UIT DiMVIGE m
N.V. Middenstands Credietbank
Credieten - Incasso's - Deposito's
Bel dan op No 42
Amersfoort.
Amsterdamsche Bank
CRFiDIETEN
DE EEMBODE
K. Nieuwsblad voor Amersfoort
en Omstreken
Dinsdag 27 Mei 1924 No. 17
Acht en Dertigste Jaargang
ABONNEMENTEN I
innen elke week In gaan, doch opzegging van
lieden voor den aanvang van een nieuw kwartaal,
n 11.00. Bullen de gemeente Amersfoort f 1.10.
KANTOOR: LANGEGRACHT 28, AMERSFOORT, TELEFOON 314
OE EEMBODE VERSCHIJNT DINSDAG- EN VRIJDAGMIDDAG
ADVERTENTlfiN 25 cent per regel. Billlke tarieven voor hat del en
nijverheid bij geregeld adverteeren. Advertentlën moeten Dinsdag
en Vr|dag vóór S uur worden beaorgd. Een bepaalde plaats kan
niet worden gegarandeerd.
Zoo de mensehen de vruchten van
het zaad als boete voor de zonden van
den zaaitijd aanvaardden, zouden zij
menigen tegenspoed geduldiger ver
dragen.
mcdmgatnscbap.
De medezeggenschapsgedachte heeft,
het valt niet te ontkennen, in de latere
jaren groote vorderingen gemaakt. Theo
retisch en practise!:.
In de theorie is meer klaarheid ge
komen.
Dat de aibeiders recht hebben op
medezeggenschap, werd vroeger frl
betwist, maar er is dieper inzicht ge
komen.
Tot deze verheldering heeft een uit
eenzetting van pater mr. dr.Ch. Kaa s
makers S.J., op het congres der K. K.
Vakbeweging te Utrecht, veel bijge
dragen.
Arbeiders en kapitaalgevers, aldus
pater Kaaymakers, staan juridisch als
gelijken tegenover (naast?) elkander,
maar zedelijk en maatschappelijk moet
de praestatie der arbeiders hooger wor
den gewaardeerd..
„Zoolang als de mcnsch meer waard
is dan de productie-middelen en een
menschelijke handeling meer waard is
dan de werking der natuurkrachten,
zoolang als het edeler is te leven van
de vruchten van eigen arbeid, dan van
den arbeid van anderen, zal ieder moe
ten erkennen dat de praestatie van de
werknemers bij de productie zedelijk
hooger staat en voor de maatschappij
belangrijker is, dan die van de kapitaa1-
gevers, die als zoodanig niets anders
doen, dan hun kapitaal bij de productii
ten gebruike afstaan en het risico
„Wanneer de werkgever tevens lei
der der productie is, is hij ook atbeldei
en slaat hij in zooverre met de wcikne
mets, d.w.z. degenen, die hun arbeid
geven, gelijk.»
Nu komt de vraag
Hoe ver moet het medezeggen der
arbeiders gaan
Kn dan moet het antwoord luiden
Het moet zich uitstrekken tot de
arbeidsvoorwaarden, en al wat daar
mede tn den ruirnsten zin verband houdt.
Is zulk een verstrekkend medezeggen
schap niet in strijd met het privaat-
eigendomsrecht
Deze bedenktng wordt door Pater
Raaymakers aldus beaniwoord:
„Zeker, het is in strijd met lm ab
solute eigendomsrecht, doch laat ons
niet vergeten, dat er maar óón absoluit
eigenaar is: God almachtig. Hij allien
heelt het absoluut beschikkingsrecht. Hij
alleen heelt onbeperkt, en onvervreemd
baar cigendor recht.
„Wij, menschen, brachten niets mede
toen we op deze wereld kwamen en
bij onzen dood zullen we niets kunnen
medenen.en. In de korte spanne tijds,
dat we hier op aarde verkeeren, mogen
wc de goederen dezer wereld gebrui
ken. ze in eigendom bezitten, doch
altijd met deze beperking, dat het a'g»
re welzijn daardoor niet wordt ge
„Er is derhalve niets onredelijks ir.
gelegen, dat, waar de werkgevers bij
de productie verregaand medezeggen-
p eischen over de arbeiders zelf,
huns gelijken, ook menschen met
onsterfelijke ziel, de arbeiders in
daarvoor een zekere medezeggen
p verlangen niet over de werk
gevers zelf, maar over een deel van
de goederen, welke die wei kgevers in
er.dom bezitten."
plaatse
Binnenland
R. K. Kieskring Ut-echt
Te Utrecht vergaderde dc Bond van
K. K. Kicsvcrccnigingen in den Kijk»-
kieskring Utrecht, onder leiding van den
heer 1'. If. J. SleenholT van liaarn.
In het jaarverslag van den secretaris,
den lieer J. G. .Suririg werd o.m mede
gedeeld dat 't aantal aangesloten plaatse
lijke kicsvcrccnigingen gelijk bleef aan
het vorig jaar49, terwijl het aantal
leden der plaatselijke organisaties pint.
19.000 bleef.
Herinnerd werd aan het verloren gaan
bij de I'rov. Statenverkiezing van een
der 12 K. K. Statcnzetels.
Voorts werd herinnerd aan het ver
werpen der Utr. Tabaksmotie in de
vergadering van den Alg. Hond
de vruchtbare besprekingen, gewijd
aan wijziging van het algemeen kies
reglement.
In het bestuur kwam een wijziging
door het bedanken van mevr. Hallc-
beckv. Montfoort, die vervangen werd
door mcj. A, Hutten.
Uit het verslag van den penning
meester bleek, dat er een nadeelig
saldo is. Alle afdcelingen hebben hunne
contributie betaald.
Het nadeelig saldo bedraagt ongc-
:cr f32.
Hij de bestuursverkiezing werden voor
Utrecht I herkozen G. H. J. van Spanje
A. H. Smulders en voor Utrecht II
H. Kroes, J. A. van I.eusdi
J. Stccnhoff en J. H. Teuniss.
>t voorzitter werd uit het voltallige
bestuur gekozen G. H. J. v. Spanje
rijl tot lid en plaatsvervangend lid
iet Bestuur van den Alg. Bond van
R. K. Kijkskicskring-organisaties ge
kozen werden respectievelijk G. H. J.
Spanje en I'. H. J. Stccnhoff.
Na ccnige discussie werd aangenomen
:n bestuursvoorstel om dc jaarlijksche
contributie voor dc bondskas voor 1924
bepalen op 10 cent per lid.
Bij dc bespreking van de Agenda
jor dc Alg. Vergadering van den Alg.
Hond en meer speciaal van
werp Alg. Kiesrcgl. werd cem: nogal
breedvoerige discussie gevoerd bij het!
artikel vair het ontwerp regiem i
•gelende do samenstelling van I
Jvisccrcnd college, waarvan het rcsul-
lat was dat aangenomen werd
'orstcl van Utrecht (stad) dat de;
wijzing geschiedt uit een bindende v
dracht van driemaal (liet ontwerp spreekt
4) Door A. F. VAN BEURDEN
Vooral de Jezuïten, dc zoo veel
gesmade, maar zoo hoog verdien
stelijke priesters, werden nu naar
Amersfoort gezonden en men koos
daarvoor zonen uit het eigen volk,
Amersfoorters, die met hun plaatse
lijke bekendheid iedereen konden
bereiken. Zij stelden zich aan ver
guizing, vervolging, aan gevangen
schap bloot, troostten de lijdenden,
steunden de zwakken en bevestig
den de goeden.
Wat een onderscheid ttisschcn
de in eigen oog zoo hooge hei
van den magistraat, die van bt
gesteund ont tie nietigste oorzaken
de eigendommen van onschuldi;
in beslag namen, hen verbanden
en ter stad uitwezen en dit alles
vastlegden in besluiten, doorweven
mei tal van smadelijke uitdruk
kingen. naar de hooiden hunnci
slachtoffers geworpen.
Rn tusschen den Jezuïet, die de
wereld en hare goederen verlie
om alleen voor Christus en zijn
kerk te werken, die persoon e
n veil had voor het heil dr
zielen.
Maar de felle magistraat rustte
niet; hij hield zich aan de plak
katen. waarin de Jezuïeten als
geheimzinnige samenzweerdersben-
den beschreven stond, schadelijk
't gemeene-best en. aangc
wakkerd door de Synode, trachttr
hij het heil der stad te bevorderen
dóór «le Haagsche heeren na
volgen.
Aldus was er to October io<
de vergadering van burgemei
ter. schout en schepenen weer e
jroot gesprek ontstaan over
jezuïeten. Kr werd beweerd, dat
weer priesters, van dc orde i
Jezuïeten ingecropcn waren en da
contrarie aan de besluiten
September 1665, toen m<
arme Jezuïetenkerkje op het 1 lavick
leeggehaald had.
1 )aarbij werden tie besluiten van
11 September 1005 nog eens her
innerd omtrent den Jezuïet Johan
van Alckemude genomen.
Kn men besloot nog eens een
nieuwe ordonnantie te maken, die
nu de andereingecropen Jezuïeten"
:maal) zooveel personen als cr
te vervullen »ijn.
wenscht Utrecht dat niet
ilcchls het bondsbestuur bij de aan
wijzing doch ook de kiïngbestuur bij
het samenstellen van de voordracht
rekening honden met de verschillende
maatschappelijke groepen.
Beide gedachten zi >lcn als amende
ment vair den kring Utrecht naar het
bondsbestuur worden opgezonden.
Bij een volgend artikel werd opge
merkt. dat het reglement open laat de
vraag, of uren om candidaat te zijn,
lid van een aangesloten kiesvereeniging
moet zijn of niet. Men meende dat
hetzij het een, hetzij het ander moet
worden uitgemaaktliet artikel diende
eer positief gesteld te zijn.
Ooi: hierover ontspon zich een brccd-
icrige discussie, doch bij stemming
>n het voorstel geen meerderheid
behalen.
Ten slotte werd bij het hoofdstuk
.temming voor de definitieve lijst» de
enschclijkhcid geopperd, dat vervi
dc mogelijkheid om door slechts éi
hokje zwart te maken het politiek
advies te volgen.
Daar de schrapping der betreflende
inca evenwel tot gevolg zou hebben
ir omverwerping van de gehcele op
bouw der nu gekozen wijze van stem
ming, werd geen voorstel tot schrapping
111 dit gedeelte gedaan.
Dc overige jrunten der agenda van
:r Algem. Bond gaven geen aanleiding
it opmerking.
Room8Che politiek.
Het Tweede Kamerlid, Ingenieur
Tcber gaf daarover dezer dagen het
volgende ten beste
Ik heb een buitenge wonen eerbied
>or de samenstellers van een kies-
eglement en voor al degenen die hel
hebben geamendeerd, maar toch blijft
het eenige fundament voor onze katho
lieke Partijhet gemeenschappelijk
beleden beginsel.
De onderbouw van onze katholieke
eenheid is enkel en alleen
-, d.i. dat men katholiek denkt, dat
spreekt zooals men denkt err leeft
zooals men spreekt, gelijk Hello het
zeide. Door het beleven van ons Kalho-
beginsel kan de eenheid bewaard
blijven, die ons soms dreigt te ontzin
ken, en door deze beleving zal men
begrijpen, dat het verkeerd is te sprc-
n van een linker- en rechtervleugel
onze p Hij.
Hij waarschuwde tegen het overschat-
n van onze politieke positie. Wij heb
ben in de politiek een grooten, maai
bedenkelijken voorsprong op onze cut-
:1e positie. Wanneer wij er b.v,
spoedig in slagen om ook door te
dringen in ambtenaarskringen, dan zal
het spoedig met onze politieke
positie zijn gedaan.
Wanneer wij er in slagen den waren
katholieken gcis: in ons levendig te
houden, dan zullen wij er in slagen een
staatkundige zelfstandigheid te verove
ren, indien wij leven in en door ons
beginsel dan zal voor ons geen mis
verstand mogelijk zijn over de bctee-
voor Amersfoort en Omstreken
AMERSFOORT.
Lange Gracht no. 4 - Telefoon no. 304
Depositorente van 3'/2-5%
kenis der coalitie. Dan zullen wij be
grijpen, dat de coalitie geen doel, maar
middel is. Wij, Katholieken, zijn inder
daad de partij van het geduld.
Wij waren inderdaad geduldig
totdat ons Koomsche volk voor het
feit kwam te staan, dat het geen baas
meer was in eigen huis, dat het er de
macht over zijn kinderen dreigde te
'erliezen.
Toen het er eindelijk girg om de
hoogste ideëele goederen, was nu ons
Koomscb geduld ten einde. En terzelf-
dertijd begrepen ook de ar.dere christe
lijke groepen, dat het ook bij hen ging
om de handhaving van het eiideelder
vaderen. Men zij dan ook niet blind
voor het goede, wat door de coalitie
werd bereikt.
Maar wat is nu natuurlijker, dan dat,
r.u gezamenlijk deze defensieve strijd is
gewonnen, het feit aa i den dag treedt,
dat er tusschen de coalitiegenooten ock
verschillen bestaan
Spr. behoort niet tot diegenen, die
de politieke toekomst kunnen zien,
hij weet niet ol de coalitie al of niet
zal blijven bestaan, maar wel zal blij'
tusschen rechts en links: de antithese.
Dat is wat de Bisschoppen van
eischen, dat van het katholieke begi
niets worde prijsgegeven.
Daarover zij.a alle katholieks Kamer
leden het eens, al kan het dan wel
gebeuren, dat in een bepaald geval
somnvgen der onzen hetzelfde stemmen
?D onze tegenstanders. De »tien«, die
tegen het Vlootwet-ontwerp stemden,
huldigen inzake defensie hetzelfde prir -
cipieile katholieke standpunt als de
twee-er.-twintig anderen. Het is geen
kwestie van principe, maar van inzicht
geweest. Daarom was er dan ook geen
sprake van afscheiding.
Wanneer wij ds waarde van het be-
Hebt U een
Taxi of auto noodig
ginsel best ffeo, zullen wij begrijpen, dat
program geen som van wenschen
t zijn, maar iets, dat in zijn piin-
:meenheid die punten be-
r men het bij verschil van
nuanceering, krachtens zijn katholiek be
ginsel eens is.
Amersfoort
Volgende week zal Z. D. H. de
Aartsbisschop van Utrecht in het
dekenaat Amersfoort het H. Vormsel
komen toedienen. Zondag a.s. aanvan
gend in het Pensionaat der Eerw. Zusters
van C. L, Vrouw.
Dinsdag 10 Juni wordt door de
Rechtbank te Utrecht de zaak tegen V.
berecht. De man wordt aangeklaagd
wegens poging tot moerd.
Onzen stadgenoot Majoor A. M. Mol
van de Infanterie te Assen, wordt ver
moedelijk Middelburg als standplaats
aangewezen.
De heer P. Keete, die een mooien
staat van dienst bij het openbaar onder
wijs heeft, vroeg tegen 1 Juli om ge
zondheidsredenen eervol ontslag als
hoofd der openbare school nabij Oud-
Leusden,
Hier ter stede zal dezen zomer het
algemeen Ned. Brandweer-congres wor
den gehouden.
tmersfoort Kortegracht 16
000.000 Reserve f42.000.000
jest doen verdwijnen.
Men verweet der Jczuïten en
hunne „verduntte secte", dat zij
jeheim deden.
Maar hoe handelde de wijze
Mat
straat
Alvorens over te gaan tot het
nemen van besluiten, deden de
kaden met den ten klerk een
solemncele eed, om van deze zaak
niets te openbaren, dus alles ge
heim te houden. Dat werd man
voor man afgevraagd aan Kvcrl
1 [endriksen, schepen, Peter l'eterss.
stadswachtenmeestvr, Mr. Johan
Bronckhorst. Jhr. Johan van XV
bergen. Mathias Withoos, zijnde ab
sent Both v. van Dompselaar. Goris
en Verhoef!'schepenen. Toen dit ge
schied was, werd ter talel gebracht,
dat cr iets heel ernstigs gebeurd was.
Dat er in plaats van één Jezuïet,
den verbannen Johan van Alcki
made twee in de plaats gekomen
waren, nog wel twee borgher:
Simon van Velsen. zone vat
Simonszen van Velsen en Christoffel
van Dolre. zone van Henrick
Dolre. beide priesters der S.J. of
wel tier Üratcuren, „soo sij sich
te Amersfoort
Kapitaal f55.000.000
HANDEL
I N D US T RI E
anders baptiseeren".
13e verklikkers hadden goed
werk geleverd, de beide Jezuïeten
de stad en gingen waar
hun 11. ambt hen riep.
Maar de eedgenooten op het
tadhuis besloten éénstemmig, dat
oortaan binnen de Amersfoortsche
•este geen Jczuïten meer mochten
ionen of ..eenighe Roomse he Paap-
,c exercitiën plegen, op straffe van
•oor goeden prijs verklaard te wor-
len vólgens tie placcaten op dat
;tuk geëmaneerd,"
Kn nu komt de verdediging van
den maatregel. De residentie van
jezuïten in dc stad.geeft onder
an de Gereformeerde Religie
ie occusie en reden, om klein
achtend te spreken over de regee-
dus over dc heeren zelf. Et
had men tientallen van jaren
jezuïten zwart gemaakt en nu
rp tegen 't volk, dat zich over
de Jezuïten kwalijk uitliet.
Maar het „incruijpen tier Jezuïten
alleen was al een vilipendentie, een
minachting van de macht der heeren,
omdat die twee povere Jczuïten
argumenteerde men verder ir
Amersfoort daardoor eene Jezuïti
sche l'aapsche regeering invoeren
wilde.
üok zei men ten slotte nog met
zalvende schijnheiligheid, „causee-
rende ongeneugte en alterasie onder
de Roomschen".
Daarom zou men al dat kwaad
verhoeden door een fiksch besluit,
tarvan de inhoud was als volgt
De Regeerders der stad Amers
foort hebben naar onderlinghe ge-
houdene diseourssen en gevallen
deliberation, tot mainties van haere
authoriteijten genomene resolutien,
mitsgaders mainties van 't besluit
van 11 September 1665 besloten
te ontzeggen aan Simon van Velsen
ende Christoffel van Dolre, priesters
van de ordre der Jesuitcn off des-
zelfs oreateeren of cmissaires olï
oratoren off soo sij haar anders
laten noemen, de inhabitatrc ende
frequentatie van de stad off enz,
Ordonneerendc voorts den voor-
seijden van Velsen en Dolre dese
stadsen vrijheijt van dien te ont
ruimen en te verlaten binnen twee
maal ï-i uijren oppenc als vooren.
(Wordt vervolgd.)
