N.V. Middenstands-credietbank
Credieten Incasso's - Deposito's
Bel dan op No 42
Verwarming
GW.HEEFjE
A, W. Timmsrinans
DE EEMBODE
R. K. Nieuwsblad voor Amersfoort
en Omstreken
ABONNEMENTEN kunnen elke week In gaan, doch oplegging van
abonnement moei geschieden voor den aanvang van een nieuw kwartaal.
Prfa per drie maanden 11.00. Buiten de gemeente Ameraloort 11.10.
Afionderlfke nummert 10 ct.
Dinsdag 12 Febr. 1924 No. 91
Zeven en Dertigste Jaargang
KANTOOR: LANOEORACHT 28, AMERSFOORT, TELEFOON 314
DE EEMBODE VERSCHIJNT DINSDAO- EN VRIJDAQMIDDAO
ADVRRTENTifiN 29 een! per regel. Bllllke tarieven voor ha«del ei
nijverheid bl] geregeld adverteeren. AdvertentlOn moeten Dlnida
en Vrgdag vóór 8 uur worden bezorgd. Een bepaalde plaata ka
niet worden gegarandeerd.
Zie Ik Iemand, die een ander vleit,
omdat hij bang Is van hem de waarheid
te hooren, dan daalt mijne achting voor
beiden. Zie ik, dat iemand een ander
vermijdt uit vrees voor diens waarheids
liefde, dan begin ik achting te koesteren
voor den laatste. Zie ik iemand rond
borstig en onbeschroomd omgaan met
een ander, die geen verschooning kent,
dan staat de onverscltrokkene beter bij
mij te bock dan de schrlkaanjager.
P. Wclsz.
Kerk en Cultuur.
De Kerk, dc katholieke kerk I Is
die werkelijk in 't alzijdig belang der
volkeren i Vinden cultuur en welvaart
in haar een Itulpe, een heerlijke
Gewichtige vraag, wel dc
waard ze dus meer aandachtig onder de
oogen te zien.
Tegenstanders beweren
I. De kerk doet aan fanatisme.
Legt het hèèlc gewicht van «zijn»
en »leven« aan dc andere zijde
des grals. Dat wil zeggen, de eeuwig
heid is haar alles, 't aardschc leven
niets. De aarde noemt zceen ge
vloekt tranendal voor Eva's gebannen
kroostde mensch dc zwerver, die
moeizaam streeft naar 't vaderland,
daar boven de wolken. Aarde, cultuur,
welvaart hebben dus niets te wachten
van zoo'n kerk, van zoo'n oer bizarre
opvatting niets dan getrapt te worden
en behandeld als een vod.
Wat is hiervan waar?
A Ten slotte, ja, domineert, over-
heerscht dc eeuwigheid allesLoopt
het met u, loopt het met mij dèAr
dan staan wc voor een niet te over
bankroet, voor 't meest tragische
faillissement.
Als een Salomon verloren zou zijn,
dan is 't een «stakker», met al z'n
vroegere schatten, met z'n eens zoo
mooie kroon.
Als Voltaire, na 't leven hier, be
drogen is uitgekomen, dan is 't voor
eeuwig een «wrak», al trok hij eens als
intellectueel triomfator Frankrijk door.
Zalig dan een H. Agncs b.v„ bijna
kind nog, om den hemel vermoord.
Hoogste wijslteid dan, liet leed der
martelaren in 't witte arena-zand
Voor hen is de dood een ontwaken.
Een 80 jarige ononderbroken fuif geeft
nog geen zielezaligheid. Vijf wereld-
deelen zija niet in staat één menschen-
hart te vullen van een kleine vuist
grootte. Het «porro unum est neces-
sarium», slechts eene zaak is noodig,
brandt ons de Kerk onverpoosd in
hersenen en hart.
B. Intusschen. bij en trots dit alles,
versmaadt de Kerk geen «Weltkultur»,
Met heel den nuchteren werkelijkheids
zin, die 19 eeuwen maar brengen kon
den, houdt ze heur blikken ook op 't
stoffelijke, 't tijdelijke gericht: staat ze
met volle kennis van zaken en volledig
bewustzijn met beide hare voeten in 't
reüe'e leven.
'kLaat »verleden« en »heden« even,
heel vluchtig, aan m'n geest voorbij
filmen. Een rasecht genie als vroeger
een Thomas van Aquine en een Pasteur
lateren tijd was, WBren dat geen
cultuurdragers? Een Vaticaanschc bi
bliotheek is dat geen stuk «cultuur»?
Schreven een Dante en Vondel niet
-Roomsch» voor hun naam Waren
Michel Angelo en fra Angelico niet
katholiek Vertegenwoordigen de kathe
dralen, die over Europa liggen gezaaid
geen stuk besch-iving?
Moest indertijd een Leo XIII als di
plomaat onderdoen voor een Crispi,
een Combes, een Bismarck? Was Be
nedicts minder cultuurmensch dan
Wilson Is Pius XI, is de Oostenrijk-
sche rijkskanselier. Mgr. Selpet, inferieur
aan een Lloyd George of 'n Poincaré?
Zeker, de eeuwigheid boven al.
Maar een vader werkman, die in alle
tccrc liefde z'n jongen zegt: Piet, je
vader begon heel onder aan, i
gulden per weck, Maar 'k
zwoegen en slaven, jongen, dat jij 10
sporten liooger beginnen kunt doet
niet onchristelijk.
Een fabrikant, die sociale rechten
liefde ten volle respecteert, ieder j
z'n fabrieken uitbreidt, is daarom geen
stof mensch.
De Kerk weet, dat wij geest en stof
zijn. Schuwt geen vooruitgangIaat in
dc kerk naast oude waskaarsen electri-
sche lampen brandenheeft zegening
zelfs voor aöroplaan en Röntgen ap
paraat.
II. Het Roomsch geloof maakt «bid-
ders», geen «werkers».
Wat hierop te zeggen?
Zeker: in een tijd, waarin de cate
chismus van 't ongeloof brutaal het
Roomsche credo wil verdringen,
et te dikwijls herhaald
nooit is de mensch grootcr, meer,
voller mensch, dan wanneer bij handen
vouwt en kniel'n buigt en bidl.
Godsdienst geeft wijding, spant zich
als een heerlijke regenboog uit over
een tobbende mcnschheid.
Gebed is 't machtigste wapen, be
haalt de mooiste idealen. Oude
vrouwtje in een verborgen hoekje van
dc kerk, aan d'r versleten rozenkrans
murmelend, doet mogelijk meer goeds
dan een Minister in de Staten-
Generaal. Onze contemplatieve Clar,
sen zijn geen parasieten, hun kloosters
zijn veeleer geestelijke bliksemafleiders.
«Ora» gebed no, 1. Maar dan»la-
borao «werk» I
ik zie, ook in ons land, in de middel-
ecuwen, licele streken door monniken
ontgonnendo Universiteitsprofessoren
in vroegere eeuwen droegen en velen
dragen wederom lieden 't klooster
kleed en als zc d'r leerstoel beklommen,
rammelt dc rozenkransde R. K.
Kerk heeft onverpoosd zich aan 't volks
onderwijs gewijd.
Spreekt liet eens tegen, als gij iets
van geschiedenis weet: Europa dankt
zijn beschaving aan de kloosterorden.
Bid en werk.
Bidden alleen ware een brutale bede
larij, werken zonder bidden een doel-
iooze slavernij.
Ons leven zij een biddend werken,
_jii werken van godsdienst doorgloeid
een »angclus« op den vollen akker des
levens.
Kil linn in ill Hiiligi lidwiia
in Schiedam.
Door THOMAS A KEMPIS.
Deze niet bekend met het wonder
van den wijn haar door God geschon
ken, wilde haar versclien en beteren
wijn geven, en walgend van den al
te ouden wijn, welke was overgebleven,
goot zij alles uit en zoo heeft zij van
die hemelschc zegening niet meer ge
noten. De maagd sprak echter tot haar
bovengenoemde vriendin Catharina
voor zij den wijn uitstortte, dat deze
wijn vrij goed was en haar voldeed,
en dat zij vroeger nooit een dergelijken
wijn gedronken had. Dit hemelsch
gunstbetoon aan haar vond plaats in
het jaar veerlienhonderd-en-twaalf, toen
zij eens in de week nog een halve pint
wijn gebruikte.
Over liet geld voor haar broeder betaald
en in de beurs vermenigvuldigd.
Hoofdstuk XX.
Hierna in het jaar veertienhonderd
drie en twintig stierf haar broeder
Wilhelmus Petrus' zoon en liet eenige
schulden na welke zijne kinderen niet
konden betalen. Als dc overliefdcrijke
Kijkjes in bet oude
stadsleven.
Door T. PLUIM.
U.
1410. Kije in den Stove, in den lan
gen gang, heeft onbehoorlijk een ge
vecht gehad met Evert v. Randenbroek
uit Amersfoort, en hem gewond. Daar
om heeft hij in 't Vleeschhuis (een
gevangenis) gelegen en sal hij hier
(d.w.z. voor het Stadhuis) komen in hemd
en broek, onder klokgelui. En den Ruad
ontneemt hem voor altijd zijn burger
schapsrechten. Ook zal hij Evert al*
boete betalen 20 gulden, de eene helft
met Paschen en de andere met Pink
steren eerstkomende.
1411. De goede lieden van St. Jacobs-
kerBpcl willen in de Heilige Panschdagen
de Ver rijten is Onees He er en speten
daarom laat de Raad weten, dat nie
mand daar de orde mag verstoren, want
de Raad zat dat veel scherper dan in
andere tijden slraffia.
1411. Hans «met cruufden hoefde*
(d.w.z. de kroeskop) heefi in het Sticht
van Utrecht bij nacht paarden gesloten,
ook heeft hij de lieden daarbij geweld
aangedaan. Daarom zal hij met de galg
gestraft worden.
1414. Morgen zal er een spel in den
Dom zijn, van de Drie Koningen, daarom
waarschuwt de Raad, dat niemand dnar
de goede orde verztorc, want «de Raet
wout sccrpelix aen hen rechten.»
1440. De Raad gebiedt een ieder,
als onze goede lieden bij nacht uitrei
zen of binnenkomen (bedoeld zijn de
stadsscbutters), dat dan een iegelijk een
lantaarn voor zijn deur haage inet een
brandend licht, zoolang tot deze lieden
in- of uitgekomen zullen wezen, op een
boete van een pond.
1420. Sanneken Godert, koperslagers-
dochter, heeft in drift een andere vrouw
een schepenbrief (dus een stadhuisbrief)
uit de hand gerukt en verscheurd',
daarom (want dat was majesteitsschen
nis 1) heeft ze vier weken lang op het
Vleeschhuis gelegen en is hier gekomen
onder klokgelui om den Raad vergiffenis
te smeeken en de Raad handelt «gra-
celic met liaer out liacr joncheyt wil»,
1422. Gerrlt van Gorlnehem heeft
jollende stekte voorgewend ett tot Sint
Cornelius en het H. Bloed gebeden
(natuurlijk om aalmoezen te ontvangen),
daarom zal hij «op de kaeck» staan
(d.w.z. op een verhooging) en men zal
hem teekcren met een btandmerk in
zijn aangezicht, en daarna 100 jaar lang
uit de stad bannen tot een mjjl in den
omtrek.
1423. Van der Horstemer heelt in
zijn ommegang (des avonds of des
nachts) een vrouw op den openbaren
weg twee grooten Vlaamsch 1 stui
ver) afgeperst (een mooie nachtwacht
dus I). Daarom heeft hij in het Vleesch
huis gelegen., en is gekomen in hemd
en broek bij klokgelui en met blank
zwaard in de hand, bekermende dal hij
met volle recht zijn leven verbeurd
heeft. Daarom zal hij deti Raad verg ffe-
nis smeeken. Doch omdat hjj in onzen
zware oorlog van onlangs onze stad
menigen trouwen dienst heeft bewezen
en daarvoor dikwijls groote dapperheid
aan den dag moest leggen, zoo schenkt
voor Amersfoort en Omstreken
AMERSFOORT.
Lange Gracht no. 4 - Telefoon no. 304
Depositorente van 3'/, -5%
1426. Vrcderlch
God van 't Hemelrijk en de Eerwaar
dige Heilige Sacramenten gelasterd
daarom heeft bij op een ladder gestaan
zijn misdaad (op een bord geschre-
n) voor zijn hoofd gehad, allen lieden
tot een exempel, en men verbiedt hem
voor 5 jaar de stad.
1427. Herman Dircksz, Hendrik Mar
tens en Klaas Jacobsz hebben kerkroof
gepleegd, zoodat men ze met de galg
zal Btraffcn.
1427. Men zal Johan Gerritz uit het
Goy (bij Houten) wegens diefstal een
oor nfsnijden en 30 jaar lang verbannen.
1431. Jan Florisz, die zijn oomz zoon
heeft doodgeschoten, zal op het rad ge-
dobd worden.
1435. Aaltje van Campen heeft van
een vrouw geld aangenomen om haar
te helpen een onbesproken vrouw te
slaandaarom lal zij (tot schande) den
steen dragen en voor 10 jaar uit de
stad verbannen worden.
1441. Koopman Claes heeft in andere
landen zich tegen Gods wetten ea aan
ketterij schuldig gemaakt, zooalt hij zelf
beleden heeft. Daarom zal hij verbrand
worden.
1443. Lijsje Komen d.w.z. (Koop-
mans), die men groote Lijse heet, wil
lens en wetens gestolen goed verkocht',
daarom zal men haar den steen doen
dragen, op den kaak zetten, een oor
afsnijden en dat oor aan de kaalc spij
keren. Daarna zal men haar voor eeuwig
uit de stad verbnnnen.
1445. Cornells Huyglienzoon heeft zijn
vader en stiefmoeder bij nacht ernstig
geslagen en gewond. Hjj is daarom hier
onder klokgelui in hemd en broek ge
komen en heeft den Raad en zijn vader
vergiffenis gesmeekt, terwijl hij op straffe
des doods beloofd heeft, nooit meer
iels dergelijks te doen. Hij zal nu op
de kaak staan en daarna terstond een
bedevaart naar Home doen; eerst als
hij het schriftelijk bewijs getoond heeft,
dat hem te Rome absolutie is geschon
ken, zal hij weer binnen 't Sticht mogen
komen.
1463. De Raad verbiedt een iegelijk
...et «sneeuwvlokken» te werpen, op
een boete van een pond.
1465. Gerrlt Lubbers hseft dru
wen getrouwd, die nog leven; daarom
verbant met hem 'n eeuw Inng J-
stad.
1466. Lutgarde Korstens dochters
heeft twee mannen getrouwd, daarom
Hebt U een
Taxi of auto noodig
Amersfoort.
moet zij op de knak ztaa
schandzteen dragen, waarna
i co den
zij voor
dige taai gesproken van onsc gsnadl-
gen Heere van Utrecht (den Bisschop),
daarom zal «ij een bedevaart naar
Keulen doen.
1475. Margrleta Jansdochter van Lel
den heeft een nagemaakt tegel aan
Leidsch laken gehangen, daarom heeft
zij aan de kaak gestaan en la si| ga-
brandmerkt met een tegel op haar
wangen.
1488. Jacob Wernertz., de meiten-
maker heeft herhaaldelijk ruiten Inge
gooid; daarom wordt hij uit de ztad
gebannen, totdat hjj een bedevaart naar
St. Jacob (San Jage de Compottaila in
Spanje?) gedaan heeft.
En hiermede klap Ik het oude boek
ditmaal dicht, het heeft ona menig in
leressant kijkje in het leven onser voor
ouders gegeven.
Baarn, Febr, 1924,
Amersfoort
VRiiU1» 11
Jt - Kortegracht 16
f55.000.000
f42.000.000
en Efl'ectenzaken, Deposito's
4n SAFE-LOKETTEN
maagd zulks vernomen had, verkoeld
zij de kleinoodiün welke haar uit de
nalatenschap van haar moeder waren
overgebleven en verzamelde een som
van acht Hollandsche guldens en wis
selde ze in voor tienlingen, welke zij
beter kende en deed zc in de beurs,
welke zij bij zich droeg. Op zekeren
dag tegen den avond riep zij haar
bloedverwant Nicolaas, die bij haar
verbleef en stelde Item geld ter hand,
om de schulden van haar broeder Ie
voldoen, aan dc scliuldciscliers, waar
hij wist, dat deze woonden. Nadat zij
alle schulden betaald had, welke zij
wist, dal betaald moesten worden,
vroeg zij Nicolaas haar beurs na te zien
of er ook iels In was gebleven. Deze
hield ten stelligste vol, dat er nog veel
geld in was gebleven. Nu verzocht zij
hem dit na te tellen. Eu toen hij het
geteld had, zeide hij, dat er dc vroegere
acht gulden in gevonden had, ja zelfs,
dat er nog- over was. Toen belette zij
hem, nog meer te tellen en God dan
kend voor deze wonderbare gave,
besloot zij van nu af dat die beurs de
beurs van Jezus zou genoemd worden
en dat hieruit dc nooddruft aan
de armen zou verstrekt; worden.
Zij deelde dus vrijgevig hieruit aan de
armen, wanneer zij geen ander geld
had. Indien zij echter soms ecnig geld
liad, heizij van haar zelve, hetzij van
heigeen zij bij wijze van aalmoes ont
vangen had, gaf zij dit eerst, wanneer
zij echter anders niets had, putte zij
zoo lang uit haar beurs van Jezus, dat
er een luttel overbleef, Gods barmhar
tigheid echter zorgde, dat er altijd
voldoende voorraad in was voor de
armen, gelijk de oliekruik van Ellas in
liet huis der weduwe nimmer ledig
werd. Somtijds gaf zij dit geld aan een
van haar bijzonder vertrouwden om liet
te tellen en wanneer deze liet voorde
tweede of derde maal geteld had, be
vond zij steeds, dal deze som met
drie, vier of vijf geldstukken toegeno
men was. Als zij dan de schulden van
haar broeder uil deze beurs betaald
had, verdeelde zij hieruit meer dan
veertig guldens; zooals zij mededeelde
aan enkele uitverkoren vertrouwelingen.
Door dit wonder loonde God duidelijk
aan, dal Hij beloonde het groote ver
trouwen op de gaven Oods, welke haar
geschonken werden.
Over de schouderham van een varken
en urmen geschonken en een andere
op bovennatuurlijke wijze daarvoor
teruggekregen.
Hoofdstuk XXI.
Als de vrome cn medelijdende maagd
Lldcwigis op een zekeren keer had
vernomen, dat eenige armen in langen
tijd van armoede geen vlccsch hadden i
gegeten en wijl zij alsdan geen vleesch
had om het hun te geven, zond zij|
een boodschap naar het huls van een
vriend, of hij een vnrkensham wilde
koken cn die haar toezenden. Zij zelve
verdeelde hel bereide cn gekookte
vleesch in stukken en beslenule het
zonder dralen voor de genoemde arinen,
die zij ziel) behoeftig wist. Maar de
almachtige cn barmhartige God, die
de harten kent cn niets onbeloond laat,
vergold spoedig op Zijne beurt dc
liefdedaad van den weldoener zelfs
oniniddclijk. Want toen hij thuis kwam
en bij toeval naar boven keek, naar
het vleesch, wat aan de zoldering hlng.i
zag hij het is een wonderbaar ver
haal in plaalR van dc weggenomen:
ham, welke hij aan de maagd tot
ondersteuning der arme had gegeven,i
een andere betere cn schoonere hangen,
En dc velen, die zulks hoorden, dankten
jis geldende prijzen.
an Achterbergh
rl|zcn der verschillende soorten gietcokesen
il« Verwarming «eer In prijs lijn gedaald.
Koest eeg 5-7 b.d. Vurkunsmarkt
HOLSTEYN. Langeatruut 10.
Krommestraat 24 - Amersfoort
Handel in on Restauratie vatj
nntieku en moderne Meubelen
- VERHUIZINGEN -
ClMPltH! MHI9I1TRIHRICHTING
Meubel- en Linoleumwas
Scherp concnrrcerend -
Schilder eo Decorate»
tiitnrichl IiiiiImiI