Amsterdamsche Bank
CREDIETEN
R. K. Spaarbank Amersfoort
Bel dan op No 42
UIT DROEVIGE DAGEN
DE EEMBODE
R. K Nieuwsblad voor Amersfoort ogynalo Dinsdag 3 Juni 1924 - No. 19
en Omstreken ftDPS Acht en Dertigste Jaargang
ABONNEMENTEN kunnen elke week ln «aan. doch opt egging van II KANTOOR' LANfiFGRACHT 2d AMFPtFOOPT TFr FFOON ui II AOVBRTENTIÈN 25 cent per regel. Blll<ke tarieven voor handel en
ahonnement moet geschieden voor den aanvang van eer. nieuw kwartaal. KAN 1UUK. LANUfcUKALHI 28, AMERSFOORT, TELEFOON 314 nqverheld bq geregeld adverteeren. - Advertentlën moeten Dinsdag
Frq» per drie maanden 1.00. Bulten de gemeente Amersfoort 11.10. DE EEMBODE VERSCHIJNT DINSDAG- EN VRIJDAGMIDDAG cn Vrqdag vóór 8 uur worden beaorgd. Een bepaalde plaats kan
Afzonderiqke nummers 10 et. niet worden gegarandeerd.
De ongelukkigste mcnschen zijn meestal
zij, die lijd hebben om over hun ongeluk
Ic Jiloso/ceren. Zij, die door zorg cn
arbeid voortgedreven worden, klagen
niet half zooveel over hun werkelijke
ellende, als de lediggangers over hun
ingebeeld ongeluk.
Uondtl's
Sacraments=poczie.
Ontergeurcn van Joost van den
Vondel, sr.amgslezen door li, 11.
Molkenboer O.P.
Hi'.r was ccri voortreffelijke gedachte
vah Professor Mulkcnboer, vastgelegd
in nog voortreffelijker daad, om, nu
het Internationaal Eucharistisch Congres
straks lu de aloude Mirakelstad aan
Amstcl en IJ gehouden zal worden, de
vrome aandacht van land- en geloofs-
genootcn, op nieuw te leiden naar
Vondel's Sacramcnts-poëzie.
Immers, door deze poëzie is de grootc
Bekeerling, onze begenadigde zanger,
zrer wezenlijk mei die komende gebeur-
tenisvarbonden.Hijheeftoiis mede opge
voerd tot Christus in de H. Eucharistie.
Maar vooral, Vondel was behalve een al
len overstralend dichter en scherpzinnig
wijsgcerig denker, buitengewoon ervaren
n\ de kennis der godgeleerdheid en zijn
helder theologisch begrip over het H.
Sacrament des Altaars, komt treffend
overeen met de nu gangbaie opvat
tingen der Kerk.
Voor ons katholieken blijf: het een
heugelijk feit, dat 's lands oudste en
grootste poeët tot Rome kwam door
de H. Eucharistie.
liet Geheim, dat hem lang
van de Moederkerk verwijderd heeft
gehouden, werd de genaderijke kracht,
die hem het eerst en innigst daaraan
verbond.
»De vrucht van die zielkundig zo
merkwaardig Eucharistische bekecringi
/.egt professor Molkcnboer met treffende
juistheid, «rijpte dadelijk in 't arm ge
schenk van een altaargedichte, zooals
de aartspoeët nederig zijn Altaer-
geheimenissen noemde. Al zag dt
53 jarige nccfiet «sidderend cn ver'
legea« tegen de laak op, die een ge
boten katholiek, ja een vak-theoloog
zou doen huiveren, na zijn eerste H
Communie op het stille Begijnhof, be
kende hij zich «ccne Godheid zwanger»,
niet litteraire, maar letterlijke vervuiling
a:m hem van den Ovidiaanschen regel
list Deus in nobis, agitautc ca/esciiui,
illo (G;:d is ia ons, zij.i aandrift doet
i,;.s ontgloeien.) Want heeft Vondel
rooit kunnen beienen, dat,
's harten grond lei, hem welde
keel, zijn zalig, nieuw geluk dwerg
hein niet verdubbelde kracht, om
poêt sch te get'igerr, cn zooals andere
artistieke bekeerlingen voed hij in 't
omhelsd gelcol, nooit vermoede bron
nen van de heiligste inspiratie. Hel
poiüni werd inderdaad behalve een
belijdenis van zijn geloof, een getuigenis
van zijn liefde
De A/laar-geheimenissen zijn duor-
for.kcld van geest- en hartverheffende
meditaties over de logische redelijkheid,
bijbelsche onweerspreekbaarheid, asiel-
voedende waarde en liturgische heerlijk
heid van het alles omvattend Eucha
ristisch dogma, meditaties die zooals
prof. Molkenboer zegt, «voorzichtig ge
licht buiten hun veeleischend verbande,
misschien voor hen, die 't heele ge
dicht moeilijk verteren kuunen, nog
beter tot hun recht komen.
Wij Roomschen zouden ons zelf te
kort doen, met tenminste die fragmen-
n niet te lezen en in ons op te nemen.
Te lang was het katholieke volle
verstoken van Vondel's apostolisch ge
luid, vau zijn weergalooze Sacraments-
poëzie, en wij allen mogen den eminen-
tcn Vondelkenner Molkenboer heel
dankbaar zijn, dat hij de edelste Outer -
geuren* uit de Altaar-geheimenissen
zorgvuldig heeft saamgelezen, ze zoo
veel mogelijk met Vondel's eigen woor
den heeft betiteld en die krachtige frag-
inten in de gebruikelijkste spelling
kort toegelicht, allen Congrcs-ganger
geloofsgenootcn aanbiedt.
Het zou te veel van ons gevergd
zen, deze aankondiging der t Ou ter-
■ireir te beëindigen, zonder de gees
telijke reukorganen onzer lezers en lezc-
:t den zoeten, doordringenden
geur van een dier Vondeliaansche Eucha
ristische fragmenten te streden cn te
verkwikken.
Wij kiezen hiertoe uit t O Kersten hart.
O Kersten 1) hart! wat traagheid let
(dan
Des morgens vroeg te rennen, daar dit
|M.n 2),
s dauw des offers, zoo gezegend
U in den mond eu op de lippen regent,
Zoo blank als sneeuw, van 3) 't heilrijk
[Paradijs
Wat hoop van staat 4), gebouwd op smel
[tend ijs 5),
Wat zucht tot goud, wat vleierij van
[pluimen 6)
Betovren u dien zegen te verzuimen?
Dien outtroogst7)? dat cfferooft? die
[vrucht,
Voor elk gekweekt in Ser«.fijnscbe
(lucht? 8)
De Heiland, eens gehecht aan 't heilzaam
[terken 9),
Begint van hier 10) ziju vrucht u toe t
[reiken.
Hier bloeit de boom des levens dag
(aan dag,
Hier rust de zi.-l van 't ijdcle bijag.
Hier toont de geest liet vlceschll) ziji
[dartelheden.
Hier antwoordt God op zuchten en
[beden.
Hier w isclil hij af de tranen in der nood,
Hier leeft het hart in troost; hier sterft
[de dood.
Hier geeft u God den voorsmaak voor
(onsterflijk 12),
Ook van ziel» zelf, door 't cfferen
[wei 11 jk.
schen Vondel in zijn tecdere, innige er
diepe godsvrucht tot het H. Sacrament
des Altaars, in zijn heiligen ernst, in
den gloed en de lieflijkheid zijner dicht
gave, en in zijn hart en zinnen mee-
sleepende, verrukkelijke taalmuziek.
Moge dit weinige tot prikkel strekken
ror onze lezers en lezeressen, om de
acht-en-lwintig fragmenten uit Vondel's
Altaergeheimenisscn, saamgelezen door
een der hooglecraren aan onze R. K.
Universiteit, ter hand te nemen en met
ingetogen aandacht tc lezen en te her
lezen, tot meerdere eer, lof en glorie
het aller Woudreu Wonder: en tot I
veelvuldige nuttiging van dit tons dage-
tijksch Brood'..
Haarlem. JOS. P. H. HAMERS.
1) KerstenChristen,
2) ManManna,
3) Van uit.
4) Staatvoorname positie.
5) Gebouwd op smeltend ijs: ver
gankelijk.
Vleierij van pluimenkoestering
in 't bed.
7) Outerocgst: altaaroogst, dat wat
vaa 't altaar oogsten kunt.
8) Serafrjnsche luchtde hemel.
9) *t Heilzaam teikcn (teeken)het
10) Van Uier: van 't altaar.
11) Het vlctschderde naamval.
12) 'tOnsterflijk: de onsterfelijkheid.
Binnenland
te Amersfoort Kortegracht 16
Kapitaal f SS 000.000 Reserve f42.000.000
HANDEL
IN D US T RI E
onder controle Centrale Accountantsdienst Ned. Boerenbond
De zittingen voor het inleggen en terugbetalen van gelden
worden gehouden in het R. K. Spaarbankgebouw
BREEDESTRAAT bij de LANGEGRACHT
des ZONDAGS van 12 tot 1 uur; WOENSDAGAVONDS van 7
tot 8 uur en VRIJDAGS van 10 tot 11 uur
Dadelijk ingaande rente 36/io pCt.
Spaarbusjes gratis verkrijgbaar.
Zalen tegen zeer billijk tarief te huur. Inlichtingen bij den concierge.
Girodienst.
De Directeur der Posterijen brengt
r kennis:
le dat gedurende de maand Juni
gelegenheid bestaat tot het aanvrageD
van uitbetaling van cheques, afgegeven
door rekeninghouders vóór de sluiting
vatr deu postein que- en girodienst in
1923;
2e dat men zich daartoe met mede-
brenging van de cheques aan het post
kantoor kan vervoegen, alwaar
alle nadere inlichtingen worden ver
strekt
3e dat r.it 30 Juni alle dan nog in
omloop zijnde cheques niet meer voor
uilbetaling in aanmerking komen.
Internationaal Eucharistisch Congres
Huisvesting.
Zooals reeds vroeger beker d gemaakt,
zal zooveel mogelijk aan allen tijdig
kennis worden gegeven of zij gssteri
zullen ontvangen en wie dit zijn. Het
tchter ook voorkomen, vooral voor
tie omliggende gemeenten, dat dit be
richt ee.st op d-n openingsdag of
misschien zelfs tijdens het Cong: es
verzonden kan worden. Immers zullen
dien tijd al e hotels bezet zijn en
zal voor onaangemelde congressisten
slechts logies bij particulieren beschik
baar zijn. Dit laatste zal uitzonderings
geval blijven.
De gasiheeren hebben geen geldelijke
afrekening met hun gasten voor de
:n van logies mot ontbijt.
De gelden, door het Comité voor
logies bij particulieren ontvangen, blijven
ior dit doel gereserveerd.
Het Comilc voor Huisvesting vestigt
de aandacht van Congresbezoekers
voorts op het feit, dat 't gaarne zijn
hulp verleent bij het zoeken van logies
tijdens '1 Intern. Eucharistisch Congres
aan hen, die 's avonds niet meer hun
bereiken.
Hebt U een
Taxi of auto noodig
Amersfoort.
Ook voor hen, die alleen deD laatste.n
dag mede willen maken, bestaat bij
tijdige aanmelding gelegenheid, wel is
waar op primitieve wijze, onderdak te
komen voor de nachten van Zaterdag
tot Maandag. Voor dit doel worden
schoollokalen ingericht.
Retraite voor Hoeron Vincentianen.
Van 21—24 Juni wordt in het St.
Alpbonsusretraitehuis te Amersfoort
een retraite gehouden voer Heereu
Vincentianen.
Voor deelname gelieve men zich
tijdig te wenden tot de directie.
Voogdijraad.
Aan mr. Van Rijn van Alkemade i<
op verzoek eervol ontslag verleend als
lid van den te Utrecht gevestigden
Voogdijraad.
Utrecht'cha Rechtbank
Mr, Boers vroeg en kreeg eervol
itslag als vice-president van de Utrecht-
sche Rechtbank. Ia zijn plaats werd
benoemd mr. Friezeiiberg te Zierikzee.
Amersfoort
Burgemeester en Wethouders stellen
den Raad voor:
Aan liet Bestuur der Ver. voor
Nat. Schoolonderwijs zes lokalen
de school Anemoonstraat in eigendom
af tc staan.
rorts machtiging tc verlccncn om
plannen tc ontwerpen tot den bouw
- Door de Amersfoortsche Burgcr-
•acht worden gedurende de Pinkster
dagen schietwedstrijden gehouden op
dc Lcusdcrhcidc.
Dc transportcolonne van het Ned.
Roodc Kruis, zal op 21 Juni a.s. haar
12'/a-jarig bestaan feestelijk herdenken.
Binnenkort zal de Rijwielpaden ver-
eeniging aangelegd en in beheer en in
onderhoud hebben ruim 100 K.M. rijwiel
pad, terwijl vergunningen voor een rij
wielpad UtrechtArnhem, via Maars-
bergenVeenendaal verleend zijn.
Dc Verccniging opgericht 1918, telde
toen 20 leden. Nu is 't ledenaantal ver
de 2500 met een contributie van
f3800.
Bij het eindexamen in 1924 der
Kweekscholen voor onderwijzeressen
iu aangewezen:
als gccomni.M. A. Mcrcx, Utrecht
(secr.)J. Stamperius, jhr. D. R. Gevers
Deynoot, beiden Billhoven als plaats
vervangend gecomm.L. Adriaanse,
Zeistvoor de R. K. Kweekschool St.
Agnes tc Amersfoort.
Donderdagavond 8 uur zal de Ned.
Reisvcrecniging een vergadering houden
in de Concertzaal van »'t Valkje« met
als spreker Mr. M, J. v. d. Flier.
Voor bijzonderheden zie men adver
tentie in dit blad.
Door A. F. VAN BEURDEN
V.
5)
Dat alles kon men niet dulden,
men ging aan het overleggen
de hooge heeren besloten alle
deuren dicht te metselen binnen
acht dagen, de deurramen uit tc
nemen, de banken weg te voeren
en aldus verder gebruik onmog
lijk te maken. Dat geschiedde t
October 1666.
Maar tic slagen vielen ook n.
naar ccne andere zijde. De zust
van den Jezuict. juffrouw van Alckc-
made, werd in 't verhoor genome
en haar werd hel volgende gr
Of v. Velsen ten harent logeert
jaof hij Jezuit is, neen Orn
Ol v. Duider daar logeert? i
bij zijn vader.
Of v. Duider Jezuit is? neen,
een Oralcur.
Qf er sinds 't vertrek van haa
broeder dienst gedaan is neen.
Juffrouw v. Alckemade moet nu
naar buiten en wachten.
En wat besloten dc hei
in 't geheim ze werd verbannen,
als een ondienstige cn onnutle
wooudcresse en zij moest vertrek
ken binnen zes weken zonder ooit
terug te konten.
Men trof de verdamte secte der
doppen iti den persoon van juf
frouw van Alckemade.
Nu moest men nog informeeren
hoeveel kloppen of geestelijke
dochtereer waren, ook naam, ouder-
i, waar van daan, enz., maar
daar kwamen de heeren niet achter
te moesten de vervolging dier
onschuldigen uitstellen tol later.
De opperste Kcrkeraad achtte
het zijn plicht om 19 Augus
tus 1677 den Raad der stad eens
aan te porren, om niet bij de
pakken te blijven zitten, maar
nieuwe maatregelen te nemen tegen
de uitoefening van den Roomschen
godsdienst. Van verdraagzaamheid
was men nu eenmaal het spoor
kwijt en de Raad wilde met die
heeren ook niet op voet van oorlog
staan. Dus werden er achttien be
sluiten genomen om de Roomschen
nog eens voorgoed alle rechten te
ior zooverre dit al niet
vroeger krachtig genoeg geschied
.Men weet, dat de gilden in de
XVlIe eeuw nog een der zanten-
stellende deden van het volk waren.
Bij art. r der nieuwe verorde
ning werd bepaald, dat de overheid
der Gilden zou zijn Gereformeerd,
en men besloot op staanden voet
alle Gildcbcstuurdcrs die
godsdienst waren tc bevestigen en
de andere buiten de deur te zetten.
De Raad stoorde zich niet aan de
bestaande reglementen, noch aar
de bezwaren der Gildebroeders. Er
waren twee en dertig gilden, die
meest eenige crfstichtingen
altaren hadden, zooals het 1:
wersgikle in Sint Joris.
Ten tweede moesten de last
en bierdragers hunne vrouwen nie
meer kwalijk tractecrcn om haa
kerkengaan en religie, wat meer
een besluit was om enkele personen
te treffen.
Ten derde moest het Sint Elisa
beths' Gasthuis of Ziekenhuis ge
reformeerd worden. Het Gasthuis
was een zuiver Roomsche instelling,
gesticht ter eerc Gods, Maria de
gebenedijde Moeder Christi, alle
Gods lieve Heyligen en Sint Elis;
beth weduwe.
Tot de reformatie werd afgt
aardigd burgemeester Thiens i
plaats van burgemeester Both
zaliger: Van Bemmel schrijft blz. 34
ln 1658 is al geproponeert om de
Gereformeerde Ziekenmoeders
de moeders van het (Gast)huis te
irbinden doch hiervan is niets
gevallen en is het Ziekenhuis ge
bleven in die ordre als het in
voorschreven jaren was. Ook nu
kwam er van het bovenaangehaalde
derde pun t niets.
Ten vierde moesten de Paep-
sche supersitien in Sint Peters'
Gasthuis ophouden. Het SintP'
Gasthuis was eveneens eene 1>
sclie instelling A° 1393 gesticht
met oen altaar en door Broeders
bestuurd en bediend. In het Gast
huis zal men wellicht den Rozen
krans gebeden hebben, waarommen
zeker besloot daarin te „versien".
Ten vijfde kreeg de Stadschout
of officier nog een andere opdracht.
Er kwamen te veel Roomschen in
de stad wonen en de officier moest
rapport uitbrengen over de „ver-
meerderinge der Papen".
Ten zesde moest hij op de dop
pen of kwezels letten, die bij ge
brek aan priesters de Roomsche
kinderen de grondwaarheden van
den godsdienst belangeloos ter
liefde Gods onderwezen. Dat mocht
niet en was een stadszaak, waar
tegen gewaakt moest worden.
Het vervult ons altijd nog met
bewondering, hoe die zwakke vrome
meisjes zich opofferden en boete
en kerker trotseerden, om het
geloof levendig te houden in de
harten van 'Jnct komende ge
slacht. Hoe vervolgd ook, zij lieten
niet na, sterk door haar moed en
Godsvertrouwen. Hoe klein staan
daar tegenover die in de ruimte
genomen besluiten, die geen ge-
olg konden hebben, omdat zij
afstuitten op grenzenlooze toewij
ding en offervaardigheid.
Maar wij zijn nog niet aan het
einde der lijst: wij zijn pas halfweg.
Wordt vervolgd.