R. K. Spaarbank Amersfoort
DE EEMBODE
R. K. Nieuwsblad voor Amersfoort
en Omstreken
ABONNEMENTEN kunnen elke week In'gaan, doch opzegging vzn
abonnement moei geschieden voor den aanvang van een nieuw kwartaal.
Pr(s per drie maanden 11.00. Bulten de gemeente Amersfoort 11.10.
Afxonderl(ke o-*
Vrijdag 4 Jan. 1924 No. 80
Zeven en Dertigste Jaargang
KANTOOR: LANQEQRACHT 28, AMERSFOORT, TELEFOON 314
DE EEMBODE VERSCHIJNT DINSDAG- [EN VRIJDAGMIDDAG
ADVBRTBNTIÊN 25 cent per regel. BlIUke tarieven voor handel en
nijverheid bi] geregeld adverteeren. Advertentiên moeten Dinsdag
en Vr|dag vóór 8 uur worden bexorgd. Een bepaalde plaats kan
niet «orden gegarandeerd.
TWEEDE BLAD
VRIJDAG 4 JANUARI 1Q24
Pater Franciscus Vlamincx
«Ie Martelaar van Soestdijk.
De heer T. Pluim zendt ons volgende
belangwekkende bijdrage voor ons blad
Het was in Augustus 1689, dat,
ondanks het verbod der overheid, op
Soestdijk een Minderbroeder aankwam,
om zijn zuster aldaar te bezoeken. Maar
reeds den tweeden dag werd hij door
den Schout van Baarn gevangen ge
nomen en te Soestdijk »iu een particu
liere kamer gezet, dewelke nagt en dag
door cencn ol twee dienaars bewaar
Voor wij het verdere droevige lot
van dezen geloofsheld mccdcclcn,
willen wij eerst zien, wie hij was.
Franciscus Vlamincx werd in 1656
te Turnhout (België) uit godvruchtige
ouders geboren en voelde zich reeds
vroeg tot den geestelijken stand
gelrokken. Op 20-jarigcn leeftijd trad
hij dan ook in de Orde der Minder
broeders en begon hij het volgende
jaar zijn studie in de Godgeleerdheid
in het Convent van Brussel, waar hij
in 1680 tot Priester werd gewijd.
Titans werd hij gezonden naar lic'
klooster tc Megen in X.-Brabant. Hici
predikte hij met grooten ijver niet
alleen onder zijn medebroederen, maar
ook in plaatsen, waar toenmaals de
K. K. Godsdienst slechts heimelijk w
geduld of zelfs verboden was. Vooral
in laatstbedoelde dorpen, waartoe des
tijds ook Baarn en Soestdijk behoorden,
was hel voor eiken Priester, die er zich
waagde, gevaarlijk bij ontdekking toch
werd hij in hechtenis genomen en niet
dan tegen den prijs van f600 losge
laten. Dit was voor die dagen een aan
zienlijk bedrag, zoodat sommige Pries
Iers dan ook langen tijd in gevangen
schap zaten.
Maar de vurige ijver van Pater V la
mincx liet zich door dat gevaar nicl
afschrikkenintegendeel, men hoorde
hem toen reeds meermalen zeggen, dat,
zoo hij gevangen genomen nföchl wor
den, hij in geen geval losgelaten wilde
worden»hij wcnschlc voor het Catho-
lyk geloof alles te lijdi
kunnen voorvallen, ja ook de grootste
tormenten (tl- i. kwellingen).*
In 1689 werd hij door Pater Augus-
tinus a Castro, Gardiaan
noemde klooster te Megen,
merzoden bij Zalt-Bomincl gezonden,
waar hij voortaan predikte,
Spoedig vernam hij hier, dat zijn
tante te Soestdijk hertrouwd was (ik
vermoed met een Protestant) en daar
om verzocht hij aan zijn overheid
mogen gaan naar Soestdijk, een dorp
in het Bisdom Uylrecht, om de kinderen
van zijn overleden oom in het Katho-
lyk gclool te versterken
perijteel (d. i. het gevaar) van verleiding
te bewaren
Dit verlof werd hem toegestaan
zoo kwam hij, onversaagd, gelijk wi
reeds in het begin zeiden in Aug.
1689 op Soestdijk aan, waar hij spoedig
33 Brieven ut Pilu 1. van lluiwaln.
Missionaris van het H Hart
Onze Missic-motorbooten haalden de
meest verwijderde Missionarissen. De
anderen kwamen tc paard, behalve die
van N. Mecklenburg en Admiraliteits
eilanden die te ver afwonen. Zoo hebben
we de meeste Missionarissen bij elkaar
gezien en gesproken.
Wc konden den Psalmist nazeggen
Hoe goed is het, met broeders
zamen te zijn.* We meenden dat
bij deze gelegenheid onze benoeming
zouden krijgen, maar tot nu toe is
nog niets losgekomen. Een van c
schijnt naar Manus (Admir. eiland)
gaan, 360 zeemijlen van hier gelegen
dus inccr als 2 dagen varen
grootste inoterbooL Dat is
eenzaamste posten, slechte verbinding
en wild volk.
De andere schijnt volgens 't zeggen
der meeste missionarissen ook zoo'r
voorpost tc krijgen. Ons is alles gelijk
Alleen kunnen we niets, met O. L. Heer
alles. Op Hein dus ons v
gesteld. Op de eerste Missicconfcrcntie
die we meemaakten sprak Mgr. Couppc
van 't nieuwe dreigende of beter gezegd
reeds losgebarste onwtcr, dat i
Missie is komen opdagen.
We staan er slec\t voor,
duivel en zijn trawanlen hebben al lang
verklapt werd, want reeds twee dagen
later liet de Schout van Baarn hem in
hechtenis zetten.
:lijks was dit den Apostolischen
Vicaris-Generaal van Holland (die toen
feitelijk de waardigheid van Aartsbis
schop bekleedde), n.l. Petrus Codde,
alsook den Overste der Minderbroeders
Amsterdam ter oore gekomen, of
besloten den losprijs van f600 aan
a Schout van Baarn niet te voldoen
wel op uitdrukkelijk verlangen van
'atcr Vlamincx zelf, maar hem »tot
meerder glory van God en van hel
waaragtig Catholyk geloof in de ge
vangenis te laten,*
Dit besluit stemde den gevangene
t grootc blijdschap, want nu had hij
gelegenheid de oprechtheid van
geloof tc staven met het verduren ei
harde gevangenschap, ja, misschien
den dood. Hij schreef dan ook aan
moeder tc Turnhout: /-Ik wil u kenne
lijk maken mijn blijdschap jn den H.
Geest, omdat ik gevangen worde ge
houden niet als schelm of dief,
omdat ik priester ben.* Fin i
anderen brief lezen wij»A1 is het,
dat mijn gevangenis nog duurt, mijn
patiëntie (geduld) duurt ook nog, en
iettegenstaandc de koorts, die ik
:n half jaar lang gehad heb.*
Hij wcnschte innig, zoo vervolgde
hij. voor Christus te lijden, ja den martel
dood tc sterven, «niet willende gaan
lugten, opdat de Dienaars (dat
zijn bewakers) en anderen, om zijnent-
•rile niet zouden tc lijden hebben.*
Intusschen had hem, zoo wij reeds
terloops bemerkten, een slepende koorts
aangetast, die zijne krachten sloopte.
Slechts karig of ongeschikt voedsel werd
hein verstrekt, «want met scherp bier
Sterk gezouten varkensvleesch
tevreden zijn, somtijds wat s
daarbij ge voegt wordende.* Toch onder
ging hij getroost zijn lijden, hij be
schouwde hel als gezonden van God,
n zijn geloof te beproeven.
De Schout van Baarn dreigde hem
n paar malen in den kelder van
gevangenis te Baarn tc sluiten (w,
't Hotel Central staaf), misschien
hoop, dat dc Pater dan den los'-
prijs zou laten betalen. Doch zekert
godvruchtige vrouw, Antonia Geurtsi
wist telkens den Schout tot andere g
dachten te brengen. Dc man der wet
1. hnd*mcermalcn zijn afkeuring
'er uitgesproken, dat de toenmalige
koning van Frankrijk de Protestanten
in zijn land vervolgde. «Welnu,* zeidc
zij tot den Schout, «doet gij met d
Katholieken niet evenzoo Ook gi
noot de gevangene veel vriendschap
van den Pastoor uit Soest, Joh. Haegcn.
die ook Baarn (in 't gjieim) bediende.
«Deesen Pastoor heelt den P
dan besogt en een boeksken met ge-
bccden verschaft, waaruit dc gevangene
dagelijx las. Maar als hij in hel einde
zijns levens dcnzclven heer Pastoor
versogt bij hem (d. i. bij zich) te mogen
hebben, is dit door den Schout ge
weigerd.*
Fin toch had dc gevangene slechts
'crlof te geven, om den losprijs (610
gld.) die voor hem gereed lag. aan den
Schout ter hand te stellen, teneinde
tevergeefs gearbeid om onze Missi
vernietigen. We blijven dus hopen dal
O. L. Heer ze ook deze keer zal be
schamen.
nu gauw een eindje gemaakt,
de Matcram ligt reeds voor de
,oor en er zijn nog andere nood
zakelijke brieven tc schrijven. U weet
intusschen weer 't voornaamste nieuws
ander natuurlijk zelf
al lang de conclusie hebben getrokken,
dat ik het nog puik maak. En dan hebt
U het niet mis. Wanneer U allen het
slechter maakt, ben ik best te
vreden.
Morgen is er weer gelegenheid
it nieuws naar de beschaving i
sturen. Ik zal dus mijn best doen
n ook een paar lettertjes tc schrijven,
ofschoon 't nu nog niet al te best gaat
daar ik nog niet geheel en al hersteld
ben van malaria, die bij wijze
wisseling, mij eenigen tijd op bedjterug
gehouden heeft. Ik heb ze opgeloopcn
Kurindal, een dag varen van hi
waren bij een geweldige hitte
i oerwoud, waar de inlanders onder
de leiding van broeders reusachtige
boomen velden, en daar kwam ik tot
de vreemde ontdekking dat ik geheel
niet transpireerde. Tegen m'n gewoonte,
want anders sta ik iedere concurrentie.
Daarbij voelde ik me beklemd.
terstond de gevangenis te kunnen ver
laten. Maar dit streed met zijn begin-
immers hij was er van overtuigd,
hij het lijden, 't welke God hem
gezonden had, geduldig moest dragen
tot meerdere gloriejvan zijn Heer en zijn
geloof.J{Inderdaad, ook andersdenken-
moeten eerbied hebben voor zulk
overtuiging, die van geen wankelen
en zich door niets laat afschrikken.
Eindelijk zou hij deze overtuiging met
n dood bezegelen. Na acht maanden
gevangenschap en geduldig gedragen
lijden, is hij als een martelaar voor zijn
geloof op Hemelvaartsdag (4 Mei) 1690
in zijn gevangenis te Soestdijk overle
den. „Op des Heeren Hemelvaart is
hij mede opgeklommen uit zijn vergan
kelijke gevangenis en geniet hij nu de
Hemelschc vrijheid." zegt een tijdgenoot.
„Sijn dood lichaam, agt daagen boven
aarde geweest hebbende, is 's nags in
kerk van liet dorp Baernc begraa-
in dcwelcke dc Catholykcn eertijds
plagten haaren Godsdienst tc doen.
aar nu gebruikt wordt door de Geuscn
Zoo vond de vrome, Pater een dood,
gelijk hij dien voorzien en ook ge-
wcnscht had, getuigenis gevende van
zijn onwankelbaar geloof.
Nog in Augustus van hetzelfde jaar
(1690) werd zijn dood in het Kapittel
(d.i. vergadering) der Minderbroeders te
Leuven herdacht. Wij lezen daarover:
.Sedert ons laatste kapittel, drie jaar
geleden gehouden, zijn in deze provin-
(d.i. Xcdcr-Dui'schland) 89 Fraters
'crleden, waaronder de Eerw. Frater
anciscus Vlamincx. die in de kerker
lor het Katholieke geloof is gestorven."
En dezelfde Gardiaan van 't Klooster
tc Megen, die hem nauwelijks een jaar
te voren als hoopvol prediker had uit
gezonden, toekende in't kloosterboek zijn
:iood aan met deze gloedvolle woorden
Latijn geschreven)„Op het
van 's Heeren Hemelvaart i:
jaar 1690 stierf in de achtste maand
an zijn gevangenschap te Soestdijk bij
(recht ter plaatse zijner gevangenne
ming na een koorts van zes maanden
dc Eenv. Pater Francis Vlamincx v>
kondiger van het Woord Gods en
kloostereen voorbeeldig
ijverig man, die, opdat zijn bloedv-
wanten niet van liet Katholieke Geloof
zouden afvallen, met toestemming zijner
overheid zich naar Soestdijk had begc-
en aldaar gevangen en opgesloten
d en die liever voor Christus lang
geduldig armoede en gebrek wilde
lijden, dan bevrijd te worden iiit zijn
gevangenis door onbillijke beloften of
geschenken. Hieruit mogen wij god-
'ruchtig afleiden, dat hij, met Christus
ipgenomen, ons. als wij in gelijkt
Handigheden mochten komen, ee
stekend voorbeeld van geduld heeft
nagelaten."
Baarn, Nov. 1923.
onder controle Centrale Accountantsdienst Ned. Boerenbond
De zittingen voor het inleggen en terugbetalen van gelden
worden gehouden in het R. K. Spaarbankgebouw
BREEDESTRAAT bij de LANGEGRACHT
des ZONDAGS van 12 tot 1 uur; WOENSDAGAVONDS van 7
tot
8 uur en VRIJDAGS van 10 tot 11 uur.
Dadelijk ingaande Rente 36/io
Spaarbusjes gratis verkrijgbaar.
Binnenland
Vereen. «Trein 8.28*.
Te Amsterdam werd de jaarvergade-
ig van bovengenoemde vereenigirg
gehouden.
Het aantal uitgezonden kinderen in
s Avonds gauw een dubbele portie c<
tomen, 't Hielp niets. Toen
ilgenden dag weer na
napopc vaarden, meende ik i
landsch winterklimaat verzeild
geraakt. Thuis gauw dc thermo gezet
39.3. Maar dat is hier mets bijzonders.
Malaria krijgen ze allen;
voortdurend.
De paters zeiden me voortdurend
Je mooi gezond kleurtje van Holland
er nu ook gauw geweest.
Als je weer van bed afkomt ben
ik zoo geel als een chinees. Maar
de mijne zit vaster als ze dachten. Tot
heden heb ik ze nog. Pater Seelen,
't moet tot m'n schande gezegd worden,
heelt 't tot nu toe er heel wat beter
afgebracht als ik. Maar volgens allen
kan men beter reeds in 't begin ma
laria hebben, blijft de eerste te lang
uit, dan is 't, wanneer ze komt, des
tc gevaarlijker. Maar genoeg over dit
praatje. Overigens maak ik het puik
als altijd. Wat Ik eigenlijk schrijven
wilde, is, dat we onze benoeming ge
kregen hebben, ik tenminste. Eenigen
tijd geleden moest ik bij Mgr. Couppé
komen, die mij na de noodigc inlei
dingen vertelde, dat ik voor Manus
benoemd ben. Eenigen tijd zal ik bij
den Pater, die daar is, de W. E.
Borghardt, dc taal of de talen
I ginds moeten leeren, om daarna
s statie tc gaan oprichten
pCt.
beide koloniehuizen, in Soest en DeD
Dolder, bedroeg 534.
Het jaarverslag van den penning
meester wees opeentekortjvanf 1272.79.
Gewezen werd op de belangrijke
daling van contributies en bijdragen.
werd mededeeling gedaan van de
plannen om te Soest op de plaats,
thans het koloniebuis is ge< estigd,
ieuw en grooter tehuis te stichten.
Het zal bestemd zijn voor de ver-
pleging van 120 kinderen 1
Waarschuwing.
Op 't oogenblik wordt er in ons land
druk propaganda gemaakt voor emigra-
Canada en andere landen buiten
Europa. De diiecteur van het Infor
matie-bureau der Ned. Vereen. «Land
verhuizing* waarschuwt hiertegen, wijl
Canada op 't ooger.blik al'céi kansen
biedt aan land- en tuinbouwers,
telers en huishoudelijke krachten. Naar
verschillende' andere landen moet ver-
algemeen worden ontraden.
Aanbesteding-
Door de Genie te Amersfoort is
besteed het jaarlijksch onderhoud
militaire werken in en om Amersfoort.
Stelling Gddersche Vallei. Raming
5900. Laagste B'.aoken, Scherpenzeel
3777. hoogste Osnabrug e, Scherpen
zeel f 3870.
Luchtvaartafdeeling Soesterberg. Ra
ming f15575. Laagste Dalstra, Soester
berg f 14284, hoogste Mulder f 14800.
AmersfoortVlasakkers. Raming
34335. Laagste Oosters, Willemstad
30790, hoogste Mulder, Soesterberg
33900.
Ui breiding loodsen terrein infanterie
kazerne. Raming f38259. Laagste N.V.
Wegerif, Apeldoorn f 31710, hoogste
in Gent f37120.
Uitbreiding muaitie bergplaats infan-
rte-kazerne. Riming f 11100. Laagste
Wegerif. Apeldoorn f 9868. Hoogstr
Bijker, Zwolle f 10600.
arm afgerukt. Hij was op slag
dood.
De beweging om bet natuurschoon
i bet platteland in Engeland te be
schermen tegen ontsierende reclames
heeft een groot succes gehad. Twee
groote maatschappijen, wier reclames
langs de wegen duizende borden dragen,
hebben besloten deze reclame op tc
heffen. Gehoopt wordt, dat dit voor
beeld door andere adverteerders langs
de wegen zal worden gevolgd. De
Scapa-vereeniging, die zich met deze
kwestie bezighoudt, voert tbans onder
handelingen met de Kon. Automobiel
club om te trachten gedaan te krijgen,
dat ook benzine-firma's hun reclames
langs de openbare wegen opheffen
Gemengde Berichten
De beide tollen aan den Odijker-
weg te Zeist zijn opgeheven.
besloten dit jaar te Amster
dam een tentoonstelling voor volksvoe
ding te organiseereD.
Een man te Berlicum is bij bet
van graan door een drijfas
electrischen wanmolen gegre-
eenige malen rondgeslingerd.
De halswervels werden hem gebrokr-
Amersfoort
Het Kerstboomfeest voor de Ka
tholieke Duitsche meisjes zal gehouden
worden op Donderdagavond half 8.
Het bestuur van de R, K. Vereeni-
ging van Duitsche meisjes te Amers
foort en omstreken is samengesteld als
volgtmevr. G. P. A, L. te Leuken-
de Jong; mej. J. M. C. de Haanmej.
M. M. W, A. van Schoonhoven van
BeurdenKapelaan H. J. J. M. van
Straelen, adviseur.
Op Dinsdag 8 Januari zal Duitsch-
lands groote Deklamalor Ludwig Willi-
enkelen Voordracht-Avond
geven in «Amicitia* te Amersfoort.
•e telefoon-vermeldingen.
161 Bie en FrBnke, rijwielen en onder-
dcelen en gros. Kampstraat 77.
897 Douze, rund en varkensslagerij v.
Ostadeplein 31.
900 Gee en Grosheide, accountants
Stationsstraat 14b.
266 Goedknegt. Kampstraat 59.
472 Ittmaon en Co, vleeschhouwer*
KraDkeledcnstraat 4.
363 Mebius (Volksuniversit.) Utr.w. 255.
898 Pothoven, architect Leusden.
882 Ds. Schattenberg pastorie Leusden.
899 Struve Berkenweg 26.
615 Wasscherij »de Kolk* F. van
Hofwegen Bleekerstraat 37.
502 Dr. v. d. Wijst P. Buyslaan t.
Vervallen vermeldingen.
429 Amstel. Kon. Wilhelmioastr. 13.
413 Aptroot, H. v- Vundenstraat 11.
479 Bezaan, Langestraat 71.
677 Hammelburg, Nieuwstraat 9.
792 Kamp, Berkenweg 8.
689 Kooote, H. v. Viandenstraat 10.
587 Rees. Dr. v. Paulownalaan 40.
771 de Vries, Hof 37a.
tc gaan herstellen dit laatste zal Mgr.
"esters uit moeten maken.
Zoo ben ik dus benoemd voor de
terste voorpostenManus ligt ruim
3 dagen varen van hier; Manus zelf
is 't grootste eilandop grootere
kleinere afstanden liggen nog veel andere
eilanden, die per kotter, klein zeilbootje
of per uitgeholde boomstam moeten
bezocht worden. Een onzer broeders
heeft voor Manus een fijne moterboot
gemaakt (diezelfde broeder heeft al dc
motorbootcn gemaakt die we J~
issie hebben). Deze boot ligt
jaar te wachten op een mott
en nog niet kan aanschaffen, vanwege
gebrek aan centen. Zoo'n motor kost
1. f8000, geen kleinigheid.
Vroeg of laat zal die boot toch wel
komen ik pak nu al elke gelegenheid
aan om 't kapiteinsvak te leeren, want
bij gebrek aan broeders zullen we zelf
schuit in beweging moeten hou-
:n vooral van de riffen vandaan
jn houden, want daarmee is Manus
of liever geheel deze groep der Admi
ralitcitscilanden, gezegend.
Dc blanken hebben eerst sinds 10
jaar op Manus voet aan wal gezet.
Mgr. Couppé was de allereerste hij
werd vriendelijk ontvangen en bleef
tien dagen onder bescherming van 'ti
opperhoofd. Later zijn ook de kolo
nisten gekomen, werden echter minder
vriendelijk ontvangen. Met scheeps
geschut, granaten en 'strafexpeditie's
heeft men doen voelen wie baas was
de luidjes hebben zich in hun lot moeten
schikken, maar behouden een geweldige
haat tegen de blanken. Langzamerhand
zal dat moeten slijten. Voorloopig is
Manus alles behalve van de veiligste
oorden, ofschoon de Missionaris er
altijd beter voorstaat als de andere
blanken. Enfin, dat doet er allemaal
niets aan toe. Ik heb absoluut geen
schrik om er heen tc gaandat dient
ook nergens toe. Het zal daar echt
Missiewerk zijn, en volgens 't zeggen
van Monseigneur wordt de arbeid
daar ook zeer gezegend en is zeer
troostrijk.
Ik weet dat ik daar op mijn plaats
zal zijn, want ik heb er zelf niet om
gevraagd, maar ben er door mijn
Oversten heen gezondenwat kan ik
eer verlangen.
O. L. Heer zal mijn zwakke krachten
wel aanvullen, en zoo hopen we met
Hem en met Uw gebeden, die nu
vooral talrijk zullen worden, naar ik
vertrouw, Manus voor den hemel
■innen.
