R. K. SPAARBANK Rijwielen vanaf f65.- L,. Posthouwer -: DE EEMBODE R. K. Nieuwsblad voor Amersfoort en Omstreken Vrijdag 27 Juli 1923 No. 34 Zeven en Dertigste Jaargang ABONNEMENTEN kunnen elke week In gaan, doch opzegging van abonnement moet geschieden voor den aanvang van een nieuw kwartaal. Pr(|s per drie maanden f 1.00. Bulten de gemeente Amersfoort f1.10. Afzonderlijke nummers 10 et. KANTOOR: LANQEORACHT 28, AMERSFOORT, TELEFOON 314 DÈ EEMBODE VERSCHIJNT DINSDAO- EN VRIJDAOMIDDAQ ADVBRTBNTlfiN 25 cent per regel. Bll!|ke tarieven voor handel en nijverheid bij geregeld adverteeren. Advertentlün moeten Dinsdag en Vrijdag vóór 8 uur worden bezorgd. Een bepaalde pln.it» kan niet worden gegarandeerd. Roomscb Katholiek Onderwijs. Nu werr een schooljaar nagenoeg ten einde ia, en straks, in September, de nieuwe leergang een aanvang neemt, kan het zijn nut hebben eens te wijzen op de voorschriften betreffende het onderwijs der jeugd, vervat in het Kerkelijk Wetboek, de tCodrx Juris Canonici*. Canon 1372. tj 1. Alle geloovigeti moeten van hun kindetjaren af zoo worden opge leid, dat hun niet alleen niets worde geleerd, wat ingaat tegen den katho lieken godsdienst en de goede zeden, maar dat de godsdienstige en zedelijke vorming de allervoornaamste plaats inneme. 3 2. Niet alleen de ouders overeen komstig can. 1113, maar ook allen, die hun plaats innemen, hebben het recht en de zeer zware verplichting, om de christelijke opvoeding van de kinderen te verzorgen. Can. 1113. De ouders zijn onder d zwaarste verplichting gehouden zoowel de godsdienstige en zedelijke als de natuurlijke en burgerlijke opvoeding hunner kinderen met al hun krachten te verzorgen, alsook in hun tijdelijke belangen te voorzien. Canon 1373, 1. In iedere lagere school moet ;iau de kinderen overeenkomstig hun leeftijd godsdienstig onderwijs worden gegeven. S 2. De jeugd, die de middelbare en hoogere scholen bezoekt, moet meer uitgebreid godsdienst onderwijs genie ten, en de Bisschoppen moeten er voor zorgen, dat dit geschiede, door priesters, uitmuntend door ijver en kernis. Canon 1374. Katholieke kinderen behooren geen niet-kaiholiekc, onzijdige, gemengde, d w. z. ook voor niet-katholieken open slaande scholen te bezoekeo. Het slaat alleen aan het hoofd van het Bisdom, overeenkomstig de voorschriften van den Aposlolischen Stoel te bcslissrn, onder welke omstandigheden, en met inachtneming van welke voorzorgen tegen liet gevaar van bedeif, het be zoek uvan deze scholen kan worden geduld. Canon 1375. De Keik heeft het recht scholen voor elk vak van onderwijs te stichten, niet alleen lagere, maar ock middelbare en hoogere. Canon 1379. S 1. Waar geen lagere of middel bare scholen overeenkomstig can. 1373 bestaan, daar moet, vooral door de Bisschoppen, gezorgd worden, dat ze gesticht worden. S 2. Dc geloovigen mogen niet ver zuimen overeenkomstig hunne krachten bij Ie dragen voor dc stichting en het or deihoud van kalholieke scholen. Canon 1381, 1. De godsdienstige opleiding der jeugd, op welke scholen ook, is onder worpen aan het gezag en het toezicht ven de Keik. 2. De Bisscht ppen hebben hel recht en den plicht om te waken, dat in alle scholen binnen hun gebied niets tegen liet geloof of de goede zeden worde gelceid cl geschiede. S 3. Zij hebben eveneens het recht om dc godsdienst-onderwijzers en de boeken voor het godsdienst-onderwijs aan hun gocdkeuiiog te onderwerpen alsmede om te eischen, dat in het be lang van godsdienst en zeden, onder- wijzers of boeken verwijderd worden. Canon 1382. De Bisschoppen kunnen ook of zelf óf door middel van anderen alle scholen kapellen, onlspanmngsgclegenheden er palronatCD enz. in velband met de gods dienstige en zedelijke opleiding aar- canonick onderzoek onderwerpen aan dit onderzoek zijn niet onttrokken d< scholen van religieuzen, tenzij voor zoc- het betreft de ir.terne scholen vooi degenen, din hun professie hebben ge daan in een exempts orde. Straatschenderij. i. Dc burgemeester van 'sGravenhagc is zeer verbitterd geworden over dc gepleegde baldadigheden der Haagschc schooljeugd klemtoon op school en in dien toestand richtte Z.Ed. zich tot dc onderwijzers. Hun werd gevraagd dc schooljeugd te wijzen op het in elk opzicht afkeurenswaardige en diep betreurenswaardige van dergelijke feiten, En daarbij werd ccn nota van kosten cn schade overgelegd van de, door de Haagsclie schooljeugd, in één jaar, aan openbare gebouwen, bestrating, enz., feplcegde vernielingenin cijfers 70.0CÖ, waarbij 100 pCt. gevoegd moet worden aan ergernis, last. hinder, on gerief en gevaar. Dit beroep op het hart ties onder wijzers, roert tevens aan een heel oud onderwerp dat wel eens onder de oogen mag worden gezien. Weliswaar behoort Soest b.v. tot die gelukkige plaatsen \v dank zij de opvoeding in huis school geen baldadige schooljeugd is natuurlijk is cr mogelijkheid, dat ik me vergis maar vermits de wereld hoe langer hoe slechter wordt, kan van Soest gezegd worden »wat niet is, kan komen Voor de overheid is de straatschen derij sinds ecuwen ccn onderwerp van veel zorg cn hoofdbreken geweest. Immers, het beschermen van personen cn eigendommen tegen handelingen van straatschenders is haar plicht, vormt zelfs van ccn harcr organen, de politie, een belangrijk deel der algemeene taak. Eenmaal werd voor dc politieagenten den titel uitgevonden van «opvoeders der straat*. Die titel was bepaald prachtig, maar ook heel lastig. VV hij gaf reden zich telkens af te vragen waarom dc agenten nu zoo traag ble ven in het vervullen van hun laak als opvoeders van de straat. En de onte vredenheid nam toe, toen men tot de ervaring kwam, dat het vcrleeneu van dien titel niet dc minste uitwerking ten goede had. Men ging klagen over ge mis aan ijver, tact, bekwaamheid en -er ik-wcet-nict-wat-al-meer. Nu behoort hierbij vermeld te worden, P U U VIS' TARWENA dat de politie vaó den beginne af niet bijzonder ingenomen is geweest met dien, aan hare dienaren gcschonkcntitel. En dit niet zoozeer wegens dc taal kundig onjuiste benaming, dan wel omdat daarin ccn onuitvoerbare op dracht lag besloten. Over het hoofd was gezien, dat in de meeste plaatsen een dienaar van politic op dc straat niet veel te zeggen heeft, dal iedere mep die hij, al» straat- onderwijzer, had uit te deelcn het gevaar mede xou brengen voor den rechter te moeten verschijnen en dat hij door het publiek altijd wordt bevit of hij gelijk beeft of niet. Geen wonder dus. dat werd geredeneerd »de taak die gij ons oplegt, behoort aan dc ouders cn onderwijzersvriendelijk dank voor den ccrc-titcl». Maar de ouders begeerden dc taak ,n straatopvocders allerminst. Een ieder heeft genoeg te stellen met eigen kroost in huis, zoo redeneeren zij in het algemeen op dc straat moeten onderwijzer» cn politie maar tegen dc streken der jeugd handelend wctcu op te treden. De onderwijzers evenwel schov overhaast dien straat-opvoedcrs-titel v zich af met de zeer juiste opmerking »wij zijn geen politic-agenten. De vraag, wie nu eigenlijk wel ver antwoordelijk te stellen is, bleef da door evenwel onbeantwoord. Mocht ik ccn antwoord geven het zou luiden noch onderwijzers, noch politie, noch onmiddellijk dc ouders. Dit ant woord berust op mijne overtuiging, dat de straatschenderij, zooals die zich in ons land openbaart, eene erfenis is, die nolens volcns ons bij dc geboorte wordt opgedrongen. Tuchteloosheid toch zat onze voorvaderen in het bloed cn 't bloed verloochent zich nooit. Wat in Spanje dc stierengevechten zijn. is hier te lande dc straatschenderij. Als men een Spanjaard spreekt over dit in onze oogen barbaarsch volks vermaak, zal hij ons met ccn zucht gelijk geven, terwijl hij wellicht juist ccn cnlrve heeft genomen voor dc eerstvolgende voorstelling. Negentig procent wellicht van degenen, die klagen over dc verregaande straat schenderij, hebben zelf ccn aantal ge broken ruiten, gemoerde belleknoppen, uitgedraaide lantaarns, gestoorde vogel nestjes. beschadigde deuren, enz. enz. op hun geweten. En velen, wier plicht het is dc boosdoeners op te sporen cn tc straffen zullen vermoedelijk bij een terugdenken aan de vervlogen jeugd moeten zeggen peccavi AMERSFOORT onder controle Centrale Accountantsdienst van den Nederlandschen Boerenbond. De zittingen voor het inleggen en terugbetalen van gelden worden gehouden R. K. JONGENSSCHOOL BREEDESTRAAT. ZONDAGS van 12 tot 1 uur WOENSDAGAVONDS van 7 tot 8 uur. Dadelijk ingaande Rente 3410 pCt. Spaarbusjes gratis verkrijgbaar. Wij leveren in elk opzicht tegen uiterst concurree.-cndc prijzen: ADEK in Luxe uilvoering vanaf f 99.- Een prima Engelscli rijwiel f100.- ARMSTRONG met dubbele remmen, alluminlum velgen, olicbad, kettingkast, kruisframe, drlc-vcrsnellingsnaaf, 10 jaar garantie f 17S.- INRUILEN M VERHUREN VERKOOPEN fiillijke Reparatie-Inrichting Utrechtschestraat 25 Amersfoort Door bcürving zijn wij m.i. aan dat kwaad gekomen, en is dit oordcel juist, dan drukt de schuld op den erflater, gezien onze onmacht die erfenis te verwerpen. Men behoeft de oude stadskeuren maar eens na te lezen om mijne be wering bevestigd te zien. mits men in acht neemt, dat in vroegcrcn tijd straatschenderij let» anders bctcckende cn dan ook iels anders inhield dan baldadigheid. Er is bijna geen gemeente in ons land die in zijn oude strafwetvcrordc- ningen bepalingen mist tegen dc bal dadigheid. Ze gelijken alle op elkaar en daarom neem ik cr maar een over afkomstig van Schout en Schepenen van dc bannc Oost-Zancn, »Al*oo hoe langer hoe meer groote rcbclligheit ende dartclhcijl wert in dc Kerck aende School, op 't Kerckhof. aende Bomen, voor 't Rechthui]*, cn dacr omtrent, door dien aldacr inde Kcrckc. acn leuningen, banckcn ende anders, dngclijck* wordt gesneden, opte Kerck, dc School ende der sclver gla- scn worden ingegoijt, insgclijck» on 'I Kerckhof gegoijt met stenen, ktuijtcn of ander»Item lopen jagen, springen over dc Kerckhof en dc GravenItem Bomen brccckcn schudden, ende anders, ende voort alle andere moetwil cn ighcijt, tot groot Icctwesen ••an Hecrcn Schout cn Schepenen i» ge- daen, ten cijndc met kcurc hier inue version te xullen werden, hebbe dacr- ommc Gckcurt als volght: Ten eerste, cn sal nicmant hem ver vorderen in dc Kerk nen banckcn, leu ningen ende ander* te snijden, of andere moetwil tc bedrijven, opte boeten v n, kolven, kaetscn la de Kerckc-glascn i dc School-glascn, of op tc Kerck, togen goijen, schie- PÜH. iaocKerc' SchooLalasca. MBpiV of op en teghens dc School n nen. kluijten. klooten ofte ballen, opte boeten bij ieder tc verbeuren als voren. Item, cn sal nicmant inde School mogen gaan op te Middagh, ende an ders wanneer dc Schoolmeester niet inde School cn is, eenigc rcbclligheit ende omstant te doen ofte bedrijven, op boeten als voren bij ieder te ver beuren. Nieinant en sal mogen hem vervor men eenigc Bomen op ten Kerck-Hof tc brceckcn. of acn de zelve te schud den, op te boeten en bij de zelve te verbeuren a!» voren. hem, en »ai nicmant vervorderen op 't Kcrck-hof, ofte voor den Toorn, en omtrent het Rccht-huijs tc loopen jagen ofte draven, ende alsoo ccnige moetwil met gooyen 't zij dan met Sternen, Kluijten, ofte anders bedrijven, noch niet op, ofte over de graven ie gaen cn springen, opte boeten ende bij ieder te verbeuren als ve Ende omdat dit te bondiger ende vaster wesen, mogen alle Buren, mon- digh zijnde, ende oock den School meester ende Kramer Jan, aoo wel al* den Schout bekeuringe doen, ende sal dacr vooren genieten dc halve boete, Actum den tweeden Februay anno 1644. Twee bijzonderheden komen in die oude verbodsbepalingen naar voren, eerstens dat dc onder* verantwoordelijk worden gesteld, tweeden# dat dc onder wijzer» dc macht kregen, tegen de bal- dadigen procesverbaal op tc maken. DE ROOVER. Mas r ernstig en strak naar den grond keek hij, zooals ook heden, wanneer hij zich herinncidc de ontmoetingen, waar bij het wel degelijk meenens was ge weest door de werkelijke tegenwoor digheid van hem en zijn beide hermanos, rijn brocrijcs, gelijk hij zijn twee nava- jas in vroolijkc ogenblikken schertsend noemde cn die hem nooit verlieten, Tc ch waren zij de eenigc familieleden nitt die hem zoo trouw vergezelden en soms hadden moeien helpen. wanneer al dat scherpe tuig in zijn bont gestreepten fsja, den breeden, ruw-zjjden gordel, eens had kunnen spieken, van meer dan één bloedig gevecht zou het hebben verteld; de geheimen van allerlei harten, jonge en oude, van vrouwen- en manner-harten, waarin zijn stalen lemmer een kijkje had genomen, zou hel verraden hebben I Vooral dc grootste van die twee ver- 8clirikkelijke_nav»jas, die Isnge, scherp gepunte, lang er. scherp van punt aU het blad van de alcë. Ja, terecht werd zoo'n wapen door het volk een mun- dadienle bel diabolo genoemd, een tandenstoker van den duivelI Msa; ook andere, misschien even verschrik kelijk, die met een akelige scherts na- ija del Santolio heette, droeg dien beieekeaisvollcn naam niet onverdiend Daarbij vergeleken waren die cuchillo en dat paar punals, hoewel niet te ver achten en beproefde dolkmessen uit Al bacete, slechts kinderspeelgoed. Neen, verre van aangenaam was dc herinneriug voor Nonno jaan de ont moetingen, waarin die stomme, stalen gezellen een of ander slacht. lf;r een laatsten hartverscheurende kreet hadden doen slaken en daarna een zwijgen vooi eeuwig hadden opgelegd. En waarom nu zoo'n leven van misdaden Om wat goud I Om wat begeerlijk goud, druipend-rood goud uit een beck van bloed op tc vissclien I Maar dan de wroeging I Het was alsof hem van ieder goudstuk, op deze wjjze gewonnen, de oogen van den vorigen, ongelukkigen bezitter aanstaarden. Wel verdween de geroofde schat door het rijk verteer dat Nunno maakte, even spoedig uit zijn grooten, leeren alfrogas als daarin ge komen was, maar die oogen, die bre kende oogen verlieten Nunno nooit en zagen hem overal, dag cn nacht, droevig en zachtverwijtend aan. Hier waren zij, dóór waren zij. Hier tusschen de bladeren door vnn het lage struikgewas schenen zij hem aan te gluren, ginds, uit het schemerdonker van het diepe woud kwamen zij achter de boomen aanzweven; voor zijn voeten op het zachte mos en op dc witte woudbloemen, die hij langzaam met zijn henneppen sandalen vertrad en uit het golvende, wuivende koren van gindschen hueita, dien hij nu be spiedde, overal de blikken dier onge lukkigen, die nu zijn onafscheidelijke ge zellen waren, onafscheidelijk van hem als in zijn gordel dc moordtuigen die hadden omgebracht, verwant aan hen) 's zijn wapens door gruwzame banden in bloed, Soms, ja soms scheen hij een oogen- bhk van die altijd zwijgend en droef- kijkende aai klagers bevrijd. Dat was in de stad waar veel groote hulzen ston den cn veel heibergen waren, waai menschen waanden, die niet vroeger van wien of vanwaar het goud kwnm, dat werd geboden in ruil vour hun brood. Die niet konden zien wat hij zag: die oogen, die toode vlekken op zijn handen, omdat die menschen niet hadden gehoord en niet witten wat hij wist en had gehoord van reizigers, die wel vertrokken waren, maar nooit be reikten hun doel. Dat was in dc stad, in den roex van het vermaak, bij hut doorbrengen van den bultdóór kon hij die gezellen zijner eenzaamheid een oogenbhk vergeten. Maar teruggekeerd in het woud, verstomde zijn lach om een uur van genot, want die oogen wachtten hem naar en zagen hem weer verwijtend aan. Och, wat dit nog maar zijn eenige foltering geweest. Maaj wat hij nooit uit zijn hart verdrjjveo kon, was dut stil verdriet om lang vervlo gen, gelukkiger dagen, «óór hij werd wat hij nu was. Dat heimvee uaar zijn onschuldige jeugd en jongelingsjaren, naar een braaf cn veelbelovend leven, l-u ver woest door eigen schuld, tooverde hem beelden voor dan gees', die mankten, dat hij sommige nachten niet kón uit gaan op roof. O I wanneer hij daar een zaam, in het midden van het wijdu, don kere, zwijgende woud, bij zulke nach ten zich in zijn groven marloto had ge wikkeld en uitgestrekt op den grond den slaap veibcidde, die maar niet komen wou en door het zwarte blade rendak dc nooit veranderende sterren aan den donkerblauwen hemel be schouwde, dan kwamen die beelden uit zijn jeugd scherper dan gewoonlijk voor hem staan. Diezelfde sterren beschenen in dezen nacht ook een liefelijk dorpje' dat daar verre lag, verweg, aan gene zijde van de bergen met hun dichte bosschen van groen zjjn geboortedorp- Lang geleden bad daar eens een kind geleefd, c ït kruIIcDol; een kind, onschuldig als i andere dorpskinderen, dat met hen speelde de kindcrenspden, onbezorgd cn blij. Een kind, dat als de andere kinderen In den oogsttijd lachendj en dansend met de scgudorc* naar de vel den trok, gekroond met de roode bloa men der adeifos, de rozensluiken, die stonden te bloeien ann den rand der wegen. Een kind, een knaap later, wiens zonden slechts kinderzonden cn wiens ondeugden slechts jongensondeugden waren. En diezelfde sterren beschenen nog dat kind, maar nu een man gewor den, een man, eenzaam In een woud, alleen met een schuldig geweten, alleen met het kwaad, dat hij jarenlang bedreef. Maar ook een man, schreiend van verlangen om nog eens te kunnen zija die onschuldige knaap, gelijk hij zich zelf weer zag, knielend voor dc Madon na in het durpskerkjr, n rast zijn moeder, de vrome Dolores, of 'a avonds, wan neer de Engelen de sterren ontstoken #nn het donkerend blauw, als een an dere engel het licht ontatckead voor het beeld der ichoone Senora en haar goddelijk Kindeke, dat stond op den hoek van het onderlijk hui». (Wordt vervolgd.;

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1923 | | pagina 1