. Aan het groote gast
maal der Natuur is voor hem geen
De Natuur zelve beveelt hem
heen te gaan en zij zal niet lang talmen
n zelve dat bevel uit te voeren.*
Deze afschuwelijke woorden passen
wonderwel in het kader iler denkbeel- _,„„j
velen onzer hedendaagsche
hooggeleerden, die in hun professorale
zelfgenoegzaamheid en pedanterie, on- *ch'!='
der de lichamelijk en veratandel^k mis 6 V. P*6?'
rswaardige bloem,
te begrijpen r laat ïe reed, hsa,
het blad,
ming zouden willen houden, teneinde
met een uitgezochte collectie ras exem
plaren te kunnen pronken, bij hun
wedloop om de onsterfelijkheid als
wetenschappelijke mannen.
Gelijk Malthus, zoo beschouwers ook
zij zich als menschenvrienden bij uit
nemendheid.
De hemel beware ons voor demensch-
lievendheid dier hooggeleerde indivi-,
duea I
Neen, de taal die Maltbus tegen de
armen uitslaat, is weerzinwekkend,
schaamteloos en wreed I
In den boezem van dezen Angli-
kaanschcn geestelijke klopte geen hart,
gevormd in de school van den,
men zoo liefhebbenden Christus.
De harlelooze, ijskoude blik van dezen
godsdienstleeraar heeft met in christelijk
blijde ontroering geiust op den stal
van Bethlehem, op het harde stroo der
schamele kribbe, waarop de Verlosser,
in Zijn hemelsche armoede, Zija eerste
tranen schreide.
Neen, deze Malthus was geen waar
volgeling van den Zaligmaker der
wereld, die voorspelde: »de armen:
zult gij altijd bij u hebber.*, opdat wij I
Jeen leven van moeizamen stiijd, I
oms nijpende zorgen, van veelal
schuldige misstappen, den gouden draad
zouden kunnen vlechten der Christelijke
Charitas opdat wij door het verleenen
onderstand, hulp en troost aan
arme broeders en zusters, de
woorden van den God-M-nsch zouden
kunnen waar maken Vat gij aan de
i der Mijnen hebt gedaan dat
hebt gij aan Mij gedaan* opdat wij
dan deze woorden door onze daden tot
gouden munten zouden stempelen als
losprijs onzer zielen uit de plaats der
loutering, en van daar uit, met ver
trouwen op hun machtige vorrspraak,
tot de armen de smeekbede kunnen
richten«Ontfermt U mijner, gij ten
die mijne vrienden zijt.*
voor Amersfoort en Omstreken
AMERSFOORT.
Lange Gracht no. 4 - Telefoon no. 304
Haarlem.
JOS. P. H. HAMERS.
Amersfoort
We beginnen
de geweldige afmetingen v.n dei.
h,„i bov..-m.».ch.lijk,, bouw «I. bebte^k biVbedd."',
we .ebter eeo dee p,la.ee een .tuk v.n,, b gOT>tkdjk u
het transept zien, wat zelfstandig alsj.ur{ Je ver
ketk kan geb.uiki worden en onge.eet, ook
eoo groot te nle de k.thedr»l .enj0, d„ pt„, d,„
Haarlem, ele we de eee vetpl.afba.e, d„ „k,„
orgels zien, en hooren dat men gerust deel e£a neU(:.
op drie pl..K.n in St Pieter ge.oegen i,, np.ta,. g.p|»
H. M,s k.n doen, .oud., dat de e.ng-,„ J.g
koren elkander hinderen (waarvan we_aiea Er ziin
is dan ook Zondagsmorgens hebben estet teeenwoordit.
tettuigdj. En bet beet boetw, we beC^E"^'
bij het lie. wan eee verechidfbaee wetk-ip,,
m.n,stelling boven aan de Konnlht.ehe 1, betenowbea,
kapittelen net een l«e,feiedoo,,e - Jj,„ ,th>,
en aan de pen in de hand van den ,cn s vai)
Evangelist Lucas, wiens beeld in mo-n rjas
zaiek boven tegen een der hoofdpijlers wa, u yaQ dl
is aaDgebrachl: op het oog een gewone oed Qm d(, |otb
veerenpen in een normale hand, en ze' ,.,a
'»If W«" de. g,o.dg«d dwï
aebbg Goethe heef gel,k. we gaan bier,, J J
begapen, hoe de knn.t alle maabve. jj„ b,„ g
gelijking opheffen kan 1 men eaaieo el wat
Al rondwandelend meiken we al meer doemden. De
op de overdadige pracht eo kunstzinnigerhim
uitvoering v.n ,11. detail.. De wanden „onkdMg
Wj» eea rijkdom vaa het aller- y(el 6
R. K. Burgermeisje
19 jaar, als hulp in
(Engelsche Gazeuse)
In alle Hotels, CaW's enz. verkrijgbaar
R. HOKSBERGEN
Schlmmelpennluckstr. 2 - Tel. 742
Electr. Mineraalwaterfabrick
.Phoenix".
Bierbottelarij.
Schilder 90 Dtcorateor
lingegricbl iainlwt
J.G.Boekenoogen
Electro Technisch Bureau
Langestraat 2 Telefoon 581
Plannen en Begrootingen op
aanvrage gratis
luin- hp Dioemzaao
TE KOOP
Hsiligenbergwsg 5 - Amersfoort
HUIS- ft DECORtllESCHIlDIR
BEHANGER
Tim nerman en Aannemer
Kamp 50, Telephooo do. 449
Uitvoering van alle
Timmer
en Metselwerken
Door den DIRECTEUR v
te 11 URE, Achter Davidsbof 2 worden
aanbesteed
,,het bouwen van 3
arbeiderswoningen aan
de Bolderstraat.''
Vanaf 20 Februari as. zijn ten
LANDPALEN in elkegewenschtemaat,
alsmede KOEST AKEN. Desgewenscht
geboord geleverd.
J.A.v.Seumeren &Zn.
Vleutensche Vaart 9, Utrecht, Tel. 1482
Voor den Winterdienst
1922-1923
zijn onderstaande artikelen bijzonder
aan Ie bevelen:
Punch, Cognac, Rhum,
Advocaat,
Boerenjonger» en Meisjes,
.Bols", .Hulstkamp"
MASSA'S SCHILLETJE.
Wijnen, enz.
Aanbevelend,
Slijterij in Gedistilleerd.
Telenh 292. Havik 41
Lange Beekstraat 8
Aannemer van alle voorkomende
Schilderwerken
Decoratieve muur- en plafondwerken
op teekening.
